| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
६. कदम्बपुप्फियत्थेरअपदानवण्णना
6. Kadambapupphiyattheraapadānavaṇṇanā
हिमवन्तस्साविदूरेतिआदिकं आयस्मतो कदम्बपुप्फियत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि पुरिमजिनवरेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो सम्मासम्बुद्धसुञ्ञे लोके एकस्मिं कुले निब्बत्तो वुद्धिमन्वाय घरावासं वसन्तो तत्थ आदीनवं दिस्वा घरावासं पहाय तापसपब्बज्जं पब्बजित्वा हिमवन्तसमीपे कुक्कुटे नाम पब्बते अस्समं कत्वा विहासि। सो तत्थ सत्त पच्चेकबुद्धे दिस्वा पसन्नमानसो पुप्फितं कदम्बपुप्फं ओचिनित्वा ते पच्चेकबुद्धे पूजेसि। तेपि ‘‘इच्छितं पत्थित’’न्तिआदिना अनुमोदनं अकंसु।
Himavantassāvidūretiādikaṃ āyasmato kadambapupphiyattherassa apadānaṃ. Ayampi purimajinavaresu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto sammāsambuddhasuññe loke ekasmiṃ kule nibbatto vuddhimanvāya gharāvāsaṃ vasanto tattha ādīnavaṃ disvā gharāvāsaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā himavantasamīpe kukkuṭe nāma pabbate assamaṃ katvā vihāsi. So tattha satta paccekabuddhe disvā pasannamānaso pupphitaṃ kadambapupphaṃ ocinitvā te paccekabuddhe pūjesi. Tepi ‘‘icchitaṃ patthita’’ntiādinā anumodanaṃ akaṃsu.
३०. सो तेन पुञ्ञेन देवमनुस्सेसु संसरन्तो उभयसम्पत्तियो अनुभवित्वा इमस्मिं बुद्धुप्पादे सावत्थियं कुलगेहे निब्बत्तो वुद्धिमन्वाय सत्थु धम्मदेसनं सुत्वा पटिलद्धसद्धो पब्बजित्वा नचिरस्सेव अरहा हुत्वा पुब्बकम्मं सरित्वा सोमनस्सजातो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो हिमवन्तस्साविदूरेतिआदिमाह। तं वुत्तत्थमेव। कुक्कुटो नाम पब्बतोति तस्स उभोसु पस्सेसु कुक्कुटचूळाकारेन पब्बतकूटानं विज्जमानत्ता कुक्कुटोति सङ्खं गतो। पकारेन तिरो हुत्वा पतिट्ठहतीति पब्बतो। तम्हि पब्बतपादम्हीति तस्मिं पब्बतसमीपे। सत्त बुद्धा वसन्तीति सत्त पच्चेकबुद्धा तस्मिं कुक्कुटपब्बतपादे पण्णसालायं वसन्तीति अत्थो।
30. So tena puññena devamanussesu saṃsaranto ubhayasampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ kulagehe nibbatto vuddhimanvāya satthu dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā nacirasseva arahā hutvā pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento himavantassāvidūretiādimāha. Taṃ vuttatthameva. Kukkuṭo nāma pabbatoti tassa ubhosu passesu kukkuṭacūḷākārena pabbatakūṭānaṃ vijjamānattā kukkuṭoti saṅkhaṃ gato. Pakārena tiro hutvā patiṭṭhahatīti pabbato. Tamhi pabbatapādamhīti tasmiṃ pabbatasamīpe. Satta buddhā vasantīti satta paccekabuddhā tasmiṃ kukkuṭapabbatapāde paṇṇasālāyaṃ vasantīti attho.
३१. दीपराजंव उग्गतन्ति दीपानं राजा दीपराजा, सब्बेसं दीपानं जलमानानं तारकानं राजा चन्दोति अत्थो। अथ वा सब्बेसु जम्बुदीपपुब्बविदेहअपरगोयानउत्तरकुरुसङ्खातेसु चतूसु दीपेसु द्विसहस्सपरित्तदीपेसु च राजा आलोकफरणतो चन्दो दीपराजाति वुच्चति, तं नभे उग्गतं चन्दं इव पुप्फितं फुल्लितं कदम्बरुक्खं दिस्वा ततो पुप्फं ओचिनित्वा उभोहि हत्थेहि पग्गय्ह पकारेन गहेत्वा सत्त पच्चेकबुद्धे समोकिरिं सुट्ठु ओकिरिं, आदरेन पूजेसिन्ति अत्थो। सेसं उत्तानत्थमेवाति।
31.Dīparājaṃvauggatanti dīpānaṃ rājā dīparājā, sabbesaṃ dīpānaṃ jalamānānaṃ tārakānaṃ rājā candoti attho. Atha vā sabbesu jambudīpapubbavidehaaparagoyānauttarakurusaṅkhātesu catūsu dīpesu dvisahassaparittadīpesu ca rājā ālokapharaṇato cando dīparājāti vuccati, taṃ nabhe uggataṃ candaṃ iva pupphitaṃ phullitaṃ kadambarukkhaṃ disvā tato pupphaṃ ocinitvā ubhohi hatthehi paggayha pakārena gahetvā satta paccekabuddhe samokiriṃ suṭṭhu okiriṃ, ādarena pūjesinti attho. Sesaṃ uttānatthamevāti.
कदम्बपुप्फियत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Kadambapupphiyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / ६. कदम्बपुप्फियत्थेरअपदानं • 6. Kadambapupphiyattheraapadānaṃ
