| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
6. ජොතිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
6. Jotisikkhāpadavaṇṇanā
350. ඡට්‌ඨෙ භග්‌ගා නාම ජනපදිනො රාජකුමාරා, තෙසං නිවාසො එකොපි ජනපදො රුළ්‌හීසද්‌දෙන ‘‘භග්‌ගා’’ති වුච්‌චති. තෙන වුත්‌තං ‘‘භග්‌ගාති ජනපදස්‌ස නාම’’න්‌ති. සුසුමාරගිරෙති එවංනාමකෙ නගරෙ. තස්‌ස කිර නගරස්‌ස මාපනත්‌ථං වත්‌ථුවිජ්‌ජාචරියෙන නගරට්‌ඨානස්‌ස පරිග්‌ගණ්‌හනදිවසෙ අවිදූරෙ සුසුමාරො සද්‌දමකාසි ගිරං නිච්‌ඡාරෙසි. අථ අනන්‌තරායෙන නගරෙ මාපිතෙ තමෙව සුසුමාරගිරණං සුභනිමිත්‌තං කත්‌වා සුසුමාරගිරංත්‌වෙවස්‌ස නාමං අකංසු. කෙචි පන ‘‘සුසුමාරසණ්‌ඨානත්‌තා සුසුමාරො නාම එකො ගිරි, සො තස්‌ස නගරස්‌ස සමීපෙ, තස්‌මා තං සුසුමාරගිරි එතස්‌ස අත්‌ථීති ‘සුසුමාරගිරී’ති වුච්‌චතී’’ති වදන්‌ති. තථා වා හොතු අඤ්‌ඤථා වා, නාමමෙතං තස්‌ස නගරස්‌සාති ආහ ‘‘සුසුමාරගිරන්‌ති නගරස්‌ස නාම’’න්‌ති. භෙසකළාති ඝම්‌පණ්‌ඩනාමකො ගච්‌ඡවිසෙසො. කෙචි ‘‘සෙතරුක්‌ඛො’’තිපි වදන්‌ති. තෙසං බහුලතාය පන තං වනං භෙසකළාවනන්‌ත්‌වෙව පඤ්‌ඤායිත්‌ථ. ‘‘භෙසගළාවනෙ’’තිපි පාඨො. ‘‘භෙසො නාම එකො යක්‌ඛො අයුත්‌තකාරී, තස්‌ස තතො ගළිතට්‌ඨානතාය තං වනං භෙසගළාවනං නාම ජාත’’න්‌ති හි කෙචි.
350. Chaṭṭhe bhaggā nāma janapadino rājakumārā, tesaṃ nivāso ekopi janapado ruḷhīsaddena ‘‘bhaggā’’ti vuccati. Tena vuttaṃ ‘‘bhaggāti janapadassa nāma’’nti. Susumāragireti evaṃnāmake nagare. Tassa kira nagarassa māpanatthaṃ vatthuvijjācariyena nagaraṭṭhānassa pariggaṇhanadivase avidūre susumāro saddamakāsi giraṃ nicchāresi. Atha anantarāyena nagare māpite tameva susumāragiraṇaṃ subhanimittaṃ katvā susumāragiraṃtvevassa nāmaṃ akaṃsu. Keci pana ‘‘susumārasaṇṭhānattā susumāro nāma eko giri, so tassa nagarassa samīpe, tasmā taṃ susumāragiri etassa atthīti ‘susumāragirī’ti vuccatī’’ti vadanti. Tathā vā hotu aññathā vā, nāmametaṃ tassa nagarassāti āha ‘‘susumāragiranti nagarassa nāma’’nti. Bhesakaḷāti ghampaṇḍanāmako gacchaviseso. Keci ‘‘setarukkho’’tipi vadanti. Tesaṃ bahulatāya pana taṃ vanaṃ bhesakaḷāvanantveva paññāyittha. ‘‘Bhesagaḷāvane’’tipi pāṭho. ‘‘Bheso nāma eko yakkho ayuttakārī, tassa tato gaḷitaṭṭhānatāya taṃ vanaṃ bhesagaḷāvanaṃ nāma jāta’’nti hi keci.
352. ජොතිකරණෙති අග්‌ගිකරණෙ. සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානමෙව. අගිලානතා, අනුඤ්‌ඤාතකරණාභාවො, විසිබ්‌බෙතුකාමතා, සමාදහනන්‌ති ඉමානි පනෙත්‌ථ චත්‌තාරි අඞ්‌ගානි.
352.Jotikaraṇeti aggikaraṇe. Sesamettha uttānameva. Agilānatā, anuññātakaraṇābhāvo, visibbetukāmatā, samādahananti imāni panettha cattāri aṅgāni.
ජොතිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Jotisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 6. සුරාපානවග්‌ගො • 6. Surāpānavaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 6. ජොතිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා • 6. Jotisikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 6. ජොතිසික්‌ඛාපදං • 6. Jotisikkhāpadaṃ
