Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[൪൫൬] ൨. ജുണ്ഹജാതകവണ്ണനാ
[456] 2. Juṇhajātakavaṇṇanā
സുണോഹി മയ്ഹം വചനം ജനിന്ദാതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ ആനന്ദത്ഥേരേന ലദ്ധവരേ ആരബ്ഭ കഥേസി. പഠമബോധിയഞ്ഹി വീസതി വസ്സാനി ഭഗവതോ അനിബദ്ധുപട്ഠാകാ അഹേസും. ഏകദാ ഥേരോ നാഗസമാലോ, ഏകദാ നാഗിതോ, ഏകദാ ഉപവാണോ, ഏകദാ സുനക്ഖത്തോ, ഏകദാ ചുന്ദോ, ഏകദാ നന്ദോ, ഏകദാ സാഗതോ, ഏകദാ മേഘിയോ ഭഗവന്തം ഉപട്ഠഹി. അഥേകദിവസം ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി ‘‘ഭിക്ഖവേ, ഇദാനിമ്ഹി മഹല്ലകോ, ഏകച്ചേ ഭിക്ഖൂ ‘ഇമിനാ മഗ്ഗേന ഗച്ഛാമാ’തി വുത്തേ അഞ്ഞേന ഗച്ഛന്തി, ഏകച്ചേ മയ്ഹം പത്തചീവരം ഭൂമിയം നിക്ഖിപന്തി, നിബദ്ധുപട്ഠാകം മേ ഏകം ഭിക്ഖും ജാനാഥാ’’തി. ‘‘ഭന്തേ, അഹം ഉപട്ഠഹിസ്സാമി, അഹം ഉപട്ഠഹിസ്സാമീ’’തി സിരസി അഞ്ജലിം കത്വാ ഉട്ഠിതേ സാരിപുത്തത്ഥേരാദയോ ‘‘തുമ്ഹാകം പത്ഥനാ മത്ഥകം പത്താ, അല’’ന്തി പടിക്ഖിപി. തതോ ഭിക്ഖൂ ആനന്ദത്ഥേരം ‘‘ത്വം ആവുസോ, ഉപട്ഠാകട്ഠാനം യാചാഹീ’’തി ആഹംസു. ഥേരോ ‘‘സചേ മേ ഭന്തേ, ഭഗവാ അത്തനാ ലദ്ധചീവരം ന ദസ്സതി, പിണ്ഡപാതം ന ദസ്സതി, ഏകഗന്ധകുടിയം വസിതും ന ദസ്സതി, മം ഗഹേത്വാ നിമന്തനം ന ഗമിസ്സതി, സചേ പന ഭഗവാ മയാ ഗഹിതം നിമന്തനം ഗമിസ്സതി, സചേ അഹം തിരോരട്ഠാ തിരോജനപദാ ഭഗവന്തം ദട്ഠും ആഗതം പരിസം ആഗതക്ഖണേയേവ ദസ്സേതും ലഭിസ്സാമി , യദാ മേ കങ്ഖാ ഉപ്പജ്ജതി, തസ്മിം ഖണേയേവ ഭഗവന്തം ഉപസങ്കമിതും ലഭിസ്സാമി, സചേ യം ഭഗവാ മമ പരമ്മുഖാ ധമ്മം കഥേതി, തം ആഗന്ത്വാ മയ്ഹം കഥേസ്സതി, ഏവാഹം ഭഗവന്തം ഉപട്ഠഹിസ്സാമീ’’തി ഇമേ ചത്താരോ പടിക്ഖേപേ ചതസ്സോ ച ആയാചനാതി അട്ഠ വരേ യാചി, ഭഗവാപിസ്സ അദാസി.
Suṇohi mayhaṃ vacanaṃ janindāti idaṃ satthā jetavane viharanto ānandattherena laddhavare ārabbha kathesi. Paṭhamabodhiyañhi vīsati vassāni bhagavato anibaddhupaṭṭhākā ahesuṃ. Ekadā thero nāgasamālo, ekadā nāgito, ekadā upavāṇo, ekadā sunakkhatto, ekadā cundo, ekadā nando, ekadā sāgato, ekadā meghiyo bhagavantaṃ upaṭṭhahi. Athekadivasaṃ bhagavā bhikkhū āmantesi ‘‘bhikkhave, idānimhi mahallako, ekacce bhikkhū ‘iminā maggena gacchāmā’ti vutte aññena gacchanti, ekacce mayhaṃ pattacīvaraṃ bhūmiyaṃ nikkhipanti, nibaddhupaṭṭhākaṃ me ekaṃ bhikkhuṃ jānāthā’’ti. ‘‘Bhante, ahaṃ upaṭṭhahissāmi, ahaṃ upaṭṭhahissāmī’’ti sirasi añjaliṃ katvā uṭṭhite sāriputtattherādayo ‘‘tumhākaṃ patthanā matthakaṃ pattā, ala’’nti paṭikkhipi. Tato bhikkhū ānandattheraṃ ‘‘tvaṃ āvuso, upaṭṭhākaṭṭhānaṃ yācāhī’’ti āhaṃsu. Thero ‘‘sace me bhante, bhagavā attanā laddhacīvaraṃ na dassati, piṇḍapātaṃ na dassati, ekagandhakuṭiyaṃ vasituṃ na dassati, maṃ gahetvā nimantanaṃ na gamissati, sace pana bhagavā mayā gahitaṃ nimantanaṃ gamissati, sace ahaṃ tiroraṭṭhā tirojanapadā bhagavantaṃ daṭṭhuṃ āgataṃ parisaṃ āgatakkhaṇeyeva dassetuṃ labhissāmi , yadā me kaṅkhā uppajjati, tasmiṃ khaṇeyeva bhagavantaṃ upasaṅkamituṃ labhissāmi, sace yaṃ bhagavā mama parammukhā dhammaṃ katheti, taṃ āgantvā mayhaṃ kathessati, evāhaṃ bhagavantaṃ upaṭṭhahissāmī’’ti ime cattāro paṭikkhepe catasso ca āyācanāti aṭṭha vare yāci, bhagavāpissa adāsi.
സോ തതോ പട്ഠായ പഞ്ചവീസതി വസ്സാനി നിബദ്ധുപട്ഠാകോ അഹോസി. സോ പഞ്ചസു ഠാനേസു ഏതദഗ്ഗേ ഠപനം പത്വാ ആഗമസമ്പദാ, അധിഗമസമ്പദാ, പുബ്ബഹേതുസമ്പദാ, അത്തത്ഥപരിപുച്ഛാസമ്പദാ, തിത്ഥവാസസമ്പദാ, യോനിസോമനസികാരസമ്പദാ, ബുദ്ധൂപനിസ്സയസമ്പദാതി ഇമാഹി സത്തഹി സമ്പദാഹി സമന്നാഗതോ ബുദ്ധസ്സ സന്തികേ അട്ഠവരദായജ്ജം ലഭിത്വാ ബുദ്ധസാസനേ പഞ്ഞാതോ ഗഗനമജ്ഝേ ചന്ദോ വിയ പാകടോ അഹോസി. അഥേകദിവസം ഭിക്ഖൂ ധമ്മസഭായം കഥം സമുട്ഠാപേസും ‘‘ആവുസോ, തഥാഗതോ ആനന്ദത്ഥേരം വരദാനേന സന്തപ്പേസീ’’തി. സത്ഥാ ആഗന്ത്വാ ‘‘കായ നുത്ഥ, ഭിക്ഖവേ, ഏതരഹി കഥായ സന്നിസിന്നാ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ഇമായ നാമാ’’തി വുത്തേ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഇദാനേവ, പുബ്ബേപാഹം ആനന്ദം വരേന സന്തപ്പേസിം, പുബ്ബേപാഹം യം യം ഏസ യാചി, തം തം അദാസിംയേവാ’’തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.
So tato paṭṭhāya pañcavīsati vassāni nibaddhupaṭṭhāko ahosi. So pañcasu ṭhānesu etadagge ṭhapanaṃ patvā āgamasampadā, adhigamasampadā, pubbahetusampadā, attatthaparipucchāsampadā, titthavāsasampadā, yonisomanasikārasampadā, buddhūpanissayasampadāti imāhi sattahi sampadāhi samannāgato buddhassa santike aṭṭhavaradāyajjaṃ labhitvā buddhasāsane paññāto gaganamajjhe cando viya pākaṭo ahosi. Athekadivasaṃ bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, tathāgato ānandattheraṃ varadānena santappesī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepāhaṃ ānandaṃ varena santappesiṃ, pubbepāhaṃ yaṃ yaṃ esa yāci, taṃ taṃ adāsiṃyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.
അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ തസ്സ പുത്തോ ജുണ്ഹകുമാരോ നാമ ഹുത്വാ തക്കസിലായം സിപ്പം ഉഗ്ഗഹേത്വാ ആചരിയസ്സ അനുയോഗം ദത്വാ രത്തിഭാഗേ അന്ധകാരേ ആചരിയസ്സ ഘരാ നിക്ഖമിത്വാ അത്തനോ നിവാസട്ഠാനം വേഗേന ഗച്ഛന്തോ അഞ്ഞതരം ബ്രാഹ്മണം ഭിക്ഖം ചരിത്വാ അത്തനോ നിവാസട്ഠാനം ഗച്ഛന്തം അപസ്സന്തോ ബാഹുനാ പഹരിത്വാ തസ്സ ഭത്തപാതിം ഭിന്ദിം, ബ്രാഹ്മണോ പതിത്വാ വിരവി. കുമാരോ കാരുഞ്ഞേന നിവത്തിത്വാ തം ഹത്ഥേ ഗഹേത്വാ ഉട്ഠാപേസി. ബ്രാഹ്മണോ ‘‘തയാ, താത, മമ ഭിക്ഖാഭാജനം ഭിന്നം, ഭത്തമൂലം മേ ദേഹീ’’തി ആഹ. കുമാരോ ‘‘ബ്രാഹ്മണ, ന ദാനാഹം തവ ഭത്തമൂലം ദാതും സക്കോമി, അഹം ഖോ പന കാസികരഞ്ഞോ പുത്തോ ജുണ്ഹകുമാരോ നാമ, മയി രജ്ജേ പതിട്ഠിതേ ആഗന്ത്വാ മം ധനം യാചേയ്യാസീ’’തി വത്വാ നിട്ഠിതസിപ്പോ ആചരിയം വന്ദിത്വാ ബാരാണസിം ഗന്ത്വാ പിതു സിപ്പം ദസ്സേസി. പിതാ ‘‘ജീവന്തേന മേ പുത്തോ ദിട്ഠോ, രാജഭൂതമ്പി നം പസ്സിസ്സാമീ’’തി രജ്ജേ അഭിസിഞ്ചി. സോ ജുണ്ഹരാജാ നാമ ഹുത്വാ ധമ്മേന രജ്ജം കാരേസി. ബ്രാഹ്മണോ തം പവത്തിം സുത്വാ ‘‘ഇദാനി മമ ഭത്തമൂലം ആഹരിസ്സാമീ’’തി ബാരാണസിം ഗന്ത്വാ രാജാനം അലങ്കതനഗരം പദക്ഖിണം കരോന്തമേവ ദിസ്വാ ഏകസ്മിം ഉന്നതപ്പദേസേ ഠിതോ ഹത്ഥം പസാരേത്വാ ജയാപേസി. അഥ നം രാജാ അനോലോകേത്വാവ അതിക്കമി. ബ്രാഹ്മണോ തേന അദിട്ഠഭാവം ഞത്വാ കഥം സമുട്ഠാപേന്തോ പഠമം ഗാഥമാഹ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto tassa putto juṇhakumāro nāma hutvā takkasilāyaṃ sippaṃ uggahetvā ācariyassa anuyogaṃ datvā rattibhāge andhakāre ācariyassa gharā nikkhamitvā attano nivāsaṭṭhānaṃ vegena gacchanto aññataraṃ brāhmaṇaṃ bhikkhaṃ caritvā attano nivāsaṭṭhānaṃ gacchantaṃ apassanto bāhunā paharitvā tassa bhattapātiṃ bhindiṃ, brāhmaṇo patitvā viravi. Kumāro kāruññena nivattitvā taṃ hatthe gahetvā uṭṭhāpesi. Brāhmaṇo ‘‘tayā, tāta, mama bhikkhābhājanaṃ bhinnaṃ, bhattamūlaṃ me dehī’’ti āha. Kumāro ‘‘brāhmaṇa, na dānāhaṃ tava bhattamūlaṃ dātuṃ sakkomi, ahaṃ kho pana kāsikarañño putto juṇhakumāro nāma, mayi rajje patiṭṭhite āgantvā maṃ dhanaṃ yāceyyāsī’’ti vatvā niṭṭhitasippo ācariyaṃ vanditvā bārāṇasiṃ gantvā pitu sippaṃ dassesi. Pitā ‘‘jīvantena me putto diṭṭho, rājabhūtampi naṃ passissāmī’’ti rajje abhisiñci. So juṇharājā nāma hutvā dhammena rajjaṃ kāresi. Brāhmaṇo taṃ pavattiṃ sutvā ‘‘idāni mama bhattamūlaṃ āharissāmī’’ti bārāṇasiṃ gantvā rājānaṃ alaṅkatanagaraṃ padakkhiṇaṃ karontameva disvā ekasmiṃ unnatappadese ṭhito hatthaṃ pasāretvā jayāpesi. Atha naṃ rājā anoloketvāva atikkami. Brāhmaṇo tena adiṭṭhabhāvaṃ ñatvā kathaṃ samuṭṭhāpento paṭhamaṃ gāthamāha –
൧൩.
13.
‘‘സുണോഹി മയ്ഹം വചനം ജനിന്ദ, അത്ഥേന ജുണ്ഹമ്ഹി ഇധാനുപത്തോ;
‘‘Suṇohi mayhaṃ vacanaṃ janinda, atthena juṇhamhi idhānupatto;
ന ബ്രാഹ്മണേ അദ്ധികേ തിട്ഠമാനേ, ഗന്തബ്ബമാഹു ദ്വിപദിന്ദ സേട്ഠാ’’തി.
Na brāhmaṇe addhike tiṭṭhamāne, gantabbamāhu dvipadinda seṭṭhā’’ti.
തത്ഥ ജുണ്ഹമ്ഹീതി മഹാരാജ, തയി ജുണ്ഹമ്ഹി അഹം ഏകേന അത്ഥേന ഇധാനുപ്പത്തോ, ന നിക്കാരണാ ഇധാഗതോമ്ഹീതി ദീപേതി. അദ്ധികേതി അദ്ധാനം ആഗതേ. ഗന്തബ്ബന്തി തം അദ്ധികം അദ്ധാനമാഗതം യാചമാനം ബ്രാഹ്മണം അനോലോകേത്വാവ ഗന്തബ്ബന്തി പണ്ഡിതാ ന ആഹു ന കഥേന്തീതി.
Tattha juṇhamhīti mahārāja, tayi juṇhamhi ahaṃ ekena atthena idhānuppatto, na nikkāraṇā idhāgatomhīti dīpeti. Addhiketi addhānaṃ āgate. Gantabbanti taṃ addhikaṃ addhānamāgataṃ yācamānaṃ brāhmaṇaṃ anoloketvāva gantabbanti paṇḍitā na āhu na kathentīti.
രാജാ തസ്സ വചനം സുത്വാ ഹത്ഥിം വജിരങ്കുസേന നിഗ്ഗഹേത്വാ ദുതിയം ഗാഥമാഹ –
Rājā tassa vacanaṃ sutvā hatthiṃ vajiraṅkusena niggahetvā dutiyaṃ gāthamāha –
൧൪.
14.
‘‘സുണോമി തിട്ഠാമി വദേഹി ബ്രഹ്മേ, യേനാസി അത്ഥേന ഇധാനുപത്തോ;
‘‘Suṇomi tiṭṭhāmi vadehi brahme, yenāsi atthena idhānupatto;
കം വാ ത്വമത്ഥം മയി പത്ഥയാനോ, ഇധാഗമോ ബ്രഹ്മേ തദിങ്ഘ ബ്രൂഹീ’’തി.
Kaṃ vā tvamatthaṃ mayi patthayāno, idhāgamo brahme tadiṅgha brūhī’’ti.
തത്ഥ ഇങ്ഘാതി ചോദനത്ഥേ നിപാതോ.
Tattha iṅghāti codanatthe nipāto.
തതോ പരം ബ്രാഹ്മണസ്സ ച രഞ്ഞോ ച വചനപടിവചനവസേന സേസഗാഥാ കഥിതാ –
Tato paraṃ brāhmaṇassa ca rañño ca vacanapaṭivacanavasena sesagāthā kathitā –
൧൫.
15.
‘‘ദദാഹി മേ ഗാമവരാനി പഞ്ച, ദാസീസതം സത്ത ഗവംസതാനി;
‘‘Dadāhi me gāmavarāni pañca, dāsīsataṃ satta gavaṃsatāni;
പരോസഹസ്സഞ്ച സുവണ്ണനിക്ഖേ, ഭരിയാ ച മേ സാദിസീ ദ്വേ ദദാഹി.
Parosahassañca suvaṇṇanikkhe, bhariyā ca me sādisī dve dadāhi.
൧൬.
16.
‘‘തപോ നു തേ ബ്രാഹ്മണ ഭിംസരൂപോ, മന്താ നു തേ ബ്രാഹ്മണ ചിത്തരൂപാ;
‘‘Tapo nu te brāhmaṇa bhiṃsarūpo, mantā nu te brāhmaṇa cittarūpā;
യക്ഖാ നു തേ അസ്സവാ സന്തി കേചി, അത്ഥം വാ മേ അഭിജാനാസി കത്തം.
Yakkhā nu te assavā santi keci, atthaṃ vā me abhijānāsi kattaṃ.
൧൭.
17.
‘‘ന മേ തപോ അത്ഥി ന ചാപി മന്താ, യക്ഖാപി മേ അസ്സവാ നത്ഥി കേചി;
‘‘Na me tapo atthi na cāpi mantā, yakkhāpi me assavā natthi keci;
അത്ഥമ്പി തേ നാഭിജാനാമി കത്തം, പുബ്ബേ ച ഖോ സങ്ഗതിമത്തമാസി.
Atthampi te nābhijānāmi kattaṃ, pubbe ca kho saṅgatimattamāsi.
൧൮.
18.
‘‘പഠമം ഇദം ദസ്സനം ജാനതോ മേ, ന താഭിജാനാമി ഇതോ പുരത്ഥാ;
‘‘Paṭhamaṃ idaṃ dassanaṃ jānato me, na tābhijānāmi ito puratthā;
അക്ഖാഹി മേ പുച്ഛിതോ ഏതമത്ഥം, കദാ കുഹിം വാ അഹു സങ്ഗമോ നോ.
Akkhāhi me pucchito etamatthaṃ, kadā kuhiṃ vā ahu saṅgamo no.
൧൯.
19.
‘‘ഗന്ധാരരാജസ്സ പുരമ്ഹി രമ്മേ, അവസിമ്ഹസേ തക്കസീലായം ദേവ;
‘‘Gandhārarājassa puramhi ramme, avasimhase takkasīlāyaṃ deva;
തത്ഥന്ധകാരമ്ഹി തിമീസികായം, അംസേന അംസം സമഘട്ടയിമ്ഹ.
Tatthandhakāramhi timīsikāyaṃ, aṃsena aṃsaṃ samaghaṭṭayimha.
൨൦.
20.
‘‘തേ തത്ഥ ഠത്വാന ഉഭോ ജനിന്ദ, സാരാണിയം വീതിസാരയിമ്ഹ തത്ഥ;
‘‘Te tattha ṭhatvāna ubho janinda, sārāṇiyaṃ vītisārayimha tattha;
സായേവ നോ സങ്ഗതിമത്തമാസി, തതോ ന പച്ഛാ ന പുരേ അഹോസി.
Sāyeva no saṅgatimattamāsi, tato na pacchā na pure ahosi.
൨൧.
21.
‘‘യദാ കദാചി മനുജേസു ബ്രഹ്മേ, സമാഗമോ സപ്പുരിസേന ഹോതി;
‘‘Yadā kadāci manujesu brahme, samāgamo sappurisena hoti;
ന പണ്ഡിതാ സങ്ഗതിസന്ഥവാനി, പുബ്ബേ കതം വാപി വിനാസയന്തി.
Na paṇḍitā saṅgatisanthavāni, pubbe kataṃ vāpi vināsayanti.
൨൨.
22.
‘‘ബാലാവ ഖോ സങ്ഗതിസന്ഥവാനി, പുബ്ബേ കതം വാപി വിനാസയന്തി;
‘‘Bālāva kho saṅgatisanthavāni, pubbe kataṃ vāpi vināsayanti;
ബഹുമ്പി ബാലേസു കതം വിനസ്സതി, തഥാ ഹി ബാലാ അകതഞ്ഞുരൂപാ.
Bahumpi bālesu kataṃ vinassati, tathā hi bālā akataññurūpā.
൨൩.
23.
‘‘ധീരാ ച ഖോ സങ്ഗതിസന്ഥവാനി, പുബ്ബേ കതം വാപി ന നാസയന്തി;
‘‘Dhīrā ca kho saṅgatisanthavāni, pubbe kataṃ vāpi na nāsayanti;
അപ്പമ്പി ധീരേസു കതം ന നസ്സതി, തഥാ ഹി ധീരാ സുകതഞ്ഞുരൂപാ.
Appampi dhīresu kataṃ na nassati, tathā hi dhīrā sukataññurūpā.
൨൪.
24.
‘‘ദദാമി തേ ഗാമവരാനി പഞ്ച, ദാസീസതം സത്ത ഗവംസതാനി;
‘‘Dadāmi te gāmavarāni pañca, dāsīsataṃ satta gavaṃsatāni;
പരോസഹസ്സഞ്ച സുവണ്ണനിക്ഖേ, ഭരിയാ ച തേ സാദിസീ ദ്വേ ദദാമി.
Parosahassañca suvaṇṇanikkhe, bhariyā ca te sādisī dve dadāmi.
൨൫.
25.
‘‘ഏവം സതം ഹോതി സമേച്ച രാജ, നക്ഖത്തരാജാരിവ താരകാനം;
‘‘Evaṃ sataṃ hoti samecca rāja, nakkhattarājāriva tārakānaṃ;
ആപൂരതീ കാസിപതീ തഥാഹം, തയാപി മേ സങ്ഗമോ അജ്ജ ലദ്ധോ’’തി.
Āpūratī kāsipatī tathāhaṃ, tayāpi me saṅgamo ajja laddho’’ti.
തത്ഥ സാദിസീതി രൂപവണ്ണജാതികുലപദേസേന മയാ സാദിസീ ഏകസദിസാ ദ്വേ മഹായസാ ഭരിയാ ച മേ ദേഹീതി അത്ഥോ. ഭിംസരൂപോതി കിം നു തേ ബ്രാഹ്മണ ബലവരൂപസീലാചാരഗുണസങ്ഖാതം തപോകമ്മം അത്ഥീതി പുച്ഛതി. മന്താ നു തേതി ഉദാഹു വിചിത്രരൂപാ സബ്ബത്ഥസാധകാ മന്താ തേ അത്ഥി. അസ്സവാതി വചനകാരകാ ഇച്ഛിതിച്ഛിതദായകാ യക്ഖാ വാ തേ കേചി സന്തി. കത്തന്തി കതം, ഉദാഹു തയാ കതം കിഞ്ചി മമ അത്ഥം അഭിജാനാസീതി പുച്ഛതി. സങ്ഗതിമത്തന്തി സമാഗമമത്തം തയാ സദ്ധിം പുബ്ബേ മമ ആസീതി വദതി. ജാനതോ മേതി ജാനന്തസ്സ മമ ഇദം പഠമം തവ ദസ്സനം. ന താഭിജാനാമീതി ന തം അഭിജാനാമി. തിമീസികായന്തി ബഹലതിമിരായം രത്തിയം. തേ തത്ഥ ഠത്വാനാതി തേ മയം തസ്മിം അംസേന അംസം ഘട്ടിതട്ഠാനേ ഠത്വാ വീതിസാരയിമ്ഹ തത്ഥാതി തസ്മിംയേവ ഠാനേ സരിതബ്ബയുത്തകം കഥം വീതിസാരയിമ്ഹ, അഹം ‘‘ഭിക്ഖാഭാജനം മേ തയാ ഭിന്നം, ഭത്തമൂലം മേ ദേഹീ’’തി അവചം, ത്വം ‘‘ഇദാനാഹം തവ ഭത്തമൂലം ദാതും ന സക്കോമി, അഹം ഖോ പന കാസികരഞ്ഞോ പുത്തോ ജുണ്ഹകുമാരോ നാമ, മയി രജ്ജേ പതിട്ഠിതേ ആഗന്ത്വാ മം ധനം യാചേയ്യാസീ’’തി അവചാതി ഇമം സാരണീയകഥം കരിമ്ഹാതി ആഹ. സായേവ നോ സങ്ഗതിമത്തമാസീതി ദേവ, അമ്ഹാകം സായേവ അഞ്ഞമഞ്ഞം സങ്ഗതിമത്തമാസി, ഏകമുഹുത്തികമഹോസീതി ദീപേതി. തതോതി തതോ പന തംമുഹുത്തികമിത്തധമ്മതോ പച്ഛാ വാ പുരേ വാ കദാചി അമ്ഹാകം സങ്ഗതി നാമ ന ഭൂതപുബ്ബാ.
Tattha sādisīti rūpavaṇṇajātikulapadesena mayā sādisī ekasadisā dve mahāyasā bhariyā ca me dehīti attho. Bhiṃsarūpoti kiṃ nu te brāhmaṇa balavarūpasīlācāraguṇasaṅkhātaṃ tapokammaṃ atthīti pucchati. Mantā nu teti udāhu vicitrarūpā sabbatthasādhakā mantā te atthi. Assavāti vacanakārakā icchiticchitadāyakā yakkhā vā te keci santi. Kattanti kataṃ, udāhu tayā kataṃ kiñci mama atthaṃ abhijānāsīti pucchati. Saṅgatimattanti samāgamamattaṃ tayā saddhiṃ pubbe mama āsīti vadati. Jānato meti jānantassa mama idaṃ paṭhamaṃ tava dassanaṃ. Na tābhijānāmīti na taṃ abhijānāmi. Timīsikāyanti bahalatimirāyaṃ rattiyaṃ. Te tattha ṭhatvānāti te mayaṃ tasmiṃ aṃsena aṃsaṃ ghaṭṭitaṭṭhāne ṭhatvā vītisārayimha tatthāti tasmiṃyeva ṭhāne saritabbayuttakaṃ kathaṃ vītisārayimha, ahaṃ ‘‘bhikkhābhājanaṃ me tayā bhinnaṃ, bhattamūlaṃ me dehī’’ti avacaṃ, tvaṃ ‘‘idānāhaṃ tava bhattamūlaṃ dātuṃ na sakkomi, ahaṃ kho pana kāsikarañño putto juṇhakumāro nāma, mayi rajje patiṭṭhite āgantvā maṃ dhanaṃ yāceyyāsī’’ti avacāti imaṃ sāraṇīyakathaṃ karimhāti āha. Sāyeva no saṅgatimattamāsīti deva, amhākaṃ sāyeva aññamaññaṃ saṅgatimattamāsi, ekamuhuttikamahosīti dīpeti. Tatoti tato pana taṃmuhuttikamittadhammato pacchā vā pure vā kadāci amhākaṃ saṅgati nāma na bhūtapubbā.
ന പണ്ഡിതാതി ബ്രാഹ്മണ പണ്ഡിതാ നാമ തംമുഹുത്തികം സങ്ഗതിം വാ ചിരകാലസന്ഥവാനി വാ യം കിഞ്ചി പുബ്ബേ കതഗുണം വാ ന നാസേന്തി. ബഹുമ്പീതി ബഹുകമ്പി . അകതഞ്ഞുരൂപാതി യസ്മാ ബാലാ അകതഞ്ഞുസഭാവാ, തസ്മാ തേസു ബഹുമ്പി കതം നസ്സതീതി അത്ഥോ. സുകതഞ്ഞുരൂപാതി സുട്ഠു കതഞ്ഞുസഭാവാ. ഏത്ഥാപി തത്ഥാപി തഥാ ഹീതി ഹി-കാരോ കാരണത്ഥോ. ദദാമി തേതി ബ്രാഹ്മണേന യാചിതയാചിതം ദദന്തോ ഏവമാഹ. ഏവം സതന്തി ബ്രാഹ്മണോ രഞ്ഞോ അനുമോദനം കരോന്തോ വദതി, സതം സപ്പുരിസാനം ഏകവാരമ്പി സമേച്ച സങ്ഗതി നാമ ഏവം ഹോതി. നക്ഖത്തരാജാരിവാതി ഏത്ഥ ര-കാരോ നിപാതമത്തം. താരകാനന്തി താരകഗണമജ്ഝേ. കാസിപതീതി രാജാനമാലപതി. ഇദം വുത്തം ഹോതി – ‘‘ദേവ, കാസിരട്ഠാധിപതി യഥാ ചന്ദോ താരകാനം മജ്ഝേ ഠിതോ താരകഗണപരിവുതോ പാടിപദതോ പട്ഠായ യാവ പുണ്ണമാ ആപൂരതി, തഥാ അഹമ്പി അജ്ജ തയാ ദിന്നേഹി ഗാമവരാദീഹി ആപൂരാമീ’’തി. തയാപി മേതി മയാ പുബ്ബേ തയാ സദ്ധിം ലദ്ധോപി സങ്ഗമോ അലദ്ധോവ, അജ്ജ പന മമ മനോരഥസ്സ നിപ്ഫന്നത്താ മയാ തയാ സഹ സങ്ഗമോ ലദ്ധോ നാമാതി നിപ്ഫന്നം മേ തയാ സദ്ധിം മിത്തഫലന്തി വദതി. ബോധിസത്തോ തസ്സ മഹന്തം യസം അദാസി.
Na paṇḍitāti brāhmaṇa paṇḍitā nāma taṃmuhuttikaṃ saṅgatiṃ vā cirakālasanthavāni vā yaṃ kiñci pubbe kataguṇaṃ vā na nāsenti. Bahumpīti bahukampi . Akataññurūpāti yasmā bālā akataññusabhāvā, tasmā tesu bahumpi kataṃ nassatīti attho. Sukataññurūpāti suṭṭhu kataññusabhāvā. Etthāpi tatthāpi tathā hīti hi-kāro kāraṇattho. Dadāmi teti brāhmaṇena yācitayācitaṃ dadanto evamāha. Evaṃ satanti brāhmaṇo rañño anumodanaṃ karonto vadati, sataṃ sappurisānaṃ ekavārampi samecca saṅgati nāma evaṃ hoti. Nakkhattarājārivāti ettha ra-kāro nipātamattaṃ. Tārakānanti tārakagaṇamajjhe. Kāsipatīti rājānamālapati. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘deva, kāsiraṭṭhādhipati yathā cando tārakānaṃ majjhe ṭhito tārakagaṇaparivuto pāṭipadato paṭṭhāya yāva puṇṇamā āpūrati, tathā ahampi ajja tayā dinnehi gāmavarādīhi āpūrāmī’’ti. Tayāpi meti mayā pubbe tayā saddhiṃ laddhopi saṅgamo aladdhova, ajja pana mama manorathassa nipphannattā mayā tayā saha saṅgamo laddho nāmāti nipphannaṃ me tayā saddhiṃ mittaphalanti vadati. Bodhisatto tassa mahantaṃ yasaṃ adāsi.
സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ‘‘ന, ഭിക്ഖവേ, ഇദാനേവ, പുബ്ബേപാഹം ആനന്ദം വരേന സന്തപ്പേസിം യേവാ’’തി വത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – ‘‘തദാ ബ്രാഹ്മണോ ആനന്ദോ അഹോസി, രാജാ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepāhaṃ ānandaṃ varena santappesiṃ yevā’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā brāhmaṇo ānando ahosi, rājā pana ahameva ahosi’’nti.
ജുണ്ഹജാതകവണ്ണനാ ദുതിയാ.
Juṇhajātakavaṇṇanā dutiyā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൪൫൬. ജുണ്ഹജാതകം • 456. Juṇhajātakaṃ