| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
១០. ជីវិតិន្ទ្រិយកថាវណ្ណនា
10. Jīvitindriyakathāvaṇṇanā
៥៤០. ឥទានិ ជីវិតិន្ទ្រិយកថា នាម ហោតិ។ តត្ថ យេសំ ជីវិតិន្ទ្រិយំ នាម ចិត្តវិប្បយុត្តោ អរូបធម្មោ, តស្មា រូបជីវិតិន្ទ្រិយំ នត្ថីតិ លទ្ធិ, សេយ្យថាបិ បុព្ពសេលិយានញ្ចេវ សម្មិតិយានញ្ច; តេ សន្ធាយ បុច្ឆា សកវាទិស្ស, បដិញ្ញា ឥតរស្ស។ នត្ថិ រូបីនំ ធម្មានំ អាយូតិ បញ្ហេ ឧបាទិន្នរូបានម្បិ តិណកដ្ឋាទីនម្បិ សន្តានវសេន បវត្តិមេវ អាយុ ឋិតិ យបនា យាបនា ឥរិយនា វត្តនា បាលនាតិ ឥច្ឆតិ, តស្មា បដិក្ខិបតិ។ អត្ថីតិ បញ្ហេបិ ឥមិនា ការណេន បដិជានាតិ។ អត្ថិ អរូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ បញ្ហេ អរូបធម្មានំ ចិត្តវិប្បយុត្តំ ជីវិតិន្ទ្រិយសន្តានំ នាម អត្ថីតិ ឥច្ឆតិ, តស្មា បដិជានាតិ។
540. Idāni jīvitindriyakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ jīvitindriyaṃ nāma cittavippayutto arūpadhammo, tasmā rūpajīvitindriyaṃ natthīti laddhi, seyyathāpi pubbaseliyānañceva sammitiyānañca; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Natthi rūpīnaṃ dhammānaṃ āyūti pañhe upādinnarūpānampi tiṇakaṭṭhādīnampi santānavasena pavattimeva āyu ṭhiti yapanā yāpanā iriyanā vattanā pālanāti icchati, tasmā paṭikkhipati. Atthīti pañhepi iminā kāraṇena paṭijānāti. Atthi arūpajīvitindriyanti pañhe arūpadhammānaṃ cittavippayuttaṃ jīvitindriyasantānaṃ nāma atthīti icchati, tasmā paṭijānāti.
៥៤១. រូបីនំ ធម្មានំ អាយុ អរូបជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ បញ្ហេ សត្តសន្តានេ រូបិនោ វា ហោន្តុ អរូបិនោ វា, សព្ពេសំ ចិត្តវិប្បយុត្តំ អរូបជីវិតិន្ទ្រិយមេវ ឥច្ឆតិ, តស្មា បដិជានាតិ។
541. Rūpīnaṃ dhammānaṃ āyu arūpajīvitindriyanti pañhe sattasantāne rūpino vā hontu arūpino vā, sabbesaṃ cittavippayuttaṃ arūpajīvitindriyameva icchati, tasmā paṭijānāti.
៥៤២. និរោធសមាបន្នបញ្ហេសុបិ ចិត្តវិប្បយុត្តំ អរូបជីវិតមេវ សន្ធាយ បដិក្ខិបតិ ច បដិជានាតិ ច។ សកវាទី បន តំ អសម្បដិច្ឆន្តោ យំ អរូបបវត្តេ អសតិ អត្ថិ, រូបេន តេន ភវិតព្ពន្តិ ចោទេតុំ ហញ្ចីតិអាទិមាហ។ សង្ខារក្ខន្ធបញ្ហេ ផស្សាទិសង្ខារក្ខន្ធំ សន្ធាយ បដិក្ខិបតិ, កាយកម្មាទិសង្ខារក្ខន្ធំ សន្ធាយ បដិជានាតិ។ កាយវិញ្ញត្តិ វចីវិញ្ញត្តិ សម្មាវាចា សម្មាកម្មន្តោ ជីវិតិន្ទ្រិយន្តិ ឯវមាទយោបិ ធម្មា សង្ខារក្ខន្ធបរិយាបន្នាតិស្ស លទ្ធិ។ សកវាទី បន តំ អសម្បដិច្ឆន្តោ យទិ និរុទ្ធេបិ អរូបបវត្តេ សង្ខារក្ខន្ធោ អត្ថិ, ចតុន្នម្បិ ខន្ធានំ អត្ថិតា ហោតូតិ ចោទេតុំ អត្ថិ វេទនាក្ខន្ធោតិ អាទិមាហ។ ឥតរោ អន្តោសមាបត្តិំ សន្ធាយ បដិក្ខិបតិ, សមាបជ្ជន្តស្ស ច វុដ្ឋហន្តស្ស ច បុព្ពាបរភាគំ សន្ធាយ បដិជានាតិ។
542. Nirodhasamāpannapañhesupi cittavippayuttaṃ arūpajīvitameva sandhāya paṭikkhipati ca paṭijānāti ca. Sakavādī pana taṃ asampaṭicchanto yaṃ arūpapavatte asati atthi, rūpena tena bhavitabbanti codetuṃ hañcītiādimāha. Saṅkhārakkhandhapañhe phassādisaṅkhārakkhandhaṃ sandhāya paṭikkhipati, kāyakammādisaṅkhārakkhandhaṃ sandhāya paṭijānāti. Kāyaviññatti vacīviññatti sammāvācā sammākammanto jīvitindriyanti evamādayopi dhammā saṅkhārakkhandhapariyāpannātissa laddhi. Sakavādī pana taṃ asampaṭicchanto yadi niruddhepi arūpapavatte saṅkhārakkhandho atthi, catunnampi khandhānaṃ atthitā hotūti codetuṃ atthi vedanākkhandhoti ādimāha. Itaro antosamāpattiṃ sandhāya paṭikkhipati, samāpajjantassa ca vuṭṭhahantassa ca pubbāparabhāgaṃ sandhāya paṭijānāti.
៥៤៣. អសញ្ញសត្តវារេបិ ឯសេវ នយោ។ តស្ស ហិ លទ្ធិយា អសញ្ញសត្តានំ បដិសន្ធិកាលេ ចិត្តំ ឧប្បជ្ជិត្វា និរុជ្ឈតិ, តេន សហ ចិត្តវិប្បយុត្តអរូបជីវិតិន្ទ្រិយំ ឧប្បជ្ជិត្វា យាវតាយុកំ បវត្តតិ។ តស្មា តេសំ ជីវិតិន្ទ្រិយំ នត្ថីតិ បុដ្ឋោ បដិក្ខិបតិ, អត្ថីតិ បុដ្ឋោ បដិជានាតិ។ វេទនាក្ខន្ធាទយោបិ តេសំ បវត្តិវសេន បដិក្ខិបតិ, ចុតិបដិសន្ធិវសេន បដិជានាតិ។ សកវាទី បន តំ អនិច្ឆន្តោ ‘‘សចេ តត្ថ ឯកក្ខណេបិ វេទនាទយោ អត្ថិ, បញ្ចវោការភវត្តំ បាបុណាតី’’តិ ចោទេតុំ បញ្ចវោការភវោតិ អាហ។ ឥតរោ សុត្តវិរោធភយា បដិក្ខិបតិ។
543. Asaññasattavārepi eseva nayo. Tassa hi laddhiyā asaññasattānaṃ paṭisandhikāle cittaṃ uppajjitvā nirujjhati, tena saha cittavippayuttaarūpajīvitindriyaṃ uppajjitvā yāvatāyukaṃ pavattati. Tasmā tesaṃ jīvitindriyaṃ natthīti puṭṭho paṭikkhipati, atthīti puṭṭho paṭijānāti. Vedanākkhandhādayopi tesaṃ pavattivasena paṭikkhipati, cutipaṭisandhivasena paṭijānāti. Sakavādī pana taṃ anicchanto ‘‘sace tattha ekakkhaṇepi vedanādayo atthi, pañcavokārabhavattaṃ pāpuṇātī’’ti codetuṃ pañcavokārabhavoti āha. Itaro suttavirodhabhayā paṭikkhipati.
៥៤៤-៥៤៥. ឯកទេសំ ភិជ្ជតីតិ បញ្ហេ សម្បយុត្តំ ភិជ្ជតិ, វិប្បយុត្តំ តិដ្ឋតីតិ តស្ស លទ្ធិ, តស្មា បដិជានាតិ។ ទ្វេ ជីវិតិន្ទ្រិយានីតិ បុច្ឆា បរវាទិស្ស, បដិញ្ញា សកវាទិស្ស។ រូបារូបវសេន ហិ ទ្វេ ជីវិតិន្ទ្រិយានិ, តេហិយេវ សត្តោ ជីវតិ, តេសំ ភង្គេន មរតីតិ វុច្ចតិ។ ចុតិក្ខណស្មិញ្ហិ ទ្វេបិ ជីវិតានិ សហេវ ភិជ្ជន្តិ។
544-545. Ekadesaṃ bhijjatīti pañhe sampayuttaṃ bhijjati, vippayuttaṃ tiṭṭhatīti tassa laddhi, tasmā paṭijānāti. Dve jīvitindriyānīti pucchā paravādissa, paṭiññā sakavādissa. Rūpārūpavasena hi dve jīvitindriyāni, tehiyeva satto jīvati, tesaṃ bhaṅgena maratīti vuccati. Cutikkhaṇasmiñhi dvepi jīvitāni saheva bhijjanti.
ជីវិតិន្ទ្រិយកថាវណ្ណនា។
Jīvitindriyakathāvaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / កថាវត្ថុបាឡិ • Kathāvatthupāḷi / (៨២) ១០. ជីវិតិន្ទ្រិយកថា • (82) 10. Jīvitindriyakathā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ១០. ជីវិតិន្ទ្រិយកថាវណ្ណនា • 10. Jīvitindriyakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ១០. ជីវិតិន្ទ្រិយកថាវណ្ណនា • 10. Jīvitindriyakathāvaṇṇanā
