| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / พุทฺธวํสปาฬิ • Buddhavaṃsapāḷi |
๒๔. กกุสนฺธพุทฺธวํโส
24. Kakusandhabuddhavaṃso
๑.
1.
เวสฺสภุสฺส อปเรน, สมฺพุโทฺธ ทฺวิปทุตฺตโม;
Vessabhussa aparena, sambuddho dvipaduttamo;
กกุสโนฺธ นาม นาเมน, อปฺปเมโยฺย ทุราสโทฯ
Kakusandho nāma nāmena, appameyyo durāsado.
๒.
2.
อุคฺฆาเฎตฺวา สพฺพภวํ, จริยาย ปารมิํ คโต;
Ugghāṭetvā sabbabhavaṃ, cariyāya pāramiṃ gato;
สีโหว ปญฺชรํ เภตฺวา, ปโตฺต สโมฺพธิมุตฺตมํฯ
Sīhova pañjaraṃ bhetvā, patto sambodhimuttamaṃ.
๓.
3.
ธมฺมจกฺกํ ปวเตฺตเนฺต, กกุสเนฺธ โลกนายเก;
Dhammacakkaṃ pavattente, kakusandhe lokanāyake;
จตฺตารีสโกฎิสหสฺสานํ, ธมฺมาภิสมโย อหุฯ
Cattārīsakoṭisahassānaṃ, dhammābhisamayo ahu.
๔.
4.
อนฺตลิกฺขมฺหิ อากาเส, ยมกํ กตฺวา วิกุพฺพนํ;
Antalikkhamhi ākāse, yamakaṃ katvā vikubbanaṃ;
ติํสโกฎิสหสฺสานํ, โพเธสิ เทวมานุเสฯ
Tiṃsakoṭisahassānaṃ, bodhesi devamānuse.
๕.
5.
นรเทวสฺส ยกฺขสฺส, จตุสจฺจปฺปกาสเน;
Naradevassa yakkhassa, catusaccappakāsane;
ธมฺมาภิสมโย ตสฺส, คณนาโต อสงฺขิโยฯ
Dhammābhisamayo tassa, gaṇanāto asaṅkhiyo.
๖.
6.
กกุสนฺธสฺส ภควโต, เอโก อาสิ สมาคโม;
Kakusandhassa bhagavato, eko āsi samāgamo;
ขีณาสวานํ วิมลานํ, สนฺตจิตฺตาน ตาทินํฯ
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
๗.
7.
จตฺตาลีสสหสฺสานํ, ตทา อาสิ สมาคโม;
Cattālīsasahassānaṃ, tadā āsi samāgamo;
ทนฺตภูมิมนุปฺปตฺตานํ, อาสวาริคณกฺขยาฯ
Dantabhūmimanuppattānaṃ, āsavārigaṇakkhayā.
๘.
8.
อหํ เตน สมเยน, เขโม นามาสิ ขตฺติโย;
Ahaṃ tena samayena, khemo nāmāsi khattiyo;
ตถาคเต ชินปุเตฺต, ทานํ ทตฺวา อนปฺปกํฯ
Tathāgate jinaputte, dānaṃ datvā anappakaṃ.
๙.
9.
ปตฺตญฺจ จีวรํ ทตฺวา, อญฺชนํ มธุลฎฺฐิกํ;
Pattañca cīvaraṃ datvā, añjanaṃ madhulaṭṭhikaṃ;
อิเมตํ ปตฺถิตํ สพฺพํ, ปฎิยาเทมิ วรํ วรํฯ
Imetaṃ patthitaṃ sabbaṃ, paṭiyādemi varaṃ varaṃ.
๑๐.
10.
โสปิ มํ พุโทฺธ พฺยากาสิ, กกุสโนฺธ วินายโก;
Sopi maṃ buddho byākāsi, kakusandho vināyako;
‘‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กเปฺป, อยํ พุโทฺธ ภวิสฺสติฯ
‘‘Imamhi bhaddake kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
๑๑.
11.
‘‘อหุ กปิลวฺหยา รมฺมา…เป.… เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ’’ฯ
‘‘Ahu kapilavhayā rammā…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
๑๒.
12.
ตสฺสาปิ วจนํ สุตฺวา, ภิโยฺย จิตฺตํ ปสาทยิํ;
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
อุตฺตริํ วตมธิฎฺฐาสิํ, ทสปารมิปูริยาฯ
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
๑๓.
13.
นครํ เขมาวตี นาม, เขโม นามาสหํ ตทา;
Nagaraṃ khemāvatī nāma, khemo nāmāsahaṃ tadā;
สพฺพญฺญุตํ คเวสโนฺต, ปพฺพชิํ ตสฺส สนฺติเกฯ
Sabbaññutaṃ gavesanto, pabbajiṃ tassa santike.
๑๔.
14.
พฺราหฺมโณ อคฺคิทโตฺต จ, อาสิ พุทฺธสฺส โส ปิตา;
Brāhmaṇo aggidatto ca, āsi buddhassa so pitā;
วิสาขา นาม ชนิกา, กกุสนฺธสฺส สตฺถุโนฯ
Visākhā nāma janikā, kakusandhassa satthuno.
๑๕.
15.
วสเต ตตฺถ เขเม ปุเร, สมฺพุทฺธสฺส มหากุลํ;
Vasate tattha kheme pure, sambuddhassa mahākulaṃ;
นรานํ ปวรํ เสฎฺฐํ, ชาติมนฺตํ มหายสํฯ
Narānaṃ pavaraṃ seṭṭhaṃ, jātimantaṃ mahāyasaṃ.
๑๖.
16.
จตุวสฺสสหสฺสานิ, อคารํ อชฺฌ โส วสิ;
Catuvassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;
กาม -กามวณฺณ-กามสุทฺธินามา 1, ตโย ปาสาทมุตฺตมาฯ
Kāma -kāmavaṇṇa-kāmasuddhināmā 2, tayo pāsādamuttamā.
๑๗.
17.
สมติํสสหสฺสานิ , นาริโย สมลงฺกตา;
Samatiṃsasahassāni , nāriyo samalaṅkatā;
โรจินี นาม สา นารี, อุตฺตโร นาม อตฺรโชฯ
Rocinī nāma sā nārī, uttaro nāma atrajo.
๑๘.
18.
นิมิเตฺต จตุโร ทิสฺวา, รถยาเนน นิกฺขมิ;
Nimitte caturo disvā, rathayānena nikkhami;
อนูนอฎฺฐมาสานิ, ปธานํ ปทหี ชิโนฯ
Anūnaaṭṭhamāsāni, padhānaṃ padahī jino.
๑๙.
19.
พฺรหฺมุนา ยาจิโต สโนฺต, กกุสโนฺธ วินายโก;
Brahmunā yācito santo, kakusandho vināyako;
วตฺติ จกฺกํ มหาวีโร, มิคทาเย นรุตฺตโมฯ
Vatti cakkaṃ mahāvīro, migadāye naruttamo.
๒๐.
20.
วิธุโร จ สญฺชีโว จ, อเหสุํ อคฺคสาวกา;
Vidhuro ca sañjīvo ca, ahesuṃ aggasāvakā;
พุทฺธิโช นามุปฎฺฐาโก, กกุสนฺธสฺส สตฺถุโนฯ
Buddhijo nāmupaṭṭhāko, kakusandhassa satthuno.
๒๑.
21.
สามา จ จมฺปานามา จ, อเหสุํ อคฺคสาวิกา;
Sāmā ca campānāmā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
โพธิ ตสฺส ภควโต, สิรีโสติ ปวุจฺจติฯ
Bodhi tassa bhagavato, sirīsoti pavuccati.
๒๒.
22.
อจฺจุโต จ สุมโน จ, อเหสุํ อคฺคุปฎฺฐกา;
Accuto ca sumano ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
นนฺทา เจว สุนนฺทา จ, อเหสุํ อคฺคุปฎฺฐิกาฯ
Nandā ceva sunandā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
๒๓.
23.
จตฺตาลีสรตนานิ , อจฺจุคฺคโต มหามุนิ;
Cattālīsaratanāni , accuggato mahāmuni;
กนกปฺปภา นิจฺฉรติ, สมนฺตา ทสโยชนํฯ
Kanakappabhā niccharati, samantā dasayojanaṃ.
๒๔.
24.
จตฺตาลีสวสฺสสหสฺสานิ, อายุ ตสฺส มเหสิโน;
Cattālīsavassasahassāni, āyu tassa mahesino;
ตาวตา ติฎฺฐมาโน โส, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
๒๕.
25.
ธมฺมาปณํ ปสาเรตฺวา, นรนารีนํ สเทวเก;
Dhammāpaṇaṃ pasāretvā, naranārīnaṃ sadevake;
นทิตฺวา สีหนาทํว, นิพฺพุโต โส สสาวโกฯ
Naditvā sīhanādaṃva, nibbuto so sasāvako.
๒๖.
26.
อฎฺฐงฺควจนสมฺปโนฺน, อจฺฉิทฺทานิ นิรนฺตรํ;
Aṭṭhaṅgavacanasampanno, acchiddāni nirantaraṃ;
สพฺพํ ตมนฺตรหิตํ, นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขาราฯ
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
๒๗.
27.
กกุสโนฺธ ชินวโร, เขมารามมฺหิ นิพฺพุโต;
Kakusandho jinavaro, khemārāmamhi nibbuto;
ตเตฺถวสฺส ถูปวโร, คาวุตํ นภมุคฺคโตติฯ
Tatthevassa thūpavaro, gāvutaṃ nabhamuggatoti.
กกุสนฺธสฺส ภควโต วํโส ทฺวาวีสติโมฯ
Kakusandhassa bhagavato vaṃso dvāvīsatimo.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / พุทฺธวํส-อฎฺฐกถา • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ๒๔. กกุสนฺธพุทฺธวํสวณฺณนา • 24. Kakusandhabuddhavaṃsavaṇṇanā
