| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / इतिवुत्तकपाळि • Itivuttakapāḷi |
२. जीविकसुत्तं
2. Jīvikasuttaṃ
९१. वुत्तञ्हेतं भगवता, वुत्तमरहताति मे सुतं –
91. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘अन्तमिदं, भिक्खवे, जीविकानं यदिदं पिण्डोल्यं। अभिसापोयं 1, भिक्खवे, लोकस्मिं – ‘पिण्डोलो विचरसि पत्तपाणी’ति। तञ्च खो एतं, भिक्खवे, कुलपुत्ता उपेन्ति अत्थवसिका, अत्थवसं पटिच्च; नेव राजाभिनीता, न चोराभिनीता, न इणट्टा, न भयट्टा, न आजीविकापकता। अपि च खो ‘ओतिण्णम्हा जातिया जराय मरणेन सोकेहि परिदेवेहि दुक्खेहि दोमनस्सेहि उपायासेहि दुक्खोतिण्णा दुक्खपरेता , अप्पेव नाम इमस्स केवलस्स दुक्खक्खन्धस्स अन्तकिरिया पञ्ञायेथा’ति। एवं पब्बजितो चायं, भिक्खवे, कुलपुत्तो सो च होति अभिज्झालु कामेसु तिब्बसारागो, ब्यापन्नचित्तो पदुट्ठमनसङ्कप्पो, मुट्ठस्सति असम्पजानो असमाहितो विब्भन्तचित्तो पाकतिन्द्रियो। सेय्यथापि, भिक्खवे, छवालातं उभतोपदित्तं मज्झे गूथगतं नेव गामे कट्ठत्थं फरति न अरञ्ञेः तथूपमाहं, भिक्खवे, इमं पुग्गलं वदामि गिहिभोगा परिहीनो सामञ्ञत्थञ्च न परिपूरेती’’ति। एतमत्थं भगवा अवोच। तत्थेतं इति वुच्चति –
‘‘Antamidaṃ, bhikkhave, jīvikānaṃ yadidaṃ piṇḍolyaṃ. Abhisāpoyaṃ 2, bhikkhave, lokasmiṃ – ‘piṇḍolo vicarasi pattapāṇī’ti. Tañca kho etaṃ, bhikkhave, kulaputtā upenti atthavasikā, atthavasaṃ paṭicca; neva rājābhinītā, na corābhinītā, na iṇaṭṭā, na bhayaṭṭā, na ājīvikāpakatā. Api ca kho ‘otiṇṇamhā jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi dukkhotiṇṇā dukkhaparetā , appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti. Evaṃ pabbajito cāyaṃ, bhikkhave, kulaputto so ca hoti abhijjhālu kāmesu tibbasārāgo, byāpannacitto paduṭṭhamanasaṅkappo, muṭṭhassati asampajāno asamāhito vibbhantacitto pākatindriyo. Seyyathāpi, bhikkhave, chavālātaṃ ubhatopadittaṃ majjhe gūthagataṃ neva gāme kaṭṭhatthaṃ pharati na araññeः tathūpamāhaṃ, bhikkhave, imaṃ puggalaṃ vadāmi gihibhogā parihīno sāmaññatthañca na paripūretī’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘गिहिभोगा परिहीनो, सामञ्ञत्थञ्च दुब्भगो।
‘‘Gihibhogā parihīno, sāmaññatthañca dubbhago;
परिधंसमानो पकिरेति, छवालातंव नस्सति॥
Paridhaṃsamāno pakireti, chavālātaṃva nassati.
‘‘कासावकण्ठा बहवो, पापधम्मा असञ्ञता।
‘‘Kāsāvakaṇṭhā bahavo, pāpadhammā asaññatā;
पापा पापेहि कम्मेहि, निरयं ते उपपज्जरे॥
Pāpā pāpehi kammehi, nirayaṃ te upapajjare.
‘‘सेय्यो अयोगुळो भुत्तो, तत्तो अग्गिसिखूपमो।
‘‘Seyyo ayoguḷo bhutto, tatto aggisikhūpamo;
यञ्चे भुञ्जेय्य दुस्सीलो, रट्ठपिण्डमसञ्ञतो’’ति॥
Yañce bhuñjeyya dussīlo, raṭṭhapiṇḍamasaññato’’ti.
अयम्पि अत्थो वुत्तो भगवता, इति मे सुतन्ति। दुतियं।
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / इतिवुत्तक-अट्ठकथा • Itivuttaka-aṭṭhakathā / २. जीविकसुत्तवण्णना • 2. Jīvikasuttavaṇṇanā
