Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ബുദ്ധവംസപാളി • Buddhavaṃsapāḷi |
൨൪. കകുസന്ധബുദ്ധവംസോ
24. Kakusandhabuddhavaṃso
൧.
1.
വേസ്സഭുസ്സ അപരേന, സമ്ബുദ്ധോ ദ്വിപദുത്തമോ;
Vessabhussa aparena, sambuddho dvipaduttamo;
കകുസന്ധോ നാമ നാമേന, അപ്പമേയ്യോ ദുരാസദോ.
Kakusandho nāma nāmena, appameyyo durāsado.
൨.
2.
ഉഗ്ഘാടേത്വാ സബ്ബഭവം, ചരിയായ പാരമിം ഗതോ;
Ugghāṭetvā sabbabhavaṃ, cariyāya pāramiṃ gato;
സീഹോവ പഞ്ജരം ഭേത്വാ, പത്തോ സമ്ബോധിമുത്തമം.
Sīhova pañjaraṃ bhetvā, patto sambodhimuttamaṃ.
൩.
3.
ധമ്മചക്കം പവത്തേന്തേ, കകുസന്ധേ ലോകനായകേ;
Dhammacakkaṃ pavattente, kakusandhe lokanāyake;
ചത്താരീസകോടിസഹസ്സാനം, ധമ്മാഭിസമയോ അഹു.
Cattārīsakoṭisahassānaṃ, dhammābhisamayo ahu.
൪.
4.
അന്തലിക്ഖമ്ഹി ആകാസേ, യമകം കത്വാ വികുബ്ബനം;
Antalikkhamhi ākāse, yamakaṃ katvā vikubbanaṃ;
തിംസകോടിസഹസ്സാനം, ബോധേസി ദേവമാനുസേ.
Tiṃsakoṭisahassānaṃ, bodhesi devamānuse.
൫.
5.
നരദേവസ്സ യക്ഖസ്സ, ചതുസച്ചപ്പകാസനേ;
Naradevassa yakkhassa, catusaccappakāsane;
ധമ്മാഭിസമയോ തസ്സ, ഗണനാതോ അസങ്ഖിയോ.
Dhammābhisamayo tassa, gaṇanāto asaṅkhiyo.
൬.
6.
കകുസന്ധസ്സ ഭഗവതോ, ഏകോ ആസി സമാഗമോ;
Kakusandhassa bhagavato, eko āsi samāgamo;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
൭.
7.
ചത്താലീസസഹസ്സാനം, തദാ ആസി സമാഗമോ;
Cattālīsasahassānaṃ, tadā āsi samāgamo;
ദന്തഭൂമിമനുപ്പത്താനം, ആസവാരിഗണക്ഖയാ.
Dantabhūmimanuppattānaṃ, āsavārigaṇakkhayā.
൮.
8.
അഹം തേന സമയേന, ഖേമോ നാമാസി ഖത്തിയോ;
Ahaṃ tena samayena, khemo nāmāsi khattiyo;
തഥാഗതേ ജിനപുത്തേ, ദാനം ദത്വാ അനപ്പകം.
Tathāgate jinaputte, dānaṃ datvā anappakaṃ.
൯.
9.
പത്തഞ്ച ചീവരം ദത്വാ, അഞ്ജനം മധുലട്ഠികം;
Pattañca cīvaraṃ datvā, añjanaṃ madhulaṭṭhikaṃ;
ഇമേതം പത്ഥിതം സബ്ബം, പടിയാദേമി വരം വരം.
Imetaṃ patthitaṃ sabbaṃ, paṭiyādemi varaṃ varaṃ.
൧൦.
10.
സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, കകുസന്ധോ വിനായകോ;
Sopi maṃ buddho byākāsi, kakusandho vināyako;
‘‘ഇമമ്ഹി ഭദ്ദകേ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘Imamhi bhaddake kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
൧൧.
11.
‘‘അഹു കപിലവ്ഹയാ രമ്മാ…പേ॰… ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
‘‘Ahu kapilavhayā rammā…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
൧൨.
12.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
൧൩.
13.
നഗരം ഖേമാവതീ നാമ, ഖേമോ നാമാസഹം തദാ;
Nagaraṃ khemāvatī nāma, khemo nāmāsahaṃ tadā;
സബ്ബഞ്ഞുതം ഗവേസന്തോ, പബ്ബജിം തസ്സ സന്തികേ.
Sabbaññutaṃ gavesanto, pabbajiṃ tassa santike.
൧൪.
14.
ബ്രാഹ്മണോ അഗ്ഗിദത്തോ ച, ആസി ബുദ്ധസ്സ സോ പിതാ;
Brāhmaṇo aggidatto ca, āsi buddhassa so pitā;
വിസാഖാ നാമ ജനികാ, കകുസന്ധസ്സ സത്ഥുനോ.
Visākhā nāma janikā, kakusandhassa satthuno.
൧൫.
15.
വസതേ തത്ഥ ഖേമേ പുരേ, സമ്ബുദ്ധസ്സ മഹാകുലം;
Vasate tattha kheme pure, sambuddhassa mahākulaṃ;
നരാനം പവരം സേട്ഠം, ജാതിമന്തം മഹായസം.
Narānaṃ pavaraṃ seṭṭhaṃ, jātimantaṃ mahāyasaṃ.
൧൬.
16.
ചതുവസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
Catuvassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;
കാമ -കാമവണ്ണ-കാമസുദ്ധിനാമാ 1, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
Kāma -kāmavaṇṇa-kāmasuddhināmā 2, tayo pāsādamuttamā.
൧൭.
17.
സമതിംസസഹസ്സാനി , നാരിയോ സമലങ്കതാ;
Samatiṃsasahassāni , nāriyo samalaṅkatā;
രോചിനീ നാമ സാ നാരീ, ഉത്തരോ നാമ അത്രജോ.
Rocinī nāma sā nārī, uttaro nāma atrajo.
൧൮.
18.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, രഥയാനേന നിക്ഖമി;
Nimitte caturo disvā, rathayānena nikkhami;
അനൂനഅട്ഠമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
Anūnaaṭṭhamāsāni, padhānaṃ padahī jino.
൧൯.
19.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, കകുസന്ധോ വിനായകോ;
Brahmunā yācito santo, kakusandho vināyako;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, മിഗദായേ നരുത്തമോ.
Vatti cakkaṃ mahāvīro, migadāye naruttamo.
൨൦.
20.
വിധുരോ ച സഞ്ജീവോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
Vidhuro ca sañjīvo ca, ahesuṃ aggasāvakā;
ബുദ്ധിജോ നാമുപട്ഠാകോ, കകുസന്ധസ്സ സത്ഥുനോ.
Buddhijo nāmupaṭṭhāko, kakusandhassa satthuno.
൨൧.
21.
സാമാ ച ചമ്പാനാമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
Sāmā ca campānāmā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, സിരീസോതി പവുച്ചതി.
Bodhi tassa bhagavato, sirīsoti pavuccati.
൨൨.
22.
അച്ചുതോ ച സുമനോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
Accuto ca sumano ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
നന്ദാ ചേവ സുനന്ദാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.
Nandā ceva sunandā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
൨൩.
23.
ചത്താലീസരതനാനി , അച്ചുഗ്ഗതോ മഹാമുനി;
Cattālīsaratanāni , accuggato mahāmuni;
കനകപ്പഭാ നിച്ഛരതി, സമന്താ ദസയോജനം.
Kanakappabhā niccharati, samantā dasayojanaṃ.
൨൪.
24.
ചത്താലീസവസ്സസഹസ്സാനി, ആയു തസ്സ മഹേസിനോ;
Cattālīsavassasahassāni, āyu tassa mahesino;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
൨൫.
25.
ധമ്മാപണം പസാരേത്വാ, നരനാരീനം സദേവകേ;
Dhammāpaṇaṃ pasāretvā, naranārīnaṃ sadevake;
നദിത്വാ സീഹനാദംവ, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ.
Naditvā sīhanādaṃva, nibbuto so sasāvako.
൨൬.
26.
അട്ഠങ്ഗവചനസമ്പന്നോ, അച്ഛിദ്ദാനി നിരന്തരം;
Aṭṭhaṅgavacanasampanno, acchiddāni nirantaraṃ;
സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
൨൭.
27.
കകുസന്ധോ ജിനവരോ, ഖേമാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
Kakusandho jinavaro, khemārāmamhi nibbuto;
തത്ഥേവസ്സ ഥൂപവരോ, ഗാവുതം നഭമുഗ്ഗതോതി.
Tatthevassa thūpavaro, gāvutaṃ nabhamuggatoti.
കകുസന്ധസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ദ്വാവീസതിമോ.
Kakusandhassa bhagavato vaṃso dvāvīsatimo.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ബുദ്ധവംസ-അട്ഠകഥാ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ൨൪. കകുസന്ധബുദ്ധവംസവണ്ണനാ • 24. Kakusandhabuddhavaṃsavaṇṇanā