| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
८. कलिङ्गरसुत्तवण्णना
8. Kaliṅgarasuttavaṇṇanā
२३०. कलिङ्गरं वुच्चति खुद्दकदारुखण्डं, तं उपधानं एतेसन्ति कलिङ्गरूपधाना। लिच्छवी पन खदिरदण्डं उपधानं कत्वा तदा विहरिंसु। तस्मा वुत्तं ‘‘खदिरघटिकासू’’तिआदि। पकतिविज्जुसञ्ञितो नत्थि एतेसं खणो विज्झनेति अक्खणवेधिनो ततो सीघतरं विज्झनतो। ‘‘अक्खण’’न्ति विज्जु वुच्चति इत्तरखणत्ता। अक्खणोभासेन लक्खणवेधका अक्खणवेधिनो। अनेकधा भिन्नस्स वालस्स विज्झनेन वालवेधिनो। वालेकदेसो हि इध ‘‘वालो’’ति गहितो।
230. Kaliṅgaraṃ vuccati khuddakadārukhaṇḍaṃ, taṃ upadhānaṃ etesanti kaliṅgarūpadhānā. Licchavī pana khadiradaṇḍaṃ upadhānaṃ katvā tadā vihariṃsu. Tasmā vuttaṃ ‘‘khadiraghaṭikāsū’’tiādi. Pakativijjusaññito natthi etesaṃ khaṇo vijjhaneti akkhaṇavedhino tato sīghataraṃ vijjhanato. ‘‘Akkhaṇa’’nti vijju vuccati ittarakhaṇattā. Akkhaṇobhāsena lakkhaṇavedhakā akkhaṇavedhino. Anekadhā bhinnassa vālassa vijjhanena vālavedhino. Vālekadeso hi idha ‘‘vālo’’ti gahito.
बहुदेव दिवसभागं पधानानुयोगतो उप्पन्नदरथपरिस्समविनोदनत्थं न्हायित्वा। ते सन्धायाति ते तथारूपे पधानकम्मिकभिक्खू सन्धाय। इदं इदानि वुच्चमानं अत्थजातं वुत्तं पोराणट्ठकथायं। अयम्पि दीपोति तम्बपण्णिदीपमाह। पधानानुयुञ्जनवेलाय निवेदनवसेन तत्थ तत्थ एकज्झं पहतघण्डिनिग्घोसेनेव एकघण्डिनिग्घोसो, तत्थ तत्थ पण्णसालादीसु वसन्तानं भिक्खूनं वसेन एकपधानभूतो। नानामुखोति अनुराधपुरस्स पच्छिमदिसायं एको विहारो, पिलिच्छिकोळिनगरस्स पुरत्थिमदिसायं। उभयत्थ पवत्तघण्डिसद्दा अन्तरापवत्तघण्डिसद्देहि मिस्सेत्वा ओसरन्ति। कल्याणियं पवत्तघण्डिसद्दो तथा नागदीपे।
Bahudeva divasabhāgaṃ padhānānuyogato uppannadarathaparissamavinodanatthaṃ nhāyitvā. Te sandhāyāti te tathārūpe padhānakammikabhikkhū sandhāya. Idaṃ idāni vuccamānaṃ atthajātaṃ vuttaṃ porāṇaṭṭhakathāyaṃ. Ayampi dīpoti tambapaṇṇidīpamāha. Padhānānuyuñjanavelāya nivedanavasena tattha tattha ekajjhaṃ pahataghaṇḍinigghoseneva ekaghaṇḍinigghoso, tattha tattha paṇṇasālādīsu vasantānaṃ bhikkhūnaṃ vasena ekapadhānabhūto. Nānāmukhoti anurādhapurassa pacchimadisāyaṃ eko vihāro, pilicchikoḷinagarassa puratthimadisāyaṃ. Ubhayattha pavattaghaṇḍisaddā antarāpavattaghaṇḍisaddehi missetvā osaranti. Kalyāṇiyaṃ pavattaghaṇḍisaddo tathā nāgadīpe.
कलिङ्गरसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Kaliṅgarasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ८. कलिङ्गरसुत्तं • 8. Kaliṅgarasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ८. कलिङ्गरसुत्तवण्णना • 8. Kaliṅgarasuttavaṇṇanā
