Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi

    ๖. กาฬุทายิเตฺถรอปทานํ

    6. Kāḷudāyittheraapadānaṃ

    ๑๖๕.

    165.

    ‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธเมฺมสุ จกฺขุมา;

    ‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbadhammesu cakkhumā;

    อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กเปฺป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ

    Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako.

    ๑๖๖.

    166.

    ‘‘นายกานํ วโร สตฺถา, คุณาคุณวิทู ชิโน;

    ‘‘Nāyakānaṃ varo satthā, guṇāguṇavidū jino;

    กตญฺญู กตเวที จ, ติเตฺถ โยเชติ ปาณิเน 1ฯ

    Kataññū katavedī ca, titthe yojeti pāṇine 2.

    ๑๖๗.

    167.

    ‘‘สพฺพญฺญุเตน ญาเณน, ตุลยิตฺวา ทยาสโย;

    ‘‘Sabbaññutena ñāṇena, tulayitvā dayāsayo;

    เทเสติ ปวรํ ธมฺมํ, อนนฺตคุณสญฺจโยฯ

    Deseti pavaraṃ dhammaṃ, anantaguṇasañcayo.

    ๑๖๘.

    168.

    ‘‘ส กทาจิ มหาวีโร, อนนฺตชินสํสริ 3;

    ‘‘Sa kadāci mahāvīro, anantajinasaṃsari 4;

    เทเสติ มธุรํ ธมฺมํ, จตุสจฺจูปสญฺหิตํฯ

    Deseti madhuraṃ dhammaṃ, catusaccūpasañhitaṃ.

    ๑๖๙.

    169.

    ‘‘สุตฺวาน ตํ ธมฺมวรํ, อาทิมชฺฌนฺตโสภณํ;

    ‘‘Sutvāna taṃ dhammavaraṃ, ādimajjhantasobhaṇaṃ;

    ปาณสตสหสฺสานํ, ธมฺมาภิสมโย อหุฯ

    Pāṇasatasahassānaṃ, dhammābhisamayo ahu.

    ๑๗๐.

    170.

    ‘‘นินฺนาทิตา ตทา ภูมิ, คชฺชิํสุ จ ปโยธรา;

    ‘‘Ninnāditā tadā bhūmi, gajjiṃsu ca payodharā;

    สาธุการํ ปวตฺติํสุ, เทวพฺรหฺมนราสุราฯ

    Sādhukāraṃ pavattiṃsu, devabrahmanarāsurā.

    ๑๗๑.

    171.

    ‘‘‘อโห การุณิโก สตฺถา, อโห สทฺธมฺมเทสนา;

    ‘‘‘Aho kāruṇiko satthā, aho saddhammadesanā;

    อโห ภวสมุทฺทมฺหิ, นิมุเคฺค อุทฺธรี ชิโน’ฯ

    Aho bhavasamuddamhi, nimugge uddharī jino’.

    ๑๗๒.

    172.

    ‘‘เอวํ ปเวทชาเตสุ, สนรามรพฺรหฺมสุ;

    ‘‘Evaṃ pavedajātesu, sanarāmarabrahmasu;

    กุลปฺปสาทกานคฺคํ, สาวกํ วณฺณยี ชิโนฯ

    Kulappasādakānaggaṃ, sāvakaṃ vaṇṇayī jino.

    ๑๗๓.

    173.

    ‘‘ตทาหํ หํสวติยํ, ชาโตมจฺจกุเล อหุํ;

    ‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, jātomaccakule ahuṃ;

    ปาสาทิโก ทสฺสนิโย, ปหูตธนธญฺญวาฯ

    Pāsādiko dassaniyo, pahūtadhanadhaññavā.

    ๑๗๔.

    174.

    ‘‘หํสารามมุเปจฺจาหํ , วนฺทิตฺวา ตํ ตถาคตํ;

    ‘‘Haṃsārāmamupeccāhaṃ , vanditvā taṃ tathāgataṃ;

    สุณิตฺวา มธุรํ ธมฺมํ, การํ กตฺวา จ ตาทิโนฯ

    Suṇitvā madhuraṃ dhammaṃ, kāraṃ katvā ca tādino.

    ๑๗๕.

    175.

    ‘‘นิปจฺจ ปาทมูเลหํ, อิมํ วจนมพฺรวิํ;

    ‘‘Nipacca pādamūlehaṃ, imaṃ vacanamabraviṃ;

    ‘กุลปฺปสาทกานโคฺค, โย ตยา สนฺถุโต 5 มุเนฯ

    ‘Kulappasādakānaggo, yo tayā santhuto 6 mune.

    ๑๗๖.

    176.

    ‘‘‘ตาทิโส โหมหํ วีร 7, พุทฺธเสฎฺฐสฺส สาสเน’;

    ‘‘‘Tādiso homahaṃ vīra 8, buddhaseṭṭhassa sāsane’;

    ตทา มหาการุณิโก, สิญฺจโนฺต วา มเตน มํฯ

    Tadā mahākāruṇiko, siñcanto vā matena maṃ.

    ๑๗๗.

    177.

    ‘‘อาห มํ ‘ปุตฺต อุตฺติฎฺฐ, ลจฺฉเส ตํ มโนรถํ;

    ‘‘Āha maṃ ‘putta uttiṭṭha, lacchase taṃ manorathaṃ;

    กถํ นาม ชิเน การํ, กตฺวาน วิผโล สิยาฯ

    Kathaṃ nāma jine kāraṃ, katvāna viphalo siyā.

    ๑๗๘.

    178.

    ‘‘‘สตสหสฺสิโต กเปฺป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;

    ‘‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;

    โคตโม นาม โคเตฺตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ

    Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.

    ๑๗๙.

    179.

    ‘‘‘ตสฺส ธเมฺมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;

    ‘‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;

    อุทายิ นาม นาเมน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก’ฯ

    Udāyi nāma nāmena, hessati satthu sāvako’.

    ๑๘๐.

    180.

    ‘‘ตํ สุตฺวา มุทิโต หุตฺวา, ยาวชีวํ ตทา ชินํ;

    ‘‘Taṃ sutvā mudito hutvā, yāvajīvaṃ tadā jinaṃ;

    เมตฺตจิโตฺต ปริจริํ, ปจฺจเยหิ วินายกํฯ

    Mettacitto paricariṃ, paccayehi vināyakaṃ.

    ๑๘๑.

    181.

    ‘‘เตน กมฺมวิปาเกน, เจตนาปณิธีหิ จ;

    ‘‘Tena kammavipākena, cetanāpaṇidhīhi ca;

    ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ

    Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.

    ๑๘๒.

    182.

    ‘‘ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ, รเมฺม กปิลวตฺถเว;

    ‘‘Pacchime ca bhave dāni, ramme kapilavatthave;

    ชาโต มหามจฺจกุเล, สุโทฺธทนมหีปเต 9ฯ

    Jāto mahāmaccakule, suddhodanamahīpate 10.

    ๑๘๓.

    183.

    ‘‘ตทา อชายิ สิทฺธโตฺถ, รเมฺม ลุมฺพินิกานเน;

    ‘‘Tadā ajāyi siddhattho, ramme lumbinikānane;

    หิตาย สพฺพโลกสฺส, สุขาย จ นราสโภฯ

    Hitāya sabbalokassa, sukhāya ca narāsabho.

    ๑๘๔.

    184.

    ‘‘ตทเหว อหํ ชาโต, สห เตเนว วฑฺฒิโต;

    ‘‘Tadaheva ahaṃ jāto, saha teneva vaḍḍhito;

    ปิโย สหาโย ทยิโต, วิยโตฺต นีติโกวิโทฯ

    Piyo sahāyo dayito, viyatto nītikovido.

    ๑๘๕.

    185.

    ‘‘เอกูนติํโส วยสา, นิกฺขมิตฺวา อคารโต 11;

    ‘‘Ekūnatiṃso vayasā, nikkhamitvā agārato 12;

    ฉพฺพสฺสํ วีตินาเมตฺวา, อาสิ พุโทฺธ วินายโกฯ

    Chabbassaṃ vītināmetvā, āsi buddho vināyako.

    ๑๘๖.

    186.

    ‘‘เชตฺวา สเสนกํ มารํ, เขปยิตฺวาน อาสเว;

    ‘‘Jetvā sasenakaṃ māraṃ, khepayitvāna āsave;

    ภวณฺณวํ ตริตฺวาน, พุโทฺธ อาสิ สเทวเกฯ

    Bhavaṇṇavaṃ taritvāna, buddho āsi sadevake.

    ๑๘๗.

    187.

    ‘‘อิสิวฺหยํ คมิตฺวาน 13, วิเนตฺวา ปญฺจวคฺคิเย;

    ‘‘Isivhayaṃ gamitvāna 14, vinetvā pañcavaggiye;

    ตโต วิเนสิ ภควา, คนฺตฺวา คนฺตฺวา ตหิํ ตหิํฯ

    Tato vinesi bhagavā, gantvā gantvā tahiṃ tahiṃ.

    ๑๘๘.

    188.

    ‘‘เวเนเยฺย วินยโนฺต โส, สงฺคณฺหโนฺต สเทวกํ;

    ‘‘Veneyye vinayanto so, saṅgaṇhanto sadevakaṃ;

    อุเปจฺจ มคเธ คิริํ 15, วิหริตฺถ ตทา ชิโนฯ

    Upecca magadhe giriṃ 16, viharittha tadā jino.

    ๑๘๙.

    189.

    ‘‘ตทา สุโทฺธทเนนาหํ, ภูมิปาเลน เปสิโต;

    ‘‘Tadā suddhodanenāhaṃ, bhūmipālena pesito;

    คนฺตฺวา ทิสฺวา ทสพลํ, ปพฺพชิตฺวารหา อหุํฯ

    Gantvā disvā dasabalaṃ, pabbajitvārahā ahuṃ.

    ๑๙๐.

    190.

    ‘‘ตทา มเหสิํ ยาจิตฺวา, ปาปยิํ กปิลวฺหยํ;

    ‘‘Tadā mahesiṃ yācitvā, pāpayiṃ kapilavhayaṃ;

    ตโต ปุราหํ คนฺตฺวาน, ปสาเทสิํ มหากุลํฯ

    Tato purāhaṃ gantvāna, pasādesiṃ mahākulaṃ.

    ๑๙๑.

    191.

    ‘‘ชิโน ตสฺมิํ คุเณ ตุโฎฺฐ, มํ มหาปริสาย โส 17;

    ‘‘Jino tasmiṃ guṇe tuṭṭho, maṃ mahāparisāya so 18;

    กุลปฺปสาทกานคฺคํ, ปญฺญาเปสิ วินายโกฯ

    Kulappasādakānaggaṃ, paññāpesi vināyako.

    ๑๙๒.

    192.

    ‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.

    ๑๙๓.

    193.

    ‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

    ‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

    ๑๙๔.

    194.

    ‘‘ปฎิสมฺภิทา จตโสฺส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

    ‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.

    อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กาฬุทายิเถโร อิมา คาถาโย

    Itthaṃ sudaṃ āyasmā kāḷudāyithero imā gāthāyo

    อภาสิตฺถาติฯ

    Abhāsitthāti.

    กาฬุทายิเตฺถรสฺสาปทานํ ฉฎฺฐํฯ

    Kāḷudāyittherassāpadānaṃ chaṭṭhaṃ.




    Next: ๗. อภยเตฺถรอปทานํ • 7. Abhayattheraapadānaṃ




    Footnotes:
    1. ปาณิโน (สี. สฺยา ปี.)
    2. pāṇino (sī. syā pī.)
    3. อนนฺตชนสํสทิ (สี.), อนนฺตชนสํสุธิ (สฺยา.), อนนฺตชนสํสรี (ปี.)
    4. anantajanasaṃsadi (sī.), anantajanasaṃsudhi (syā.), anantajanasaṃsarī (pī.)
    5. โย ตว สาสเน (สฺยา.)
    6. yo tava sāsane (syā.)
    7. ตาทิโสหํ มหาวีร (สฺยา. ก.)
    8. tādisohaṃ mahāvīra (syā. ka.)
    9. สุโทฺธทโน มหีปติ (สฺยา.)
    10. suddhodano mahīpati (syā.)
    11. นิกฺขโนฺต ปพฺพชิตฺถโส (สี. สฺยา.)
    12. nikkhanto pabbajitthaso (sī. syā.)
    13. อิสิวฺหยํ ปตนํ คนฺตฺวา (สฺยา.)
    14. isivhayaṃ patanaṃ gantvā (syā.)
    15. มาคทคิริํ (สี.), มงฺคลาคิริํ (ปี.)
    16. māgadagiriṃ (sī.), maṅgalāgiriṃ (pī.)
    17. มมาห ปุริสาสโภ (สฺยา. ปี.)
    18. mamāha purisāsabho (syā. pī.)



    Related texts:



    อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā / ๖. กาฬุทายิเตฺถรอปทานวณฺณนา • 6. Kāḷudāyittheraapadānavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact