| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อิติวุตฺตกปาฬิ • Itivuttakapāḷi |
๒. ชีวิกสุตฺตํ
2. Jīvikasuttaṃ
๙๑. วุตฺตเญฺหตํ ภควตา, วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ –
91. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘อนฺตมิทํ, ภิกฺขเว, ชีวิกานํ ยทิทํ ปิโณฺฑลฺยํฯ อภิสาโปยํ 1, ภิกฺขเว, โลกสฺมิํ – ‘ปิโณฺฑโล วิจรสิ ปตฺตปาณี’ติฯ ตญฺจ โข เอตํ, ภิกฺขเว, กุลปุตฺตา อุเปนฺติ อตฺถวสิกา, อตฺถวสํ ปฎิจฺจ; เนว ราชาภินีตา, น โจราภินีตา, น อิณฎฺฎา, น ภยฎฺฎา, น อาชีวิกาปกตาฯ อปิ จ โข ‘โอติณฺณมฺหา ชาติยา ชราย มรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุเกฺขหิ โทมนเสฺสหิ อุปายาเสหิ ทุโกฺขติณฺณา ทุกฺขปเรตา , อเปฺปว นาม อิมสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส อนฺตกิริยา ปญฺญาเยถา’ติฯ เอวํ ปพฺพชิโต จายํ, ภิกฺขเว, กุลปุโตฺต โส จ โหติ อภิชฺฌาลุ กาเมสุ ติพฺพสาราโค, พฺยาปนฺนจิโตฺต ปทุฎฺฐมนสงฺกโปฺป, มุฎฺฐสฺสติ อสมฺปชาโน อสมาหิโต วิพฺภนฺตจิโตฺต ปากตินฺทฺริโยฯ เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, ฉวาลาตํ อุภโตปทิตฺตํ มเชฺฌ คูถคตํ เนว คาเม กฎฺฐตฺถํ ผรติ น อรเญฺญः ตถูปมาหํ, ภิกฺขเว, อิมํ ปุคฺคลํ วทามิ คิหิโภคา ปริหีโน สามญฺญตฺถญฺจ น ปริปูเรตี’’ติฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจฯ ตเตฺถตํ อิติ วุจฺจติ –
‘‘Antamidaṃ, bhikkhave, jīvikānaṃ yadidaṃ piṇḍolyaṃ. Abhisāpoyaṃ 2, bhikkhave, lokasmiṃ – ‘piṇḍolo vicarasi pattapāṇī’ti. Tañca kho etaṃ, bhikkhave, kulaputtā upenti atthavasikā, atthavasaṃ paṭicca; neva rājābhinītā, na corābhinītā, na iṇaṭṭā, na bhayaṭṭā, na ājīvikāpakatā. Api ca kho ‘otiṇṇamhā jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi dukkhotiṇṇā dukkhaparetā , appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti. Evaṃ pabbajito cāyaṃ, bhikkhave, kulaputto so ca hoti abhijjhālu kāmesu tibbasārāgo, byāpannacitto paduṭṭhamanasaṅkappo, muṭṭhassati asampajāno asamāhito vibbhantacitto pākatindriyo. Seyyathāpi, bhikkhave, chavālātaṃ ubhatopadittaṃ majjhe gūthagataṃ neva gāme kaṭṭhatthaṃ pharati na araññeः tathūpamāhaṃ, bhikkhave, imaṃ puggalaṃ vadāmi gihibhogā parihīno sāmaññatthañca na paripūretī’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘คิหิโภคา ปริหีโน, สามญฺญตฺถญฺจ ทุพฺภโค;
‘‘Gihibhogā parihīno, sāmaññatthañca dubbhago;
ปริธํสมาโน ปกิเรติ, ฉวาลาตํว นสฺสติฯ
Paridhaṃsamāno pakireti, chavālātaṃva nassati.
‘‘กาสาวกณฺฐา พหโว, ปาปธมฺมา อสญฺญตา;
‘‘Kāsāvakaṇṭhā bahavo, pāpadhammā asaññatā;
ปาปา ปาเปหิ กเมฺมหิ, นิรยํ เต อุปปชฺชเรฯ
Pāpā pāpehi kammehi, nirayaṃ te upapajjare.
‘‘เสโยฺย อโยคุโฬ ภุโตฺต, ตโตฺต อคฺคิสิขูปโม;
‘‘Seyyo ayoguḷo bhutto, tatto aggisikhūpamo;
ยเญฺจ ภุเญฺชยฺย ทุสฺสีโล, รฎฺฐปิณฺฑมสญฺญโต’’ติฯ
Yañce bhuñjeyya dussīlo, raṭṭhapiṇḍamasaññato’’ti.
อยมฺปิ อโตฺถ วุโตฺต ภควตา, อิติ เม สุตนฺติฯ ทุติยํฯ
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / อิติวุตฺตก-อฎฺฐกถา • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ๒. ชีวิกสุตฺตวณฺณนา • 2. Jīvikasuttavaṇṇanā
