| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
२. कळारसुत्तवण्णना
2. Kaḷārasuttavaṇṇanā
३२. तस्स थेरस्स नामं जातिसमुदागतं। निवत्तोति पुब्बे वट्टसोतस्स पटिसोतं गन्तुं आरद्धो, तं अविसहन्तो अनुसोतमेव गच्छन्तो, ततो निवत्तो परिक्लेसविधमे असंसट्ठो वियुत्तो होति। एत्थ चेतनाति वा अस्सासो। हीनायावत्तनं नाम कामेसु सापेक्खताय, तत्थ च निरपेक्खता ततियमग्गाधिगमेनाति दस्सेन्तो ‘‘तयो मग्गे’’तिआदिमाह। सावकपारमीञाणं थेरस्स अरहत्ताधिगमेन निप्फन्नं, तस्मा तस्स तं उपरिमकोटिया अस्सासो वुत्तो। उग्घाटिताति विवटा, वूपसमिताति अत्थो। तत्थाति अरहत्तप्पत्तियं। विचिकिच्छाभावन्ति निब्बेमतिकतं।
32.Tassa therassa nāmaṃ jātisamudāgataṃ. Nivattoti pubbe vaṭṭasotassa paṭisotaṃ gantuṃ āraddho, taṃ avisahanto anusotameva gacchanto, tato nivatto pariklesavidhame asaṃsaṭṭho viyutto hoti. Ettha cetanāti vā assāso. Hīnāyāvattanaṃ nāma kāmesu sāpekkhatāya, tattha ca nirapekkhatā tatiyamaggādhigamenāti dassento ‘‘tayo magge’’tiādimāha. Sāvakapāramīñāṇaṃ therassa arahattādhigamena nipphannaṃ, tasmā tassa taṃ uparimakoṭiyā assāso vutto. Ugghāṭitāti vivaṭā, vūpasamitāti attho. Tatthāti arahattappattiyaṃ. Vicikicchābhāvanti nibbematikataṃ.
न एवं ब्याकताति ‘‘खीणा जाती’’तिआदिका एवं उत्तानकं न ब्याकता, परियायेन पन ब्याकता। केनचीति केनचिपि कारणेन। एवं उत्तानकं ब्याकरिस्सति।
Naevaṃ byākatāti ‘‘khīṇā jātī’’tiādikā evaṃ uttānakaṃ na byākatā, pariyāyena pana byākatā. Kenacīti kenacipi kāraṇena. Evaṃ uttānakaṃ byākarissati.
तस्स पच्चयस्स खयाति तस्स कम्मभवसङ्खातस्स पच्चयस्स अविज्जाय सहकारितायं सङ्गहितस्स खया अनुप्पादा निरोधा। खीणस्मिन्ति खीणे। अनुप्पादनिरोधेन निरुद्धे जातिया यथावुत्ते पच्चये। जातिसङ्खातं फलं खीणं अनुप्पत्तिधम्मतं आपादितन्ति। विदितं ञातं। आजानाति चतुसच्चं हेट्ठिममग्गेहि ञातं अनतिक्कमित्वाव पटिविज्झतीति अञ्ञा अग्गमग्गो। तदुपचारेन अग्गफलं इध ‘‘अञ्ञा’’ नाम। पच्चयोति भवूपपत्तिया पच्चयो पटिच्चसमुप्पादो।
Tassa paccayassa khayāti tassa kammabhavasaṅkhātassa paccayassa avijjāya sahakāritāyaṃ saṅgahitassa khayā anuppādā nirodhā. Khīṇasminti khīṇe. Anuppādanirodhena niruddhe jātiyā yathāvutte paccaye. Jātisaṅkhātaṃ phalaṃ khīṇaṃ anuppattidhammataṃ āpāditanti. Viditaṃ ñātaṃ. Ājānāti catusaccaṃ heṭṭhimamaggehi ñātaṃ anatikkamitvāva paṭivijjhatīti aññā aggamaggo. Tadupacārena aggaphalaṃ idha ‘‘aññā’’ nāma. Paccayoti bhavūpapattiyā paccayo paṭiccasamuppādo.
मेति मया। अञ्ञासि आकारग्गहणेन चित्ताचारं जानाति। तेनाति भगवता। ब्याकरणं अनुमोदितं पञ्हब्याकरणस्स विसयकतभावतो।
Meti mayā. Aññāsi ākāraggahaṇena cittācāraṃ jānāti. Tenāti bhagavatā. Byākaraṇaṃ anumoditaṃ pañhabyākaraṇassa visayakatabhāvato.
अयमस्स विसयोति अयं वेदना अस्स सारिपुत्तत्थेरस्स सविसयो तत्थ विसयभावेन पवत्तत्ता। किञ्चापीति किञ्चापि सुखा वेदना ठितिसुखा दुक्खा वेदना विपरिणामसुखा, अदुक्खमसुखा वेदना ञाणसुखा। विपरिणामकोटियाति अनिच्चभावेन सब्बाव वेदना दुक्खा नाम । सुखपटिक्खेपतोपि हि सुखपीतिया फरणताय सुखाति तिक्खमत्तेन विपरिणामदुक्खाति विपरिणामतो अभावाधिगमेन सुखनिरोधक्खणमत्तेन। तथा हि वुत्तं पपञ्चसूदनियं ‘‘सुखाय वेदनाय अत्थिभावो सुख’’न्ति। सुखकामो दुक्खं तितिक्खति। अपरिञ्ञातवत्थुकानञ्हि सुखवेदनुपरमो दुक्खतो उपट्ठाति, तस्मायमत्थो वियोगेन दीपेतब्बो। ‘‘दुक्खा विपरिणामसुखा’’ति एत्थापि एसेव नयो। तथाचाह पपञ्चसूदनियं ‘‘दुक्खाय वेदनाय नत्थिभावो सुख’’न्ति। दुक्खवेदनुपरमो हि वुत्तानं सुखतो उपट्ठाति एवाति वदन्ति। तस्स योगस्स वूपसमेन ‘‘अहो सुखं जात’’न्ति मज्झत्तवेदनाय जाननभावो याथावतो अवबुज्झनं सुखं। अदुक्खमसुखापि वेदना विजानन्तस्स सुखं होति तस्स सुखुमताय विञ्ञेय्यभावतो। यथा रूपारूपधम्मानं सलक्खणतो सामञ्ञलक्खणतो च सम्मदेव अवबोधो परमं सुखं। तेनाह –
Ayamassa visayoti ayaṃ vedanā assa sāriputtattherassa savisayo tattha visayabhāvena pavattattā. Kiñcāpīti kiñcāpi sukhā vedanā ṭhitisukhā dukkhā vedanā vipariṇāmasukhā, adukkhamasukhā vedanā ñāṇasukhā. Vipariṇāmakoṭiyāti aniccabhāvena sabbāva vedanā dukkhā nāma. Sukhapaṭikkhepatopi hi sukhapītiyā pharaṇatāya sukhāti tikkhamattena vipariṇāmadukkhāti vipariṇāmato abhāvādhigamena sukhanirodhakkhaṇamattena. Tathā hi vuttaṃ papañcasūdaniyaṃ ‘‘sukhāya vedanāya atthibhāvo sukha’’nti. Sukhakāmo dukkhaṃ titikkhati. Apariññātavatthukānañhi sukhavedanuparamo dukkhato upaṭṭhāti, tasmāyamattho viyogena dīpetabbo. ‘‘Dukkhā vipariṇāmasukhā’’ti etthāpi eseva nayo. Tathācāha papañcasūdaniyaṃ ‘‘dukkhāya vedanāya natthibhāvo sukha’’nti. Dukkhavedanuparamo hi vuttānaṃ sukhato upaṭṭhāti evāti vadanti. Tassa yogassa vūpasamena ‘‘aho sukhaṃ jāta’’nti majjhattavedanāya jānanabhāvo yāthāvato avabujjhanaṃ sukhaṃ. Adukkhamasukhāpi vedanā vijānantassa sukhaṃ hoti tassa sukhumatāya viññeyyabhāvato. Yathā rūpārūpadhammānaṃ salakkhaṇato sāmaññalakkhaṇato ca sammadeva avabodho paramaṃ sukhaṃ. Tenāha –
‘‘यतो यतो सम्मसति, खन्धानं उदयब्बयं।
‘‘Yato yato sammasati, khandhānaṃ udayabbayaṃ;
लभती पीतिपामोज्जं, अमतं तं विजानत’’न्ति॥ (ध॰ प॰ ३७४)।
Labhatī pītipāmojjaṃ, amataṃ taṃ vijānata’’nti. (dha. pa. 374);
अञ्ञाणदुक्खाति अजाननभावो अदुक्खमसुखावेदनाय दुक्खं। सम्मा विभागजाननसभावो ञाणस्स सम्भवो। ञाणसम्पयुत्ता हि ञाणूपनिस्सया अदुक्खमसुखा वेदना पसत्थाकारा, यतो सा इट्ठा चेव इट्ठफला चाति। अजाननभावोति एत्थ वुत्तविपरियायेन अत्थो वेदितब्बो। ‘‘दुक्खन्ति विदितो’’ति पाळि, अट्ठकथायं पन विदितन्ति पदुद्धारो कतो, तं अत्थदस्सनमत्तन्ति दट्ठब्बं।
Aññāṇadukkhāti ajānanabhāvo adukkhamasukhāvedanāya dukkhaṃ. Sammā vibhāgajānanasabhāvo ñāṇassa sambhavo. Ñāṇasampayuttā hi ñāṇūpanissayā adukkhamasukhā vedanā pasatthākārā, yato sā iṭṭhā ceva iṭṭhaphalā cāti. Ajānanabhāvoti ettha vuttavipariyāyena attho veditabbo. ‘‘Dukkhanti vidito’’ti pāḷi, aṭṭhakathāyaṃ pana viditanti paduddhāro kato, taṃ atthadassanamattanti daṭṭhabbaṃ.
वेदनापरिच्छेदजाननेति ‘‘तिस्सो इमा वेदना’’ति एवं परिच्छेदतो जानने। अञ्ञासीति कदा अञ्ञासि? इमस्मिं देसनाकालेति वदन्ति, पटिवेधकालेति पन युत्तं। यथापटिविद्धा हि वेदना इध थेरेन देसिताति। इमिना कारणेनाति ‘‘यदनिच्चं तं दुक्ख’’न्ति वेदनानं अनिच्चताय दुक्खभावजाननसङ्खातेन कारणेन। तंनिमित्तं हिस्स वेदनासु तण्हा न उप्पज्जति। अतिप्पपञ्चोति अतिवित्थारो। दुक्खस्मिं अन्तोगधं दुक्खपरियापन्नत्ता। दुक्खन्ति सब्बं वेदयितं दुक्खं सङ्खारदुक्खभावतो। ञातमत्तेति याथावतो अवबुज्झनमत्ते। तण्हा न तिट्ठतीति न सन्तिट्ठति नप्पवत्तति।
Vedanāparicchedajānaneti ‘‘tisso imā vedanā’’ti evaṃ paricchedato jānane. Aññāsīti kadā aññāsi? Imasmiṃ desanākāleti vadanti, paṭivedhakāleti pana yuttaṃ. Yathāpaṭividdhā hi vedanā idha therena desitāti. Iminā kāraṇenāti ‘‘yadaniccaṃ taṃ dukkha’’nti vedanānaṃ aniccatāya dukkhabhāvajānanasaṅkhātena kāraṇena. Taṃnimittaṃ hissa vedanāsu taṇhā na uppajjati. Atippapañcoti ativitthāro. Dukkhasmiṃ antogadhaṃ dukkhapariyāpannattā. Dukkhanti sabbaṃ vedayitaṃ dukkhaṃ saṅkhāradukkhabhāvato. Ñātamatteti yāthāvato avabujjhanamatte. Taṇhā na tiṭṭhatīti na santiṭṭhati nappavattati.
कथं विमोक्खाति अज्झत्तबहिद्धाभेदेसु विमुत्ता। हेतुम्हि चेतं निस्सक्कवचनन्ति हेतुअत्थेन करणवचनेन अत्थमाह ‘‘कतरेन विमोक्खेना’’ति। करणत्थेपि वा एतं निस्सक्कवचनन्ति तथा वुत्तं। अभिनिवेसोति विपस्सनारम्भो। बहिद्धाधम्मापि दट्ठब्बायेव सब्बस्सपि परिञ्ञेय्यस्स परिजानितब्बतो। ञाणं पवत्तेत्वा। तेति अज्झत्तसङ्खारे। ववत्थपेत्वाति सलक्खणतो परिच्छिन्दित्वा। बहिद्धा ओतारेतीति बहिद्धासङ्खारेसु ञाणं ओतारेति। अज्झत्तं ओतारेतीति अज्झत्तसङ्खारे सम्मसति। तत्र तस्मिं चतुक्के। तेसं ववत्थानकालेति तेसं अज्झत्तसङ्खारानं विपस्सनाकाले।
Kathaṃ vimokkhāti ajjhattabahiddhābhedesu vimuttā. Hetumhi cetaṃ nissakkavacananti hetuatthena karaṇavacanena atthamāha ‘‘katarena vimokkhenā’’ti. Karaṇatthepi vā etaṃ nissakkavacananti tathā vuttaṃ. Abhinivesoti vipassanārambho. Bahiddhādhammāpi daṭṭhabbāyeva sabbassapi pariññeyyassa parijānitabbato. Ñāṇaṃ pavattetvā. Teti ajjhattasaṅkhāre. Vavatthapetvāti salakkhaṇato paricchinditvā. Bahiddhā otāretīti bahiddhāsaṅkhāresu ñāṇaṃ otāreti. Ajjhattaṃ otāretīti ajjhattasaṅkhāre sammasati. Tatra tasmiṃ catukke. Tesaṃ vavatthānakāleti tesaṃ ajjhattasaṅkhārānaṃ vipassanākāle.
सब्बुपादानक्खयाति सब्बसो उपादानानं खया। कामं दिट्ठिसीलब्बतअत्तवादुपादानानि पठममग्गेनेव खीयन्ति, कामुपादानं पन अग्गमग्गेनाति तस्स वसेन ‘‘सब्बुपादानक्खया’’ति वदन्तो थेरो अत्तनो अरहत्तपत्तिं ब्याकरोति। तेनाह ‘‘आसवा नानुस्सवन्ती’’ति। सतोति इमिना सतिवेपुल्लप्पत्तिं दस्सेति। चक्खुतो रूपे सवन्तीति चक्खुविञ्ञाणवीथियं तदनुगतमनोविञ्ञाणवीथियञ्च रूपारम्मणा आसवा पवत्तन्तीति। किञ्चापि तत्थ कुसलादीनम्पि पवत्ति अत्थि, कामासवादयो एव वणतो यूसं विय पग्घरणकअसुचिभावेन सन्दन्ति, तथा सेसवारेसु। तेनाह ‘‘एव’’न्तिआदि, तस्मा ते एव ‘‘आसवा’’ति वुच्चन्ति। तत्थ हि पग्घरणकअसुचिम्हि निरुळ्हो आसवसद्दो। ‘‘अत्तानं नावजानामी’’ति वुत्तत्ता ‘‘ओमानपहानं कथित’’न्ति आह। तेन आसवेसु समुदायुपलक्खणं कथितन्ति दट्ठब्बं। न हि सेय्यमानादिप्पहानेन विना हीनमानंयेव पजहति। पजाननाति ‘‘नापरं इत्थत्ताया’’ति वुत्तपजाननसम्पन्नो होतीति।
Sabbupādānakkhayāti sabbaso upādānānaṃ khayā. Kāmaṃ diṭṭhisīlabbataattavādupādānāni paṭhamamaggeneva khīyanti, kāmupādānaṃ pana aggamaggenāti tassa vasena ‘‘sabbupādānakkhayā’’ti vadanto thero attano arahattapattiṃ byākaroti. Tenāha ‘‘āsavā nānussavantī’’ti. Satoti iminā sativepullappattiṃ dasseti. Cakkhuto rūpe savantīti cakkhuviññāṇavīthiyaṃ tadanugatamanoviññāṇavīthiyañca rūpārammaṇā āsavā pavattantīti. Kiñcāpi tattha kusalādīnampi pavatti atthi, kāmāsavādayo eva vaṇato yūsaṃ viya paggharaṇakaasucibhāvena sandanti, tathā sesavāresu. Tenāha ‘‘eva’’ntiādi, tasmā te eva ‘‘āsavā’’ti vuccanti. Tattha hi paggharaṇakaasucimhi niruḷho āsavasaddo. ‘‘Attānaṃ nāvajānāmī’’ti vuttattā ‘‘omānapahānaṃ kathita’’nti āha. Tena āsavesu samudāyupalakkhaṇaṃ kathitanti daṭṭhabbaṃ. Na hi seyyamānādippahānena vinā hīnamānaṃyeva pajahati. Pajānanāti ‘‘nāparaṃ itthattāyā’’ti vuttapajānanasampanno hotīti.
सरूपभेदतोपीति ‘‘चत्तारो’’ति एवं परिमाणपरिच्छेदतोपि। इदं भगवा दस्सेन्तो आहाति सम्बन्धो। इदन्ति च ‘‘अयम्पि खो’’तिआदिवचनं सन्धायाह।
Sarūpabhedatopīti ‘‘cattāro’’ti evaṃ parimāṇaparicchedatopi. Idaṃ bhagavā dassento āhāti sambandho. Idanti ca ‘‘ayampi kho’’tiādivacanaṃ sandhāyāha.
असम्भिन्नाय एवाति यथानिसिन्नाय एव, अवुट्ठिताय एवाति अत्थो। पुग्गलथोमनत्थन्ति देसनाकुसलानं आनन्दत्थेरादीनं पुग्गलानं पसंसनत्थं उक्कंसनत्थं। धम्मथोमनत्थन्ति पटिपत्तिधम्मस्स पसंसनत्थं। तेपीति आनन्दत्थेरादयो भिक्खूपि। धम्मपटिग्गाहका भिक्खू। अत्थेति सीलादिअत्थे। धम्मेति पाळिधम्मे।
Asambhinnāya evāti yathānisinnāya eva, avuṭṭhitāya evāti attho. Puggalathomanatthanti desanākusalānaṃ ānandattherādīnaṃ puggalānaṃ pasaṃsanatthaṃ ukkaṃsanatthaṃ. Dhammathomanatthanti paṭipattidhammassa pasaṃsanatthaṃ. Tepīti ānandattherādayo bhikkhūpi. Dhammapaṭiggāhakā bhikkhū. Attheti sīlādiatthe. Dhammeti pāḷidhamme.
अस्साति भगवतो। आनुभावं करिस्सति ‘‘दिवसञ्चेपि भगवा’’तिआदिना। नन्ति सारिपुत्तत्थेरं। अहम्पि तथेव थोमेस्सामि ‘‘सा हि भिक्खू’’तिआदिना। एवं चिन्तेसीति एवं वक्खमानेन धम्मदायाददेसनाय चिन्तिताकारेन चिन्तेसि। तेनाह ‘‘यथा’’तिआदि। एकज्झासयायाति समानाधिप्पायाय। मतियाति पञ्ञाय। अयं देसना अग्गाति भगवा धम्मसेनापतिं गुणतो एवं पग्गण्हातीति कत्वा वुत्तं।
Assāti bhagavato. Ānubhāvaṃ karissati ‘‘divasañcepi bhagavā’’tiādinā. Nanti sāriputtattheraṃ. Ahampi tatheva thomessāmi ‘‘sā hi bhikkhū’’tiādinā. Evaṃ cintesīti evaṃ vakkhamānena dhammadāyādadesanāya cintitākārena cintesi. Tenāha ‘‘yathā’’tiādi. Ekajjhāsayāyāti samānādhippāyāya. Matiyāti paññāya. Ayaṃ desanā aggāti bhagavā dhammasenāpatiṃ guṇato evaṃ paggaṇhātīti katvā vuttaṃ.
पकासेत्वाति गुणतो पाकटं पञ्ञातं कत्वा सब्बसावकेहि सेट्ठभावे ठपेतुकामो। चित्तगतिया चित्तवसेन कायस्स परिणामनेन ‘‘अयं कायो इदं चित्तं विय होतू’’ति कायसमानगतिकत्ताधिट्ठानेन। कथं पन कायो दन्धप्पवत्तिको लहुपरिवत्तेन चित्तेन समानगतिको होतीति? न सब्बथा समानगतिको। यथेव हि कायवसेन चित्तविपरिणामने चित्तं सब्बथा कायेन समानगतिकं होति। न हि तदा चित्तं सभावसिद्धेन अत्तनो खणेन अवत्तित्वा दन्धवुत्तिकस्स रूपधम्मस्स खणेन वत्तितुं सक्कोति, ‘‘इदं चित्तं अयं कायो विय होतू’’ति पनाधिट्ठानेन दन्धगतिकस्स कायस्स अनुवत्तनतो याव इच्छितट्ठानप्पत्ति होति, ताव कायगतिअनुलोमेनेव हुत्वा सन्तानवसेन पवत्तमानं चित्तं कायगतिया परिणामितं नाम होति, एवं ‘‘अयं कायो इदं चित्तं विय होतू’’ति अधिट्ठानेन पगेव सुखलहुसञ्ञाय सम्पादितत्ता अभावितिद्धिपादानं विय दन्धं अवत्तित्वा यथा लहुकतिपयचित्तवारेहेव इच्छितट्ठानप्पति होति, एवं पवत्तरूपता विञ्ञायतीति।
Pakāsetvāti guṇato pākaṭaṃ paññātaṃ katvā sabbasāvakehi seṭṭhabhāve ṭhapetukāmo. Cittagatiyā cittavasena kāyassa pariṇāmanena ‘‘ayaṃ kāyo idaṃ cittaṃ viya hotū’’ti kāyasamānagatikattādhiṭṭhānena. Kathaṃ pana kāyo dandhappavattiko lahuparivattena cittena samānagatiko hotīti? Na sabbathā samānagatiko. Yatheva hi kāyavasena cittavipariṇāmane cittaṃ sabbathā kāyena samānagatikaṃ hoti. Na hi tadā cittaṃ sabhāvasiddhena attano khaṇena avattitvā dandhavuttikassa rūpadhammassa khaṇena vattituṃ sakkoti, ‘‘idaṃ cittaṃ ayaṃ kāyo viya hotū’’ti panādhiṭṭhānena dandhagatikassa kāyassa anuvattanato yāva icchitaṭṭhānappatti hoti, tāva kāyagatianulomeneva hutvā santānavasena pavattamānaṃ cittaṃ kāyagatiyā pariṇāmitaṃ nāma hoti, evaṃ ‘‘ayaṃ kāyo idaṃ cittaṃ viya hotū’’ti adhiṭṭhānena pageva sukhalahusaññāya sampāditattā abhāvitiddhipādānaṃ viya dandhaṃ avattitvā yathā lahukatipayacittavāreheva icchitaṭṭhānappati hoti, evaṃ pavattarūpatā viññāyatīti.
अधिप्पायानुरूपमेव तस्स भगवतो थोमनाय कतत्ता। इदं नाम अत्थजातं भगवा पुच्छिस्सतीति पुब्बे मया अविदितं अपस्सं। आसयजाननत्थन्ति ‘‘एवं ब्याकरोन्तेन सत्थु अज्झासयो गहितो होती’’ति एवं सत्थु अज्झासयजाननत्थं। दुतियं पञ्हं पुच्छन्तो भगवा पठमं पञ्हं अनुमोदि दुतियं पञ्हं पुच्छन्तेनेव पठमपञ्हविस्सज्जनस्स सम्पटिच्छितभावतो।
Adhippāyānurūpameva tassa bhagavato thomanāya katattā. Idaṃ nāma atthajātaṃ bhagavā pucchissatīti pubbe mayā aviditaṃ apassaṃ. Āsayajānanatthanti ‘‘evaṃ byākarontena satthu ajjhāsayo gahito hotī’’ti evaṃ satthu ajjhāsayajānanatthaṃ. Dutiyaṃ pañhaṃ pucchanto bhagavā paṭhamaṃ pañhaṃ anumodi dutiyaṃ pañhaṃ pucchanteneva paṭhamapañhavissajjanassa sampaṭicchitabhāvato.
एतं अहोसीति एतं परिवितक्कनं अहोसि। अस्साति कळारखत्तियस्स भिक्खुनो। धम्मे दहतीति धम्मधातु, सावकपारमीञाणं, सावकविसये धम्मे दहति याथावतो अजिते कत्वा ठपेतीति अत्थो। तेनाह ‘‘धम्मधातू’’तिआदि। सब्बञ्ञुतञ्ञाणगतिकमेव विसये। गोचरधम्मेति गोचरभूते ञेय्यधम्मे।
Etaṃ ahosīti etaṃ parivitakkanaṃ ahosi. Assāti kaḷārakhattiyassa bhikkhuno. Dhamme dahatīti dhammadhātu, sāvakapāramīñāṇaṃ, sāvakavisaye dhamme dahati yāthāvato ajite katvā ṭhapetīti attho. Tenāha ‘‘dhammadhātū’’tiādi. Sabbaññutaññāṇagatikameva visaye. Gocaradhammeti gocarabhūte ñeyyadhamme.
कळारसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Kaḷārasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / २. कळारसुत्तं • 2. Kaḷārasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / २. कळारसुत्तवण्णना • 2. Kaḷārasuttavaṇṇanā
