| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๓. กาฬิโคธาปุตฺตภทฺทิยเตฺถรอปทานวณฺณนา
3. Kāḷigodhāputtabhaddiyattheraapadānavaṇṇanā
ปทุมุตฺตรสมฺพุทฺธนฺติอาทิกํ อายสฺมโต ภทฺทิยสฺส กาฬิโคธาปุตฺตเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล วิภวสมฺปเนฺน เอกสฺมิํ กุเล นิพฺพโตฺต วุทฺธิปฺปโตฺต ปุตฺตทาเรหิ วฑฺฒิโต นครวาสิโน ปุญฺญานิ กโรเนฺต ทิสฺวา สยมฺปิ ปุญฺญานิ กาตุกาโม พุทฺธปฺปมุขํ ภิกฺขุสงฺฆํ นิมเนฺตตฺวา ถูลปฎลิกาทิอเนกานิ มหารหานิ สยนานิ ปญฺญาเปตฺวา ตตฺถ นิสิเนฺน ภควติ สสเงฺฆ ปณีเตนาหาเรน โภเชตฺวา มหาทานํ อทาสิฯ โส เอวํ ยาวตายุกํ ปุญฺญานิ กตฺวา เทวมนุเสฺสสุ อุภยสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อปรภาเค อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กาฬิโคธาย นาม เทวิยา ปุโตฺต หุตฺวา นิพฺพตฺติฯ โส วิญฺญุตํ ปโตฺต อาโรหปริณาหหตฺถปาทรูปสมฺปตฺติยา ภทฺทตฺตา จ กาฬิโคธาย เทวิยา ปุตฺตตฺตา จ ภทฺทิโย กาฬิโคธาปุโตฺตติ ปากโฎฯ สตฺถริ ปสีทิตฺวา มาตาปิตโร อาราเธตฺวา ปพฺพชิตฺวา นจิรเสฺสว อรหา อโหสิฯ
Padumuttarasambuddhantiādikaṃ āyasmato bhaddiyassa kāḷigodhāputtattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle vibhavasampanne ekasmiṃ kule nibbatto vuddhippatto puttadārehi vaḍḍhito nagaravāsino puññāni karonte disvā sayampi puññāni kātukāmo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ nimantetvā thūlapaṭalikādianekāni mahārahāni sayanāni paññāpetvā tattha nisinne bhagavati sasaṅghe paṇītenāhārena bhojetvā mahādānaṃ adāsi. So evaṃ yāvatāyukaṃ puññāni katvā devamanussesu ubhayasampattiyo anubhavitvā aparabhāge imasmiṃ buddhuppāde kāḷigodhāya nāma deviyā putto hutvā nibbatti. So viññutaṃ patto ārohapariṇāhahatthapādarūpasampattiyā bhaddattā ca kāḷigodhāya deviyā puttattā ca bhaddiyo kāḷigodhāputtoti pākaṭo. Satthari pasīditvā mātāpitaro ārādhetvā pabbajitvā nacirasseva arahā ahosi.
๕๔. โส อรหา หุตฺวา อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต ปทุมุตฺตรสมฺพุทฺธนฺติอาทิมาหฯ ตํ เหฎฺฐา วุตฺตตฺถเมวฯ เมตฺตจิตฺตนฺติ มิชฺชติ สิเนหติ นนฺทติ สพฺพสเตฺตติ เมตฺตา, เมตฺตาย สหคตํ จิตฺตํ เมตฺตจิตฺตํ, ตํ ยสฺส ภควโต อตฺถีติ เมตฺตจิโตฺต, ตํ เมตฺตจิตฺตํฯ มหามุนินฺติ สกลภิกฺขูนํ มหนฺตตฺตา มหามุนิ, ตํ ปทุมุตฺตรํ สมฺพุทฺธนฺติ สมฺพโนฺธฯ ชนตา สพฺพาติ สโพฺพ ชนกาโย, สพฺพนครวาสิโนติ อโตฺถฯ สพฺพโลกคฺคนายกนฺติ สกลโลกสฺส อคฺคํ เสฎฺฐํ นิพฺพานสฺส นยนโต ปาปนโต นายกํ ปทุมุตฺตรสมฺพุทฺธํ ชนตา อุเปติ สมีปํ คจฺฉตีติ สมฺพโนฺธฯ
54. So arahā hutvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttarasambuddhantiādimāha. Taṃ heṭṭhā vuttatthameva. Mettacittanti mijjati sinehati nandati sabbasatteti mettā, mettāya sahagataṃ cittaṃ mettacittaṃ, taṃ yassa bhagavato atthīti mettacitto, taṃ mettacittaṃ. Mahāmuninti sakalabhikkhūnaṃ mahantattā mahāmuni, taṃ padumuttaraṃ sambuddhanti sambandho. Janatā sabbāti sabbo janakāyo, sabbanagaravāsinoti attho. Sabbalokagganāyakanti sakalalokassa aggaṃ seṭṭhaṃ nibbānassa nayanato pāpanato nāyakaṃ padumuttarasambuddhaṃ janatā upeti samīpaṃ gacchatīti sambandho.
๕๕. สตฺตุกญฺจ พทฺธกญฺจาติ พทฺธสตฺตุอพทฺธสตฺตุสงฺขาตํ อามิสํฯ อถ วา ภตฺตปูปขชฺชโภชฺชยาคุอาทโย ยาวกาลิกตฺตา อามิสํ ปานโภชนญฺจ คเหตฺวา ปุญฺญเกฺขเตฺต อนุตฺตเร สตฺถุโน ททนฺตีติ สมฺพโนฺธฯ
55.Sattukañca baddhakañcāti baddhasattuabaddhasattusaṅkhātaṃ āmisaṃ. Atha vā bhattapūpakhajjabhojjayāguādayo yāvakālikattā āmisaṃ pānabhojanañca gahetvā puññakkhette anuttare satthuno dadantīti sambandho.
๕๘. อาสนํ พุทฺธยุตฺตกนฺติ พุทฺธโยคฺคํ พุทฺธารหํ พุทฺธานุจฺฉวิกํ สตฺตรตนมยํ อาสนนฺติ อโตฺถฯ เสสํ นยานุโยเคน สุวิเญฺญยฺยเมวาติฯ
58.Āsanaṃ buddhayuttakanti buddhayoggaṃ buddhārahaṃ buddhānucchavikaṃ sattaratanamayaṃ āsananti attho. Sesaṃ nayānuyogena suviññeyyamevāti.
กาฬิโคธาปุตฺตภทฺทิยเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Kāḷigodhāputtabhaddiyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๓. กาฬิโคธาปุตฺตภทฺทิยเตฺถรอปทานํ • 3. Kāḷigodhāputtabhaddiyattheraapadānaṃ
