Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ఉదాన-అట్ఠకథా • Udāna-aṭṭhakathā |
౮. కచ్చానసుత్తవణ్ణనా
8. Kaccānasuttavaṇṇanā
౬౮. అట్ఠమే అజ్ఝత్తన్తి ఏత్థ అయం అజ్ఝత్తసద్దో ‘‘ఛ అజ్ఝత్తికాని ఆయతనానీ’’తిఆదీసు (మ॰ ని॰ ౩.౩౦౪) అజ్ఝత్తజ్ఝత్తే ఆగతో. ‘‘అజ్ఝత్తా ధమ్మా (ధ॰ స॰ తికమాతికా ౨౦), అజ్ఝత్తం వా కాయే కాయానుపస్సీ’’తిఆదీసు (దీ॰ ని॰ ౨.౩౭౩-౩౭౪) నియకజ్ఝత్తే. ‘‘సబ్బనిమిత్తానం అమనసికారా అజ్ఝత్తం సుఞ్ఞతం ఉపసమ్పజ్జ విహరతీ’’తిఆదీసు (మ॰ ని॰ ౩.౧౮౭) విసయజ్ఝత్తే, ఇస్సరియట్ఠానేతి అత్థో. ఫలసమాపత్తి హి బుద్ధానం ఇస్సరియట్ఠానం నామ. ‘‘తేనానన్ద, భిక్ఖునా తస్మింయేవ పురిమస్మిం సమాధినిమిత్తే అజ్ఝత్తమేవ చిత్తం సణ్ఠపేతబ్బ’’న్తిఆదీసు (మ॰ ని॰ ౩.౧౮౮) గోచరజ్ఝత్తే. ఇధాపి గోచరజ్ఝత్తేయేవ దట్ఠబ్బో. తస్మా అజ్ఝత్తన్తి గోచరజ్ఝత్తభూతే కమ్మట్ఠానారమ్మణేతి వుత్తం హోతి. పరిముఖన్తి అభిముఖం. సూపట్ఠితాయాతి సుట్ఠు ఉపట్ఠితాయ కాయగతాయ సతియా. సతిసీసేన చేత్థ ఝానం వుత్తం. ఇదం వుత్తం హోతి ‘‘అజ్ఝత్తం కాయానుపస్సనాసతిపట్ఠానవసేన పటిలద్ధం ఉళారం ఝానం సమాపజ్జిత్వా’’తి.
68. Aṭṭhame ajjhattanti ettha ayaṃ ajjhattasaddo ‘‘cha ajjhattikāni āyatanānī’’tiādīsu (ma. ni. 3.304) ajjhattajjhatte āgato. ‘‘Ajjhattā dhammā (dha. sa. tikamātikā 20), ajjhattaṃ vā kāye kāyānupassī’’tiādīsu (dī. ni. 2.373-374) niyakajjhatte. ‘‘Sabbanimittānaṃ amanasikārā ajjhattaṃ suññataṃ upasampajja viharatī’’tiādīsu (ma. ni. 3.187) visayajjhatte, issariyaṭṭhāneti attho. Phalasamāpatti hi buddhānaṃ issariyaṭṭhānaṃ nāma. ‘‘Tenānanda, bhikkhunā tasmiṃyeva purimasmiṃ samādhinimitte ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapetabba’’ntiādīsu (ma. ni. 3.188) gocarajjhatte. Idhāpi gocarajjhatteyeva daṭṭhabbo. Tasmā ajjhattanti gocarajjhattabhūte kammaṭṭhānārammaṇeti vuttaṃ hoti. Parimukhanti abhimukhaṃ. Sūpaṭṭhitāyāti suṭṭhu upaṭṭhitāya kāyagatāya satiyā. Satisīsena cettha jhānaṃ vuttaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti ‘‘ajjhattaṃ kāyānupassanāsatipaṭṭhānavasena paṭiladdhaṃ uḷāraṃ jhānaṃ samāpajjitvā’’ti.
అయఞ్హి థేరో భగవతి సావత్థియం విహరన్తే ఏకదివసం సావత్థియం పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతప్పటిక్కన్తో విహారం పవిసిత్వా భగవతో వత్తం దస్సేత్వా దివాట్ఠానే దివావిహారం నిసిన్నో నానాసమాపత్తీహి దివసభాగం వీతినామేత్వా సాయన్హసమయం విహారమజ్ఝం ఓతరిత్వా భగవతి గన్ధకుటియం నిసిన్నే ‘‘అకాలో తావ భగవన్తం ఉపసఙ్కమితు’’న్తి గన్ధకుటియా అవిదూరే, అఞ్ఞతరస్మిం రుక్ఖమూలే కాలపరిచ్ఛేదం కత్వా యథావుత్తం సమాపత్తిం సమాపజ్జిత్వా నిసీది. సత్థా తం తథానిసిన్నం గన్ధకుటియం నిసిన్నోయేవ పస్సి. తేన వుత్తం – ‘‘తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా మహాకచ్చానో…పే॰… సూపట్ఠితాయా’’తి.
Ayañhi thero bhagavati sāvatthiyaṃ viharante ekadivasaṃ sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto vihāraṃ pavisitvā bhagavato vattaṃ dassetvā divāṭṭhāne divāvihāraṃ nisinno nānāsamāpattīhi divasabhāgaṃ vītināmetvā sāyanhasamayaṃ vihāramajjhaṃ otaritvā bhagavati gandhakuṭiyaṃ nisinne ‘‘akālo tāva bhagavantaṃ upasaṅkamitu’’nti gandhakuṭiyā avidūre, aññatarasmiṃ rukkhamūle kālaparicchedaṃ katvā yathāvuttaṃ samāpattiṃ samāpajjitvā nisīdi. Satthā taṃ tathānisinnaṃ gandhakuṭiyaṃ nisinnoyeva passi. Tena vuttaṃ – ‘‘tena kho pana samayena āyasmā mahākaccāno…pe… sūpaṭṭhitāyā’’ti.
ఏతమత్థం విదిత్వాతి ఏతం ఆయస్మతో మహాకచ్చానత్థేరస్స సతిపట్ఠానభావనావసేన అధిగతం ఝానం పాదకం కత్వా సమాపజ్జనం సబ్బాకారతో విదిత్వా తదత్థదీపనం ఇమం ఉదానం ఉదానేసి.
Etamatthaṃ viditvāti etaṃ āyasmato mahākaccānattherassa satipaṭṭhānabhāvanāvasena adhigataṃ jhānaṃ pādakaṃ katvā samāpajjanaṃ sabbākārato viditvā tadatthadīpanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
తత్థ యస్స సియా సబ్బదా సతి, సతతం కాయగతా ఉపట్ఠితాతి యస్స ఆరద్ధవిపస్సకస్స ఏకదివసం ఛ కోట్ఠాసే కత్వా సబ్బస్మిమ్పి కాలే నామరూపభేదేన దువిధేపి కాయే గతా కాయారమ్మణా పఞ్చన్నం ఉపాదానక్ఖన్ధానం అనిచ్చాదిసమ్మసనవసేన సతతం నిరన్తరం సాతచ్చాభియోగవసేన సతి ఉపట్ఠితా సియా.
Tattha yassa siyā sabbadā sati, satataṃ kāyagatā upaṭṭhitāti yassa āraddhavipassakassa ekadivasaṃ cha koṭṭhāse katvā sabbasmimpi kāle nāmarūpabhedena duvidhepi kāye gatā kāyārammaṇā pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ aniccādisammasanavasena satataṃ nirantaraṃ sātaccābhiyogavasena sati upaṭṭhitā siyā.
అయం కిరాయస్మా పఠమం కాయగతాసతికమ్మట్ఠానవసేన ఝానం నిబ్బత్తేత్వా తం పాదకం కత్వా కాయానుపస్సనాసతిపట్ఠానముఖేన విపస్సనం పట్ఠపేత్వా అరహత్తం పత్తో. సో అపరభాగేపి యేభుయ్యేన తమేవ ఝానం సమాపజ్జిత్వా వుట్ఠాయ తథేవ చ విపస్సిత్వా ఫలసమాపత్తిం సమాపజ్జతి. స్వాయం యేన విధినా అరహత్తం పత్తో, తం విధిం దస్సేన్తో సత్థా ‘‘యస్స సియా సబ్బదా సతి, సతతం కాయగతా ఉపట్ఠితా’’తి వత్వా తస్సా ఉపట్ఠానాకారం విభావేతుం ‘‘నో చస్స నో చ మే సియా, న భవిస్సతి న చ మే భవిస్సతీ’’తి ఆహ.
Ayaṃ kirāyasmā paṭhamaṃ kāyagatāsatikammaṭṭhānavasena jhānaṃ nibbattetvā taṃ pādakaṃ katvā kāyānupassanāsatipaṭṭhānamukhena vipassanaṃ paṭṭhapetvā arahattaṃ patto. So aparabhāgepi yebhuyyena tameva jhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya tatheva ca vipassitvā phalasamāpattiṃ samāpajjati. Svāyaṃ yena vidhinā arahattaṃ patto, taṃ vidhiṃ dassento satthā ‘‘yassa siyā sabbadā sati, satataṃ kāyagatā upaṭṭhitā’’ti vatvā tassā upaṭṭhānākāraṃ vibhāvetuṃ ‘‘nocassa no ca me siyā, na bhavissati na ca me bhavissatī’’ti āha.
తస్సత్థో ద్విధా వేదితబ్బో సమ్మసనతో పుబ్బభాగవసేన సమ్మసనకాలవసేన చాతి. తేసు పుబ్బభాగవసేన తావ నో చస్స నో చ మే సియాతి అతీతకాలే మమ కిలేసకమ్మం నో చస్స న భవేయ్య చే, ఇమస్మిం పచ్చుప్పన్నకాలే అయం అత్తభావో నో చ మే సియా న మే ఉప్పజ్జేయ్య. యస్మా పన మే అతీతే కమ్మకిలేసా అహేసుం, తస్మా తంనిమిత్తో ఏతరహి అయం మే అత్తభావో పవత్తతి. న భవిస్సతి న చ మే భవిస్సతీతి ఇమస్మిం అత్తభావే పటిపక్ఖాధిగమేన కిలేసకమ్మం న భవిస్సతి న ఉప్పజ్జిస్సతి మే, ఆయతిం విపాకవట్టం న చ మే భవిస్సతి న మే పవత్తిస్సతీతి. ఏవం కాలత్తయే కమ్మకిలేసహేతుకం ఇదం మయ్హం అత్తభావసఙ్ఖాతం ఖన్ధపఞ్చకం , న ఇస్సరాదిహేతుకం, యథా చ మయ్హం, ఏవం సబ్బసత్తానన్తి సప్పచ్చయనామరూపదస్సనం పకాసితం హోతి.
Tassattho dvidhā veditabbo sammasanato pubbabhāgavasena sammasanakālavasena cāti. Tesu pubbabhāgavasena tāva no cassa no ca me siyāti atītakāle mama kilesakammaṃ no cassa na bhaveyya ce, imasmiṃ paccuppannakāle ayaṃ attabhāvo no ca me siyā na me uppajjeyya. Yasmā pana me atīte kammakilesā ahesuṃ, tasmā taṃnimitto etarahi ayaṃ me attabhāvo pavattati. Na bhavissati na ca me bhavissatīti imasmiṃ attabhāve paṭipakkhādhigamena kilesakammaṃ na bhavissati na uppajjissati me, āyatiṃ vipākavaṭṭaṃ na ca me bhavissati na me pavattissatīti. Evaṃ kālattaye kammakilesahetukaṃ idaṃ mayhaṃ attabhāvasaṅkhātaṃ khandhapañcakaṃ , na issarādihetukaṃ, yathā ca mayhaṃ, evaṃ sabbasattānanti sappaccayanāmarūpadassanaṃ pakāsitaṃ hoti.
సమ్మసనకాలవసేన పన నో చస్స నో చ మే సియాతి యస్మా ఇదం ఖన్ధపఞ్చకం హుత్వా అభావట్ఠేన అనిచ్చం, అభిణ్హపటిపీళనట్ఠేన దుక్ఖం, అవసవత్తనట్ఠేన అనత్తా, ఏవం యది అయం అత్తా నామ నాపి ఖన్ధపఞ్చకవినిముత్తో కోచి నో చస్స నో చ సియా న భవేయ్య, ఏవం, భన్తే, నో చ మే సియా మమ సన్తకం నామ కిఞ్చి న భవేయ్య. న భవిస్సతీతి అత్తని అత్తనియే భవితబ్బం యథా చిదం నామరూపం ఏతరహి చ అతీతే చ అత్తత్తనియం సుఞ్ఞం, ఏవం న భవిస్సతి న మే భవిస్సతి, అనాగతేపి ఖన్ధవినిముత్తో అత్తా నామ న కోచి న మే భవిస్సతి న పవత్తిస్సతి, తతో ఏవ కిఞ్చి పలిబోధట్ఠానియం న మే భవిస్సతి ఆయతిమ్పి అత్తనియం నామ న మే కిఞ్చి భవిస్సతీతి. ఇమినా తీసు కాలేసు ‘‘అహ’’న్తి గహేతబ్బస్స అభావతో ‘‘మమ’’న్తి గహేతబ్బస్స చ అభావం దస్సేతి. తేన చతుక్కోటికా సుఞ్ఞతా పకాసితా హోతి.
Sammasanakālavasena pana no cassa no ca me siyāti yasmā idaṃ khandhapañcakaṃ hutvā abhāvaṭṭhena aniccaṃ, abhiṇhapaṭipīḷanaṭṭhena dukkhaṃ, avasavattanaṭṭhena anattā, evaṃ yadi ayaṃ attā nāma nāpi khandhapañcakavinimutto koci no cassa no ca siyā na bhaveyya, evaṃ, bhante, no ca me siyā mama santakaṃ nāma kiñci na bhaveyya. Na bhavissatīti attani attaniye bhavitabbaṃ yathā cidaṃ nāmarūpaṃ etarahi ca atīte ca attattaniyaṃ suññaṃ, evaṃ na bhavissati na me bhavissati, anāgatepi khandhavinimutto attā nāma na koci na me bhavissati na pavattissati, tato eva kiñci palibodhaṭṭhāniyaṃ na me bhavissati āyatimpi attaniyaṃ nāma na me kiñci bhavissatīti. Iminā tīsu kālesu ‘‘aha’’nti gahetabbassa abhāvato ‘‘mama’’nti gahetabbassa ca abhāvaṃ dasseti. Tena catukkoṭikā suññatā pakāsitā hoti.
అనుపుబ్బవిహారి తత్థ సోతి ఏవం తీసుపి కాలేసు అత్తత్తనియం సుఞ్ఞతం తత్థ సఙ్ఖారగతే అనుపస్సన్తో అనుక్కమేన ఉదయబ్బయఞాణాదివిపస్సనాఞాణేసు ఉప్పజ్జమానేసు అనుపుబ్బవిపస్సనావిహారవసేన అనుపుబ్బవిహారీ సమానో. కాలేనేవ తరే విసత్తికన్తి సో ఏవం విపస్సనం మత్థకం పాపేత్వా ఠితో యోగావచరో ఇన్ద్రియానం పరిపాకగతకాలేన వుట్ఠానగామినియా విపస్సనాయ మగ్గేన ఘటితకాలేన అరియమగ్గస్స ఉప్పత్తికాలేన సకలస్స భవత్తయస్స సంతననతో విసత్తికాసఙ్ఖాతం తణ్హం తరేయ్య, వితరిత్వా తస్సా పరతీరే తిట్ఠేయ్యాతి అధిప్పాయో.
Anupubbavihāri tattha soti evaṃ tīsupi kālesu attattaniyaṃ suññataṃ tattha saṅkhāragate anupassanto anukkamena udayabbayañāṇādivipassanāñāṇesu uppajjamānesu anupubbavipassanāvihāravasena anupubbavihārī samāno. Kālenevatare visattikanti so evaṃ vipassanaṃ matthakaṃ pāpetvā ṭhito yogāvacaro indriyānaṃ paripākagatakālena vuṭṭhānagāminiyā vipassanāya maggena ghaṭitakālena ariyamaggassa uppattikālena sakalassa bhavattayassa saṃtananato visattikāsaṅkhātaṃ taṇhaṃ tareyya, vitaritvā tassā paratīre tiṭṭheyyāti adhippāyo.
ఇతి భగవా అఞ్ఞాపదేసేన ఆయస్మతో మహాకచ్చానస్స అరహత్తుప్పత్తిదీపనం ఉదానం ఉదానేసి.
Iti bhagavā aññāpadesena āyasmato mahākaccānassa arahattuppattidīpanaṃ udānaṃ udānesi.
అట్ఠమసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Aṭṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / ఉదానపాళి • Udānapāḷi / ౮. కచ్చానసుత్తం • 8. Kaccānasuttaṃ