| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೪. ಕಾಳಕಾರಾಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Kāḷakārāmasuttavaṇṇanā
೨೪. ಚತುತ್ಥೇ ಬಾಳ್ಹಂ ಖೋ ನೇ ಪಸಂಸಸೀತಿ ನೇ ಸಮಣೇ ಬಾಳ್ಹಂ ಕತ್ವಾ ಪಸಂಸಸಿ ವಣ್ಣಯಸಿ। ಕೀದಿಸಂ ಸೀಲಂ ಏತೇಸನ್ತಿ ಕಿಂಸೀಲಾ। ಕೋ ಸಮಾಚಾರೋ ಏತೇಸನ್ತಿ ಕಿಂಸಮಾಚಾರಾ। ಗುಣಮಗ್ಗಸಣ್ಠಿತಾತಿ ಗುಣಗ್ಗಸಣ್ಠಿತಾ। ಮ-ಕಾರೋ ಪದಸನ್ಧಿಕರೋ, ಅಗ್ಗಗುಣೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸನ್ತಿನ್ದ್ರಿಯಾ ಸನ್ತಮಾನಸಾ, ‘‘ಸನ್ತಂ ತೇಸಂ ಗತಂ ಠಿತ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಠನ್ತಿ। ಏಕಕಿಯಾತಿ ಏಕಕಾ, ಚತೂಸು ಇರಿಯಾಪಥೇಸು ಏಕಕಾ ಹುತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಅದುತಿಯಾ’’ತಿ। ತಾದಿಸಾ ಸಮಣಾ ಮಮಾತೀತಿ ಏತ್ಥ ಇತಿ-ಸದ್ದೋ ಆದಿಅತ್ಥೋ। ತೇನ –
24. Catutthe bāḷhaṃ kho ne pasaṃsasīti ne samaṇe bāḷhaṃ katvā pasaṃsasi vaṇṇayasi. Kīdisaṃ sīlaṃ etesanti kiṃsīlā. Ko samācāro etesanti kiṃsamācārā. Guṇamaggasaṇṭhitāti guṇaggasaṇṭhitā. Ma-kāro padasandhikaro, aggaguṇe patiṭṭhitāti vuttaṃ hoti. Santindriyā santamānasā, ‘‘santaṃ tesaṃ gataṃ ṭhita’’ntipi paṭhanti. Ekakiyāti ekakā, catūsu iriyāpathesu ekakā hutvā viharantīti adhippāyo. Tenevāha ‘‘adutiyā’’ti. Tādisā samaṇā mamātīti ettha iti-saddo ādiattho. Tena –
‘‘ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಸುಚಿ ನೇಸಂ, ವಾಚಾಕಮ್ಮಂ ಅನಾವಿಲಂ।
‘‘Kāyakammaṃ suci nesaṃ, vācākammaṃ anāvilaṃ;
ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಸುವಿಸುದ್ಧಂ, ತಾದಿಸಾ ಸಮಣಾ ಮಮ॥
Manokammaṃ suvisuddhaṃ, tādisā samaṇā mama.
‘‘ವಿಮಲಾ ಸಙ್ಖಮುತ್ತಾಭಾ, ಸುದ್ಧಾ ಅನ್ತರಬಾಹಿರಾ।
‘‘Vimalā saṅkhamuttābhā, suddhā antarabāhirā;
ಪುಣ್ಣಾ ಸುದ್ಧೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ, ತಾದಿಸಾ ಸಮಣಾ ಮಮ॥
Puṇṇā suddhehi dhammehi, tādisā samaṇā mama.
‘‘ಲಾಭೇನ ಉನ್ನತೋ ಲೋಕೋ, ಅಲಾಭೇನ ಚ ಓನತೋ।
‘‘Lābhena unnato loko, alābhena ca onato;
ಲಾಭಾಲಾಭೇನ ಏಕಟ್ಠಾ, ತಾದಿಸಾ ಸಮಣಾ ಮಮ॥
Lābhālābhena ekaṭṭhā, tādisā samaṇā mama.
‘‘ಯಸೇನ ಉನ್ನತೋ ಲೋಕೋ, ಅಯಸೇನ ಚ ಓನತೋ।
‘‘Yasena unnato loko, ayasena ca onato;
ಯಸಾಯಸೇನ ಏಕಟ್ಠಾ, ತಾದಿಸಾ ಸಮಣಾ ಮಮ॥
Yasāyasena ekaṭṭhā, tādisā samaṇā mama.
‘‘ಪಸಂಸಾಯುನ್ನತೋ ಲೋಕೋ, ನಿನ್ದಾಯಪಿ ಚ ಓನತೋ।
‘‘Pasaṃsāyunnato loko, nindāyapi ca onato;
ಸಮಾ ನಿನ್ದಾಪಸಂಸಾಸು, ತಾದಿಸಾ ಸಮಣಾ ಮಮ॥
Samā nindāpasaṃsāsu, tādisā samaṇā mama.
‘‘ಸುಖೇನ ಉನ್ನತೋ ಲೋಕೋ, ದುಕ್ಖೇನಪಿ ಚ ಓನತೋ।
‘‘Sukhena unnato loko, dukkhenapi ca onato;
ಅಕಮ್ಪಾ ಸುಖದುಕ್ಖೇಸು, ತಾದಿಸಾ ಸಮಣಾ ಮಮಾ’’ತಿ॥ (ಧ॰ ಪ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೩೦೩ ಚೂಳಸುಭದ್ದಾವತ್ಥು) –
Akampā sukhadukkhesu, tādisā samaṇā mamā’’ti. (dha. pa. aṭṭha. 2.303 cūḷasubhaddāvatthu) –
ಏವಮಾದಿಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ।
Evamādiṃ saṅgaṇhāti.
‘‘ದೂರೇ ಸನ್ತೋ’’ತಿಆದಿಗಾಥಾಯ ಅಯಮತ್ಥೋ। ಸನ್ತೋತಿ ರಾಗಾದೀನಂ ಸನ್ತತಾಯ ಬುದ್ಧಾದಯೋ ಸನ್ತೋ ನಾಮ, ಇಧ ಪನ ಪುಬ್ಬಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರಾ ಉಸ್ಸನ್ನಕುಸಲಮೂಲಾ ಭಾವಿತಭಾವನಾ ಸತ್ತಾ ಸನ್ತೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ। ಪಕಾಸನ್ತೀತಿ ದೂರೇ ಠಿತಾಪಿ ಬುದ್ಧಾನಂ ಞಾಣಪಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಾ ಪಾಕಟಾ ಹೋನ್ತಿ। ಹಿಮವನ್ತೋವಾತಿ ಯಥಾ ತಿಯೋಜನಸಹಸ್ಸವಿತ್ಥತೋ ಪಞ್ಚಯೋಜನಸತುಬ್ಬೇಧೋ ಚತುರಾಸೀತಿಯಾ ಕೂಟಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ಹಿಮವನ್ತಪಬ್ಬತೋ ದೂರೇ ಠಿತಾನಮ್ಪಿ ಅಭಿಮುಖೇ ಠಿತೋ ವಿಯ ಪಕಾಸತಿ, ಏವಂ ಪಕಾಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಸನ್ತೇತ್ಥ ನ ದಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಲಾಭಗರುಕಾ, ವಿತ್ಥಿಣ್ಣಪರಲೋಕಾ, ಆಮಿಸಚಕ್ಖುಕಾ, ಜೀವಿಕತ್ಥಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತಾ, ಬಾಲಪುಗ್ಗಲಾ ಅಸನ್ತೋ ನಾಮ। ತೇ ಏತ್ಥ ಬುದ್ಧಾನಂ ದಕ್ಖಿಣಸ್ಸ ಜಾಣುಮಣ್ಡಲಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸಿನ್ನಾಪಿ ನ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ನ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ। ರತ್ತಿಂ ಖಿತ್ತಾ ಯಥಾ ಸರಾತಿ ರತ್ತಿಂ ಚತುರಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೇ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಖಿತ್ತಾ ಸರಾ ವಿಯ ತಥಾರೂಪಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯಭೂತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಹೇತುನೋ ಅಭಾವೇನ ನ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
‘‘Dūre santo’’tiādigāthāya ayamattho. Santoti rāgādīnaṃ santatāya buddhādayo santo nāma, idha pana pubbabuddhesu katādhikārā ussannakusalamūlā bhāvitabhāvanā sattā santoti adhippetā. Pakāsantīti dūre ṭhitāpi buddhānaṃ ñāṇapathaṃ āgacchantā pākaṭā honti. Himavantovāti yathā tiyojanasahassavitthato pañcayojanasatubbedho caturāsītiyā kūṭasahassehi paṭimaṇḍito himavantapabbato dūre ṭhitānampi abhimukhe ṭhito viya pakāsati, evaṃ pakāsantīti attho. Asantettha na dissantīti lābhagarukā, vitthiṇṇaparalokā, āmisacakkhukā, jīvikatthāya pabbajitā, bālapuggalā asanto nāma. Te ettha buddhānaṃ dakkhiṇassa jāṇumaṇḍalassa santike nisinnāpi na dissanti na paññāyanti. Rattiṃ khittā yathā sarāti rattiṃ caturaṅgasamannāgate andhakāre khittā sarā viya tathārūpassa upanissayabhūtassa pubbahetuno abhāvena na paññāyantīti attho.
ಬ್ರಹ್ಮದೇಯ್ಯನ್ತಿ ಸೇಟ್ಠದೇಯ್ಯಂ, ಯಥಾ ದಿನ್ನಂ ನ ಪುನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ ನಿಸ್ಸಟ್ಠಂ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ, ಏವಂ ದಿನ್ನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Brahmadeyyanti seṭṭhadeyyaṃ, yathā dinnaṃ na puna gahetabbaṃ hoti nissaṭṭhaṃ pariccattaṃ, evaṃ dinnanti attho.
ದಿಟ್ಠಂ ನ ಮಞ್ಞತೀತಿ ಏತ್ಥ ದಿಟ್ಠನ್ತಿ ಮಂಸಚಕ್ಖುನಾಪಿ ದಿಟ್ಠಂ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾಪಿ ದಿಟ್ಠಂ, ರೂಪಾಯತನಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಯಞ್ಹಿ ಚಕ್ಖುದ್ವಯೇನ ಕತದಸ್ಸನಕಿರಿಯಾಸಮಾಪನಂ, ಯಂ ಚಕ್ಖುದ್ವಯಂ ಪಸ್ಸತಿ ಅಪಸ್ಸಿ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸತಿ, ಸಮವಾಯೇ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಕಾಲವಿಸೇಸವಚನಿಚ್ಛಾಯ ಅಭಾವತೋ ‘‘ದಿಟ್ಠ’’ನ್ತೇವ ವುತ್ತಂ ಯಥಾ ‘‘ದುದ್ಧ’’ನ್ತಿ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ದಿಟ್ಠಂ ರೂಪಾಯತನ’’ನ್ತಿ। ಏವರೂಪಾನಿ ಹಿ ವಚನಾನೀತಿ ‘‘ದಟ್ಠಬ್ಬಂ ಸೋತಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದೀನಿ।
Diṭṭhaṃ na maññatīti ettha diṭṭhanti maṃsacakkhunāpi diṭṭhaṃ, dibbacakkhunāpi diṭṭhaṃ, rūpāyatanassetaṃ adhivacanaṃ. Yañhi cakkhudvayena katadassanakiriyāsamāpanaṃ, yaṃ cakkhudvayaṃ passati apassi passissati, samavāye passeyya, taṃ sabbaṃ kālavisesavacanicchāya abhāvato ‘‘diṭṭha’’nteva vuttaṃ yathā ‘‘duddha’’nti. Tenevāha ‘‘diṭṭhaṃ rūpāyatana’’nti. Evarūpāni hi vacanānīti ‘‘daṭṭhabbaṃ sotabba’’ntiādīni.
ಲಾಭೇಪಿ ತಾದೀ, ಅಲಾಭೇಪಿ ತಾದೀತಿ ಯಥಾ ಅಲಾಭಕಾಲೇ ಲಾಭಸ್ಸ ಲದ್ಧಕಾಲೇಪಿ ತಥೇವಾತಿ ತಾದಿಸೋ। ಯಸೇಪೀತಿ ಯಸೇ ಸತಿಪಿ ಮಹಾಪರಿವಾರಕಾಲೇಪಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ।
Lābhepi tādī, alābhepi tādīti yathā alābhakāle lābhassa laddhakālepi tathevāti tādiso. Yasepīti yase satipi mahāparivārakālepi. Sesamettha uttānameva.
ಕಾಳಕಾರಾಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kāḷakārāmasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೪. ಕಾಳಕಾರಾಮಸುತ್ತಂ • 4. Kāḷakārāmasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೪. ಕಾಳಕಾರಾಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Kāḷakārāmasuttavaṇṇanā
