Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya |
൩. ഓപമ്മവഗ്ഗോ
3. Opammavaggo
൧. കകചൂപമസുത്തം
1. Kakacūpamasuttaṃ
൨൨൨. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ അനാഥപിണ്ഡികസ്സ ആരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന ആയസ്മാ മോളിയഫഗ്ഗുനോ ഭിക്ഖുനീഹി സദ്ധിം അതിവേലം സംസട്ഠോ വിഹരതി. ഏവം സംസട്ഠോ ആയസ്മാ മോളിയഫഗ്ഗുനോ ഭിക്ഖുനീഹി സദ്ധിം വിഹരതി – സചേ കോചി ഭിക്ഖു ആയസ്മതോ മോളിയഫഗ്ഗുനസ്സ സമ്മുഖാ താസം ഭിക്ഖുനീനം അവണ്ണം ഭാസതി, തേനായസ്മാ മോളിയഫഗ്ഗുനോ കുപിതോ അനത്തമനോ അധികരണമ്പി കരോതി. സചേ പന കോചി ഭിക്ഖു താസം ഭിക്ഖുനീനം സമ്മുഖാ ആയസ്മതോ മോളിയഫഗ്ഗുനസ്സ അവണ്ണം ഭാസതി, തേന താ ഭിക്ഖുനിയോ കുപിതാ അനത്തമനാ അധികരണമ്പി കരോന്തി. ഏവം സംസട്ഠോ ആയസ്മാ മോളിയഫഗ്ഗുനോ ഭിക്ഖുനീഹി സദ്ധിം വിഹരതി. അഥ ഖോ അഞ്ഞതരോ ഭിക്ഖു യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ആയസ്മാ, ഭന്തേ, മോളിയഫഗ്ഗുനോ ഭിക്ഖുനീഹി സദ്ധിം അതിവേലം സംസട്ഠോ വിഹരതി. ഏവം സംസട്ഠോ, ഭന്തേ, ആയസ്മാ മോളിയഫഗ്ഗുനോ ഭിക്ഖുനീഹി സദ്ധിം വിഹരതി – സചേ കോചി ഭിക്ഖു ആയസ്മതോ മോളിയഫഗ്ഗുനസ്സ സമ്മുഖാ താസം ഭിക്ഖുനീനം അവണ്ണം ഭാസതി, തേനായസ്മാ മോളിയഫഗ്ഗുനോ കുപിതോ അനത്തമനോ അധികരണമ്പി കരോതി. സചേ പന കോചി ഭിക്ഖു താസം ഭിക്ഖുനീനം സമ്മുഖാ ആയസ്മതോ മോളിയഫഗ്ഗുനസ്സ അവണ്ണം ഭാസതി, തേന താ ഭിക്ഖുനിയോ കുപിതാ അനത്തമനാ അധികരണമ്പി കരോന്തി. ഏവം സംസട്ഠോ, ഭന്തേ, ആയസ്മാ മോളിയഫഗ്ഗുനോ ഭിക്ഖുനീഹി സദ്ധിം വിഹരതീ’’തി.
222. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā moḷiyaphagguno bhikkhunīhi saddhiṃ ativelaṃ saṃsaṭṭho viharati. Evaṃ saṃsaṭṭho āyasmā moḷiyaphagguno bhikkhunīhi saddhiṃ viharati – sace koci bhikkhu āyasmato moḷiyaphaggunassa sammukhā tāsaṃ bhikkhunīnaṃ avaṇṇaṃ bhāsati, tenāyasmā moḷiyaphagguno kupito anattamano adhikaraṇampi karoti. Sace pana koci bhikkhu tāsaṃ bhikkhunīnaṃ sammukhā āyasmato moḷiyaphaggunassa avaṇṇaṃ bhāsati, tena tā bhikkhuniyo kupitā anattamanā adhikaraṇampi karonti. Evaṃ saṃsaṭṭho āyasmā moḷiyaphagguno bhikkhunīhi saddhiṃ viharati. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘āyasmā, bhante, moḷiyaphagguno bhikkhunīhi saddhiṃ ativelaṃ saṃsaṭṭho viharati. Evaṃ saṃsaṭṭho, bhante, āyasmā moḷiyaphagguno bhikkhunīhi saddhiṃ viharati – sace koci bhikkhu āyasmato moḷiyaphaggunassa sammukhā tāsaṃ bhikkhunīnaṃ avaṇṇaṃ bhāsati, tenāyasmā moḷiyaphagguno kupito anattamano adhikaraṇampi karoti. Sace pana koci bhikkhu tāsaṃ bhikkhunīnaṃ sammukhā āyasmato moḷiyaphaggunassa avaṇṇaṃ bhāsati, tena tā bhikkhuniyo kupitā anattamanā adhikaraṇampi karonti. Evaṃ saṃsaṭṭho, bhante, āyasmā moḷiyaphagguno bhikkhunīhi saddhiṃ viharatī’’ti.
൨൨൩. അഥ ഖോ ഭഗവാ അഞ്ഞതരം ഭിക്ഖും ആമന്തേസി – ‘‘ഏഹി ത്വം , ഭിക്ഖു, മമ വചനേന മോളിയഫഗ്ഗുനം ഭിക്ഖും ആമന്തേഹി – ‘സത്ഥാ തം, ആവുസോ ഫഗ്ഗുന, ആമന്തേതീ’’’തി. ‘‘ഏവം , ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഭഗവതോ പടിസ്സുത്വാ യേനായസ്മാ മോളിയഫഗ്ഗുനോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മന്തം മോളിയഫഗ്ഗുനം ഏതദവോച – ‘‘സത്ഥാ തം, ആവുസോ ഫഗ്ഗുന, ആമന്തേതീ’’തി. ‘‘ഏവമാവുസോ’’തി ഖോ ആയസ്മാ മോളിയഫഗ്ഗുനോ തസ്സ ഭിക്ഖുനോ പടിസ്സുത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നം ഖോ ആയസ്മന്തം മോളിയഫഗ്ഗുനം ഭഗവാ ഏതദവോച –
223. Atha kho bhagavā aññataraṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ , bhikkhu, mama vacanena moḷiyaphaggunaṃ bhikkhuṃ āmantehi – ‘satthā taṃ, āvuso phagguna, āmantetī’’’ti. ‘‘Evaṃ , bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato paṭissutvā yenāyasmā moḷiyaphagguno tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ moḷiyaphaggunaṃ etadavoca – ‘‘satthā taṃ, āvuso phagguna, āmantetī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā moḷiyaphagguno tassa bhikkhuno paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ moḷiyaphaggunaṃ bhagavā etadavoca –
‘‘സച്ചം കിര ത്വം, ഫഗ്ഗുന, ഭിക്ഖുനീഹി സദ്ധിം അതിവേലം സംസട്ഠോ വിഹരസി? ഏവം സംസട്ഠോ കിര ത്വം, ഫഗ്ഗുന, ഭിക്ഖുനീഹി സദ്ധിം വിഹരസി – സചേ കോചി ഭിക്ഖു തുയ്ഹം സമ്മുഖാ താസം ഭിക്ഖുനീനം അവണ്ണം ഭാസതി, തേന ത്വം കുപിതോ അനത്തമനോ അധികരണമ്പി കരോസി. സചേ പന കോചി ഭിക്ഖു താസം ഭിക്ഖുനീനം സമ്മുഖാ തുയ്ഹം അവണ്ണം ഭാസതി, തേന താ ഭിക്ഖുനിയോ കുപിതാ അനത്തമനാ അധികരണമ്പി കരോന്തി. ഏവം സംസട്ഠോ കിര ത്വം, ഫഗ്ഗുന, ഭിക്ഖുനീഹി സദ്ധിം വിഹരസീ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി. ‘‘നനു ത്വം, ഫഗ്ഗുന, കുലപുത്തോ സദ്ധാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി.
‘‘Saccaṃ kira tvaṃ, phagguna, bhikkhunīhi saddhiṃ ativelaṃ saṃsaṭṭho viharasi? Evaṃ saṃsaṭṭho kira tvaṃ, phagguna, bhikkhunīhi saddhiṃ viharasi – sace koci bhikkhu tuyhaṃ sammukhā tāsaṃ bhikkhunīnaṃ avaṇṇaṃ bhāsati, tena tvaṃ kupito anattamano adhikaraṇampi karosi. Sace pana koci bhikkhu tāsaṃ bhikkhunīnaṃ sammukhā tuyhaṃ avaṇṇaṃ bhāsati, tena tā bhikkhuniyo kupitā anattamanā adhikaraṇampi karonti. Evaṃ saṃsaṭṭho kira tvaṃ, phagguna, bhikkhunīhi saddhiṃ viharasī’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’ti. ‘‘Nanu tvaṃ, phagguna, kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’ti.
൨൨൪. ‘‘ന ഖോ തേ ഏതം, ഫഗ്ഗുന, പതിരൂപം കുലപുത്തസ്സ സദ്ധാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതസ്സ, യം ത്വം ഭിക്ഖുനീഹി സദ്ധിം അതിവേലം സംസട്ഠോ വിഹരേയ്യാസി. തസ്മാതിഹ, ഫഗ്ഗുന, തവ ചേപി കോചി സമ്മുഖാ താസം ഭിക്ഖുനീനം അവണ്ണം ഭാസേയ്യ, തത്രാപി ത്വം, ഫഗ്ഗുന, യേ ഗേഹസിതാ 1 ഛന്ദാ യേ ഗേഹസിതാ വിതക്കാ തേ പജഹേയ്യാസി. തത്രാപി തേ, ഫഗ്ഗുന, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന ചേവ മേ ചിത്തം വിപരിണതം ഭവിസ്സതി, ന ച പാപികം വാചം നിച്ഛാരേസ്സാമി, ഹിതാനുകമ്പീ ച വിഹരിസ്സാമി മേത്തചിത്തോ, ന ദോസന്തരോ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഫഗ്ഗുന, സിക്ഖിതബ്ബം.
224. ‘‘Na kho te etaṃ, phagguna, patirūpaṃ kulaputtassa saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitassa, yaṃ tvaṃ bhikkhunīhi saddhiṃ ativelaṃ saṃsaṭṭho vihareyyāsi. Tasmātiha, phagguna, tava cepi koci sammukhā tāsaṃ bhikkhunīnaṃ avaṇṇaṃ bhāseyya, tatrāpi tvaṃ, phagguna, ye gehasitā 2 chandā ye gehasitā vitakkā te pajaheyyāsi. Tatrāpi te, phagguna, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na ceva me cittaṃ vipariṇataṃ bhavissati, na ca pāpikaṃ vācaṃ nicchāressāmi, hitānukampī ca viharissāmi mettacitto, na dosantaro’ti. Evañhi te, phagguna, sikkhitabbaṃ.
‘‘തസ്മാതിഹ, ഫഗ്ഗുന, തവ ചേപി കോചി സമ്മുഖാ താസം ഭിക്ഖുനീനം പാണിനാ പഹാരം ദദേയ്യ, ലേഡ്ഡുനാ പഹാരം ദദേയ്യ, ദണ്ഡേന പഹാരം ദദേയ്യ, സത്ഥേന പഹാരം ദദേയ്യ. തത്രാപി ത്വം, ഫഗ്ഗുന, യേ ഗേഹസിതാ ഛന്ദാ യേ ഗേഹസിതാ വിതക്കാ തേ പജഹേയ്യാസി. തത്രാപി തേ, ഫഗ്ഗുന, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം ‘ന ചേവ മേ ചിത്തം വിപരിണതം ഭവിസ്സതി, ന ച പാപികം വാചം നിച്ഛാരേസ്സാമി, ഹിതാനുകമ്പീ ച വിഹരിസ്സാമി മേത്തചിത്തോ, ന ദോസന്തരോ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഫഗ്ഗുന, സിക്ഖിതബ്ബം.
‘‘Tasmātiha, phagguna, tava cepi koci sammukhā tāsaṃ bhikkhunīnaṃ pāṇinā pahāraṃ dadeyya, leḍḍunā pahāraṃ dadeyya, daṇḍena pahāraṃ dadeyya, satthena pahāraṃ dadeyya. Tatrāpi tvaṃ, phagguna, ye gehasitā chandā ye gehasitā vitakkā te pajaheyyāsi. Tatrāpi te, phagguna, evaṃ sikkhitabbaṃ ‘na ceva me cittaṃ vipariṇataṃ bhavissati, na ca pāpikaṃ vācaṃ nicchāressāmi, hitānukampī ca viharissāmi mettacitto, na dosantaro’ti. Evañhi te, phagguna, sikkhitabbaṃ.
‘‘തസ്മാതിഹ, ഫഗ്ഗുന, തവ ചേപി കോചി സമ്മുഖാ അവണ്ണം ഭാസേയ്യ, തത്രാപി ത്വം, ഫഗ്ഗുന , യേ ഗേഹസിതാ ഛന്ദാ യേ ഗേഹസിതാ വിതക്കാ തേ പജഹേയ്യാസി. തത്രാപി തേ, ഫഗ്ഗുന, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം ‘ന ചേവ മേ ചിത്തം വിപരിണതം ഭവിസ്സതി, ന ച പാപികം വാചം നിച്ഛാരേസ്സാമി, ഹിതാനുകമ്പീ ച വിഹരിസ്സാമി മേത്തചിത്തോ, ന ദോസന്തരോ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഫഗ്ഗുന, സിക്ഖിതബ്ബം.
‘‘Tasmātiha, phagguna, tava cepi koci sammukhā avaṇṇaṃ bhāseyya, tatrāpi tvaṃ, phagguna , ye gehasitā chandā ye gehasitā vitakkā te pajaheyyāsi. Tatrāpi te, phagguna, evaṃ sikkhitabbaṃ ‘na ceva me cittaṃ vipariṇataṃ bhavissati, na ca pāpikaṃ vācaṃ nicchāressāmi, hitānukampī ca viharissāmi mettacitto, na dosantaro’ti. Evañhi te, phagguna, sikkhitabbaṃ.
‘‘തസ്മാതിഹ, ഫഗ്ഗുന, തവ ചേപി കോചി പാണിനാ പഹാരം ദദേയ്യ, ലേഡ്ഡുനാ പഹാരം ദദേയ്യ, ദണ്ഡേന പഹാരം ദദേയ്യ, സത്ഥേന പഹാരം ദദേയ്യ, തത്രാപി ത്വം, ഫഗ്ഗുന, യേ ഗേഹസിതാ ഛന്ദാ യേ ഗേഹസിതാ വിതക്കാ തേ പജഹേയ്യാസി. തത്രാപി തേ, ഫഗ്ഗുന, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം ‘ന ചേവ മേ ചിത്തം വിപരിണതം ഭവിസ്സതി, ന ച പാപികം വാചം നിച്ഛാരേസ്സാമി, ഹിതാനുകമ്പീ ച വിഹരിസ്സാമി മേത്തചിത്തോ, ന ദോസന്തരോ’തി. ഏവഞ്ഹി തേ, ഫഗ്ഗുന, സിക്ഖിതബ്ബ’’ന്തി.
‘‘Tasmātiha, phagguna, tava cepi koci pāṇinā pahāraṃ dadeyya, leḍḍunā pahāraṃ dadeyya, daṇḍena pahāraṃ dadeyya, satthena pahāraṃ dadeyya, tatrāpi tvaṃ, phagguna, ye gehasitā chandā ye gehasitā vitakkā te pajaheyyāsi. Tatrāpi te, phagguna, evaṃ sikkhitabbaṃ ‘na ceva me cittaṃ vipariṇataṃ bhavissati, na ca pāpikaṃ vācaṃ nicchāressāmi, hitānukampī ca viharissāmi mettacitto, na dosantaro’ti. Evañhi te, phagguna, sikkhitabba’’nti.
൨൨൫. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘ആരാധയിംസു വത മേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖൂ ഏകം സമയം ചിത്തം. ഇധാഹം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസിം – അഹം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഏകാസനഭോജനം ഭുഞ്ജാമി. ഏകാസനഭോജനം ഖോ അഹം, ഭിക്ഖവേ, ഭുഞ്ജമാനോ അപ്പാബാധതഞ്ച സഞ്ജാനാമി അപ്പാതങ്കതഞ്ച ലഹുട്ഠാനഞ്ച ബലഞ്ച ഫാസുവിഹാരഞ്ച. ഏഥ തുമ്ഹേപി, ഭിക്ഖവേ, ഏകാസനഭോജനം ഭുഞ്ജഥ. ഏകാസനഭോജനം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തുമ്ഹേപി ഭുഞ്ജമാനാ അപ്പാബാധതഞ്ച സഞ്ജാനിസ്സഥ അപ്പാതങ്കതഞ്ച ലഹുട്ഠാനഞ്ച ബലഞ്ച ഫാസുവിഹാരഞ്ചാതി. ന മേ, ഭിക്ഖവേ, തേസു ഭിക്ഖൂസു അനുസാസനീ കരണീയാ അഹോസി; സതുപ്പാദകരണീയമേവ മേ, ഭിക്ഖവേ, തേസു ഭിക്ഖൂസു അഹോസി.
225. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘ārādhayiṃsu vata me, bhikkhave, bhikkhū ekaṃ samayaṃ cittaṃ. Idhāhaṃ, bhikkhave, bhikkhū āmantesiṃ – ahaṃ kho, bhikkhave, ekāsanabhojanaṃ bhuñjāmi. Ekāsanabhojanaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, bhuñjamāno appābādhatañca sañjānāmi appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca. Etha tumhepi, bhikkhave, ekāsanabhojanaṃ bhuñjatha. Ekāsanabhojanaṃ kho, bhikkhave, tumhepi bhuñjamānā appābādhatañca sañjānissatha appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañcāti. Na me, bhikkhave, tesu bhikkhūsu anusāsanī karaṇīyā ahosi; satuppādakaraṇīyameva me, bhikkhave, tesu bhikkhūsu ahosi.
‘‘സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, സുഭൂമിയം ചതുമഹാപഥേ ആജഞ്ഞരഥോ യുത്തോ അസ്സ ഠിതോ ഓധസ്തപതോദോ. തമേനം ദക്ഖോ യോഗ്ഗാചരിയോ അസ്സദമ്മസാരഥി അഭിരുഹിത്വാ, വാമേന ഹത്ഥേന രസ്മിയോ ഗഹേത്വാ, ദക്ഖിണേന ഹത്ഥേന പതോദം ഗഹേത്വാ, യേനിച്ഛകം യദിച്ഛകം സാരേയ്യപി പച്ചാസാരേയ്യപി. ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ന മേ തേസു ഭിക്ഖൂസു അനുസാസനീ കരണീയാ അഹോസി, സതുപ്പാദകരണീയമേവ മേ, ഭിക്ഖവേ, തേസു ഭിക്ഖൂസു അഹോസി. തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, തുമ്ഹേപി അകുസലം പജഹഥ, കുസലേസു ധമ്മേസു ആയോഗം കരോഥ. ഏവഞ്ഹി തുമ്ഹേപി ഇമസ്മിം ധമ്മവിനയേ വുദ്ധിം വിരൂള്ഹിം വേപുല്ലം ആപജ്ജിസ്സഥ.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, subhūmiyaṃ catumahāpathe ājaññaratho yutto assa ṭhito odhastapatodo. Tamenaṃ dakkho yoggācariyo assadammasārathi abhiruhitvā, vāmena hatthena rasmiyo gahetvā, dakkhiṇena hatthena patodaṃ gahetvā, yenicchakaṃ yadicchakaṃ sāreyyapi paccāsāreyyapi. Evameva kho, bhikkhave, na me tesu bhikkhūsu anusāsanī karaṇīyā ahosi, satuppādakaraṇīyameva me, bhikkhave, tesu bhikkhūsu ahosi. Tasmātiha, bhikkhave, tumhepi akusalaṃ pajahatha, kusalesu dhammesu āyogaṃ karotha. Evañhi tumhepi imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissatha.
‘‘സേയ്യഥാപി , ഭിക്ഖവേ, ഗാമസ്സ വാ നിഗമസ്സ വാ അവിദൂരേ മഹന്തം സാലവനം. തഞ്ചസ്സ ഏളണ്ഡേഹി സഞ്ഛന്നം. തസ്സ കോചിദേവ പുരിസോ ഉപ്പജ്ജേയ്യ അത്ഥകാമോ ഹിതകാമോ യോഗക്ഖേമകാമോ. സോ യാ താ സാലലട്ഠിയോ കുടിലാ ഓജാപഹരണിയോ 3 താ ഛേത്വാ 4 ബഹിദ്ധാ നീഹരേയ്യ, അന്തോവനം സുവിസോധിതം വിസോധേയ്യ. യാ പന താ സാലലട്ഠിയോ ഉജുകാ സുജാതാ താ സമ്മാ പരിഹരേയ്യ. ഏവഞ്ഹേതം, ഭിക്ഖവേ, സാലവനം അപരേന സമയേന വുദ്ധിം വിരൂള്ഹിം വേപുല്ലം ആപജ്ജേയ്യ. ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, തുമ്ഹേപി അകുസലം പജഹഥ, കുസലേസു ധമ്മേസു ആയോഗം കരോഥ. ഏവഞ്ഹി തുമ്ഹേപി ഇമസ്മിം ധമ്മവിനയേ വുദ്ധിം വിരൂള്ഹിം വേപുല്ലം ആപജ്ജിസ്സഥ.
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, gāmassa vā nigamassa vā avidūre mahantaṃ sālavanaṃ. Tañcassa eḷaṇḍehi sañchannaṃ. Tassa kocideva puriso uppajjeyya atthakāmo hitakāmo yogakkhemakāmo. So yā tā sālalaṭṭhiyo kuṭilā ojāpaharaṇiyo 5 tā chetvā 6 bahiddhā nīhareyya, antovanaṃ suvisodhitaṃ visodheyya. Yā pana tā sālalaṭṭhiyo ujukā sujātā tā sammā parihareyya. Evañhetaṃ, bhikkhave, sālavanaṃ aparena samayena vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyya. Evameva kho, bhikkhave, tumhepi akusalaṃ pajahatha, kusalesu dhammesu āyogaṃ karotha. Evañhi tumhepi imasmiṃ dhammavinaye vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissatha.
൨൨൬. ‘‘ഭൂതപുബ്ബം, ഭിക്ഖവേ, ഇമിസ്സായേവ സാവത്ഥിയാ വേദേഹികാ നാമ ഗഹപതാനീ അഹോസി. വേദേഹികായ, ഭിക്ഖവേ, ഗഹപതാനിയാ ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘സോരതാ വേദേഹികാ ഗഹപതാനീ, നിവാതാ വേദേഹികാ ഗഹപതാനീ, ഉപസന്താ വേദേഹികാ ഗഹപതാനീ’തി. വേദേഹികായ ഖോ പന, ഭിക്ഖവേ, ഗഹപതാനിയാ കാളീ നാമ ദാസീ അഹോസി ദക്ഖാ അനലസാ സുസംവിഹിതകമ്മന്താ.
226. ‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, imissāyeva sāvatthiyā vedehikā nāma gahapatānī ahosi. Vedehikāya, bhikkhave, gahapatāniyā evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘soratā vedehikā gahapatānī, nivātā vedehikā gahapatānī, upasantā vedehikā gahapatānī’ti. Vedehikāya kho pana, bhikkhave, gahapatāniyā kāḷī nāma dāsī ahosi dakkhā analasā susaṃvihitakammantā.
‘‘അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, കാളിയാ ദാസിയാ ഏതദഹോസി – ‘മയ്ഹം ഖോ അയ്യായ ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘‘സോരതാ വേദേഹികാ ഗഹപതാനീ, നിവാതാ വേദേഹികാ ഗഹപതാനീ, ഉപസന്താ വേദേഹികാ ഗഹപതാനീ’’തി. കിം നു ഖോ മേ അയ്യാ സന്തംയേവ നു ഖോ അജ്ഝത്തം കോപം ന പാതുകരോതി ഉദാഹു അസന്തം ഉദാഹു മയ്ഹമേവേതേ 7 കമ്മന്താ സുസംവിഹിതാ യേന മേ അയ്യാ സന്തംയേവ അജ്ഝത്തം കോപം ന പാതുകരോതി, നോ അസന്തം? യംനൂനാഹം അയ്യം വീമംസേയ്യ’ന്തി. അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, കാളീ ദാസീ ദിവാ ഉട്ഠാസി. അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, വേദേഹികാ ഗഹപതാനീ കാളിം ദാസിം ഏതദവോച – ‘ഹേ ജേ കാളീ’തി. ‘കിം, അയ്യേ’തി? ‘കിം, ജേ, ദിവാ ഉട്ഠാസീ’തി? ‘ന ഖ്വയ്യേ 8, കിഞ്ചീ’തി. ‘നോ വത രേ കിഞ്ചി, പാപി ദാസി 9, ദിവാ ഉട്ഠാസീ’തി കുപിതാ അനത്തമനാ ഭാകുടിം 10 അകാസി. അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, കാളിയാ ദാസിയാ ഏതദഹോസി – ‘സന്തംയേവ ഖോ മേ അയ്യാ അജ്ഝത്തം കോപം ന പാതുകരോതി, നോ അസന്തം; മയ്ഹമേവേതേ കമ്മന്താ സുസംവിഹിതാ, യേന മേ അയ്യാ സന്തംയേവ അജ്ഝത്തം കോപം ന പാതുകരോതി, നോ അസന്തം. യംനൂനാഹം ഭിയ്യോസോമത്തായ അയ്യം വീമംസേയ്യ’’’ന്തി.
‘‘Atha kho, bhikkhave, kāḷiyā dāsiyā etadahosi – ‘mayhaṃ kho ayyāya evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘‘soratā vedehikā gahapatānī, nivātā vedehikā gahapatānī, upasantā vedehikā gahapatānī’’ti. Kiṃ nu kho me ayyā santaṃyeva nu kho ajjhattaṃ kopaṃ na pātukaroti udāhu asantaṃ udāhu mayhamevete 11 kammantā susaṃvihitā yena me ayyā santaṃyeva ajjhattaṃ kopaṃ na pātukaroti, no asantaṃ? Yaṃnūnāhaṃ ayyaṃ vīmaṃseyya’nti. Atha kho, bhikkhave, kāḷī dāsī divā uṭṭhāsi. Atha kho, bhikkhave, vedehikā gahapatānī kāḷiṃ dāsiṃ etadavoca – ‘he je kāḷī’ti. ‘Kiṃ, ayye’ti? ‘Kiṃ, je, divā uṭṭhāsī’ti? ‘Na khvayye 12, kiñcī’ti. ‘No vata re kiñci, pāpi dāsi 13, divā uṭṭhāsī’ti kupitā anattamanā bhākuṭiṃ 14 akāsi. Atha kho, bhikkhave, kāḷiyā dāsiyā etadahosi – ‘santaṃyeva kho me ayyā ajjhattaṃ kopaṃ na pātukaroti, no asantaṃ; mayhamevete kammantā susaṃvihitā, yena me ayyā santaṃyeva ajjhattaṃ kopaṃ na pātukaroti, no asantaṃ. Yaṃnūnāhaṃ bhiyyosomattāya ayyaṃ vīmaṃseyya’’’nti.
‘‘അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, കാളീ ദാസീ ദിവാതരംയേവ ഉട്ഠാസി. അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, വേദേഹികാ ഗഹപതാനീ കാളിം ദാസിം ഏതദവോച – ‘ഹേ ജേ, കാളീ’തി. ‘കിം, അയ്യേ’തി? ‘കിം, ജേ, ദിവാതരം ഉട്ഠാസീ’തി? ‘ന ഖ്വയ്യേ, കിഞ്ചീ’തി. ‘നോ വത രേ കിഞ്ചി, പാപി ദാസി, ദിവാതരം ഉട്ഠാസീ’തി കുപിതാ അനത്തമനാ അനത്തമനവാചം നിച്ഛാരേസി. അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, കാളിയാ ദാസിയാ ഏതദഹോസി – ‘സന്തംയേവ ഖോ മേ അയ്യാ അജ്ഝത്തം കോപം ന പാതുകരോതി, നോ അസന്തം. മയ്ഹമേവേതേ കമ്മന്താ സുസംവിഹിതാ, യേന മേ അയ്യാ സന്തംയേവ അജ്ഝത്തം കോപം ന പാതുകരോതി, നോ അസന്തം. യംനൂനാഹം ഭിയ്യോസോമത്തായ അയ്യം വീമംസേയ്യ’ന്തി.
‘‘Atha kho, bhikkhave, kāḷī dāsī divātaraṃyeva uṭṭhāsi. Atha kho, bhikkhave, vedehikā gahapatānī kāḷiṃ dāsiṃ etadavoca – ‘he je, kāḷī’ti. ‘Kiṃ, ayye’ti? ‘Kiṃ, je, divātaraṃ uṭṭhāsī’ti? ‘Na khvayye, kiñcī’ti. ‘No vata re kiñci, pāpi dāsi, divātaraṃ uṭṭhāsī’ti kupitā anattamanā anattamanavācaṃ nicchāresi. Atha kho, bhikkhave, kāḷiyā dāsiyā etadahosi – ‘santaṃyeva kho me ayyā ajjhattaṃ kopaṃ na pātukaroti, no asantaṃ. Mayhamevete kammantā susaṃvihitā, yena me ayyā santaṃyeva ajjhattaṃ kopaṃ na pātukaroti, no asantaṃ. Yaṃnūnāhaṃ bhiyyosomattāya ayyaṃ vīmaṃseyya’nti.
‘‘അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, കാളീ ദാസീ ദിവാതരംയേവ ഉട്ഠാസി. അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, വേദേഹികാ ഗഹപതാനീ കാളിം ദാസിം ഏതദവോച – ‘ഹേ ജേ, കാളീ’തി. ‘കിം, അയ്യേ’തി? ‘കിം, ജേ, ദിവാ ഉട്ഠാസീ’തി? ‘ന ഖ്വയ്യേ, കിഞ്ചീ’തി. ‘നോ വത രേ കിഞ്ചി, പാപി ദാസി, ദിവാ ഉട്ഠാസീ’തി കുപിതാ അനത്തമനാ അഗ്ഗളസൂചിം ഗഹേത്വാ സീസേ പഹാരം അദാസി, സീസം വോഭിന്ദി 15. അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, കാളീ ദാസീ ഭിന്നേന സീസേന ലോഹിതേന ഗലന്തേന പടിവിസ്സകാനം ഉജ്ഝാപേസി – ‘പസ്സഥയ്യേ, സോരതായ കമ്മം; പസ്സഥയ്യേ, നിവാതായ കമ്മം, പസ്സഥയ്യേ, ഉപസന്തായ കമ്മം! കഥഞ്ഹി നാമ ഏകദാസികായ ദിവാ ഉട്ഠാസീതി കുപിതാ അനത്തമനാ അഗ്ഗളസൂചിം ഗഹേത്വാ സീസേ പഹാരം ദസ്സതി, സീസം വോഭിന്ദിസ്സതീ’തി.
‘‘Atha kho, bhikkhave, kāḷī dāsī divātaraṃyeva uṭṭhāsi. Atha kho, bhikkhave, vedehikā gahapatānī kāḷiṃ dāsiṃ etadavoca – ‘he je, kāḷī’ti. ‘Kiṃ, ayye’ti? ‘Kiṃ, je, divā uṭṭhāsī’ti? ‘Na khvayye, kiñcī’ti. ‘No vata re kiñci, pāpi dāsi, divā uṭṭhāsī’ti kupitā anattamanā aggaḷasūciṃ gahetvā sīse pahāraṃ adāsi, sīsaṃ vobhindi 16. Atha kho, bhikkhave, kāḷī dāsī bhinnena sīsena lohitena galantena paṭivissakānaṃ ujjhāpesi – ‘passathayye, soratāya kammaṃ; passathayye, nivātāya kammaṃ, passathayye, upasantāya kammaṃ! Kathañhi nāma ekadāsikāya divā uṭṭhāsīti kupitā anattamanā aggaḷasūciṃ gahetvā sīse pahāraṃ dassati, sīsaṃ vobhindissatī’ti.
‘‘അഥ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, വേദേഹികായ ഗഹപതാനിയാ അപരേന സമയേന ഏവം പാപകോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗച്ഛി – ‘ചണ്ഡീ വേദേഹികാ ഗഹപതാനീ, അനിവാതാ വേദേഹികാ ഗഹപതാനീ, അനുപസന്താ വേദേഹികാ ഗഹപതാനീ’തി.
‘‘Atha kho, bhikkhave, vedehikāya gahapatāniyā aparena samayena evaṃ pāpako kittisaddo abbhuggacchi – ‘caṇḍī vedehikā gahapatānī, anivātā vedehikā gahapatānī, anupasantā vedehikā gahapatānī’ti.
‘‘ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഇധേകച്ചോ ഭിക്ഖു താവദേവ സോരതസോരതോ ഹോതി നിവാതനിവാതോ ഹോതി ഉപസന്തൂപസന്തോ ഹോതി യാവ ന അമനാപാ വചനപഥാ ഫുസന്തി. യതോ ച, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖും അമനാപാ വചനപഥാ ഫുസന്തി, അഥ ഭിക്ഖു ‘സോരതോ’തി വേദിതബ്ബോ, ‘നിവാതോ’തി വേദിതബ്ബോ, ‘ഉപസന്തോ’തി വേദിതബ്ബോ. നാഹം തം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖും ‘സുവചോ’തി വദാമി യോ ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപ്പച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരഹേതു സുവചോ ഹോതി, സോവചസ്സതം ആപജ്ജതി. തം കിസ്സ ഹേതു? തഞ്ഹി സോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപ്പച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരം അലഭമാനോ ന സുവചോ ഹോതി, ന സോവചസ്സതം ആപജ്ജതി. യോ ച ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ധമ്മംയേവ സക്കരോന്തോ, ധമ്മം ഗരും കരോന്തോ, ധമ്മം മാനേന്തോ, ധമ്മം പൂജേന്തോ, ധമ്മം അപചായമാനോ 17 സുവചോ ഹോതി, സോവചസ്സതം ആപജ്ജതി, തമഹം ‘സുവചോ’തി വദാമി. തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, ‘ധമ്മംയേവ സക്കരോന്താ, ധമ്മം ഗരും കരോന്താ, ധമ്മം മാനേന്താ, ധമ്മം പൂജേന്താ, ധമ്മം അപചായമാനാ സുവചാ ഭവിസ്സാമ, സോവചസ്സതം ആപജ്ജിസ്സാമാ’തി. ഏവഞ്ഹി വോ, ഭിക്ഖവേ, സിക്ഖിതബ്ബം.
‘‘Evameva kho, bhikkhave, idhekacco bhikkhu tāvadeva soratasorato hoti nivātanivāto hoti upasantūpasanto hoti yāva na amanāpā vacanapathā phusanti. Yato ca, bhikkhave, bhikkhuṃ amanāpā vacanapathā phusanti, atha bhikkhu ‘sorato’ti veditabbo, ‘nivāto’ti veditabbo, ‘upasanto’ti veditabbo. Nāhaṃ taṃ, bhikkhave, bhikkhuṃ ‘suvaco’ti vadāmi yo cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārahetu suvaco hoti, sovacassataṃ āpajjati. Taṃ kissa hetu? Tañhi so, bhikkhave, bhikkhu cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhāraṃ alabhamāno na suvaco hoti, na sovacassataṃ āpajjati. Yo ca kho, bhikkhave, bhikkhu dhammaṃyeva sakkaronto, dhammaṃ garuṃ karonto, dhammaṃ mānento, dhammaṃ pūjento, dhammaṃ apacāyamāno 18 suvaco hoti, sovacassataṃ āpajjati, tamahaṃ ‘suvaco’ti vadāmi. Tasmātiha, bhikkhave, ‘dhammaṃyeva sakkarontā, dhammaṃ garuṃ karontā, dhammaṃ mānentā, dhammaṃ pūjentā, dhammaṃ apacāyamānā suvacā bhavissāma, sovacassataṃ āpajjissāmā’ti. Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
൨൨൭. ‘‘പഞ്ചിമേ, ഭിക്ഖവേ, വചനപഥാ യേഹി വോ പരേ വദമാനാ വദേയ്യും – കാലേന വാ അകാലേന വാ; ഭൂതേന വാ അഭൂതേന വാ; സണ്ഹേന വാ ഫരുസേന വാ; അത്ഥസംഹിതേന വാ അനത്ഥസംഹിതേന വാ; മേത്തചിത്താ വാ ദോസന്തരാ വാ. കാലേന വാ, ഭിക്ഖവേ, പരേ വദമാനാ വദേയ്യും അകാലേന വാ; ഭൂതേന വാ, ഭിക്ഖവേ, പരേ വദമാനാ വദേയ്യും അഭൂതേന വാ; സണ്ഹേന വാ, ഭിക്ഖവേ, പരേ വദമാനാ വദേയ്യും ഫരുസേന വാ; അത്ഥസംഹിതേന വാ, ഭിക്ഖവേ, പരേ വദമാനാ വദേയ്യും അനത്ഥസംഹിതേന വാ ; മേത്തചിത്താ വാ, ഭിക്ഖവേ, പരേ വദമാനാ വദേയ്യും ദോസന്തരാ വാ. തത്രാപി വോ, ഭിക്ഖവേ, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന ചേവ നോ ചിത്തം വിപരിണതം ഭവിസ്സതി, ന ച പാപികം വാചം നിച്ഛാരേസ്സാമ, ഹിതാനുകമ്പീ ച വിഹരിസ്സാമ മേത്തചിത്താ, ന ദോസന്തരാ. തഞ്ച പുഗ്ഗലം മേത്താസഹഗതേന ചേതസാ ഫരിത്വാ വിഹരിസ്സാമ, തദാരമ്മണഞ്ച സബ്ബാവന്തം ലോകം മേത്താസഹഗതേന ചിത്തേന വിപുലേന മഹഗ്ഗതേന അപ്പമാണേന അവേരേന അബ്യാബജ്ഝേന 19 ഫരിത്വാ വിഹരിസ്സാമാ’തി. ഏവഞ്ഹി വോ, ഭിക്ഖവേ, സിക്ഖിതബ്ബം.
227. ‘‘Pañcime, bhikkhave, vacanapathā yehi vo pare vadamānā vadeyyuṃ – kālena vā akālena vā; bhūtena vā abhūtena vā; saṇhena vā pharusena vā; atthasaṃhitena vā anatthasaṃhitena vā; mettacittā vā dosantarā vā. Kālena vā, bhikkhave, pare vadamānā vadeyyuṃ akālena vā; bhūtena vā, bhikkhave, pare vadamānā vadeyyuṃ abhūtena vā; saṇhena vā, bhikkhave, pare vadamānā vadeyyuṃ pharusena vā; atthasaṃhitena vā, bhikkhave, pare vadamānā vadeyyuṃ anatthasaṃhitena vā ; mettacittā vā, bhikkhave, pare vadamānā vadeyyuṃ dosantarā vā. Tatrāpi vo, bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na ceva no cittaṃ vipariṇataṃ bhavissati, na ca pāpikaṃ vācaṃ nicchāressāma, hitānukampī ca viharissāma mettacittā, na dosantarā. Tañca puggalaṃ mettāsahagatena cetasā pharitvā viharissāma, tadārammaṇañca sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cittena vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena 20 pharitvā viharissāmā’ti. Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
൨൨൮. ‘‘സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ കുദാലപിടകം 21 ആദായ. സോ ഏവം വദേയ്യ – ‘അഹം ഇമം മഹാപഥവിം അപഥവിം കരിസ്സാമീ’തി . സോ തത്ര തത്ര വിഖണേയ്യ 22, തത്ര തത്ര വികിരേയ്യ, തത്ര തത്ര ഓട്ഠുഭേയ്യ, തത്ര തത്ര ഓമുത്തേയ്യ – ‘അപഥവീ ഭവസി, അപഥവീ ഭവസീ’തി. തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, അപി നു സോ പുരിസോ ഇമം മഹാപഥവിം അപഥവിം കരേയ്യാ’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’. ‘‘തം കിസ്സ ഹേതു’’? ‘‘അയഞ്ഹി, ഭന്തേ, മഹാപഥവീ ഗമ്ഭീരാ അപ്പമേയ്യാ. സാ ന സുകരാ അപഥവീ കാതും; യാവദേവ ച പന സോ പുരിസോ കിലമഥസ്സ വിഘാതസ്സ ഭാഗീ അസ്സാ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ചിമേ വചനപഥാ യേഹി വോ പരേ വദമാനാ വദേയ്യും – കാലേന വാ അകാലേന വാ; ഭൂതേന വാ അഭൂതേന വാ; സണ്ഹേന വാ ഫരുസേന വാ; അത്ഥസംഹിതേന വാ അനത്ഥസംഹിതേന വാ; മേത്തചിത്താ വാ ദോസന്തരാ വാ. കാലേന വാ , ഭിക്ഖവേ, പരേ വദമാനാ വദേയ്യും അകാലേന വാ; ഭൂതേന വാ ഭിക്ഖവേ, പരേ വദമാനാ വദേയ്യും അഭൂതേന വാ; സണ്ഹേന വാ, ഭിക്ഖവേ, പരേ വദമാനാ വദേയ്യും ഫരുസേന വാ; അത്ഥസംഹിതേന വാ, ഭിക്ഖവേ, പരേ വദമാനാ വദേയ്യും അനത്ഥസംഹിതേന വാ; മേത്തചിത്താ വാ, ഭിക്ഖവേ, പരേ വദമാനാ വദേയ്യും ദോസന്തരാ വാ. തത്രാപി വോ, ഭിക്ഖവേ, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന ചേവ നോ ചിത്തം വിപരിണതം ഭവിസ്സതി, ന ച പാപികം വാചം നിച്ഛാരേസ്സാമ, ഹിതാനുകമ്പീ ച വിഹരിസ്സാമ മേത്തചിത്താ ന ദോസന്തരാ. തഞ്ച പുഗ്ഗലം മേത്താസഹഗതേന ചേതസാ ഫരിത്വാ വിഹരിസ്സാമ, തദാരമ്മണഞ്ച സബ്ബാവന്തം ലോകം പഥവിസമേന ചേതസാ വിപുലേന മഹഗ്ഗതേന അപ്പമാണേന അവേരേന അബ്യാബജ്ഝേന ഫരിത്വാ വിഹരിസ്സാമാ’തി. ഏവഞ്ഹി വോ, ഭിക്ഖവേ, സിക്ഖിതബ്ബം.
228. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso āgaccheyya kudālapiṭakaṃ 23 ādāya. So evaṃ vadeyya – ‘ahaṃ imaṃ mahāpathaviṃ apathaviṃ karissāmī’ti . So tatra tatra vikhaṇeyya 24, tatra tatra vikireyya, tatra tatra oṭṭhubheyya, tatra tatra omutteyya – ‘apathavī bhavasi, apathavī bhavasī’ti. Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu so puriso imaṃ mahāpathaviṃ apathaviṃ kareyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Ayañhi, bhante, mahāpathavī gambhīrā appameyyā. Sā na sukarā apathavī kātuṃ; yāvadeva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti. ‘‘Evameva kho, bhikkhave, pañcime vacanapathā yehi vo pare vadamānā vadeyyuṃ – kālena vā akālena vā; bhūtena vā abhūtena vā; saṇhena vā pharusena vā; atthasaṃhitena vā anatthasaṃhitena vā; mettacittā vā dosantarā vā. Kālena vā , bhikkhave, pare vadamānā vadeyyuṃ akālena vā; bhūtena vā bhikkhave, pare vadamānā vadeyyuṃ abhūtena vā; saṇhena vā, bhikkhave, pare vadamānā vadeyyuṃ pharusena vā; atthasaṃhitena vā, bhikkhave, pare vadamānā vadeyyuṃ anatthasaṃhitena vā; mettacittā vā, bhikkhave, pare vadamānā vadeyyuṃ dosantarā vā. Tatrāpi vo, bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na ceva no cittaṃ vipariṇataṃ bhavissati, na ca pāpikaṃ vācaṃ nicchāressāma, hitānukampī ca viharissāma mettacittā na dosantarā. Tañca puggalaṃ mettāsahagatena cetasā pharitvā viharissāma, tadārammaṇañca sabbāvantaṃ lokaṃ pathavisamena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharissāmā’ti. Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
൨൨൯. ‘‘സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ ലാഖം വാ ഹലിദ്ദിം വാ നീലം വാ മഞ്ജിട്ഠം വാ ആദായ. സോ ഏവം വദേയ്യ – ‘അഹം ഇമസ്മിം ആകാസേ രൂപം ലിഖിസ്സാമി, രൂപപാതുഭാവം കരിസ്സാമീ’തി. തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, അപി നു സോ പുരിസോ ഇമസ്മിം ആകാസേ രൂപം ലിഖേയ്യ, രൂപപാതുഭാവം കരേയ്യാ’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’. ‘‘തം കിസ്സ ഹേതു’’? ‘‘അയഞ്ഹി, ഭന്തേ, ആകാസോ അരൂപീ അനിദസ്സനോ. തത്ഥ ന സുകരം രൂപം ലിഖിതും, രൂപപാതുഭാവം കാതും; യാവദേവ ച പന സോ പുരിസോ കിലമഥസ്സ വിഘാതസ്സ ഭാഗീ അസ്സാ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ചിമേ വചനപഥാ യേഹി വോ പരേ വദമാനാ വദേയ്യും കാലേന വാ അകാലേന വാ …പേ॰… ‘ന ചേവ… തദാരമ്മണഞ്ച സബ്ബാവന്തം ലോകം ആകാസസമേന ചേതസാ വിപുലേന മഹഗ്ഗതേന അപ്പമാണേന അവേരേന അബ്യാബജ്ഝേന ഫരിത്വാ വിഹരിസ്സാമാ’തി. ഏവഞ്ഹി വോ, ഭിക്ഖവേ, സിക്ഖിതബ്ബം.
229. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso āgaccheyya lākhaṃ vā haliddiṃ vā nīlaṃ vā mañjiṭṭhaṃ vā ādāya. So evaṃ vadeyya – ‘ahaṃ imasmiṃ ākāse rūpaṃ likhissāmi, rūpapātubhāvaṃ karissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu so puriso imasmiṃ ākāse rūpaṃ likheyya, rūpapātubhāvaṃ kareyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Ayañhi, bhante, ākāso arūpī anidassano. Tattha na sukaraṃ rūpaṃ likhituṃ, rūpapātubhāvaṃ kātuṃ; yāvadeva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti. ‘‘Evameva kho, bhikkhave, pañcime vacanapathā yehi vo pare vadamānā vadeyyuṃ kālena vā akālena vā …pe… ‘na ceva… tadārammaṇañca sabbāvantaṃ lokaṃ ākāsasamena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharissāmā’ti. Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
൨൩൦. ‘‘സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ ആദിത്തം തിണുക്കം ആദായ. സോ ഏവം വദേയ്യ – ‘അഹം ഇമായ ആദിത്തായ തിണുക്കായ ഗങ്ഗം നദിം സന്താപേസ്സാമി സംപരിതാപേസ്സാമീ’തി. തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, അപി നു സോ പുരിസോ ആദിത്തായ തിണുക്കായ ഗങ്ഗം നദിം സന്താപേയ്യ സംപരിതാപേയ്യാ’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’. ‘‘തം കിസ്സ ഹേതു’’? ‘‘ഗങ്ഗാ ഹി, ഭന്തേ, നദീ ഗമ്ഭീരാ അപ്പമേയ്യാ. സാ ന സുകരാ ആദിത്തായ തിണുക്കായ സന്താപേതും സംപരിതാപേതും; യാവദേവ ച പന സോ പുരിസോ കിലമഥസ്സ വിഘാതസ്സ ഭാഗീ അസ്സാ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ചിമേ വചനപഥാ യേഹി വോ പരേ വദമാനാ വദേയ്യും കാലേന വാ അകാലേന വാ…പേ॰… ‘ന ചേവ… തദാരമ്മണഞ്ച സബ്ബാവന്തം ലോകം ഗങ്ഗാസമേന ചേതസാ വിപുലേന മഹഗ്ഗതേന അപ്പമാണേന അവേരേന അബ്യാബജ്ഝേന ഫരിത്വാ വിഹരിസ്സാമാ’’തി. ഏവഞ്ഹി വോ, ഭിക്ഖവേ, സിക്ഖിതബ്ബം.
230. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso āgaccheyya ādittaṃ tiṇukkaṃ ādāya. So evaṃ vadeyya – ‘ahaṃ imāya ādittāya tiṇukkāya gaṅgaṃ nadiṃ santāpessāmi saṃparitāpessāmī’ti. Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu so puriso ādittāya tiṇukkāya gaṅgaṃ nadiṃ santāpeyya saṃparitāpeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Gaṅgā hi, bhante, nadī gambhīrā appameyyā. Sā na sukarā ādittāya tiṇukkāya santāpetuṃ saṃparitāpetuṃ; yāvadeva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti. ‘‘Evameva kho, bhikkhave, pañcime vacanapathā yehi vo pare vadamānā vadeyyuṃ kālena vā akālena vā…pe… ‘na ceva… tadārammaṇañca sabbāvantaṃ lokaṃ gaṅgāsamena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharissāmā’’ti. Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
൨൩൧. ‘‘സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, ബിളാരഭസ്താ മദ്ദിതാ സുമദ്ദിതാ സുപരിമദ്ദിതാ, മുദുകാ തൂലിനീ ഛിന്നസസ്സരാ ഛിന്നഭബ്ഭരാ. അഥ പുരിസോ ആഗച്ഛേയ്യ കട്ഠം വാ കഥലം 25 വാ ആദായ. സോ ഏവം വദേയ്യ – ‘അഹം ഇമം ബിളാരഭസ്തം മദ്ദിതം സുമദ്ദിതം സുപരിമദ്ദിതം, മുദുകം തൂലിനിം, ഛിന്നസസ്സരം ഛിന്നഭബ്ഭരം കട്ഠേന വാ കഥലേന വാ സരസരം കരിസ്സാമി ഭരഭരം കരിസ്സാമീ’തി . തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, അപി നു സോ പുരിസോ അമും ബിളാരഭസ്തം മദ്ദിതം സുമദ്ദിതം സുപരിമദ്ദിതം, മുദുകം തൂലിനിം, ഛിന്നസസ്സരം ഛിന്നഭബ്ഭരം കട്ഠേന വാ കഥലേന വാ സരസരം കരേയ്യ, ഭരഭരം കരേയ്യാ’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’. ‘‘തം കിസ്സ ഹേതു’’? ‘‘അമു ഹി, ഭന്തേ, ബിളാരഭസ്താ മദ്ദിതാ സുമദ്ദിതാ സുപരിമദ്ദിതാ, മുദുകാ തൂലിനീ, ഛിന്നസസ്സരാ ഛിന്നഭബ്ഭരാ. സാ ന സുകരാ കട്ഠേന വാ കഥലേന വാ സരസരം കാതും ഭരഭരം കാതും; യാവദേവ ച പന സോ പുരിസോ കിലമഥസ്സ വിഘാതസ്സ ഭാഗീ അസ്സാ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ചിമേ വചനപഥാ യേഹി വോ പരേ വദമാനാ വദേയ്യും കാലേന വാ അകാലേന വാ; ഭൂതേന വാ അഭൂതേന വാ; സണ്ഹേന വാ ഫരുസേന വാ; അത്ഥസംഹിതേന വാ അനത്ഥസംഹിതേന വാ; മേത്തചിത്താ വാ ദോസന്തരാ വാ. കാലേന വാ ഭിക്ഖവേ പരേ വദമാനാ വദേയ്യും അകാലേന വാ; ഭൂതേന വാ, ഭിക്ഖവേ, പരേ വദമാനാ വദേയ്യും അഭൂതേന വാ; സണ്ഹേന വാ, ഭിക്ഖവേ, പരേ വദമാനാ വദേയ്യും ഫരുസേന വാ; അത്ഥസംഹിതേന വാ, ഭിക്ഖവേ, പരേ വദമാനാ വദേയ്യും അനത്ഥസംഹിതേന വാ; മേത്തചിത്താ വാ, ഭിക്ഖവേ, പരേ വദമാനാ വദേയ്യും ദോസന്തരാ വാ. തത്രാപി വോ, ഭിക്ഖവേ, ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന ചേവ നോ ചിത്തം വിപരിണതം ഭവിസ്സതി, ന ച പാപികം വാചം നിച്ഛാരേസ്സാമ ഹിതാനുകമ്പീ ച വിഹരിസ്സാമ മേത്തചിത്താ ന ദോസന്തരാ. തഞ്ച പുഗ്ഗലം മേത്താസഹഗതേന ചേതസാ ഫരിത്വാ വിഹരിസ്സാമ, തദാരമ്മണഞ്ച സബ്ബാവന്തം ലോകം ബിളാരഭസ്താസമേന ചേതസാ വിപുലേന മഹഗ്ഗതേന അപ്പമാണേന അവേരേന അബ്യാബജ്ഝേന ഫരിത്വാ വിഹരിസ്സാമാ’തി. ഏവഞ്ഹി വോ, ഭിക്ഖവേ, സിക്ഖിതബ്ബം.
231. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, biḷārabhastā madditā sumadditā suparimadditā, mudukā tūlinī chinnasassarā chinnabhabbharā. Atha puriso āgaccheyya kaṭṭhaṃ vā kathalaṃ 26 vā ādāya. So evaṃ vadeyya – ‘ahaṃ imaṃ biḷārabhastaṃ madditaṃ sumadditaṃ suparimadditaṃ, mudukaṃ tūliniṃ, chinnasassaraṃ chinnabhabbharaṃ kaṭṭhena vā kathalena vā sarasaraṃ karissāmi bharabharaṃ karissāmī’ti . Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, api nu so puriso amuṃ biḷārabhastaṃ madditaṃ sumadditaṃ suparimadditaṃ, mudukaṃ tūliniṃ, chinnasassaraṃ chinnabhabbharaṃ kaṭṭhena vā kathalena vā sarasaraṃ kareyya, bharabharaṃ kareyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Amu hi, bhante, biḷārabhastā madditā sumadditā suparimadditā, mudukā tūlinī, chinnasassarā chinnabhabbharā. Sā na sukarā kaṭṭhena vā kathalena vā sarasaraṃ kātuṃ bharabharaṃ kātuṃ; yāvadeva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti. ‘‘Evameva kho, bhikkhave, pañcime vacanapathā yehi vo pare vadamānā vadeyyuṃ kālena vā akālena vā; bhūtena vā abhūtena vā; saṇhena vā pharusena vā; atthasaṃhitena vā anatthasaṃhitena vā; mettacittā vā dosantarā vā. Kālena vā bhikkhave pare vadamānā vadeyyuṃ akālena vā; bhūtena vā, bhikkhave, pare vadamānā vadeyyuṃ abhūtena vā; saṇhena vā, bhikkhave, pare vadamānā vadeyyuṃ pharusena vā; atthasaṃhitena vā, bhikkhave, pare vadamānā vadeyyuṃ anatthasaṃhitena vā; mettacittā vā, bhikkhave, pare vadamānā vadeyyuṃ dosantarā vā. Tatrāpi vo, bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na ceva no cittaṃ vipariṇataṃ bhavissati, na ca pāpikaṃ vācaṃ nicchāressāma hitānukampī ca viharissāma mettacittā na dosantarā. Tañca puggalaṃ mettāsahagatena cetasā pharitvā viharissāma, tadārammaṇañca sabbāvantaṃ lokaṃ biḷārabhastāsamena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharissāmā’ti. Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
൨൩൨. ‘‘ഉഭതോദണ്ഡകേന ചേപി, ഭിക്ഖവേ, കകചേന ചോരാ ഓചരകാ അങ്ഗമങ്ഗാനി ഓകന്തേയ്യും, തത്രാപി യോ മനോ പദൂസേയ്യ, ന മേ സോ തേന സാസനകരോ. തത്രാപി വോ, ഭിക്ഖവേ , ഏവം സിക്ഖിതബ്ബം – ‘ന ചേവ നോ ചിത്തം വിപരിണതം ഭവിസ്സതി, ന ച പാപികം വാചം നിച്ഛാരേസ്സാമ, ഹിതാനുകമ്പീ ച വിഹരിസ്സാമ മേത്തചിത്താ ന ദോസന്തരാ. തഞ്ച പുഗ്ഗലം മേത്താസഹഗതേന ചേതസാ ഫരിത്വാ വിഹരിസ്സാമ തദാരമ്മണഞ്ച സബ്ബാവന്തം ലോകം മേത്താസഹഗതേന ചേതസാ വിപുലേന മഹഗ്ഗതേന അപ്പമാണേന അവേരേന അബ്യാബജ്ഝേന ഫരിത്വാ വിഹരിസ്സാമാ’തി. ഏവഞ്ഹി വോ, ഭിക്ഖവേ, സിക്ഖിതബ്ബം.
232. ‘‘Ubhatodaṇḍakena cepi, bhikkhave, kakacena corā ocarakā aṅgamaṅgāni okanteyyuṃ, tatrāpi yo mano padūseyya, na me so tena sāsanakaro. Tatrāpi vo, bhikkhave , evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘na ceva no cittaṃ vipariṇataṃ bhavissati, na ca pāpikaṃ vācaṃ nicchāressāma, hitānukampī ca viharissāma mettacittā na dosantarā. Tañca puggalaṃ mettāsahagatena cetasā pharitvā viharissāma tadārammaṇañca sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyābajjhena pharitvā viharissāmā’ti. Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
൨൩൩. ‘‘ഇമഞ്ച 27 തുമ്ഹേ, ഭിക്ഖവേ, കകചൂപമം ഓവാദം അഭിക്ഖണം മനസി കരേയ്യാഥ. പസ്സഥ നോ തുമ്ഹേ, ഭിക്ഖവേ, തം വചനപഥം, അണും വാ ഥൂലം വാ, യം തുമ്ഹേ നാധിവാസേയ്യാഥാ’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’. ‘‘തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, ഇമം കകചൂപമം ഓവാദം അഭിക്ഖണം മനസികരോഥ. തം വോ ഭവിസ്സതി ദീഘരത്തം ഹിതായ സുഖായാ’’തി.
233. ‘‘Imañca 28 tumhe, bhikkhave, kakacūpamaṃ ovādaṃ abhikkhaṇaṃ manasi kareyyātha. Passatha no tumhe, bhikkhave, taṃ vacanapathaṃ, aṇuṃ vā thūlaṃ vā, yaṃ tumhe nādhivāseyyāthā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātiha, bhikkhave, imaṃ kakacūpamaṃ ovādaṃ abhikkhaṇaṃ manasikarotha. Taṃ vo bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti.
ഇദമവോച ഭഗവാ. അത്തമനാ തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദുന്തി.
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
കകചൂപമസുത്തം നിട്ഠിതം പഠമം.
Kakacūpamasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൧. കകചൂപമസുത്തവണ്ണനാ • 1. Kakacūpamasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൧. കകചൂപമസുത്തവണ്ണനാ • 1. Kakacūpamasuttavaṇṇanā