| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ඉතිවුත්‌තක-අට්‌ඨකථා • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
2. ජීවිකසුත්‌තවණ්‌ණනා
2. Jīvikasuttavaṇṇanā
91. දුතියං අට්‌ඨුප්‌පත්‌තිවසෙන දෙසිතං. එකස්‌මිඤ්‌හි සමයෙ භගවති කපිලවත්‌ථුස්‌මිං නිග්‍රොධාරාමෙ විහරන්‌තෙ භික්‌ඛූ ආගන්‌තුකභික්‌ඛූනං සෙනාසනානි පඤ්‌ඤාපෙන්‌තා පත්‌තචීවරානි පටිසාමෙන්‌තා සාමණෙරා ච ලාභභාජනීයට්‌ඨානෙ සම්‌පත්‌තසම්‌පත්‌තානං ලාභං ගණ්‌හන්‌තා උච්‌චාසද්‌දා මහාසද්‌දා අහෙසුං. තං සුත්‌වා භගවා භික්‌ඛූ පණාමෙසි. තෙ කිර සබ්‌බෙව නවා අධුනාගතා ඉමං ධම්‌මවිනයං. තං ඤත්‌වා මහාබ්‍රහ්‌මා ආගන්‌ත්‌වා ‘‘අභිනන්‌දතු, භන්‌තෙ, භගවා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝ’’න්‌ති (ම. නි. 2.158) තෙසං පණාමිතභික්‌ඛූනං අනුග්‌ගණ්‌හනං යාචි. භගවා තස්‌ස ඔකාසං අකාසි. අථ මහාබ්‍රහ්‌මා ‘‘කතාවකාසො ඛොම්‌හි භගවතා’’ති භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා පක්‌කාමි. අථ භගවා ‘‘භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො ආගච්‌ඡතූ’’ති ආනන්‌දත්‌ථෙරස්‌ස ආකාරං දස්‌සෙසි. අථ තෙ භික්‌ඛූ ආනන්‌දත්‌ථෙරෙන පක්‌කොසිතා භගවන්‌තං උපසඞ්‌කමිත්‌වා සාරජ්‌ජමානරූපා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. භගවා තෙසං සප්‌පායදෙසනං වීමංසන්‌තො ‘‘ඉමෙ ආමිසහෙතු පණාමිතා, පිණ්‌ඩියාලොපධම්‌මදෙසනා නෙසං සප්‌පායා’’ති චින්‌තෙත්‌වා ‘‘අන්‌තමිදං, භික්‌ඛවෙ’’ති ඉමං දෙසනං දෙසෙසි.
91. Dutiyaṃ aṭṭhuppattivasena desitaṃ. Ekasmiñhi samaye bhagavati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme viharante bhikkhū āgantukabhikkhūnaṃ senāsanāni paññāpentā pattacīvarāni paṭisāmentā sāmaṇerā ca lābhabhājanīyaṭṭhāne sampattasampattānaṃ lābhaṃ gaṇhantā uccāsaddā mahāsaddā ahesuṃ. Taṃ sutvā bhagavā bhikkhū paṇāmesi. Te kira sabbeva navā adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ. Taṃ ñatvā mahābrahmā āgantvā ‘‘abhinandatu, bhante, bhagavā bhikkhusaṅgha’’nti (ma. ni. 2.158) tesaṃ paṇāmitabhikkhūnaṃ anuggaṇhanaṃ yāci. Bhagavā tassa okāsaṃ akāsi. Atha mahābrahmā ‘‘katāvakāso khomhi bhagavatā’’ti bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha bhagavā ‘‘bhikkhusaṅgho āgacchatū’’ti ānandattherassa ākāraṃ dassesi. Atha te bhikkhū ānandattherena pakkositā bhagavantaṃ upasaṅkamitvā sārajjamānarūpā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Bhagavā tesaṃ sappāyadesanaṃ vīmaṃsanto ‘‘ime āmisahetu paṇāmitā, piṇḍiyālopadhammadesanā nesaṃ sappāyā’’ti cintetvā ‘‘antamidaṃ, bhikkhave’’ti imaṃ desanaṃ desesi.
තත්‍රායං අන්‌තසද්‌දො ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො’’තිආදීසු (දී. නි. 1.29) කොට්‌ඨාසෙ ආගතො. ‘‘අන්‌තමකාසි දුක්‌ඛස්‌ස, අන්‌තවා අයං ලොකො පරිවටුමො’’තිආදීසු (දී. නි. 1.55) පරිච්‌ඡෙදෙ. ‘‘හරිතන්‌තං වා පථන්‌තං වා සෙලන්‌තං වා’’තිආදීසු (ම. නි. 1.304) මරියාදායං. ‘‘අන්‌තං අන්‌තගුණ’’න්‌තිආදීසු (දී. නි. 2.377; ඛු. පා. 3.ද්‌වත්‌තිංසාකාර) සරීරාවයවෙ ‘‘චරන්‌ති ලොකෙ පරිවාරඡන්‌නා, අන්‌තො අසුද්‌ධා බහි සොභමානා’’තිආදීසු (සං. නි. 1.122; මහානි. 191) චිත්‌තෙ. ‘‘අප්‌පෙකච්‌චානි උප්‌පලානි වා පදුමානි වා පුණ්‌ඩරීකානි වා උදකෙ ජාතානි උදකෙ සංවඩ්‌ඪානි උදකානුග්‌ගතානි අන්‌තො නිමුග්‌ගපොසීනී’’තිආදීසු (දී. නි. 2.69; සං. නි. 1.172; මහාව. 9) අබ්‌භන්‌තරෙ.
Tatrāyaṃ antasaddo ‘‘santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino’’tiādīsu (dī. ni. 1.29) koṭṭhāse āgato. ‘‘Antamakāsi dukkhassa, antavā ayaṃ loko parivaṭumo’’tiādīsu (dī. ni. 1.55) paricchede. ‘‘Haritantaṃ vā pathantaṃ vā selantaṃ vā’’tiādīsu (ma. ni. 1.304) mariyādāyaṃ. ‘‘Antaṃ antaguṇa’’ntiādīsu (dī. ni. 2.377; khu. pā. 3.dvattiṃsākāra) sarīrāvayave ‘‘caranti loke parivārachannā, anto asuddhā bahi sobhamānā’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.122; mahāni. 191) citte. ‘‘Appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānuggatāni anto nimuggaposīnī’’tiādīsu (dī. ni. 2.69; saṃ. ni. 1.172; mahāva. 9) abbhantare.
‘‘මිගානං කොට්‌ඨුකො අන්‌තො, පක්‌ඛීනං පන වායසො;
‘‘Migānaṃ koṭṭhuko anto, pakkhīnaṃ pana vāyaso;
එරණ්‌ඩො අන්‌තො රුක්‌ඛානං, තයො අන්‌තා සමාගතා’’ති. (ජා. 1.3.135) –
Eraṇḍo anto rukkhānaṃ, tayo antā samāgatā’’ti. (jā. 1.3.135) –
ආදීසු ලාමකෙ. ඉධාපි ලාමකෙ එව දට්‌ඨබ්‌බො. තස්‌මා අන්‌තමිදං භික්‌ඛවෙ ජීවිකානන්‌ති භික්‌ඛවෙ ඉදං ජීවිකානං අන්‌තං පච්‌ඡිමං ලාමකං, සබ්‌බනිහීනං ජීවිතන්‌ති අත්‌ථො. යදිදං පිණ්‌ඩොල්‍යන්‌ති යං ඉදං පිණ්‌ඩපරියෙසනෙන භික්‌ඛාචරියාය ජීවිකං කප්‌පෙන්‌තස්‌ස ජීවිතං. අයං පනෙත්‌ථ පදත්‌ථො – පිණ්‌ඩාය උලතීති පිණ්‌ඩොලො, තස්‌ස කම්‌මං පිණ්‌ඩොල්‍යං, පිණ්‌ඩපරියෙසනෙන ජීවිකාති අත්‌ථො.
Ādīsu lāmake. Idhāpi lāmake eva daṭṭhabbo. Tasmā antamidaṃ bhikkhave jīvikānanti bhikkhave idaṃ jīvikānaṃ antaṃ pacchimaṃ lāmakaṃ, sabbanihīnaṃ jīvitanti attho. Yadidaṃ piṇḍolyanti yaṃ idaṃ piṇḍapariyesanena bhikkhācariyāya jīvikaṃ kappentassa jīvitaṃ. Ayaṃ panettha padattho – piṇḍāya ulatīti piṇḍolo, tassa kammaṃ piṇḍolyaṃ, piṇḍapariyesanena jīvikāti attho.
අභිසාපොති අක්‌කොසො. කුපිතා හි මනුස්‌සා අත්‌තනො පච්‌චත්‌ථිකං ‘‘පිලොතිකඛණ්‌ඩං නිවාසෙත්‌වා කපාලහත්‌ථො පිණ්‌ඩං පරියෙසමානො චරෙය්‍යාසී’’ති අක්‌කොසන්‌ති. අථ වා ‘‘කිං තුය්‌හං අකාතබ්‌බං අත්‌ථි, යො ත්‌වං එවං බලවීරියූපපන්‌නොපි හිරොත්‌තප්‌පං පහාය කපණො පිණ්‌ඩොලො විචරසි පත්‌තපාණී’’ති එවම්‌පි අක්‌කොසන්‌තියෙව. තඤ්‌ච ඛො එතන්‌ති තං එතං අභිසපම්‌පි සමානං පිණ්‌ඩොල්‍යං. කුලපුත්‌තා උපෙන්‌ති අත්‌ථවසිකාති මම සාසනෙ ජාතිකුලපුත්‌තා ච ආචාරකුලපුත්‌තා ච අත්‌ථවසිකා කාරණවසිකා හුත්‌වා කාරණවසං පටිච්‌ච උපෙන්‌ති උපගච්‌ඡන්‌ති.
Abhisāpoti akkoso. Kupitā hi manussā attano paccatthikaṃ ‘‘pilotikakhaṇḍaṃ nivāsetvā kapālahattho piṇḍaṃ pariyesamāno careyyāsī’’ti akkosanti. Atha vā ‘‘kiṃ tuyhaṃ akātabbaṃ atthi, yo tvaṃ evaṃ balavīriyūpapannopi hirottappaṃ pahāya kapaṇo piṇḍolo vicarasi pattapāṇī’’ti evampi akkosantiyeva. Tañcakho etanti taṃ etaṃ abhisapampi samānaṃ piṇḍolyaṃ. Kulaputtā upenti atthavasikāti mama sāsane jātikulaputtā ca ācārakulaputtā ca atthavasikā kāraṇavasikā hutvā kāraṇavasaṃ paṭicca upenti upagacchanti.
රාජාභිනීතාතිආදීසු යෙ රඤ්‌ඤො සන්‌තකං ඛාදිත්‌වා රඤ්‌ඤා බන්‌ධනාගාරෙ බන්‌ධාපිතා පලායිත්‌වා පබ්‌බජන්‌ති, තෙ රඤ්‌ඤා බන්‌ධනං අභිනීතත්‌තා රාජාභිනීතා නාම. යෙ පන චොරෙහි අටවියං ගහෙත්‌වා එකච්‌චෙසු මාරියමානෙසු එකච්‌චෙ ‘‘මයං සාමි තුම්‌හෙහි විස්‌සට්‌ඨා ගෙහං අනජ්‌ඣාවසිත්‌වා පබ්‌බජිස්‌සාම, තත්‌ථ තත්‌ථ යං යං බුද්‌ධපූජාදිපුඤ්‌ඤං කරිස්‌සාම, තතො තතො තුම්‌හාකං පත්‌තිං දස්‌සාමා’’ති තෙහි විස්‌සට්‌ඨා පබ්‌බජන්‌ති, තෙ චොරාභිනීතා නාම චොරෙහි මාරෙතබ්‌බතං අභිනීතත්‌තා. යෙ පන ඉණං ගහෙත්‌වා පටිදාතුං අසක්‌කොන්‌තා පලායිත්‌වා පබ්‌බජන්‌ති, තෙ ඉණට්‌ටා නාම. තඤ්‌ච ඛො එතං පිණ්‌ඩොල්‍යං කුලපුත්‌තා මම සාසනෙ නෙව රාජාභිනීතා…පෙ.… න ආජීවිකාපකතා උපෙන්‌ති, අපිච ඛො ‘‘ඔතිණ්‌ණම්‌හා ජාතියා…පෙ.… පඤ්‌ඤායෙථා’’ති උපෙන්‌තීති පදසම්‌බන්‌ධො.
Rājābhinītātiādīsu ye rañño santakaṃ khāditvā raññā bandhanāgāre bandhāpitā palāyitvā pabbajanti, te raññā bandhanaṃ abhinītattā rājābhinītā nāma. Ye pana corehi aṭaviyaṃ gahetvā ekaccesu māriyamānesu ekacce ‘‘mayaṃ sāmi tumhehi vissaṭṭhā gehaṃ anajjhāvasitvā pabbajissāma, tattha tattha yaṃ yaṃ buddhapūjādipuññaṃ karissāma, tato tato tumhākaṃ pattiṃ dassāmā’’ti tehi vissaṭṭhā pabbajanti, te corābhinītā nāma corehi māretabbataṃ abhinītattā. Ye pana iṇaṃ gahetvā paṭidātuṃ asakkontā palāyitvā pabbajanti, te iṇaṭṭā nāma. Tañca kho etaṃ piṇḍolyaṃ kulaputtā mama sāsane neva rājābhinītā…pe… na ājīvikāpakatā upenti, apica kho ‘‘otiṇṇamhā jātiyā…pe… paññāyethā’’ti upentīti padasambandho.
තත්‌ථ ඔතිණ්‌ණම්‌හාති ඔතිණ්‌ණා අම්‌හා. ජාතියාතිආදීසු තම්‌හි තම්‌හි සත්‌තනිකායෙ ඛන්‌ධානං පඨමාභිනිබ්‌බත්‌ති ජාති, පරිපාකො ජරා, භෙදො මරණං. ඤාතිරොගභොගසීලදිට්‌ඨිබ්‍යසනෙහි ඵුට්‌ඨස්‌ස සන්‌තාපො අන්‌තො නිජ්‌ඣානං සොකො, තෙහි ඵුට්‌ඨස්‌ස වචීවිප්‌පලාපො පරිදෙවො. අනිට්‌ඨඵොට්‌ඨබ්‌බපටිහතකායස්‌ස කායපීළනං දුක්‌ඛං, ආඝාතවත්‌ථූසු උපහතචිත්‌තස්‌ස චෙතොපීළනං දොමනස්‌සං. ඤාතිබ්‍යසනාදීහි එව ඵුට්‌ඨස්‌ස පරිදෙවෙනපි අධිවාසෙතුං අසමත්‌ථස්‌ස චිත්‌තසන්‌තාපසමුට්‌ඨිතො භුසො ආයාසො උපායාසො. එතෙහි ජාතිආදීහි ඔතිණ්‌ණා දුක්‌ඛොතිණ්‌ණා, තෙහි ජාතිආදිදුක්‌ඛෙහි අන්‌තො අනුපවිට්‌ඨා. දුක්‌ඛපරෙතාති තෙහි දුක්‌ඛදුක්‌ඛවත්‌ථූහි අභිභූතා. ජාතිආදයො හි දුක්‌ඛස්‌ස වත්‌ථුභාවතො දුක්‌ඛා, දුක්‌ඛභාවතො ච සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා දුක්‌ඛාති. අප්‌පෙව නාම…පෙ.… පඤ්‌ඤායෙථාති ඉමස්‌ස සකලස්‌ස වට්‌ටදුක්‌ඛරාසිස්‌ස පරිච්‌ඡෙදකරණං ඔසානකිරියා අපි නාම පඤ්‌ඤායෙය්‍ය.
Tattha otiṇṇamhāti otiṇṇā amhā. Jātiyātiādīsu tamhi tamhi sattanikāye khandhānaṃ paṭhamābhinibbatti jāti, paripāko jarā, bhedo maraṇaṃ. Ñātirogabhogasīladiṭṭhibyasanehi phuṭṭhassa santāpo anto nijjhānaṃ soko, tehi phuṭṭhassa vacīvippalāpo paridevo. Aniṭṭhaphoṭṭhabbapaṭihatakāyassa kāyapīḷanaṃ dukkhaṃ, āghātavatthūsu upahatacittassa cetopīḷanaṃ domanassaṃ. Ñātibyasanādīhi eva phuṭṭhassa paridevenapi adhivāsetuṃ asamatthassa cittasantāpasamuṭṭhito bhuso āyāso upāyāso. Etehi jātiādīhi otiṇṇā dukkhotiṇṇā, tehi jātiādidukkhehi anto anupaviṭṭhā. Dukkhaparetāti tehi dukkhadukkhavatthūhi abhibhūtā. Jātiādayo hi dukkhassa vatthubhāvato dukkhā, dukkhabhāvato ca sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā dukkhāti. Appeva nāma…pe… paññāyethāti imassa sakalassa vaṭṭadukkharāsissa paricchedakaraṇaṃ osānakiriyā api nāma paññāyeyya.
සො ච හොති අභිජ්‌ඣාලූති ඉදං යො කුලපුත්‌තො ‘‘දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සාමී’’ති පුබ්‌බෙ චිත්‌තං උප්‌පාදෙත්‌වා පබ්‌බජිතො අපරභාගෙ තං පබ්‌බජ්‌ජං තථාරූපං කාතුං න සක්‌කොති, තං දස්‌සෙතුං වුත්‌තං. තත්‌ථ අභිජ්‌ඣාලූති පරභණ්‌ඩානං අභිජ්‌ඣායිතා. තිබ්‌බසාරාගොති බලවරාගො. බ්‍යාපන්‌නචිත්‌තොති බ්‍යාපාදෙන පූතිභූතත්‌තා විපන්‌නචිත්‌තො. පදුට්‌ඨමනසඞ්‌කප්‌පොති තිඛිණසිඞ්‌ගො විය චණ්‌ඩගොණො පරෙසං උපඝාතවසෙන දුට්‌ඨචිත්‌තො. මුට්‌ඨස්‌සතීති භත්‌තනික්‌ඛිත්‌තකාකො විය, මංසනික්‌ඛිත්‌තසුනඛො විය ච නට්‌ඨස්‌සති, ඉධ කතං එත්‌ථ න සරති. අසම්‌පජානොති නිප්‌පඤ්‌ඤො ඛන්‌ධාදිපරිච්‌ඡෙදරහිතො. අසමාහිතොති චණ්‌ඩසොතෙ බද්‌ධනාවා විය අසණ්‌ඨිතො. විබ්‌භන්‌තචිත්‌තොති පන්‌ථාරුළ්‌හමිගො විය භන්‌තමනො. පාකතින්‌ද්‍රියොති යථා ගිහී සංවරාභාවෙන පරිග්‌ගහපරිජනෙ ඔලොකෙන්‌ති අසංවුතින්‌ද්‍රියා, එවං අසංවුතින්‌ද්‍රියො හොති.
So ca hoti abhijjhālūti idaṃ yo kulaputto ‘‘dukkhassantaṃ karissāmī’’ti pubbe cittaṃ uppādetvā pabbajito aparabhāge taṃ pabbajjaṃ tathārūpaṃ kātuṃ na sakkoti, taṃ dassetuṃ vuttaṃ. Tattha abhijjhālūti parabhaṇḍānaṃ abhijjhāyitā. Tibbasārāgoti balavarāgo. Byāpannacittoti byāpādena pūtibhūtattā vipannacitto. Paduṭṭhamanasaṅkappoti tikhiṇasiṅgo viya caṇḍagoṇo paresaṃ upaghātavasena duṭṭhacitto. Muṭṭhassatīti bhattanikkhittakāko viya, maṃsanikkhittasunakho viya ca naṭṭhassati, idha kataṃ ettha na sarati. Asampajānoti nippañño khandhādiparicchedarahito. Asamāhitoti caṇḍasote baddhanāvā viya asaṇṭhito. Vibbhantacittoti panthāruḷhamigo viya bhantamano. Pākatindriyoti yathā gihī saṃvarābhāvena pariggahaparijane olokenti asaṃvutindriyā, evaṃ asaṃvutindriyo hoti.
ඡවාලාතන්‌ති ඡවානං දඩ්‌ඪට්‌ඨානෙ අලාතං. උභතොපදිත්‌තං මජ්‌ඣෙ ගූථගතන්‌ති පමාණෙන අට්‌ඨඞ්‌ගුලමත්‌තං උභතො ද්‌වීසු කොටීසු ආදිත්‌තං මජ්‌ඣෙ ගූථමක්‌ඛිතං. නෙව ගාමෙති සචෙ හි තං යුගනඞ්‌ගලගොපානසිපක්‌ඛපාසකාදීනං අත්‌ථාය උපනෙතුං සක්‌කා අස්‌ස ගාමෙ කට්‌ඨත්‌ථං ඵරෙය්‍ය. සචෙ ඛෙත්‌තකුටියා කට්‌ඨත්‌ථරමඤ්‌චකාදීනං අත්‌ථාය උපනෙතුං සක්‌කා අස්‌ස, අරඤ්‌ඤෙ කට්‌ඨත්‌ථං ඵරෙය්‍ය. යස්‌මා පන උභයත්‌ථාපි න සක්‌කා, තස්‌මා එවං වුත්‌තං. තථූපමාහන්‌ති තථූපමං ඡවාලාතසදිසං අහං ඉමං යථාවුත්‌තපුග්‌ගලං වදාමි. ගිහිභොගා ච පරිහීනොති යො අගාරෙ වසන්‌තෙහි ගිහීහි දායජ්‌ජෙ භාජියමානෙ අඤ්‌ඤථා ච භොගො ලද්‌ධබ්‌බො අස්‌ස, තතො ච පරිහීනො. සාමඤ්‌ඤත්‌ථඤ්‌චාති ආචරියුපජ්‌ඣායානං ඔවාදෙ ඨත්‌වා පරියත්‌තිපටිවෙධවසෙන පත්‌තබ්‌බං සාමඤ්‌ඤත්‌ථඤ්‌ච න පරිපූරෙති. ඉමං පන උපමං සත්‌ථා න දුස්‌සීලස්‌ස වසෙන ආහරි , පරිසුද්‌ධසීලස්‌ස පන අලසස්‌ස අභිජ්‌ඣාදීහි දොසෙහි දූසිතචිත්‌තස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස වසෙන ආහරීති වෙදිතබ්‌බං.
Chavālātanti chavānaṃ daḍḍhaṭṭhāne alātaṃ. Ubhatopadittaṃ majjhe gūthagatanti pamāṇena aṭṭhaṅgulamattaṃ ubhato dvīsu koṭīsu ādittaṃ majjhe gūthamakkhitaṃ. Neva gāmeti sace hi taṃ yuganaṅgalagopānasipakkhapāsakādīnaṃ atthāya upanetuṃ sakkā assa gāme kaṭṭhatthaṃ phareyya. Sace khettakuṭiyā kaṭṭhattharamañcakādīnaṃ atthāya upanetuṃ sakkā assa, araññe kaṭṭhatthaṃ phareyya. Yasmā pana ubhayatthāpi na sakkā, tasmā evaṃ vuttaṃ. Tathūpamāhanti tathūpamaṃ chavālātasadisaṃ ahaṃ imaṃ yathāvuttapuggalaṃ vadāmi. Gihibhogā ca parihīnoti yo agāre vasantehi gihīhi dāyajje bhājiyamāne aññathā ca bhogo laddhabbo assa, tato ca parihīno. Sāmaññatthañcāti ācariyupajjhāyānaṃ ovāde ṭhatvā pariyattipaṭivedhavasena pattabbaṃ sāmaññatthañca na paripūreti. Imaṃ pana upamaṃ satthā na dussīlassa vasena āhari , parisuddhasīlassa pana alasassa abhijjhādīhi dosehi dūsitacittassa puggalassa vasena āharīti veditabbaṃ.
ගාථාසු ගිහිභොගාති කාමසුඛසම්‌භොගතො. පරිහීනොති ජීනො. සාමඤ්‌ඤත්‌ථන්‌ති පටිවෙධබාහුසච්‌චඤ්‌චෙව පරියත්‌තිබාහුසච්‌චඤ්‌ච. තාදිසො හි අසුතං සොතුං සුතං පරියොදාපෙතුං න සක්‌කොති අලසභාවතො. දුට්‌ඨු භගොති දුබ්‌භගො, අලක්‌ඛිකො කාළකණ්‌ණිපුරිසො. පරිධංසමානොති විනස්‌සමානො. පකිරෙතීති විකිරෙති විද්‌ධංසෙති. සබ්‌බමෙතං භාවිනො සාමඤ්‌ඤත්‌ථස්‌ස අනුප්‌පාදනමෙව සන්‌ධාය වුත්‌තං. ඡවාලාතංව නස්‌සතීති සො තාදිසො පුග්‌ගලො යථාවුත්‌තං ඡවාලාතං විය කස්‌සචි අනුපයුජ්‌ජමානො එව නස්‌සති උභතො පරිභට්‌ඨභාවතො. එවං ‘‘කායවාචාහි අකතවීතික්‌කමොපි චිත්‌තං අවිසොධෙන්‌තො නස්‌සති, පගෙව කතවීතික්‌කමො දුස්‌සීලො’’ති තස්‌ස අපායදුක්‌ඛභාගිභාවදස්‌සනෙන දුස්‌සීලෙ ආදීනවං දස්‌සෙත්‌වා තතො සත්‌තෙ විවෙචෙතුකාමො ‘‘කාසාවකණ්‌ඨා’’තිආදිනා ගාථාද්‌වයමාහ. තස්‌සත්‌ථො හෙට්‌ඨා වුත්‌තො එව.
Gāthāsu gihibhogāti kāmasukhasambhogato. Parihīnoti jīno. Sāmaññatthanti paṭivedhabāhusaccañceva pariyattibāhusaccañca. Tādiso hi asutaṃ sotuṃ sutaṃ pariyodāpetuṃ na sakkoti alasabhāvato. Duṭṭhu bhagoti dubbhago, alakkhiko kāḷakaṇṇipuriso. Paridhaṃsamānoti vinassamāno. Pakiretīti vikireti viddhaṃseti. Sabbametaṃ bhāvino sāmaññatthassa anuppādanameva sandhāya vuttaṃ. Chavālātaṃva nassatīti so tādiso puggalo yathāvuttaṃ chavālātaṃ viya kassaci anupayujjamāno eva nassati ubhato paribhaṭṭhabhāvato. Evaṃ ‘‘kāyavācāhi akatavītikkamopi cittaṃ avisodhento nassati, pageva katavītikkamo dussīlo’’ti tassa apāyadukkhabhāgibhāvadassanena dussīle ādīnavaṃ dassetvā tato satte vivecetukāmo ‘‘kāsāvakaṇṭhā’’tiādinā gāthādvayamāha. Tassattho heṭṭhā vutto eva.
දුතියසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dutiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / ඉතිවුත්‌තකපාළි • Itivuttakapāḷi / 2. ජීවිකසුත්‌තං • 2. Jīvikasuttaṃ
