| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៥. កច្ចានគោត្តសុត្តវណ្ណនា
5. Kaccānagottasuttavaṇṇanā
១៥. បញ្ចមេ សម្មាទិដ្ឋិ សម្មាទិដ្ឋីតិ យំ បណ្ឌិតា ទេវមនុស្សា តេសុ តេសុ ឋានេសុ សម្មាទស្សនំ វទន្តិ, សព្ពម្បិ តំ ទ្វីហិ បទេហិ សង្ខិបិត្វា បុច្ឆតិ។ ទ្វយនិស្សិតោតិ ទ្វេ កោដ្ឋាសេ និស្សិតោ។ យេភុយ្យេនាតិ ឥមិនា ឋបេត្វា អរិយបុគ្គលេ សេសមហាជនំ ទស្សេតិ។ អត្ថិតន្តិ សស្សតំ។ នត្ថិតន្តិ ឧច្ឆេទំ។ លោកសមុទយន្តិ លោកោ នាម សង្ខារលោកោ, តស្ស និព្ពត្តិ។ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតោតិ សម្មាបញ្ញា នាម សវិបស្សនា មគ្គបញ្ញា, តាយ បស្សន្តស្សាតិ អត្ថោ។ យា លោកេ នត្ថិតាតិ សង្ខារលោកេ និព្ពត្តេសុ ធម្មេសុ បញ្ញាយន្តេស្វេវ យា នត្ថីតិ ឧច្ឆេទទិដ្ឋិ ឧប្បជ្ជេយ្យ, សា ន ហោតីតិ អត្ថោ។ លោកនិរោធន្តិ សង្ខារានំ ភង្គំ។ យា លោកេ អត្ថិតាតិ សង្ខារលោកេ ភិជ្ជមានេសុ ធម្មេសុ បញ្ញាយន្តេស្វេវ យា អត្ថីតិ សស្សតទិដ្ឋិ ឧប្បជ្ជេយ្យ , សា ន ហោតីតិ អត្ថោ។
15. Pañcame sammādiṭṭhi sammādiṭṭhīti yaṃ paṇḍitā devamanussā tesu tesu ṭhānesu sammādassanaṃ vadanti, sabbampi taṃ dvīhi padehi saṅkhipitvā pucchati. Dvayanissitoti dve koṭṭhāse nissito. Yebhuyyenāti iminā ṭhapetvā ariyapuggale sesamahājanaṃ dasseti. Atthitanti sassataṃ. Natthitanti ucchedaṃ. Lokasamudayanti loko nāma saṅkhāraloko, tassa nibbatti. Sammappaññāya passatoti sammāpaññā nāma savipassanā maggapaññā, tāya passantassāti attho. Yā loke natthitāti saṅkhāraloke nibbattesu dhammesu paññāyantesveva yā natthīti ucchedadiṭṭhi uppajjeyya, sā na hotīti attho. Lokanirodhanti saṅkhārānaṃ bhaṅgaṃ. Yāloke atthitāti saṅkhāraloke bhijjamānesu dhammesu paññāyantesveva yā atthīti sassatadiṭṭhi uppajjeyya , sā na hotīti attho.
អបិច លោកសមុទយន្តិ អនុលោមបច្ចយាការំ។ លោកនិរោធន្តិ បដិលោមបច្ចយាការំ។ លោកនិស្សយេ បស្សន្តស្សាបិ ហិ បច្ចយានំ អនុច្ឆេទេន បច្ចយុប្បន្នស្ស អនុច្ឆេទំ បស្សតោ យា នត្ថីតិ ឧច្ឆេទទិដ្ឋិ ឧប្បជ្ជេយ្យ, សា ន ហោតិ។ បច្ចយនិរោធំ បស្សន្តស្សាបិ បច្ចយនិរោធេន បច្ចយុប្បន្ននិរោធំ បស្សតោ យា អត្ថីតិ សស្សតទិដ្ឋិ ឧប្បជ្ជេយ្យ, សា ន ហោតីតិ អយម្បេត្ថ អត្ថោ។
Apica lokasamudayanti anulomapaccayākāraṃ. Lokanirodhanti paṭilomapaccayākāraṃ. Lokanissaye passantassāpi hi paccayānaṃ anucchedena paccayuppannassa anucchedaṃ passato yā natthīti ucchedadiṭṭhi uppajjeyya, sā na hoti. Paccayanirodhaṃ passantassāpi paccayanirodhena paccayuppannanirodhaṃ passato yā atthīti sassatadiṭṭhi uppajjeyya, sā na hotīti ayampettha attho.
ឧបយុបាទានាភិនិវេសវិនិពន្ធោតិ ឧបយេហិ ច ឧបាទានេហិ ច អភិនិវេសេហិ ច វិនិពន្ធោ។ តត្ថ ឧបយាតិ ទ្វេ ឧបយា តណ្ហុបយោ ច ទិដ្ឋុបយោ ច។ ឧបាទានាទីសុបិ ឯសេវ នយោ។ តណ្ហាទិដ្ឋិយោ ហិ យស្មា អហំ មមន្តិអាទីហិ អាការេហិ តេភូមកធម្មេ ឧបេន្តិ ឧបគច្ឆន្តិ, តស្មា ឧបយាតិ វុច្ចន្តិ។ យស្មា បន តេ ធម្មេ ឧបាទិយន្តិ ចេវ អភិនិវិសន្តិ ច, តស្មា ឧបាទានាតិ ច អភិនិវេសាតិ ច វុច្ចន្តិ។ តាហិ ចាយំ លោកោ វិនិពន្ធោ។ តេនាហ ‘‘ឧបយុបាទានាភិនិវេសវិនិពន្ធោ’’តិ។
Upayupādānābhinivesavinibandhoti upayehi ca upādānehi ca abhinivesehi ca vinibandho. Tattha upayāti dve upayā taṇhupayo ca diṭṭhupayo ca. Upādānādīsupi eseva nayo. Taṇhādiṭṭhiyo hi yasmā ahaṃ mamantiādīhi ākārehi tebhūmakadhamme upenti upagacchanti, tasmā upayāti vuccanti. Yasmā pana te dhamme upādiyanti ceva abhinivisanti ca, tasmā upādānāti ca abhinivesāti ca vuccanti. Tāhi cāyaṃ loko vinibandho. Tenāha ‘‘upayupādānābhinivesavinibandho’’ti.
តញ្ចាយន្តិ តញ្ច ឧបយុបាទានំ អយំ អរិយសាវកោ។ ចេតសោ អធិដ្ឋានន្តិ ចិត្តស្ស បតិដ្ឋានភូតំ។ អភិនិវេសានុសយន្តិ អភិនិវេសភូតញ្ច អនុសយភូតញ្ច។ តណ្ហាទិដ្ឋីសុ ហិ អកុសលចិត្តំ បតិដ្ឋាតិ, តា ច តស្មិំ អភិនិវិសន្តិ ចេវ អនុសេន្តិ ច, តស្មា តទុភយំ ចេតសោ អធិដ្ឋានំ អភិនិវេសានុសយន្តិ ច អាហ។ ន ឧបេតីតិ ន ឧបគច្ឆតិ។ ន ឧបាទិយតីតិ ន គណ្ហាតិ។ នាធិដ្ឋាតីតិ ន អធិដ្ឋាតិ, កិន្តិ? អត្តា មេតិ។ ទុក្ខមេវាតិ បញ្ចុបាទានក្ខន្ធមត្តមេវ។ ន កង្ខតីតិ ‘‘ទុក្ខមេវ ឧប្បជ្ជតិ, ទុក្ខំ និរុជ្ឈតិ, ន អញ្ញោ ឯត្ថ សត្តោ នាម អត្ថី’’តិ កង្ខំ ន ករោតិ។ ន វិចិកិច្ឆតីតិ ន វិចិកិច្ឆំ ឧប្បាទេតិ។
Tañcāyanti tañca upayupādānaṃ ayaṃ ariyasāvako. Cetaso adhiṭṭhānanti cittassa patiṭṭhānabhūtaṃ. Abhinivesānusayanti abhinivesabhūtañca anusayabhūtañca. Taṇhādiṭṭhīsu hi akusalacittaṃ patiṭṭhāti, tā ca tasmiṃ abhinivisanti ceva anusenti ca, tasmā tadubhayaṃ cetaso adhiṭṭhānaṃ abhinivesānusayanti ca āha. Na upetīti na upagacchati. Na upādiyatīti na gaṇhāti. Nādhiṭṭhātīti na adhiṭṭhāti, kinti? Attā meti. Dukkhamevāti pañcupādānakkhandhamattameva. Na kaṅkhatīti ‘‘dukkhameva uppajjati, dukkhaṃ nirujjhati, na añño ettha satto nāma atthī’’ti kaṅkhaṃ na karoti. Na vicikicchatīti na vicikicchaṃ uppādeti.
អបរប្បច្ចយាតិ ន បរប្បច្ចយេន, អញ្ញស្ស អបត្តិយាយេត្វា អត្តបច្ចក្ខញាណមេវស្ស ឯត្ថ ហោតីតិ។ ឯត្តាវតា ខោ, កច្ចាន, សម្មាទិដ្ឋិ ហោតីតិ ឯវំ សត្តសញ្ញាយ បហីនត្តា ឯត្តកេន សម្មាទស្សនំ នាម ហោតីតិ មិស្សកសម្មាទិដ្ឋិំ អាហ។ អយមេកោ អន្តោតិ ឯស ឯកោ និកូដន្តោ លាមកន្តោ បឋមកំ សស្សតំ។ អយំ ទុតិយោតិ ឯស ទុតិយោ សព្ពំ នត្ថីតិ ឧប្បជ្ជនកទិដ្ឋិសង្ខាតោ និកូដន្តោ លាមកន្តោ ទុតិយកោ ឧច្ឆេទោតិ អត្ថោ។ សេសមេត្ថ ឧត្តានមេវាតិ។ បញ្ចមំ។
Aparappaccayāti na parappaccayena, aññassa apattiyāyetvā attapaccakkhañāṇamevassa ettha hotīti. Ettāvatākho, kaccāna, sammādiṭṭhi hotīti evaṃ sattasaññāya pahīnattā ettakena sammādassanaṃ nāma hotīti missakasammādiṭṭhiṃ āha. Ayameko antoti esa eko nikūṭanto lāmakanto paṭhamakaṃ sassataṃ. Ayaṃ dutiyoti esa dutiyo sabbaṃ natthīti uppajjanakadiṭṭhisaṅkhāto nikūṭanto lāmakanto dutiyako ucchedoti attho. Sesamettha uttānamevāti. Pañcamaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៥. កច្ចានគោត្តសុត្តំ • 5. Kaccānagottasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៥. កច្ចានគោត្តសុត្តវណ្ណនា • 5. Kaccānagottasuttavaṇṇanā
