| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
೧೦. ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ
10. Jīvitindriyakathāvaṇṇanā
೫೪೦. ಇದಾನಿ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಕಥಾ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಯೇಸಂ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ನಾಮ ಚಿತ್ತವಿಪ್ಪಯುತ್ತೋ ಅರೂಪಧಮ್ಮೋ, ತಸ್ಮಾ ರೂಪಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ನತ್ಥೀತಿ ಲದ್ಧಿ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಪುಬ್ಬಸೇಲಿಯಾನಞ್ಚೇವ ಸಮ್ಮಿತಿಯಾನಞ್ಚ; ತೇ ಸನ್ಧಾಯ ಪುಚ್ಛಾ ಸಕವಾದಿಸ್ಸ, ಪಟಿಞ್ಞಾ ಇತರಸ್ಸ। ನತ್ಥಿ ರೂಪೀನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಆಯೂತಿ ಪಞ್ಹೇ ಉಪಾದಿನ್ನರೂಪಾನಮ್ಪಿ ತಿಣಕಟ್ಠಾದೀನಮ್ಪಿ ಸನ್ತಾನವಸೇನ ಪವತ್ತಿಮೇವ ಆಯು ಠಿತಿ ಯಪನಾ ಯಾಪನಾ ಇರಿಯನಾ ವತ್ತನಾ ಪಾಲನಾತಿ ಇಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ। ಅತ್ಥೀತಿ ಪಞ್ಹೇಪಿ ಇಮಿನಾ ಕಾರಣೇನ ಪಟಿಜಾನಾತಿ। ಅತ್ಥಿ ಅರೂಪಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯನ್ತಿ ಪಞ್ಹೇ ಅರೂಪಧಮ್ಮಾನಂ ಚಿತ್ತವಿಪ್ಪಯುತ್ತಂ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಸನ್ತಾನಂ ನಾಮ ಅತ್ಥೀತಿ ಇಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಟಿಜಾನಾತಿ।
540. Idāni jīvitindriyakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ jīvitindriyaṃ nāma cittavippayutto arūpadhammo, tasmā rūpajīvitindriyaṃ natthīti laddhi, seyyathāpi pubbaseliyānañceva sammitiyānañca; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Natthi rūpīnaṃ dhammānaṃ āyūti pañhe upādinnarūpānampi tiṇakaṭṭhādīnampi santānavasena pavattimeva āyu ṭhiti yapanā yāpanā iriyanā vattanā pālanāti icchati, tasmā paṭikkhipati. Atthīti pañhepi iminā kāraṇena paṭijānāti. Atthi arūpajīvitindriyanti pañhe arūpadhammānaṃ cittavippayuttaṃ jīvitindriyasantānaṃ nāma atthīti icchati, tasmā paṭijānāti.
೫೪೧. ರೂಪೀನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಆಯು ಅರೂಪಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯನ್ತಿ ಪಞ್ಹೇ ಸತ್ತಸನ್ತಾನೇ ರೂಪಿನೋ ವಾ ಹೋನ್ತು ಅರೂಪಿನೋ ವಾ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಚಿತ್ತವಿಪ್ಪಯುತ್ತಂ ಅರೂಪಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಮೇವ ಇಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಟಿಜಾನಾತಿ।
541. Rūpīnaṃ dhammānaṃ āyu arūpajīvitindriyanti pañhe sattasantāne rūpino vā hontu arūpino vā, sabbesaṃ cittavippayuttaṃ arūpajīvitindriyameva icchati, tasmā paṭijānāti.
೫೪೨. ನಿರೋಧಸಮಾಪನ್ನಪಞ್ಹೇಸುಪಿ ಚಿತ್ತವಿಪ್ಪಯುತ್ತಂ ಅರೂಪಜೀವಿತಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ ಚ ಪಟಿಜಾನಾತಿ ಚ। ಸಕವಾದೀ ಪನ ತಂ ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತೋ ಯಂ ಅರೂಪಪವತ್ತೇ ಅಸತಿ ಅತ್ಥಿ, ರೂಪೇನ ತೇನ ಭವಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಚೋದೇತುಂ ಹಞ್ಚೀತಿಆದಿಮಾಹ। ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧಪಞ್ಹೇ ಫಸ್ಸಾದಿಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧಂ ಸನ್ಧಾಯ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಕಾಯಕಮ್ಮಾದಿಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧಂ ಸನ್ಧಾಯ ಪಟಿಜಾನಾತಿ। ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿ ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಸಮ್ಮಾವಾಚಾ ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತೋ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯನ್ತಿ ಏವಮಾದಯೋಪಿ ಧಮ್ಮಾ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧಪರಿಯಾಪನ್ನಾತಿಸ್ಸ ಲದ್ಧಿ। ಸಕವಾದೀ ಪನ ತಂ ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತೋ ಯದಿ ನಿರುದ್ಧೇಪಿ ಅರೂಪಪವತ್ತೇ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧೋ ಅತ್ಥಿ, ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಖನ್ಧಾನಂ ಅತ್ಥಿತಾ ಹೋತೂತಿ ಚೋದೇತುಂ ಅತ್ಥಿ ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧೋತಿ ಆದಿಮಾಹ। ಇತರೋ ಅನ್ತೋಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಚ ವುಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ ಚ ಪುಬ್ಬಾಪರಭಾಗಂ ಸನ್ಧಾಯ ಪಟಿಜಾನಾತಿ।
542. Nirodhasamāpannapañhesupi cittavippayuttaṃ arūpajīvitameva sandhāya paṭikkhipati ca paṭijānāti ca. Sakavādī pana taṃ asampaṭicchanto yaṃ arūpapavatte asati atthi, rūpena tena bhavitabbanti codetuṃ hañcītiādimāha. Saṅkhārakkhandhapañhe phassādisaṅkhārakkhandhaṃ sandhāya paṭikkhipati, kāyakammādisaṅkhārakkhandhaṃ sandhāya paṭijānāti. Kāyaviññatti vacīviññatti sammāvācā sammākammanto jīvitindriyanti evamādayopi dhammā saṅkhārakkhandhapariyāpannātissa laddhi. Sakavādī pana taṃ asampaṭicchanto yadi niruddhepi arūpapavatte saṅkhārakkhandho atthi, catunnampi khandhānaṃ atthitā hotūti codetuṃ atthi vedanākkhandhoti ādimāha. Itaro antosamāpattiṃ sandhāya paṭikkhipati, samāpajjantassa ca vuṭṭhahantassa ca pubbāparabhāgaṃ sandhāya paṭijānāti.
೫೪೩. ಅಸಞ್ಞಸತ್ತವಾರೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತಸ್ಸ ಹಿ ಲದ್ಧಿಯಾ ಅಸಞ್ಞಸತ್ತಾನಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಕಾಲೇ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ತೇನ ಸಹ ಚಿತ್ತವಿಪ್ಪಯುತ್ತಅರೂಪಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಪವತ್ತತಿ। ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ನತ್ಥೀತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಅತ್ಥೀತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಪಟಿಜಾನಾತಿ। ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧಾದಯೋಪಿ ತೇಸಂ ಪವತ್ತಿವಸೇನ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಚುತಿಪಟಿಸನ್ಧಿವಸೇನ ಪಟಿಜಾನಾತಿ। ಸಕವಾದೀ ಪನ ತಂ ಅನಿಚ್ಛನ್ತೋ ‘‘ಸಚೇ ತತ್ಥ ಏಕಕ್ಖಣೇಪಿ ವೇದನಾದಯೋ ಅತ್ಥಿ, ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭವತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಚೋದೇತುಂ ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭವೋತಿ ಆಹ। ಇತರೋ ಸುತ್ತವಿರೋಧಭಯಾ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ।
543. Asaññasattavārepi eseva nayo. Tassa hi laddhiyā asaññasattānaṃ paṭisandhikāle cittaṃ uppajjitvā nirujjhati, tena saha cittavippayuttaarūpajīvitindriyaṃ uppajjitvā yāvatāyukaṃ pavattati. Tasmā tesaṃ jīvitindriyaṃ natthīti puṭṭho paṭikkhipati, atthīti puṭṭho paṭijānāti. Vedanākkhandhādayopi tesaṃ pavattivasena paṭikkhipati, cutipaṭisandhivasena paṭijānāti. Sakavādī pana taṃ anicchanto ‘‘sace tattha ekakkhaṇepi vedanādayo atthi, pañcavokārabhavattaṃ pāpuṇātī’’ti codetuṃ pañcavokārabhavoti āha. Itaro suttavirodhabhayā paṭikkhipati.
೫೪೪-೫೪೫. ಏಕದೇಸಂ ಭಿಜ್ಜತೀತಿ ಪಞ್ಹೇ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಭಿಜ್ಜತಿ, ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಂ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ತಸ್ಸ ಲದ್ಧಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಟಿಜಾನಾತಿ। ದ್ವೇ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಾನೀತಿ ಪುಚ್ಛಾ ಪರವಾದಿಸ್ಸ, ಪಟಿಞ್ಞಾ ಸಕವಾದಿಸ್ಸ। ರೂಪಾರೂಪವಸೇನ ಹಿ ದ್ವೇ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ, ತೇಹಿಯೇವ ಸತ್ತೋ ಜೀವತಿ, ತೇಸಂ ಭಙ್ಗೇನ ಮರತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಚುತಿಕ್ಖಣಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ದ್ವೇಪಿ ಜೀವಿತಾನಿ ಸಹೇವ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ।
544-545. Ekadesaṃ bhijjatīti pañhe sampayuttaṃ bhijjati, vippayuttaṃ tiṭṭhatīti tassa laddhi, tasmā paṭijānāti. Dve jīvitindriyānīti pucchā paravādissa, paṭiññā sakavādissa. Rūpārūpavasena hi dve jīvitindriyāni, tehiyeva satto jīvati, tesaṃ bhaṅgena maratīti vuccati. Cutikkhaṇasmiñhi dvepi jīvitāni saheva bhijjanti.
ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ।
Jīvitindriyakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಕಥಾವತ್ಥುಪಾಳಿ • Kathāvatthupāḷi / (೮೨) ೧೦. ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಕಥಾ • (82) 10. Jīvitindriyakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೧೦. ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 10. Jīvitindriyakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ೧೦. ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 10. Jīvitindriyakathāvaṇṇanā
