| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
๖. โชติสิกฺขาปทวณฺณนา
6. Jotisikkhāpadavaṇṇanā
๓๕๐. ฉเฎฺฐ ภคฺคา นาม ชนปทิโน ราชกุมารา, เตสํ นิวาโส เอโกปิ ชนปโท รุฬฺหีสเทฺทน ‘‘ภคฺคา’’ติ วุจฺจติฯ เตน วุตฺตํ ‘‘ภคฺคาติ ชนปทสฺส นาม’’นฺติฯ สุสุมารคิเรติ เอวํนามเก นคเรฯ ตสฺส กิร นครสฺส มาปนตฺถํ วตฺถุวิชฺชาจริเยน นครฎฺฐานสฺส ปริคฺคณฺหนทิวเส อวิทูเร สุสุมาโร สทฺทมกาสิ คิรํ นิจฺฉาเรสิฯ อถ อนนฺตราเยน นคเร มาปิเต ตเมว สุสุมารคิรณํ สุภนิมิตฺตํ กตฺวา สุสุมารคิรํเตฺววสฺส นามํ อกํสุฯ เกจิ ปน ‘‘สุสุมารสณฺฐานตฺตา สุสุมาโร นาม เอโก คิริ, โส ตสฺส นครสฺส สมีเป, ตสฺมา ตํ สุสุมารคิริ เอตสฺส อตฺถีติ ‘สุสุมารคิรี’ติ วุจฺจตี’’ติ วทนฺติฯ ตถา วา โหตุ อญฺญถา วา, นามเมตํ ตสฺส นครสฺสาติ อาห ‘‘สุสุมารคิรนฺติ นครสฺส นาม’’นฺติฯ เภสกฬาติ ฆมฺปณฺฑนามโก คจฺฉวิเสโสฯ เกจิ ‘‘เสตรุโกฺข’’ติปิ วทนฺติฯ เตสํ พหุลตาย ปน ตํ วนํ เภสกฬาวนเนฺตฺวว ปญฺญายิตฺถฯ ‘‘เภสคฬาวเน’’ติปิ ปาโฐฯ ‘‘เภโส นาม เอโก ยโกฺข อยุตฺตการี, ตสฺส ตโต คฬิตฎฺฐานตาย ตํ วนํ เภสคฬาวนํ นาม ชาต’’นฺติ หิ เกจิฯ
350. Chaṭṭhe bhaggā nāma janapadino rājakumārā, tesaṃ nivāso ekopi janapado ruḷhīsaddena ‘‘bhaggā’’ti vuccati. Tena vuttaṃ ‘‘bhaggāti janapadassa nāma’’nti. Susumāragireti evaṃnāmake nagare. Tassa kira nagarassa māpanatthaṃ vatthuvijjācariyena nagaraṭṭhānassa pariggaṇhanadivase avidūre susumāro saddamakāsi giraṃ nicchāresi. Atha anantarāyena nagare māpite tameva susumāragiraṇaṃ subhanimittaṃ katvā susumāragiraṃtvevassa nāmaṃ akaṃsu. Keci pana ‘‘susumārasaṇṭhānattā susumāro nāma eko giri, so tassa nagarassa samīpe, tasmā taṃ susumāragiri etassa atthīti ‘susumāragirī’ti vuccatī’’ti vadanti. Tathā vā hotu aññathā vā, nāmametaṃ tassa nagarassāti āha ‘‘susumāragiranti nagarassa nāma’’nti. Bhesakaḷāti ghampaṇḍanāmako gacchaviseso. Keci ‘‘setarukkho’’tipi vadanti. Tesaṃ bahulatāya pana taṃ vanaṃ bhesakaḷāvanantveva paññāyittha. ‘‘Bhesagaḷāvane’’tipi pāṭho. ‘‘Bheso nāma eko yakkho ayuttakārī, tassa tato gaḷitaṭṭhānatāya taṃ vanaṃ bhesagaḷāvanaṃ nāma jāta’’nti hi keci.
๓๕๒. โชติกรเณติ อคฺคิกรเณฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ อคิลานตา, อนุญฺญาตกรณาภาโว, วิสิเพฺพตุกามตา, สมาทหนนฺติ อิมานิ ปเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ
352.Jotikaraṇeti aggikaraṇe. Sesamettha uttānameva. Agilānatā, anuññātakaraṇābhāvo, visibbetukāmatā, samādahananti imāni panettha cattāri aṅgāni.
โชติสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Jotisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๖. สุราปานวโคฺค • 6. Surāpānavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๖. โชติสิกฺขาปทวณฺณนา • 6. Jotisikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๖. โชติสิกฺขาปทํ • 6. Jotisikkhāpadaṃ
