Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / උදාන-අට්‌ඨකථා • Udāna-aṭṭhakathā

    8. කච්‌චානසුත්‌තවණ්‌ණනා

    8. Kaccānasuttavaṇṇanā

    68. අට්‌ඨමෙ අජ්‌ඣත්‌තන්‌ති එත්‌ථ අයං අජ්‌ඣත්‌තසද්‌දො ‘‘ඡ අජ්‌ඣත්‌තිකානි ආයතනානී’’තිආදීසු (ම. නි. 3.304) අජ්‌ඣත්‌තජ්‌ඣත්‌තෙ ආගතො. ‘‘අජ්‌ඣත්‌තා ධම්‌මා (ධ. ස. තිකමාතිකා 20), අජ්‌ඣත්‌තං වා කායෙ කායානුපස්‌සී’’තිආදීසු (දී. නි. 2.373-374) නියකජ්‌ඣත්‌තෙ. ‘‘සබ්‌බනිමිත්‌තානං අමනසිකාරා අජ්‌ඣත්‌තං සුඤ්‌ඤතං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරතී’’තිආදීසු (ම. නි. 3.187) විසයජ්‌ඣත්‌තෙ, ඉස්‌සරියට්‌ඨානෙති අත්‌ථො. ඵලසමාපත්‌ති හි බුද්‌ධානං ඉස්‌සරියට්‌ඨානං නාම. ‘‘තෙනානන්‌ද, භික්‌ඛුනා තස්‌මිංයෙව පුරිමස්‌මිං සමාධිනිමිත්‌තෙ අජ්‌ඣත්‌තමෙව චිත්‌තං සණ්‌ඨපෙතබ්‌බ’’න්‌තිආදීසු (ම. නි. 3.188) ගොචරජ්‌ඣත්‌තෙ. ඉධාපි ගොචරජ්‌ඣත්‌තෙයෙව දට්‌ඨබ්‌බො. තස්‌මා අජ්‌ඣත්‌තන්‌ති ගොචරජ්‌ඣත්‌තභූතෙ කම්‌මට්‌ඨානාරම්‌මණෙති වුත්‌තං හොති. පරිමුඛන්‌ති අභිමුඛං. සූපට්‌ඨිතායාති සුට්‌ඨු උපට්‌ඨිතාය කායගතාය සතියා. සතිසීසෙන චෙත්‌ථ ඣානං වුත්‌තං. ඉදං වුත්‌තං හොති ‘‘අජ්‌ඣත්‌තං කායානුපස්‌සනාසතිපට්‌ඨානවසෙන පටිලද්‌ධං උළාරං ඣානං සමාපජ්‌ජිත්‌වා’’ති.

    68. Aṭṭhame ajjhattanti ettha ayaṃ ajjhattasaddo ‘‘cha ajjhattikāni āyatanānī’’tiādīsu (ma. ni. 3.304) ajjhattajjhatte āgato. ‘‘Ajjhattā dhammā (dha. sa. tikamātikā 20), ajjhattaṃ vā kāye kāyānupassī’’tiādīsu (dī. ni. 2.373-374) niyakajjhatte. ‘‘Sabbanimittānaṃ amanasikārā ajjhattaṃ suññataṃ upasampajja viharatī’’tiādīsu (ma. ni. 3.187) visayajjhatte, issariyaṭṭhāneti attho. Phalasamāpatti hi buddhānaṃ issariyaṭṭhānaṃ nāma. ‘‘Tenānanda, bhikkhunā tasmiṃyeva purimasmiṃ samādhinimitte ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapetabba’’ntiādīsu (ma. ni. 3.188) gocarajjhatte. Idhāpi gocarajjhatteyeva daṭṭhabbo. Tasmā ajjhattanti gocarajjhattabhūte kammaṭṭhānārammaṇeti vuttaṃ hoti. Parimukhanti abhimukhaṃ. Sūpaṭṭhitāyāti suṭṭhu upaṭṭhitāya kāyagatāya satiyā. Satisīsena cettha jhānaṃ vuttaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti ‘‘ajjhattaṃ kāyānupassanāsatipaṭṭhānavasena paṭiladdhaṃ uḷāraṃ jhānaṃ samāpajjitvā’’ti.

    අයඤ්‌හි ථෙරො භගවති සාවත්‌ථියං විහරන්‌තෙ එකදිවසං සාවත්‌ථියං පිණ්‌ඩාය චරිත්‌වා පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතප්‌පටික්‌කන්‌තො විහාරං පවිසිත්‌වා භගවතො වත්‌තං දස්‌සෙත්‌වා දිවාට්‌ඨානෙ දිවාවිහාරං නිසින්‌නො නානාසමාපත්‌තීහි දිවසභාගං වීතිනාමෙත්‌වා සායන්‌හසමයං විහාරමජ්‌ඣං ඔතරිත්‌වා භගවති ගන්‌ධකුටියං නිසින්‌නෙ ‘‘අකාලො තාව භගවන්‌තං උපසඞ්‌කමිතු’’න්‌ති ගන්‌ධකුටියා අවිදූරෙ, අඤ්‌ඤතරස්‌මිං රුක්‌ඛමූලෙ කාලපරිච්‌ඡෙදං කත්‌වා යථාවුත්‌තං සමාපත්‌තිං සමාපජ්‌ජිත්‌වා නිසීදි. සත්‌ථා තං තථානිසින්‌නං ගන්‌ධකුටියං නිසින්‌නොයෙව පස්‌සි. තෙන වුත්‌තං – ‘‘තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මා මහාකච්‌චානො…පෙ.… සූපට්‌ඨිතායා’’ති.

    Ayañhi thero bhagavati sāvatthiyaṃ viharante ekadivasaṃ sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto vihāraṃ pavisitvā bhagavato vattaṃ dassetvā divāṭṭhāne divāvihāraṃ nisinno nānāsamāpattīhi divasabhāgaṃ vītināmetvā sāyanhasamayaṃ vihāramajjhaṃ otaritvā bhagavati gandhakuṭiyaṃ nisinne ‘‘akālo tāva bhagavantaṃ upasaṅkamitu’’nti gandhakuṭiyā avidūre, aññatarasmiṃ rukkhamūle kālaparicchedaṃ katvā yathāvuttaṃ samāpattiṃ samāpajjitvā nisīdi. Satthā taṃ tathānisinnaṃ gandhakuṭiyaṃ nisinnoyeva passi. Tena vuttaṃ – ‘‘tena kho pana samayena āyasmā mahākaccāno…pe… sūpaṭṭhitāyā’’ti.

    එතමත්‌ථං විදිත්‌වාති එතං ආයස්‌මතො මහාකච්‌චානත්‌ථෙරස්‌ස සතිපට්‌ඨානභාවනාවසෙන අධිගතං ඣානං පාදකං කත්‌වා සමාපජ්‌ජනං සබ්‌බාකාරතො විදිත්‌වා තදත්‌ථදීපනං ඉමං උදානං උදානෙසි.

    Etamatthaṃ viditvāti etaṃ āyasmato mahākaccānattherassa satipaṭṭhānabhāvanāvasena adhigataṃ jhānaṃ pādakaṃ katvā samāpajjanaṃ sabbākārato viditvā tadatthadīpanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.

    තත්‌ථ යස්‌ස සියා සබ්‌බදා සති, සතතං කායගතා උපට්‌ඨිතාති යස්‌ස ආරද්‌ධවිපස්‌සකස්‌ස එකදිවසං ඡ කොට්‌ඨාසෙ කත්‌වා සබ්‌බස්‌මිම්‌පි කාලෙ නාමරූපභෙදෙන දුවිධෙපි කායෙ ගතා කායාරම්‌මණා පඤ්‌චන්‌නං උපාදානක්‌ඛන්‌ධානං අනිච්‌චාදිසම්‌මසනවසෙන සතතං නිරන්‌තරං සාතච්‌චාභියොගවසෙන සති උපට්‌ඨිතා සියා.

    Tattha yassa siyā sabbadā sati, satataṃ kāyagatā upaṭṭhitāti yassa āraddhavipassakassa ekadivasaṃ cha koṭṭhāse katvā sabbasmimpi kāle nāmarūpabhedena duvidhepi kāye gatā kāyārammaṇā pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ aniccādisammasanavasena satataṃ nirantaraṃ sātaccābhiyogavasena sati upaṭṭhitā siyā.

    අයං කිරායස්‌මා පඨමං කායගතාසතිකම්‌මට්‌ඨානවසෙන ඣානං නිබ්‌බත්‌තෙත්‌වා තං පාදකං කත්‌වා කායානුපස්‌සනාසතිපට්‌ඨානමුඛෙන විපස්‌සනං පට්‌ඨපෙත්‌වා අරහත්‌තං පත්‌තො. සො අපරභාගෙපි යෙභුය්‍යෙන තමෙව ඣානං සමාපජ්‌ජිත්‌වා වුට්‌ඨාය තථෙව ච විපස්‌සිත්‌වා ඵලසමාපත්‌තිං සමාපජ්‌ජති. ස්‌වායං යෙන විධිනා අරහත්‌තං පත්‌තො, තං විධිං දස්‌සෙන්‌තො සත්‌ථා ‘‘යස්‌ස සියා සබ්‌බදා සති, සතතං කායගතා උපට්‌ඨිතා’’ති වත්‌වා තස්‌සා උපට්‌ඨානාකාරං විභාවෙතුං ‘‘නො චස්‌ස නො ච මෙ සියා, න භවිස්‌සති න ච මෙ භවිස්‌සතී’’ති ආහ.

    Ayaṃ kirāyasmā paṭhamaṃ kāyagatāsatikammaṭṭhānavasena jhānaṃ nibbattetvā taṃ pādakaṃ katvā kāyānupassanāsatipaṭṭhānamukhena vipassanaṃ paṭṭhapetvā arahattaṃ patto. So aparabhāgepi yebhuyyena tameva jhānaṃ samāpajjitvā vuṭṭhāya tatheva ca vipassitvā phalasamāpattiṃ samāpajjati. Svāyaṃ yena vidhinā arahattaṃ patto, taṃ vidhiṃ dassento satthā ‘‘yassa siyā sabbadā sati, satataṃ kāyagatā upaṭṭhitā’’ti vatvā tassā upaṭṭhānākāraṃ vibhāvetuṃ ‘‘nocassa no ca me siyā, na bhavissati na ca me bhavissatī’’ti āha.

    තස්‌සත්‌ථො ද්‌විධා වෙදිතබ්‌බො සම්‌මසනතො පුබ්‌බභාගවසෙන සම්‌මසනකාලවසෙන චාති. තෙසු පුබ්‌බභාගවසෙන තාව නො චස්‌ස නො ච මෙ සියාති අතීතකාලෙ මම කිලෙසකම්‌මං නො චස්‌ස න භවෙය්‍ය චෙ, ඉමස්‌මිං පච්‌චුප්‌පන්‌නකාලෙ අයං අත්‌තභාවො නො ච මෙ සියා න මෙ උප්‌පජ්‌ජෙය්‍ය. යස්‌මා පන මෙ අතීතෙ කම්‌මකිලෙසා අහෙසුං, තස්‌මා තංනිමිත්‌තො එතරහි අයං මෙ අත්‌තභාවො පවත්‌තති. න භවිස්‌සති න ච මෙ භවිස්‌සතීති ඉමස්‌මිං අත්‌තභාවෙ පටිපක්‌ඛාධිගමෙන කිලෙසකම්‌මං න භවිස්‌සති න උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති මෙ, ආයතිං විපාකවට්‌ටං න ච මෙ භවිස්‌සති න මෙ පවත්‌තිස්‌සතීති. එවං කාලත්‌තයෙ කම්‌මකිලෙසහෙතුකං ඉදං මය්‌හං අත්‌තභාවසඞ්‌ඛාතං ඛන්‌ධපඤ්‌චකං , න ඉස්‌සරාදිහෙතුකං, යථා ච මය්‌හං, එවං සබ්‌බසත්‌තානන්‌ති සප්‌පච්‌චයනාමරූපදස්‌සනං පකාසිතං හොති.

    Tassattho dvidhā veditabbo sammasanato pubbabhāgavasena sammasanakālavasena cāti. Tesu pubbabhāgavasena tāva no cassa no ca me siyāti atītakāle mama kilesakammaṃ no cassa na bhaveyya ce, imasmiṃ paccuppannakāle ayaṃ attabhāvo no ca me siyā na me uppajjeyya. Yasmā pana me atīte kammakilesā ahesuṃ, tasmā taṃnimitto etarahi ayaṃ me attabhāvo pavattati. Na bhavissati na ca me bhavissatīti imasmiṃ attabhāve paṭipakkhādhigamena kilesakammaṃ na bhavissati na uppajjissati me, āyatiṃ vipākavaṭṭaṃ na ca me bhavissati na me pavattissatīti. Evaṃ kālattaye kammakilesahetukaṃ idaṃ mayhaṃ attabhāvasaṅkhātaṃ khandhapañcakaṃ , na issarādihetukaṃ, yathā ca mayhaṃ, evaṃ sabbasattānanti sappaccayanāmarūpadassanaṃ pakāsitaṃ hoti.

    සම්‌මසනකාලවසෙන පන නො චස්‌ස නො ච මෙ සියාති යස්‌මා ඉදං ඛන්‌ධපඤ්‌චකං හුත්‌වා අභාවට්‌ඨෙන අනිච්‌චං, අභිණ්‌හපටිපීළනට්‌ඨෙන දුක්‌ඛං, අවසවත්‌තනට්‌ඨෙන අනත්‌තා, එවං යදි අයං අත්‌තා නාම නාපි ඛන්‌ධපඤ්‌චකවිනිමුත්‌තො කොචි නො චස්‌ස නො ච සියා න භවෙය්‍ය, එවං, භන්‌තෙ, නො ච මෙ සියා මම සන්‌තකං නාම කිඤ්‌චි න භවෙය්‍ය. න භවිස්‌සතීති අත්‌තනි අත්‌තනියෙ භවිතබ්‌බං යථා චිදං නාමරූපං එතරහි ච අතීතෙ ච අත්‌තත්‌තනියං සුඤ්‌ඤං, එවං න භවිස්‌සති න මෙ භවිස්‌සති, අනාගතෙපි ඛන්‌ධවිනිමුත්‌තො අත්‌තා නාම න කොචි න මෙ භවිස්‌සති න පවත්‌තිස්‌සති, තතො එව කිඤ්‌චි පලිබොධට්‌ඨානියං න මෙ භවිස්‌සති ආයතිම්‌පි අත්‌තනියං නාම න මෙ කිඤ්‌චි භවිස්‌සතීති. ඉමිනා තීසු කාලෙසු ‘‘අහ’’න්‌ති ගහෙතබ්‌බස්‌ස අභාවතො ‘‘මම’’න්‌ති ගහෙතබ්‌බස්‌ස ච අභාවං දස්‌සෙති. තෙන චතුක්‌කොටිකා සුඤ්‌ඤතා පකාසිතා හොති.

    Sammasanakālavasena pana no cassa no ca me siyāti yasmā idaṃ khandhapañcakaṃ hutvā abhāvaṭṭhena aniccaṃ, abhiṇhapaṭipīḷanaṭṭhena dukkhaṃ, avasavattanaṭṭhena anattā, evaṃ yadi ayaṃ attā nāma nāpi khandhapañcakavinimutto koci no cassa no ca siyā na bhaveyya, evaṃ, bhante, no ca me siyā mama santakaṃ nāma kiñci na bhaveyya. Na bhavissatīti attani attaniye bhavitabbaṃ yathā cidaṃ nāmarūpaṃ etarahi ca atīte ca attattaniyaṃ suññaṃ, evaṃ na bhavissati na me bhavissati, anāgatepi khandhavinimutto attā nāma na koci na me bhavissati na pavattissati, tato eva kiñci palibodhaṭṭhāniyaṃ na me bhavissati āyatimpi attaniyaṃ nāma na me kiñci bhavissatīti. Iminā tīsu kālesu ‘‘aha’’nti gahetabbassa abhāvato ‘‘mama’’nti gahetabbassa ca abhāvaṃ dasseti. Tena catukkoṭikā suññatā pakāsitā hoti.

    අනුපුබ්‌බවිහාරි තත්‌ථ සොති එවං තීසුපි කාලෙසු අත්‌තත්‌තනියං සුඤ්‌ඤතං තත්‌ථ සඞ්‌ඛාරගතෙ අනුපස්‌සන්‌තො අනුක්‌කමෙන උදයබ්‌බයඤාණාදිවිපස්‌සනාඤාණෙසු උප්‌පජ්‌ජමානෙසු අනුපුබ්‌බවිපස්‌සනාවිහාරවසෙන අනුපුබ්‌බවිහාරී සමානො. කාලෙනෙව තරෙ විසත්‌තිකන්‌ති සො එවං විපස්‌සනං මත්‌ථකං පාපෙත්‌වා ඨිතො යොගාවචරො ඉන්‌ද්‍රියානං පරිපාකගතකාලෙන වුට්‌ඨානගාමිනියා විපස්‌සනාය මග්‌ගෙන ඝටිතකාලෙන අරියමග්‌ගස්‌ස උප්‌පත්‌තිකාලෙන සකලස්‌ස භවත්‌තයස්‌ස සංතනනතො විසත්‌තිකාසඞ්‌ඛාතං තණ්‌හං තරෙය්‍ය, විතරිත්‌වා තස්‌සා පරතීරෙ තිට්‌ඨෙය්‍යාති අධිප්‌පායො.

    Anupubbavihāri tattha soti evaṃ tīsupi kālesu attattaniyaṃ suññataṃ tattha saṅkhāragate anupassanto anukkamena udayabbayañāṇādivipassanāñāṇesu uppajjamānesu anupubbavipassanāvihāravasena anupubbavihārī samāno. Kālenevatare visattikanti so evaṃ vipassanaṃ matthakaṃ pāpetvā ṭhito yogāvacaro indriyānaṃ paripākagatakālena vuṭṭhānagāminiyā vipassanāya maggena ghaṭitakālena ariyamaggassa uppattikālena sakalassa bhavattayassa saṃtananato visattikāsaṅkhātaṃ taṇhaṃ tareyya, vitaritvā tassā paratīre tiṭṭheyyāti adhippāyo.

    ඉති භගවා අඤ්‌ඤාපදෙසෙන ආයස්‌මතො මහාකච්‌චානස්‌ස අරහත්‌තුප්‌පත්‌තිදීපනං උදානං උදානෙසි.

    Iti bhagavā aññāpadesena āyasmato mahākaccānassa arahattuppattidīpanaṃ udānaṃ udānesi.

    අට්‌ඨමසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.

    Aṭṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / උදානපාළි • Udānapāḷi / 8. කච්‌චානසුත්‌තං • 8. Kaccānasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact