| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
២. កឡារសុត្តវណ្ណនា
2. Kaḷārasuttavaṇṇanā
៣២. តស្ស ថេរស្ស នាមំ ជាតិសមុទាគតំ។ និវត្តោតិ បុព្ពេ វដ្ដសោតស្ស បដិសោតំ គន្តុំ អារទ្ធោ, តំ អវិសហន្តោ អនុសោតមេវ គច្ឆន្តោ, តតោ និវត្តោ បរិក្លេសវិធមេ អសំសដ្ឋោ វិយុត្តោ ហោតិ។ ឯត្ថ ចេតនាតិ វា អស្សាសោ។ ហីនាយាវត្តនំ នាម កាមេសុ សាបេក្ខតាយ, តត្ថ ច និរបេក្ខតា តតិយមគ្គាធិគមេនាតិ ទស្សេន្តោ ‘‘តយោ មគ្គេ’’តិអាទិមាហ។ សាវកបារមីញាណំ ថេរស្ស អរហត្តាធិគមេន និប្ផន្នំ, តស្មា តស្ស តំ ឧបរិមកោដិយា អស្សាសោ វុត្តោ។ ឧគ្ឃាដិតាតិ វិវដា, វូបសមិតាតិ អត្ថោ។ តត្ថាតិ អរហត្តប្បត្តិយំ។ វិចិកិច្ឆាភាវន្តិ និព្ពេមតិកតំ។
32.Tassa therassa nāmaṃ jātisamudāgataṃ. Nivattoti pubbe vaṭṭasotassa paṭisotaṃ gantuṃ āraddho, taṃ avisahanto anusotameva gacchanto, tato nivatto pariklesavidhame asaṃsaṭṭho viyutto hoti. Ettha cetanāti vā assāso. Hīnāyāvattanaṃ nāma kāmesu sāpekkhatāya, tattha ca nirapekkhatā tatiyamaggādhigamenāti dassento ‘‘tayo magge’’tiādimāha. Sāvakapāramīñāṇaṃ therassa arahattādhigamena nipphannaṃ, tasmā tassa taṃ uparimakoṭiyā assāso vutto. Ugghāṭitāti vivaṭā, vūpasamitāti attho. Tatthāti arahattappattiyaṃ. Vicikicchābhāvanti nibbematikataṃ.
ន ឯវំ ព្យាកតាតិ ‘‘ខីណា ជាតី’’តិអាទិកា ឯវំ ឧត្តានកំ ន ព្យាកតា, បរិយាយេន បន ព្យាកតា។ កេនចីតិ កេនចិបិ ការណេន។ ឯវំ ឧត្តានកំ ព្យាករិស្សតិ។
Naevaṃ byākatāti ‘‘khīṇā jātī’’tiādikā evaṃ uttānakaṃ na byākatā, pariyāyena pana byākatā. Kenacīti kenacipi kāraṇena. Evaṃ uttānakaṃ byākarissati.
តស្ស បច្ចយស្ស ខយាតិ តស្ស កម្មភវសង្ខាតស្ស បច្ចយស្ស អវិជ្ជាយ សហការិតាយំ សង្គហិតស្ស ខយា អនុប្បាទា និរោធា។ ខីណស្មិន្តិ ខីណេ។ អនុប្បាទនិរោធេន និរុទ្ធេ ជាតិយា យថាវុត្តេ បច្ចយេ។ ជាតិសង្ខាតំ ផលំ ខីណំ អនុប្បត្តិធម្មតំ អាបាទិតន្តិ។ វិទិតំ ញាតំ។ អាជានាតិ ចតុសច្ចំ ហេដ្ឋិមមគ្គេហិ ញាតំ អនតិក្កមិត្វាវ បដិវិជ្ឈតីតិ អញ្ញា អគ្គមគ្គោ។ តទុបចារេន អគ្គផលំ ឥធ ‘‘អញ្ញា’’ នាម។ បច្ចយោតិ ភវូបបត្តិយា បច្ចយោ បដិច្ចសមុប្បាទោ។
Tassa paccayassa khayāti tassa kammabhavasaṅkhātassa paccayassa avijjāya sahakāritāyaṃ saṅgahitassa khayā anuppādā nirodhā. Khīṇasminti khīṇe. Anuppādanirodhena niruddhe jātiyā yathāvutte paccaye. Jātisaṅkhātaṃ phalaṃ khīṇaṃ anuppattidhammataṃ āpāditanti. Viditaṃ ñātaṃ. Ājānāti catusaccaṃ heṭṭhimamaggehi ñātaṃ anatikkamitvāva paṭivijjhatīti aññā aggamaggo. Tadupacārena aggaphalaṃ idha ‘‘aññā’’ nāma. Paccayoti bhavūpapattiyā paccayo paṭiccasamuppādo.
មេតិ មយា។ អញ្ញាសិ អាការគ្គហណេន ចិត្តាចារំ ជានាតិ។ តេនាតិ ភគវតា។ ព្យាករណំ អនុមោទិតំ បញ្ហព្យាករណស្ស វិសយកតភាវតោ។
Meti mayā. Aññāsi ākāraggahaṇena cittācāraṃ jānāti. Tenāti bhagavatā. Byākaraṇaṃ anumoditaṃ pañhabyākaraṇassa visayakatabhāvato.
អយមស្ស វិសយោតិ អយំ វេទនា អស្ស សារិបុត្តត្ថេរស្ស សវិសយោ តត្ថ វិសយភាវេន បវត្តត្តា។ កិញ្ចាបីតិ កិញ្ចាបិ សុខា វេទនា ឋិតិសុខា ទុក្ខា វេទនា វិបរិណាមសុខា, អទុក្ខមសុខា វេទនា ញាណសុខា។ វិបរិណាមកោដិយាតិ អនិច្ចភាវេន សព្ពាវ វេទនា ទុក្ខា នាម ។ សុខបដិក្ខេបតោបិ ហិ សុខបីតិយា ផរណតាយ សុខាតិ តិក្ខមត្តេន វិបរិណាមទុក្ខាតិ វិបរិណាមតោ អភាវាធិគមេន សុខនិរោធក្ខណមត្តេន។ តថា ហិ វុត្តំ បបញ្ចសូទនិយំ ‘‘សុខាយ វេទនាយ អត្ថិភាវោ សុខ’’ន្តិ។ សុខកាមោ ទុក្ខំ តិតិក្ខតិ។ អបរិញ្ញាតវត្ថុកានញ្ហិ សុខវេទនុបរមោ ទុក្ខតោ ឧបដ្ឋាតិ, តស្មាយមត្ថោ វិយោគេន ទីបេតព្ពោ។ ‘‘ទុក្ខា វិបរិណាមសុខា’’តិ ឯត្ថាបិ ឯសេវ នយោ។ តថាចាហ បបញ្ចសូទនិយំ ‘‘ទុក្ខាយ វេទនាយ នត្ថិភាវោ សុខ’’ន្តិ។ ទុក្ខវេទនុបរមោ ហិ វុត្តានំ សុខតោ ឧបដ្ឋាតិ ឯវាតិ វទន្តិ។ តស្ស យោគស្ស វូបសមេន ‘‘អហោ សុខំ ជាត’’ន្តិ មជ្ឈត្តវេទនាយ ជាននភាវោ យាថាវតោ អវពុជ្ឈនំ សុខំ។ អទុក្ខមសុខាបិ វេទនា វិជានន្តស្ស សុខំ ហោតិ តស្ស សុខុមតាយ វិញ្ញេយ្យភាវតោ។ យថា រូបារូបធម្មានំ សលក្ខណតោ សាមញ្ញលក្ខណតោ ច សម្មទេវ អវពោធោ បរមំ សុខំ។ តេនាហ –
Ayamassa visayoti ayaṃ vedanā assa sāriputtattherassa savisayo tattha visayabhāvena pavattattā. Kiñcāpīti kiñcāpi sukhā vedanā ṭhitisukhā dukkhā vedanā vipariṇāmasukhā, adukkhamasukhā vedanā ñāṇasukhā. Vipariṇāmakoṭiyāti aniccabhāvena sabbāva vedanā dukkhā nāma. Sukhapaṭikkhepatopi hi sukhapītiyā pharaṇatāya sukhāti tikkhamattena vipariṇāmadukkhāti vipariṇāmato abhāvādhigamena sukhanirodhakkhaṇamattena. Tathā hi vuttaṃ papañcasūdaniyaṃ ‘‘sukhāya vedanāya atthibhāvo sukha’’nti. Sukhakāmo dukkhaṃ titikkhati. Apariññātavatthukānañhi sukhavedanuparamo dukkhato upaṭṭhāti, tasmāyamattho viyogena dīpetabbo. ‘‘Dukkhā vipariṇāmasukhā’’ti etthāpi eseva nayo. Tathācāha papañcasūdaniyaṃ ‘‘dukkhāya vedanāya natthibhāvo sukha’’nti. Dukkhavedanuparamo hi vuttānaṃ sukhato upaṭṭhāti evāti vadanti. Tassa yogassa vūpasamena ‘‘aho sukhaṃ jāta’’nti majjhattavedanāya jānanabhāvo yāthāvato avabujjhanaṃ sukhaṃ. Adukkhamasukhāpi vedanā vijānantassa sukhaṃ hoti tassa sukhumatāya viññeyyabhāvato. Yathā rūpārūpadhammānaṃ salakkhaṇato sāmaññalakkhaṇato ca sammadeva avabodho paramaṃ sukhaṃ. Tenāha –
‘‘យតោ យតោ សម្មសតិ, ខន្ធានំ ឧទយព្ពយំ;
‘‘Yato yato sammasati, khandhānaṃ udayabbayaṃ;
លភតី បីតិបាមោជ្ជំ, អមតំ តំ វិជានត’’ន្តិ។ (ធ. ប. ៣៧៤);
Labhatī pītipāmojjaṃ, amataṃ taṃ vijānata’’nti. (dha. pa. 374);
អញ្ញាណទុក្ខាតិ អជាននភាវោ អទុក្ខមសុខាវេទនាយ ទុក្ខំ។ សម្មា វិភាគជាននសភាវោ ញាណស្ស សម្ភវោ។ ញាណសម្បយុត្តា ហិ ញាណូបនិស្សយា អទុក្ខមសុខា វេទនា បសត្ថាការា, យតោ សា ឥដ្ឋា ចេវ ឥដ្ឋផលា ចាតិ។ អជាននភាវោតិ ឯត្ថ វុត្តវិបរិយាយេន អត្ថោ វេទិតព្ពោ។ ‘‘ទុក្ខន្តិ វិទិតោ’’តិ បាឡិ, អដ្ឋកថាយំ បន វិទិតន្តិ បទុទ្ធារោ កតោ, តំ អត្ថទស្សនមត្តន្តិ ទដ្ឋព្ពំ។
Aññāṇadukkhāti ajānanabhāvo adukkhamasukhāvedanāya dukkhaṃ. Sammā vibhāgajānanasabhāvo ñāṇassa sambhavo. Ñāṇasampayuttā hi ñāṇūpanissayā adukkhamasukhā vedanā pasatthākārā, yato sā iṭṭhā ceva iṭṭhaphalā cāti. Ajānanabhāvoti ettha vuttavipariyāyena attho veditabbo. ‘‘Dukkhanti vidito’’ti pāḷi, aṭṭhakathāyaṃ pana viditanti paduddhāro kato, taṃ atthadassanamattanti daṭṭhabbaṃ.
វេទនាបរិច្ឆេទជាននេតិ ‘‘តិស្សោ ឥមា វេទនា’’តិ ឯវំ បរិច្ឆេទតោ ជាននេ។ អញ្ញាសីតិ កទា អញ្ញាសិ? ឥមស្មិំ ទេសនាកាលេតិ វទន្តិ, បដិវេធកាលេតិ បន យុត្តំ។ យថាបដិវិទ្ធា ហិ វេទនា ឥធ ថេរេន ទេសិតាតិ។ ឥមិនា ការណេនាតិ ‘‘យទនិច្ចំ តំ ទុក្ខ’’ន្តិ វេទនានំ អនិច្ចតាយ ទុក្ខភាវជាននសង្ខាតេន ការណេន។ តំនិមិត្តំ ហិស្ស វេទនាសុ តណ្ហា ន ឧប្បជ្ជតិ។ អតិប្បបញ្ចោតិ អតិវិត្ថារោ។ ទុក្ខស្មិំ អន្តោគធំ ទុក្ខបរិយាបន្នត្តា។ ទុក្ខន្តិ សព្ពំ វេទយិតំ ទុក្ខំ សង្ខារទុក្ខភាវតោ។ ញាតមត្តេតិ យាថាវតោ អវពុជ្ឈនមត្តេ។ តណ្ហា ន តិដ្ឋតីតិ ន សន្តិដ្ឋតិ នប្បវត្តតិ។
Vedanāparicchedajānaneti ‘‘tisso imā vedanā’’ti evaṃ paricchedato jānane. Aññāsīti kadā aññāsi? Imasmiṃ desanākāleti vadanti, paṭivedhakāleti pana yuttaṃ. Yathāpaṭividdhā hi vedanā idha therena desitāti. Iminā kāraṇenāti ‘‘yadaniccaṃ taṃ dukkha’’nti vedanānaṃ aniccatāya dukkhabhāvajānanasaṅkhātena kāraṇena. Taṃnimittaṃ hissa vedanāsu taṇhā na uppajjati. Atippapañcoti ativitthāro. Dukkhasmiṃ antogadhaṃ dukkhapariyāpannattā. Dukkhanti sabbaṃ vedayitaṃ dukkhaṃ saṅkhāradukkhabhāvato. Ñātamatteti yāthāvato avabujjhanamatte. Taṇhā na tiṭṭhatīti na santiṭṭhati nappavattati.
កថំ វិមោក្ខាតិ អជ្ឈត្តពហិទ្ធាភេទេសុ វិមុត្តា។ ហេតុម្ហិ ចេតំ និស្សក្កវចនន្តិ ហេតុអត្ថេន ករណវចនេន អត្ថមាហ ‘‘កតរេន វិមោក្ខេនា’’តិ។ ករណត្ថេបិ វា ឯតំ និស្សក្កវចនន្តិ តថា វុត្តំ។ អភិនិវេសោតិ វិបស្សនារម្ភោ។ ពហិទ្ធាធម្មាបិ ទដ្ឋព្ពាយេវ សព្ពស្សបិ បរិញ្ញេយ្យស្ស បរិជានិតព្ពតោ។ ញាណំ បវត្តេត្វា។ តេតិ អជ្ឈត្តសង្ខារេ។ វវត្ថបេត្វាតិ សលក្ខណតោ បរិច្ឆិន្ទិត្វា។ ពហិទ្ធា ឱតារេតីតិ ពហិទ្ធាសង្ខារេសុ ញាណំ ឱតារេតិ។ អជ្ឈត្តំ ឱតារេតីតិ អជ្ឈត្តសង្ខារេ សម្មសតិ។ តត្រ តស្មិំ ចតុក្កេ។ តេសំ វវត្ថានកាលេតិ តេសំ អជ្ឈត្តសង្ខារានំ វិបស្សនាកាលេ។
Kathaṃ vimokkhāti ajjhattabahiddhābhedesu vimuttā. Hetumhi cetaṃ nissakkavacananti hetuatthena karaṇavacanena atthamāha ‘‘katarena vimokkhenā’’ti. Karaṇatthepi vā etaṃ nissakkavacananti tathā vuttaṃ. Abhinivesoti vipassanārambho. Bahiddhādhammāpi daṭṭhabbāyeva sabbassapi pariññeyyassa parijānitabbato. Ñāṇaṃ pavattetvā. Teti ajjhattasaṅkhāre. Vavatthapetvāti salakkhaṇato paricchinditvā. Bahiddhā otāretīti bahiddhāsaṅkhāresu ñāṇaṃ otāreti. Ajjhattaṃ otāretīti ajjhattasaṅkhāre sammasati. Tatra tasmiṃ catukke. Tesaṃ vavatthānakāleti tesaṃ ajjhattasaṅkhārānaṃ vipassanākāle.
សព្ពុបាទានក្ខយាតិ សព្ពសោ ឧបាទានានំ ខយា។ កាមំ ទិដ្ឋិសីលព្ពតអត្តវាទុបាទានានិ បឋមមគ្គេនេវ ខីយន្តិ, កាមុបាទានំ បន អគ្គមគ្គេនាតិ តស្ស វសេន ‘‘សព្ពុបាទានក្ខយា’’តិ វទន្តោ ថេរោ អត្តនោ អរហត្តបត្តិំ ព្យាករោតិ។ តេនាហ ‘‘អាសវា នានុស្សវន្តី’’តិ។ សតោតិ ឥមិនា សតិវេបុល្លប្បត្តិំ ទស្សេតិ។ ចក្ខុតោ រូបេ សវន្តីតិ ចក្ខុវិញ្ញាណវីថិយំ តទនុគតមនោវិញ្ញាណវីថិយញ្ច រូបារម្មណា អាសវា បវត្តន្តីតិ។ កិញ្ចាបិ តត្ថ កុសលាទីនម្បិ បវត្តិ អត្ថិ, កាមាសវាទយោ ឯវ វណតោ យូសំ វិយ បគ្ឃរណកអសុចិភាវេន សន្ទន្តិ, តថា សេសវារេសុ។ តេនាហ ‘‘ឯវ’’ន្តិអាទិ, តស្មា តេ ឯវ ‘‘អាសវា’’តិ វុច្ចន្តិ។ តត្ថ ហិ បគ្ឃរណកអសុចិម្ហិ និរុឡ្ហោ អាសវសទ្ទោ។ ‘‘អត្តានំ នាវជានាមី’’តិ វុត្តត្តា ‘‘ឱមានបហានំ កថិត’’ន្តិ អាហ។ តេន អាសវេសុ សមុទាយុបលក្ខណំ កថិតន្តិ ទដ្ឋព្ពំ។ ន ហិ សេយ្យមានាទិប្បហានេន វិនា ហីនមានំយេវ បជហតិ។ បជាននាតិ ‘‘នាបរំ ឥត្ថត្តាយា’’តិ វុត្តបជាននសម្បន្នោ ហោតីតិ។
Sabbupādānakkhayāti sabbaso upādānānaṃ khayā. Kāmaṃ diṭṭhisīlabbataattavādupādānāni paṭhamamaggeneva khīyanti, kāmupādānaṃ pana aggamaggenāti tassa vasena ‘‘sabbupādānakkhayā’’ti vadanto thero attano arahattapattiṃ byākaroti. Tenāha ‘‘āsavā nānussavantī’’ti. Satoti iminā sativepullappattiṃ dasseti. Cakkhuto rūpe savantīti cakkhuviññāṇavīthiyaṃ tadanugatamanoviññāṇavīthiyañca rūpārammaṇā āsavā pavattantīti. Kiñcāpi tattha kusalādīnampi pavatti atthi, kāmāsavādayo eva vaṇato yūsaṃ viya paggharaṇakaasucibhāvena sandanti, tathā sesavāresu. Tenāha ‘‘eva’’ntiādi, tasmā te eva ‘‘āsavā’’ti vuccanti. Tattha hi paggharaṇakaasucimhi niruḷho āsavasaddo. ‘‘Attānaṃ nāvajānāmī’’ti vuttattā ‘‘omānapahānaṃ kathita’’nti āha. Tena āsavesu samudāyupalakkhaṇaṃ kathitanti daṭṭhabbaṃ. Na hi seyyamānādippahānena vinā hīnamānaṃyeva pajahati. Pajānanāti ‘‘nāparaṃ itthattāyā’’ti vuttapajānanasampanno hotīti.
សរូបភេទតោបីតិ ‘‘ចត្តារោ’’តិ ឯវំ បរិមាណបរិច្ឆេទតោបិ។ ឥទំ ភគវា ទស្សេន្តោ អាហាតិ សម្ពន្ធោ។ ឥទន្តិ ច ‘‘អយម្បិ ខោ’’តិអាទិវចនំ សន្ធាយាហ។
Sarūpabhedatopīti ‘‘cattāro’’ti evaṃ parimāṇaparicchedatopi. Idaṃ bhagavā dassento āhāti sambandho. Idanti ca ‘‘ayampi kho’’tiādivacanaṃ sandhāyāha.
អសម្ភិន្នាយ ឯវាតិ យថានិសិន្នាយ ឯវ, អវុដ្ឋិតាយ ឯវាតិ អត្ថោ។ បុគ្គលថោមនត្ថន្តិ ទេសនាកុសលានំ អានន្ទត្ថេរាទីនំ បុគ្គលានំ បសំសនត្ថំ ឧក្កំសនត្ថំ។ ធម្មថោមនត្ថន្តិ បដិបត្តិធម្មស្ស បសំសនត្ថំ។ តេបីតិ អានន្ទត្ថេរាទយោ ភិក្ខូបិ។ ធម្មបដិគ្គាហកា ភិក្ខូ។ អត្ថេតិ សីលាទិអត្ថេ។ ធម្មេតិ បាឡិធម្មេ។
Asambhinnāya evāti yathānisinnāya eva, avuṭṭhitāya evāti attho. Puggalathomanatthanti desanākusalānaṃ ānandattherādīnaṃ puggalānaṃ pasaṃsanatthaṃ ukkaṃsanatthaṃ. Dhammathomanatthanti paṭipattidhammassa pasaṃsanatthaṃ. Tepīti ānandattherādayo bhikkhūpi. Dhammapaṭiggāhakā bhikkhū. Attheti sīlādiatthe. Dhammeti pāḷidhamme.
អស្សាតិ ភគវតោ។ អានុភាវំ ករិស្សតិ ‘‘ទិវសញ្ចេបិ ភគវា’’តិអាទិនា។ នន្តិ សារិបុត្តត្ថេរំ។ អហម្បិ តថេវ ថោមេស្សាមិ ‘‘សា ហិ ភិក្ខូ’’តិអាទិនា។ ឯវំ ចិន្តេសីតិ ឯវំ វក្ខមានេន ធម្មទាយាទទេសនាយ ចិន្តិតាការេន ចិន្តេសិ។ តេនាហ ‘‘យថា’’តិអាទិ។ ឯកជ្ឈាសយាយាតិ សមានាធិប្បាយាយ។ មតិយាតិ បញ្ញាយ។ អយំ ទេសនា អគ្គាតិ ភគវា ធម្មសេនាបតិំ គុណតោ ឯវំ បគ្គណ្ហាតីតិ កត្វា វុត្តំ។
Assāti bhagavato. Ānubhāvaṃ karissati ‘‘divasañcepi bhagavā’’tiādinā. Nanti sāriputtattheraṃ. Ahampi tatheva thomessāmi ‘‘sā hi bhikkhū’’tiādinā. Evaṃ cintesīti evaṃ vakkhamānena dhammadāyādadesanāya cintitākārena cintesi. Tenāha ‘‘yathā’’tiādi. Ekajjhāsayāyāti samānādhippāyāya. Matiyāti paññāya. Ayaṃ desanā aggāti bhagavā dhammasenāpatiṃ guṇato evaṃ paggaṇhātīti katvā vuttaṃ.
បកាសេត្វាតិ គុណតោ បាកដំ បញ្ញាតំ កត្វា សព្ពសាវកេហិ សេដ្ឋភាវេ ឋបេតុកាមោ។ ចិត្តគតិយា ចិត្តវសេន កាយស្ស បរិណាមនេន ‘‘អយំ កាយោ ឥទំ ចិត្តំ វិយ ហោតូ’’តិ កាយសមានគតិកត្តាធិដ្ឋានេន។ កថំ បន កាយោ ទន្ធប្បវត្តិកោ លហុបរិវត្តេន ចិត្តេន សមានគតិកោ ហោតីតិ? ន សព្ពថា សមានគតិកោ។ យថេវ ហិ កាយវសេន ចិត្តវិបរិណាមនេ ចិត្តំ សព្ពថា កាយេន សមានគតិកំ ហោតិ។ ន ហិ តទា ចិត្តំ សភាវសិទ្ធេន អត្តនោ ខណេន អវត្តិត្វា ទន្ធវុត្តិកស្ស រូបធម្មស្ស ខណេន វត្តិតុំ សក្កោតិ, ‘‘ឥទំ ចិត្តំ អយំ កាយោ វិយ ហោតូ’’តិ បនាធិដ្ឋានេន ទន្ធគតិកស្ស កាយស្ស អនុវត្តនតោ យាវ ឥច្ឆិតដ្ឋានប្បត្តិ ហោតិ, តាវ កាយគតិអនុលោមេនេវ ហុត្វា សន្តានវសេន បវត្តមានំ ចិត្តំ កាយគតិយា បរិណាមិតំ នាម ហោតិ, ឯវំ ‘‘អយំ កាយោ ឥទំ ចិត្តំ វិយ ហោតូ’’តិ អធិដ្ឋានេន បគេវ សុខលហុសញ្ញាយ សម្បាទិតត្តា អភាវិតិទ្ធិបាទានំ វិយ ទន្ធំ អវត្តិត្វា យថា លហុកតិបយចិត្តវារេហេវ ឥច្ឆិតដ្ឋានប្បតិ ហោតិ, ឯវំ បវត្តរូបតា វិញ្ញាយតីតិ។
Pakāsetvāti guṇato pākaṭaṃ paññātaṃ katvā sabbasāvakehi seṭṭhabhāve ṭhapetukāmo. Cittagatiyā cittavasena kāyassa pariṇāmanena ‘‘ayaṃ kāyo idaṃ cittaṃ viya hotū’’ti kāyasamānagatikattādhiṭṭhānena. Kathaṃ pana kāyo dandhappavattiko lahuparivattena cittena samānagatiko hotīti? Na sabbathā samānagatiko. Yatheva hi kāyavasena cittavipariṇāmane cittaṃ sabbathā kāyena samānagatikaṃ hoti. Na hi tadā cittaṃ sabhāvasiddhena attano khaṇena avattitvā dandhavuttikassa rūpadhammassa khaṇena vattituṃ sakkoti, ‘‘idaṃ cittaṃ ayaṃ kāyo viya hotū’’ti panādhiṭṭhānena dandhagatikassa kāyassa anuvattanato yāva icchitaṭṭhānappatti hoti, tāva kāyagatianulomeneva hutvā santānavasena pavattamānaṃ cittaṃ kāyagatiyā pariṇāmitaṃ nāma hoti, evaṃ ‘‘ayaṃ kāyo idaṃ cittaṃ viya hotū’’ti adhiṭṭhānena pageva sukhalahusaññāya sampāditattā abhāvitiddhipādānaṃ viya dandhaṃ avattitvā yathā lahukatipayacittavāreheva icchitaṭṭhānappati hoti, evaṃ pavattarūpatā viññāyatīti.
អធិប្បាយានុរូបមេវ តស្ស ភគវតោ ថោមនាយ កតត្តា។ ឥទំ នាម អត្ថជាតំ ភគវា បុច្ឆិស្សតីតិ បុព្ពេ មយា អវិទិតំ អបស្សំ។ អាសយជាននត្ថន្តិ ‘‘ឯវំ ព្យាករោន្តេន សត្ថុ អជ្ឈាសយោ គហិតោ ហោតី’’តិ ឯវំ សត្ថុ អជ្ឈាសយជាននត្ថំ។ ទុតិយំ បញ្ហំ បុច្ឆន្តោ ភគវា បឋមំ បញ្ហំ អនុមោទិ ទុតិយំ បញ្ហំ បុច្ឆន្តេនេវ បឋមបញ្ហវិស្សជ្ជនស្ស សម្បដិច្ឆិតភាវតោ។
Adhippāyānurūpameva tassa bhagavato thomanāya katattā. Idaṃ nāma atthajātaṃ bhagavā pucchissatīti pubbe mayā aviditaṃ apassaṃ. Āsayajānanatthanti ‘‘evaṃ byākarontena satthu ajjhāsayo gahito hotī’’ti evaṃ satthu ajjhāsayajānanatthaṃ. Dutiyaṃ pañhaṃ pucchanto bhagavā paṭhamaṃ pañhaṃ anumodi dutiyaṃ pañhaṃ pucchanteneva paṭhamapañhavissajjanassa sampaṭicchitabhāvato.
ឯតំ អហោសីតិ ឯតំ បរិវិតក្កនំ អហោសិ។ អស្សាតិ កឡារខត្តិយស្ស ភិក្ខុនោ។ ធម្មេ ទហតីតិ ធម្មធាតុ, សាវកបារមីញាណំ, សាវកវិសយេ ធម្មេ ទហតិ យាថាវតោ អជិតេ កត្វា ឋបេតីតិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘ធម្មធាតូ’’តិអាទិ។ សព្ពញ្ញុតញ្ញាណគតិកមេវ វិសយេ។ គោចរធម្មេតិ គោចរភូតេ ញេយ្យធម្មេ។
Etaṃ ahosīti etaṃ parivitakkanaṃ ahosi. Assāti kaḷārakhattiyassa bhikkhuno. Dhamme dahatīti dhammadhātu, sāvakapāramīñāṇaṃ, sāvakavisaye dhamme dahati yāthāvato ajite katvā ṭhapetīti attho. Tenāha ‘‘dhammadhātū’’tiādi. Sabbaññutaññāṇagatikameva visaye. Gocaradhammeti gocarabhūte ñeyyadhamme.
កឡារសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Kaḷārasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ២. កឡារសុត្តំ • 2. Kaḷārasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ២. កឡារសុត្តវណ្ណនា • 2. Kaḷārasuttavaṇṇanā
