| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៤. កាឡការាមសុត្តវណ្ណនា
4. Kāḷakārāmasuttavaṇṇanā
២៤. ចតុត្ថេ ពាឡ្ហំ ខោ នេ បសំសសីតិ នេ សមណេ ពាឡ្ហំ កត្វា បសំសសិ វណ្ណយសិ។ កីទិសំ សីលំ ឯតេសន្តិ កិំសីលា។ កោ សមាចារោ ឯតេសន្តិ កិំសមាចារា។ គុណមគ្គសណ្ឋិតាតិ គុណគ្គសណ្ឋិតា។ ម-ការោ បទសន្ធិករោ, អគ្គគុណេ បតិដ្ឋិតាតិ វុត្តំ ហោតិ។ សន្តិន្ទ្រិយា សន្តមានសា, ‘‘សន្តំ តេសំ គតំ ឋិត’’ន្តិបិ បឋន្តិ។ ឯកកិយាតិ ឯកកា, ចតូសុ ឥរិយាបថេសុ ឯកកា ហុត្វា វិហរន្តីតិ អធិប្បាយោ។ តេនេវាហ ‘‘អទុតិយា’’តិ។ តាទិសា សមណា មមាតីតិ ឯត្ថ ឥតិ-សទ្ទោ អាទិអត្ថោ។ តេន –
24. Catutthe bāḷhaṃ kho ne pasaṃsasīti ne samaṇe bāḷhaṃ katvā pasaṃsasi vaṇṇayasi. Kīdisaṃ sīlaṃ etesanti kiṃsīlā. Ko samācāro etesanti kiṃsamācārā. Guṇamaggasaṇṭhitāti guṇaggasaṇṭhitā. Ma-kāro padasandhikaro, aggaguṇe patiṭṭhitāti vuttaṃ hoti. Santindriyā santamānasā, ‘‘santaṃ tesaṃ gataṃ ṭhita’’ntipi paṭhanti. Ekakiyāti ekakā, catūsu iriyāpathesu ekakā hutvā viharantīti adhippāyo. Tenevāha ‘‘adutiyā’’ti. Tādisā samaṇā mamātīti ettha iti-saddo ādiattho. Tena –
‘‘កាយកម្មំ សុចិ នេសំ, វាចាកម្មំ អនាវិលំ;
‘‘Kāyakammaṃ suci nesaṃ, vācākammaṃ anāvilaṃ;
មនោកម្មំ សុវិសុទ្ធំ, តាទិសា សមណា មម។
Manokammaṃ suvisuddhaṃ, tādisā samaṇā mama.
‘‘វិមលា សង្ខមុត្តាភា, សុទ្ធា អន្តរពាហិរា;
‘‘Vimalā saṅkhamuttābhā, suddhā antarabāhirā;
បុណ្ណា សុទ្ធេហិ ធម្មេហិ, តាទិសា សមណា មម។
Puṇṇā suddhehi dhammehi, tādisā samaṇā mama.
‘‘លាភេន ឧន្នតោ លោកោ, អលាភេន ច ឱនតោ;
‘‘Lābhena unnato loko, alābhena ca onato;
លាភាលាភេន ឯកដ្ឋា, តាទិសា សមណា មម។
Lābhālābhena ekaṭṭhā, tādisā samaṇā mama.
‘‘យសេន ឧន្នតោ លោកោ, អយសេន ច ឱនតោ;
‘‘Yasena unnato loko, ayasena ca onato;
យសាយសេន ឯកដ្ឋា, តាទិសា សមណា មម។
Yasāyasena ekaṭṭhā, tādisā samaṇā mama.
‘‘បសំសាយុន្នតោ លោកោ, និន្ទាយបិ ច ឱនតោ;
‘‘Pasaṃsāyunnato loko, nindāyapi ca onato;
សមា និន្ទាបសំសាសុ, តាទិសា សមណា មម។
Samā nindāpasaṃsāsu, tādisā samaṇā mama.
‘‘សុខេន ឧន្នតោ លោកោ, ទុក្ខេនបិ ច ឱនតោ;
‘‘Sukhena unnato loko, dukkhenapi ca onato;
អកម្បា សុខទុក្ខេសុ, តាទិសា សមណា មមា’’តិ។ (ធ. ប. អដ្ឋ. ២.៣០៣ ចូឡសុភទ្ទាវត្ថុ) –
Akampā sukhadukkhesu, tādisā samaṇā mamā’’ti. (dha. pa. aṭṭha. 2.303 cūḷasubhaddāvatthu) –
ឯវមាទិំ សង្គណ្ហាតិ។
Evamādiṃ saṅgaṇhāti.
‘‘ទូរេ សន្តោ’’តិអាទិគាថាយ អយមត្ថោ។ សន្តោតិ រាគាទីនំ សន្តតាយ ពុទ្ធាទយោ សន្តោ នាម, ឥធ បន បុព្ពពុទ្ធេសុ កតាធិការា ឧស្សន្នកុសលមូលា ភាវិតភាវនា សត្តា សន្តោតិ អធិប្បេតា។ បកាសន្តីតិ ទូរេ ឋិតាបិ ពុទ្ធានំ ញាណបថំ អាគច្ឆន្តា បាកដា ហោន្តិ។ ហិមវន្តោវាតិ យថា តិយោជនសហស្សវិត្ថតោ បញ្ចយោជនសតុព្ពេធោ ចតុរាសីតិយា កូដសហស្សេហិ បដិមណ្ឌិតោ ហិមវន្តបព្ពតោ ទូរេ ឋិតានម្បិ អភិមុខេ ឋិតោ វិយ បកាសតិ, ឯវំ បកាសន្តីតិ អត្ថោ។ អសន្តេត្ថ ន ទិស្សន្តីតិ លាភគរុកា, វិត្ថិណ្ណបរលោកា, អាមិសចក្ខុកា, ជីវិកត្ថាយ បព្ពជិតា, ពាលបុគ្គលា អសន្តោ នាម។ តេ ឯត្ថ ពុទ្ធានំ ទក្ខិណស្ស ជាណុមណ្ឌលស្ស សន្តិកេ និសិន្នាបិ ន ទិស្សន្តិ ន បញ្ញាយន្តិ។ រត្តិំ ខិត្តា យថា សរាតិ រត្តិំ ចតុរង្គសមន្នាគតេ អន្ធការេ ខិត្តា សរា វិយ តថារូបស្ស ឧបនិស្សយភូតស្ស បុព្ពហេតុនោ អភាវេន ន បញ្ញាយន្តីតិ អត្ថោ។
‘‘Dūre santo’’tiādigāthāya ayamattho. Santoti rāgādīnaṃ santatāya buddhādayo santo nāma, idha pana pubbabuddhesu katādhikārā ussannakusalamūlā bhāvitabhāvanā sattā santoti adhippetā. Pakāsantīti dūre ṭhitāpi buddhānaṃ ñāṇapathaṃ āgacchantā pākaṭā honti. Himavantovāti yathā tiyojanasahassavitthato pañcayojanasatubbedho caturāsītiyā kūṭasahassehi paṭimaṇḍito himavantapabbato dūre ṭhitānampi abhimukhe ṭhito viya pakāsati, evaṃ pakāsantīti attho. Asantettha na dissantīti lābhagarukā, vitthiṇṇaparalokā, āmisacakkhukā, jīvikatthāya pabbajitā, bālapuggalā asanto nāma. Te ettha buddhānaṃ dakkhiṇassa jāṇumaṇḍalassa santike nisinnāpi na dissanti na paññāyanti. Rattiṃ khittā yathā sarāti rattiṃ caturaṅgasamannāgate andhakāre khittā sarā viya tathārūpassa upanissayabhūtassa pubbahetuno abhāvena na paññāyantīti attho.
ព្រហ្មទេយ្យន្តិ សេដ្ឋទេយ្យំ, យថា ទិន្នំ ន បុន គហេតព្ពំ ហោតិ និស្សដ្ឋំ បរិច្ចត្តំ, ឯវំ ទិន្នន្តិ អត្ថោ។
Brahmadeyyanti seṭṭhadeyyaṃ, yathā dinnaṃ na puna gahetabbaṃ hoti nissaṭṭhaṃ pariccattaṃ, evaṃ dinnanti attho.
ទិដ្ឋំ ន មញ្ញតីតិ ឯត្ថ ទិដ្ឋន្តិ មំសចក្ខុនាបិ ទិដ្ឋំ, ទិព្ពចក្ខុនាបិ ទិដ្ឋំ, រូបាយតនស្សេតំ អធិវចនំ។ យញ្ហិ ចក្ខុទ្វយេន កតទស្សនកិរិយាសមាបនំ, យំ ចក្ខុទ្វយំ បស្សតិ អបស្សិ បស្សិស្សតិ, សមវាយេ បស្សេយ្យ, តំ សព្ពំ កាលវិសេសវចនិច្ឆាយ អភាវតោ ‘‘ទិដ្ឋ’’ន្តេវ វុត្តំ យថា ‘‘ទុទ្ធ’’ន្តិ។ តេនេវាហ ‘‘ទិដ្ឋំ រូបាយតន’’ន្តិ។ ឯវរូបានិ ហិ វចនានីតិ ‘‘ទដ្ឋព្ពំ សោតព្ព’’ន្តិអាទីនិ។
Diṭṭhaṃ na maññatīti ettha diṭṭhanti maṃsacakkhunāpi diṭṭhaṃ, dibbacakkhunāpi diṭṭhaṃ, rūpāyatanassetaṃ adhivacanaṃ. Yañhi cakkhudvayena katadassanakiriyāsamāpanaṃ, yaṃ cakkhudvayaṃ passati apassi passissati, samavāye passeyya, taṃ sabbaṃ kālavisesavacanicchāya abhāvato ‘‘diṭṭha’’nteva vuttaṃ yathā ‘‘duddha’’nti. Tenevāha ‘‘diṭṭhaṃ rūpāyatana’’nti. Evarūpāni hi vacanānīti ‘‘daṭṭhabbaṃ sotabba’’ntiādīni.
លាភេបិ តាទី, អលាភេបិ តាទីតិ យថា អលាភកាលេ លាភស្ស លទ្ធកាលេបិ តថេវាតិ តាទិសោ។ យសេបីតិ យសេ សតិបិ មហាបរិវារកាលេបិ។ សេសមេត្ថ ឧត្តានមេវ។
Lābhepi tādī, alābhepi tādīti yathā alābhakāle lābhassa laddhakālepi tathevāti tādiso. Yasepīti yase satipi mahāparivārakālepi. Sesamettha uttānameva.
កាឡការាមសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Kāḷakārāmasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៤. កាឡការាមសុត្តំ • 4. Kāḷakārāmasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៤. កាឡការាមសុត្តវណ្ណនា • 4. Kāḷakārāmasuttavaṇṇanā
