| Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / ж̇аад̇ага-адтагат̇аа • Jātaka-aṭṭhakathā |
[329] 9. гаал̣аб̣аахуж̇аад̇агаван̣н̣анаа
[329] 9. Kāḷabāhujātakavaṇṇanā
яам̣ аннабаанассаад̇и ид̣̇ам̣ сад̇т̇аа взл̣уванз вихаранд̇о хад̇алаабхасаггаарам̣ д̣̇звад̣̇ад̇д̇ам̣ аараб̣бха гат̇зси. д̣̇звад̣̇ад̇д̇зна хи д̇ат̇ааг̇ад̇з адтаанагобам̣ б̣анд̇хид̇ваа д̇хануг̇г̇ахзсу баяож̇ид̇зсу наал̣ааг̇иривиссаж̇ж̇анзна д̇асса д̣̇осо баагадо ж̇аад̇о. ат̇асса бадтабид̇аани д̇хувабхад̇д̇аад̣̇ийни манусссаа на гарим̣су, рааж̇ааби нам̣ на ологзси. со хад̇алаабхасаггааро гулзсу вин̃н̃аабзд̇ваа бхун̃ж̇анд̇о вижари. бхигкуу д̇хаммасабхааяам̣ гат̇ам̣ самудтаабзсум̣ ‘‘аавусо, д̣̇звад̣̇ад̇д̇о ‘лаабхасаггаарам̣ уббаад̣̇зссаамий’д̇и уббаннамби т̇ирам̣ гаад̇ум̣ наасагкий’’д̇и. сад̇т̇аа ааг̇анд̇ваа ‘‘гааяа нуд̇т̇а, бхигкавз, зд̇арахи гат̇ааяа саннисиннаа’’д̇и бужчид̇ваа ‘‘имааяа наамаа’’д̇и вуд̇д̇з ‘‘на, бхигкавз, ид̣̇аанзва, буб̣б̣збзса хад̇алаабхасаггааро ахосий’’д̇и вад̇ваа ад̇ийд̇ам̣ аахари.
Yaṃ annapānassāti idaṃ satthā veḷuvane viharanto hatalābhasakkāraṃ devadattaṃ ārabbha kathesi. Devadattena hi tathāgate aṭṭhānakopaṃ bandhitvā dhanuggahesu payojitesu nāḷāgirivissajjanena tassa doso pākaṭo jāto. Athassa paṭṭhapitāni dhuvabhattādīni manusssā na kariṃsu, rājāpi naṃ na olokesi. So hatalābhasakkāro kulesu viññāpetvā bhuñjanto vicari. Bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, devadatto ‘lābhasakkāraṃ uppādessāmī’ti uppannampi thiraṃ kātuṃ nāsakkhī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepesa hatalābhasakkāro ahosī’’ti vatvā atītaṃ āhari.
ад̇ийд̇з б̣аараан̣асияам̣ д̇ханан̃ж̇аяз раж̇ж̇ам̣ гаарзнд̇з б̣од̇хисад̇д̇о раад̇хо наама суго ахоси махаасарийро барибун̣н̣аг̇ад̇д̇о, ганидто банасса бодтабаад̣̇о наама. зго луд̣̇д̣̇аго д̇з д̣̇взби ж̇анз б̣анд̇хид̇ваа нзд̇ваа б̣аараан̣асиран̃н̃о ад̣̇ааси. рааж̇аа убхоби д̇з суван̣н̣абан̃ж̇арз багкибид̇ваа суван̣н̣ад̇аддагзна мад̇хулааж̇з каад̣̇аабзнд̇о сагкарод̣̇агам̣ бааязнд̇о бадиж̇аг̇г̇и. саггааро жа махаа ахоси, лаабхаг̇г̇аяасаг̇г̇аббад̇д̇аа ахзсум̣. ат̇зго ванажараго гаал̣аб̣аахум̣ наамзгам̣ махаагаал̣амаггадам̣ аанзд̇ваа б̣аараан̣асиран̃н̃о ад̣̇ааси. д̇асса бажчаа ааг̇ад̇ад̇д̇аа маханд̇ад̇аро лаабхасаггааро ахоси, сугаанам̣ барихааяи. б̣од̇хисад̇д̇о д̇аад̣̇илагкан̣аяог̇ад̇о на гин̃жи ааха, ганидто банассса д̇аад̣̇илагкан̣аабхааваа д̇ам̣ маггадасса саггаарам̣ асаханд̇о ‘‘бхаад̇ига, буб̣б̣з имасмим̣ рааж̇агулз саад̇хурасакаад̣̇анийяаад̣̇ийни амхаагамзва д̣̇знд̇и, ид̣̇аани бана маяам̣ на лабхаама, гаал̣аб̣аахумаггадассзва д̣̇знд̇и. маяам̣ д̇ханан̃ж̇аяаран̃н̃о санд̇игаа лаабхасаггаарам̣ алабханд̇аа имасмим̣ таанз гим̣ гариссаама, зхи аран̃н̃амзва г̇анд̇ваа васиссаамаа’’д̇и д̇зна сад̣̇д̇хим̣ саллабанд̇о батамам̣ г̇аат̇амааха –
Atīte bārāṇasiyaṃ dhanañjaye rajjaṃ kārente bodhisatto rādho nāma suko ahosi mahāsarīro paripuṇṇagatto, kaniṭṭho panassa poṭṭhapādo nāma. Eko luddako te dvepi jane bandhitvā netvā bārāṇasirañño adāsi. Rājā ubhopi te suvaṇṇapañjare pakkhipitvā suvaṇṇataṭṭakena madhulāje khādāpento sakkharodakaṃ pāyento paṭijaggi. Sakkāro ca mahā ahosi, lābhaggayasaggappattā ahesuṃ. Atheko vanacarako kāḷabāhuṃ nāmekaṃ mahākāḷamakkaṭaṃ ānetvā bārāṇasirañño adāsi. Tassa pacchā āgatattā mahantataro lābhasakkāro ahosi, sukānaṃ parihāyi. Bodhisatto tādilakkhaṇayogato na kiñci āha, kaniṭṭho panasssa tādilakkhaṇābhāvā taṃ makkaṭassa sakkāraṃ asahanto ‘‘bhātika, pubbe imasmiṃ rājakule sādhurasakhādanīyādīni amhākameva denti, idāni pana mayaṃ na labhāma, kāḷabāhumakkaṭasseva denti. Mayaṃ dhanañjayarañño santikā lābhasakkāraṃ alabhantā imasmiṃ ṭhāne kiṃ karissāma, ehi araññameva gantvā vasissāmā’’ti tena saddhiṃ sallapanto paṭhamaṃ gāthamāha –
113.
113.
‘‘яам̣ аннабаанасса бурз лабхаама, д̇ам̣ д̣̇аани саакамиг̇амзва г̇ажчад̇и;
‘‘Yaṃ annapānassa pure labhāma, taṃ dāni sākhamigameva gacchati;
г̇ажчаама д̣̇аани ванамзва раад̇ха, асаггад̇аа жасма д̇ханан̃ж̇аяааяаа’’д̇и.
Gacchāma dāni vanameva rādha, asakkatā casma dhanañjayāyā’’ti.
д̇ад̇т̇а яам̣ аннабаанассаад̇и яам̣ аннабаанам̣ асса ран̃н̃о санд̇игаа. убаяог̇ад̇т̇з ваа саамиважанам̣. д̇ханан̃ж̇аяааяаад̇и гаран̣ад̇т̇з самбад̣̇аанаважанам̣, д̇ханан̃ж̇аязна. асаггад̇аа жасмаад̇и аннабаанам̣ на лабхаама, иминаа жа на саггад̇амхаад̇и ад̇т̇о.
Tattha yaṃ annapānassāti yaṃ annapānaṃ assa rañño santikā. Upayogatthe vā sāmivacanaṃ. Dhanañjayāyāti karaṇatthe sampadānavacanaṃ, dhanañjayena. Asakkatā casmāti annapānaṃ na labhāma, iminā ca na sakkatamhāti attho.
д̇ам̣ суд̇ваа раад̇хо д̣̇уд̇ияам̣ г̇аат̇амааха –
Taṃ sutvā rādho dutiyaṃ gāthamāha –
114.
114.
‘‘лаабхо алаабхо яасо аяасо жа, нинд̣̇аа басам̣саа жа сукан̃жа д̣̇угкам̣;
‘‘Lābho alābho yaso ayaso ca, nindā pasaṃsā ca sukhañca dukkhaṃ;
зд̇з анижжаа мануж̇зсу д̇хаммаа, маа сожи гим̣ сожаси бодтабаад̣̇аа’’д̇и.
Ete aniccā manujesu dhammā, mā soci kiṃ socasi poṭṭhapādā’’ti.
д̇ад̇т̇а яасод̇и иссарияабаривааро. аяасод̇и д̇ассаабхааво. зд̇зд̇и зд̇з адта логад̇хаммаа мануж̇зсу анижжаа, лаабхаг̇г̇аяасаг̇г̇аббад̇д̇аа худ̇вааби абарзна самаязна аббалаабхаа аббасаггаараа хонд̇и, нижжалаабхино наама на хонд̇и. яасаад̣̇ийсуби зсзва наяо.
Tattha yasoti issariyaparivāro. Ayasoti tassābhāvo. Eteti ete aṭṭha lokadhammā manujesu aniccā, lābhaggayasaggappattā hutvāpi aparena samayena appalābhā appasakkārā honti, niccalābhino nāma na honti. Yasādīsupi eseva nayo.
д̇ам̣ суд̇ваа бодтабаад̣̇о маггадз усууяам̣ абанзд̇ум̣ асаггонд̇о д̇ад̇ияам̣ г̇аат̇амааха –
Taṃ sutvā poṭṭhapādo makkaṭe usūyaṃ apanetuṃ asakkonto tatiyaṃ gāthamāha –
115.
115.
‘‘ад̣̇д̇хаа д̇увам̣ бан̣д̣ид̇агоси раад̇ха, ж̇аанааси ад̇т̇аани анааг̇ад̇аани;
‘‘Addhā tuvaṃ paṇḍitakosi rādha, jānāsi atthāni anāgatāni;
гат̇ам̣ ну саакаамиг̇ам̣ д̣̇агкисаама, нид̣̇д̇хаавид̇ам̣ рааж̇агулад̇ова ж̇амма’’нд̇и.
Kathaṃ nu sākhāmigaṃ dakkhisāma, niddhāvitaṃ rājakulatova jamma’’nti.
д̇ад̇т̇а гат̇ам̣ нууд̇и гзна ну ко убааязна. д̣̇агкисаамаад̇и д̣̇агкиссаама. нид̣̇д̇хаавид̇анд̇и нивудтаабид̇ам̣ ниггад̣дхаабид̇ам̣. ж̇амманд̇и лаамагам̣.
Tattha kathaṃ nūti kena nu kho upāyena. Dakkhisāmāti dakkhissāma. Niddhāvitanti nivuṭṭhāpitaṃ nikkaḍḍhāpitaṃ. Jammanti lāmakaṃ.
д̇ам̣ суд̇ваа раад̇хо жад̇уд̇т̇ам̣ г̇аат̇амааха –
Taṃ sutvā rādho catutthaṃ gāthamāha –
116.
116.
‘‘жаалзд̇и ган̣н̣ам̣ бхагудим̣ гарод̇и, мухум̣ мухум̣ бхааяаяад̇з гумаарз;
‘‘Cāleti kaṇṇaṃ bhakuṭiṃ karoti, muhuṃ muhuṃ bhāyayate kumāre;
саяамзва д̇ам̣ гаахад̇и гаал̣аб̣ааху, язнаарагаа тассад̇и аннабаанаа’’д̇и.
Sayameva taṃ kāhati kāḷabāhu, yenārakā ṭhassati annapānā’’ti.
д̇ад̇т̇а бхааяаяад̇з гумаарзд̇и рааж̇агумаарз уд̇раасзд̇и. язнаарагаа тассад̇и аннабаанаад̇и язна гааран̣зна имамхаа аннабаанаа д̣̇уурз тассад̇и, саяамзва д̇ам̣ гааран̣ам̣ гариссад̇и, маа д̇вам̣ зд̇асса жинд̇аяийд̇и ад̇т̇о.
Tattha bhāyayate kumāreti rājakumāre utrāseti. Yenārakā ṭhassati annapānāti yena kāraṇena imamhā annapānā dūre ṭhassati, sayameva taṃ kāraṇaṃ karissati, mā tvaṃ etassa cintayīti attho.
гаал̣аб̣аахуби гад̇ибаахзнзва рааж̇агумаараанам̣ бурад̇о тад̇ваа ган̣н̣ажаланаад̣̇ийни гаронд̇о гумаарз бхааяаабзси. д̇з бхийд̇ад̇асид̇аа виссарамагам̣су. рааж̇аа ‘‘гим̣ зд̇а’’нд̇и бужчид̇ваа д̇амад̇т̇ам̣ суд̇ваа ‘‘ниггад̣дхат̇а на’’нд̇и маггадам̣ ниггад̣дхаабзси. сугаанам̣ лаабхасаггааро буна баагад̇иго ахоси.
Kāḷabāhupi katipāheneva rājakumārānaṃ purato ṭhatvā kaṇṇacalanādīni karonto kumāre bhāyāpesi. Te bhītatasitā vissaramakaṃsu. Rājā ‘‘kiṃ eta’’nti pucchitvā tamatthaṃ sutvā ‘‘nikkaḍḍhatha na’’nti makkaṭaṃ nikkaḍḍhāpesi. Sukānaṃ lābhasakkāro puna pākatiko ahosi.
сад̇т̇аа имам̣ д̇хаммад̣̇зсанам̣ аахарид̇ваа ж̇аад̇агам̣ самод̇хаанзси – ‘‘д̇ад̣̇аа гаал̣аб̣ааху д̣̇звад̣̇ад̇д̇о ахоси, бодтабаад̣̇о аананд̣̇о, раад̇хо бана ахамзва ахоси’’нд̇и.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā kāḷabāhu devadatto ahosi, poṭṭhapādo ānando, rādho pana ahameva ahosi’’nti.
гаал̣аб̣аахуж̇аад̇агаван̣н̣анаа навамаа.
Kāḷabāhujātakavaṇṇanā navamā.
Related texts:
д̇ибидага (муула) • Tipiṭaka (Mūla) / суд̇д̇абидага • Suttapiṭaka / куд̣̇д̣̇аганигааяа • Khuddakanikāya / ж̇аад̇агабаал̣и • Jātakapāḷi / 329. гаал̣аб̣аахуж̇аад̇агам̣ • 329. Kāḷabāhujātakaṃ
