Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
൧൦. ജീവിതിന്ദ്രിയകഥാവണ്ണനാ
10. Jīvitindriyakathāvaṇṇanā
൫൪൦. ഇദാനി ജീവിതിന്ദ്രിയകഥാ നാമ ഹോതി. തത്ഥ യേസം ജീവിതിന്ദ്രിയം നാമ ചിത്തവിപ്പയുത്തോ അരൂപധമ്മോ, തസ്മാ രൂപജീവിതിന്ദ്രിയം നത്ഥീതി ലദ്ധി, സേയ്യഥാപി പുബ്ബസേലിയാനഞ്ചേവ സമ്മിതിയാനഞ്ച; തേ സന്ധായ പുച്ഛാ സകവാദിസ്സ, പടിഞ്ഞാ ഇതരസ്സ. നത്ഥി രൂപീനം ധമ്മാനം ആയൂതി പഞ്ഹേ ഉപാദിന്നരൂപാനമ്പി തിണകട്ഠാദീനമ്പി സന്താനവസേന പവത്തിമേവ ആയു ഠിതി യപനാ യാപനാ ഇരിയനാ വത്തനാ പാലനാതി ഇച്ഛതി, തസ്മാ പടിക്ഖിപതി. അത്ഥീതി പഞ്ഹേപി ഇമിനാ കാരണേന പടിജാനാതി. അത്ഥി അരൂപജീവിതിന്ദ്രിയന്തി പഞ്ഹേ അരൂപധമ്മാനം ചിത്തവിപ്പയുത്തം ജീവിതിന്ദ്രിയസന്താനം നാമ അത്ഥീതി ഇച്ഛതി, തസ്മാ പടിജാനാതി.
540. Idāni jīvitindriyakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ jīvitindriyaṃ nāma cittavippayutto arūpadhammo, tasmā rūpajīvitindriyaṃ natthīti laddhi, seyyathāpi pubbaseliyānañceva sammitiyānañca; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Natthi rūpīnaṃ dhammānaṃ āyūti pañhe upādinnarūpānampi tiṇakaṭṭhādīnampi santānavasena pavattimeva āyu ṭhiti yapanā yāpanā iriyanā vattanā pālanāti icchati, tasmā paṭikkhipati. Atthīti pañhepi iminā kāraṇena paṭijānāti. Atthi arūpajīvitindriyanti pañhe arūpadhammānaṃ cittavippayuttaṃ jīvitindriyasantānaṃ nāma atthīti icchati, tasmā paṭijānāti.
൫൪൧. രൂപീനം ധമ്മാനം ആയു അരൂപജീവിതിന്ദ്രിയന്തി പഞ്ഹേ സത്തസന്താനേ രൂപിനോ വാ ഹോന്തു അരൂപിനോ വാ, സബ്ബേസം ചിത്തവിപ്പയുത്തം അരൂപജീവിതിന്ദ്രിയമേവ ഇച്ഛതി, തസ്മാ പടിജാനാതി.
541. Rūpīnaṃ dhammānaṃ āyu arūpajīvitindriyanti pañhe sattasantāne rūpino vā hontu arūpino vā, sabbesaṃ cittavippayuttaṃ arūpajīvitindriyameva icchati, tasmā paṭijānāti.
൫൪൨. നിരോധസമാപന്നപഞ്ഹേസുപി ചിത്തവിപ്പയുത്തം അരൂപജീവിതമേവ സന്ധായ പടിക്ഖിപതി ച പടിജാനാതി ച. സകവാദീ പന തം അസമ്പടിച്ഛന്തോ യം അരൂപപവത്തേ അസതി അത്ഥി, രൂപേന തേന ഭവിതബ്ബന്തി ചോദേതും ഹഞ്ചീതിആദിമാഹ. സങ്ഖാരക്ഖന്ധപഞ്ഹേ ഫസ്സാദിസങ്ഖാരക്ഖന്ധം സന്ധായ പടിക്ഖിപതി, കായകമ്മാദിസങ്ഖാരക്ഖന്ധം സന്ധായ പടിജാനാതി. കായവിഞ്ഞത്തി വചീവിഞ്ഞത്തി സമ്മാവാചാ സമ്മാകമ്മന്തോ ജീവിതിന്ദ്രിയന്തി ഏവമാദയോപി ധമ്മാ സങ്ഖാരക്ഖന്ധപരിയാപന്നാതിസ്സ ലദ്ധി. സകവാദീ പന തം അസമ്പടിച്ഛന്തോ യദി നിരുദ്ധേപി അരൂപപവത്തേ സങ്ഖാരക്ഖന്ധോ അത്ഥി, ചതുന്നമ്പി ഖന്ധാനം അത്ഥിതാ ഹോതൂതി ചോദേതും അത്ഥി വേദനാക്ഖന്ധോതി ആദിമാഹ. ഇതരോ അന്തോസമാപത്തിം സന്ധായ പടിക്ഖിപതി, സമാപജ്ജന്തസ്സ ച വുട്ഠഹന്തസ്സ ച പുബ്ബാപരഭാഗം സന്ധായ പടിജാനാതി.
542. Nirodhasamāpannapañhesupi cittavippayuttaṃ arūpajīvitameva sandhāya paṭikkhipati ca paṭijānāti ca. Sakavādī pana taṃ asampaṭicchanto yaṃ arūpapavatte asati atthi, rūpena tena bhavitabbanti codetuṃ hañcītiādimāha. Saṅkhārakkhandhapañhe phassādisaṅkhārakkhandhaṃ sandhāya paṭikkhipati, kāyakammādisaṅkhārakkhandhaṃ sandhāya paṭijānāti. Kāyaviññatti vacīviññatti sammāvācā sammākammanto jīvitindriyanti evamādayopi dhammā saṅkhārakkhandhapariyāpannātissa laddhi. Sakavādī pana taṃ asampaṭicchanto yadi niruddhepi arūpapavatte saṅkhārakkhandho atthi, catunnampi khandhānaṃ atthitā hotūti codetuṃ atthi vedanākkhandhoti ādimāha. Itaro antosamāpattiṃ sandhāya paṭikkhipati, samāpajjantassa ca vuṭṭhahantassa ca pubbāparabhāgaṃ sandhāya paṭijānāti.
൫൪൩. അസഞ്ഞസത്തവാരേപി ഏസേവ നയോ. തസ്സ ഹി ലദ്ധിയാ അസഞ്ഞസത്താനം പടിസന്ധികാലേ ചിത്തം ഉപ്പജ്ജിത്വാ നിരുജ്ഝതി, തേന സഹ ചിത്തവിപ്പയുത്തഅരൂപജീവിതിന്ദ്രിയം ഉപ്പജ്ജിത്വാ യാവതായുകം പവത്തതി. തസ്മാ തേസം ജീവിതിന്ദ്രിയം നത്ഥീതി പുട്ഠോ പടിക്ഖിപതി, അത്ഥീതി പുട്ഠോ പടിജാനാതി. വേദനാക്ഖന്ധാദയോപി തേസം പവത്തിവസേന പടിക്ഖിപതി, ചുതിപടിസന്ധിവസേന പടിജാനാതി. സകവാദീ പന തം അനിച്ഛന്തോ ‘‘സചേ തത്ഥ ഏകക്ഖണേപി വേദനാദയോ അത്ഥി, പഞ്ചവോകാരഭവത്തം പാപുണാതീ’’തി ചോദേതും പഞ്ചവോകാരഭവോതി ആഹ. ഇതരോ സുത്തവിരോധഭയാ പടിക്ഖിപതി.
543. Asaññasattavārepi eseva nayo. Tassa hi laddhiyā asaññasattānaṃ paṭisandhikāle cittaṃ uppajjitvā nirujjhati, tena saha cittavippayuttaarūpajīvitindriyaṃ uppajjitvā yāvatāyukaṃ pavattati. Tasmā tesaṃ jīvitindriyaṃ natthīti puṭṭho paṭikkhipati, atthīti puṭṭho paṭijānāti. Vedanākkhandhādayopi tesaṃ pavattivasena paṭikkhipati, cutipaṭisandhivasena paṭijānāti. Sakavādī pana taṃ anicchanto ‘‘sace tattha ekakkhaṇepi vedanādayo atthi, pañcavokārabhavattaṃ pāpuṇātī’’ti codetuṃ pañcavokārabhavoti āha. Itaro suttavirodhabhayā paṭikkhipati.
൫൪൪-൫൪൫. ഏകദേസം ഭിജ്ജതീതി പഞ്ഹേ സമ്പയുത്തം ഭിജ്ജതി, വിപ്പയുത്തം തിട്ഠതീതി തസ്സ ലദ്ധി, തസ്മാ പടിജാനാതി. ദ്വേ ജീവിതിന്ദ്രിയാനീതി പുച്ഛാ പരവാദിസ്സ, പടിഞ്ഞാ സകവാദിസ്സ. രൂപാരൂപവസേന ഹി ദ്വേ ജീവിതിന്ദ്രിയാനി, തേഹിയേവ സത്തോ ജീവതി, തേസം ഭങ്ഗേന മരതീതി വുച്ചതി. ചുതിക്ഖണസ്മിഞ്ഹി ദ്വേപി ജീവിതാനി സഹേവ ഭിജ്ജന്തി.
544-545. Ekadesaṃ bhijjatīti pañhe sampayuttaṃ bhijjati, vippayuttaṃ tiṭṭhatīti tassa laddhi, tasmā paṭijānāti. Dve jīvitindriyānīti pucchā paravādissa, paṭiññā sakavādissa. Rūpārūpavasena hi dve jīvitindriyāni, tehiyeva satto jīvati, tesaṃ bhaṅgena maratīti vuccati. Cutikkhaṇasmiñhi dvepi jīvitāni saheva bhijjanti.
ജീവിതിന്ദ്രിയകഥാവണ്ണനാ.
Jīvitindriyakathāvaṇṇanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / കഥാവത്ഥുപാളി • Kathāvatthupāḷi / (൮൨) ൧൦. ജീവിതിന്ദ്രിയകഥാ • (82) 10. Jīvitindriyakathā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൧൦. ജീവിതിന്ദ്രിയകഥാവണ്ണനാ • 10. Jīvitindriyakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൧൦. ജീവിതിന്ദ്രിയകഥാവണ്ണനാ • 10. Jīvitindriyakathāvaṇṇanā