Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అపదాన-అట్ఠకథా • Apadāna-aṭṭhakathā

    ౬. కాళుదాయిత్థేరఅపదానవణ్ణనా

    6. Kāḷudāyittheraapadānavaṇṇanā

    ఛట్ఠాపదానే పదుముత్తరో నామ జినోతిఆదికం ఆయస్మతో కాళుదాయిత్థేరస్స అపదానం. అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే వివట్టూపనిస్సయాని పుఞ్ఞాని ఉపచినన్తో పదుముత్తరస్స భగవతో కాలే హంసవతీనగరే కులగేహే నిబ్బత్తో విఞ్ఞుతం పత్తో సత్థు ధమ్మదేసనం సుణన్తో సత్థారం ఏకం భిక్ఖుం కులప్పసాదకానం అగ్గట్ఠానే ఠపేన్తం దిస్వా తజ్జం అభినీహారకమ్మం కత్వా తం ఠానన్తరం పత్థేసి. సత్థాపి బ్యాకాసి. సో యావజీవం కుసలం కత్వా దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో అమ్హాకం బోధిసత్తస్స మాతుకుచ్ఛియం పటిసన్ధిగ్గహణదివసే దేవలోకతో చవిత్వా కపిలవత్థుస్మింయేవ అమచ్చకులే పటిసన్ధిం గణ్హి. బోధిసత్తేన సహ ఏకదివసేయేవ జాతో, తందివసంయేవ నం దుకూలచుమ్బటకేన నిపజ్జాపేత్వా బోధిసత్తస్స ఉపట్ఠానం నయింసు. బోధిసత్తేన హి సద్ధిం బోధిరుక్ఖో, రాహులమాతా, చత్తారో నిధీ , ఆరోహనియహత్థీ, కణ్డకో, ఛన్నో, కాళుదాయీతి ఇమే సత్త ఏకదివసే జాతత్తా సహజాతా నామ అహేసుం. అథస్స నామగ్గహణదివసే సకలనగరస్స ఉదగ్గచిత్తదివసే జాతత్తా ఉదాయీత్వేవ నామం కరింసు. థోకం కాళధాతుకత్తా పన కాళుదాయీతి పఞ్ఞాయిత్థ. సో బోధిసత్తేన సద్ధిం కుమారకీళం కీళన్తో వుద్ధిం అగమాసి.

    Chaṭṭhāpadāne padumuttaro nāma jinotiādikaṃ āyasmato kāḷudāyittherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare kulagehe nibbatto viññutaṃ patto satthu dhammadesanaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ kulappasādakānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā tajjaṃ abhinīhārakammaṃ katvā taṃ ṭhānantaraṃ patthesi. Satthāpi byākāsi. So yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto amhākaṃ bodhisattassa mātukucchiyaṃ paṭisandhiggahaṇadivase devalokato cavitvā kapilavatthusmiṃyeva amaccakule paṭisandhiṃ gaṇhi. Bodhisattena saha ekadivaseyeva jāto, taṃdivasaṃyeva naṃ dukūlacumbaṭakena nipajjāpetvā bodhisattassa upaṭṭhānaṃ nayiṃsu. Bodhisattena hi saddhiṃ bodhirukkho, rāhulamātā, cattāro nidhī , ārohaniyahatthī, kaṇḍako, channo, kāḷudāyīti ime satta ekadivase jātattā sahajātā nāma ahesuṃ. Athassa nāmaggahaṇadivase sakalanagarassa udaggacittadivase jātattā udāyītveva nāmaṃ kariṃsu. Thokaṃ kāḷadhātukattā pana kāḷudāyīti paññāyittha. So bodhisattena saddhiṃ kumārakīḷaṃ kīḷanto vuddhiṃ agamāsi.

    అపరభాగే లోకనాథే మహాభినిక్ఖమనం నిక్ఖమిత్వా అనుక్కమేన సబ్బఞ్ఞుతం పత్వా పవత్తితవరధమ్మచక్కే రాజగహం ఉపనిస్సాయ వేళువనే విహరన్తే సుద్ధోదనమహారాజా తం పవత్తిం సుత్వా పురిససహస్సపరివారం ఏకం అమచ్చం ‘‘పుత్తం మే ఇధానేహీ’’తి పేసేసి. సో సత్థు ధమ్మదేసనావేలాయం సత్థు సన్తికం గన్త్వా పరిసపరియన్తే ఠితో ధమ్మం సుత్వా సపరివారో అరహత్తం పాపుణి. అథ నే సత్థా ‘‘ఏథ, భిక్ఖవో’’తి హత్థం పసారేసి. సబ్బే తంఖణంయేవ ఇద్ధిమయపత్తచీవరధరా వస్ససట్ఠికత్థేరా వియ అహేసుం. అరహత్తప్పత్తతో పట్ఠాయ అరియా నామ మజ్ఝత్తావ హోన్తి, తస్మా రఞ్ఞా పేసితసాసనం దసబలస్స నారోచేసి. రాజా నేవ గతో ఆగచ్ఛతి, న సాసనం సుయ్యతీతి అపరమ్పి అమచ్చం పురిససహస్సపరివారం పేసేసి. తస్మిమ్పి తథా పటిపన్నే అపరమ్పీతి ఏతేన నయేన నవపురిససహస్సపరివారే నవ అమచ్చే పేసేసి. సబ్బే గన్త్వా అరహత్తం పత్వా తుణ్హీభూతా అహేసుం.

    Aparabhāge lokanāthe mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitvā anukkamena sabbaññutaṃ patvā pavattitavaradhammacakke rājagahaṃ upanissāya veḷuvane viharante suddhodanamahārājā taṃ pavattiṃ sutvā purisasahassaparivāraṃ ekaṃ amaccaṃ ‘‘puttaṃ me idhānehī’’ti pesesi. So satthu dhammadesanāvelāyaṃ satthu santikaṃ gantvā parisapariyante ṭhito dhammaṃ sutvā saparivāro arahattaṃ pāpuṇi. Atha ne satthā ‘‘etha, bhikkhavo’’ti hatthaṃ pasāresi. Sabbe taṃkhaṇaṃyeva iddhimayapattacīvaradharā vassasaṭṭhikattherā viya ahesuṃ. Arahattappattato paṭṭhāya ariyā nāma majjhattāva honti, tasmā raññā pesitasāsanaṃ dasabalassa nārocesi. Rājā neva gato āgacchati, na sāsanaṃ suyyatīti aparampi amaccaṃ purisasahassaparivāraṃ pesesi. Tasmimpi tathā paṭipanne aparampīti etena nayena navapurisasahassaparivāre nava amacce pesesi. Sabbe gantvā arahattaṃ patvā tuṇhībhūtā ahesuṃ.

    అథ రాజా చిన్తేసి – ‘‘ఏత్తకా జనా మయి సినేహాభావేన దసబలస్స ఇధాగమనత్థాయ న కిఞ్చి కథయింసు, అయం ఖో పన ఉదాయీ దసబలేన సమవయో సహపంసుకీళికో, మయి చ సినేహవా, ఇమం పేసేస్సామీ’’తి. అథ తం పక్కోసాపేత్వా, ‘‘తాత, త్వం పురిససహస్సపరివారో గన్త్వా దసబలం ఇధానేహీ’’తి వత్వా పేసేసి. సో పన గచ్ఛన్తో ‘‘సచాహం, దేవ, పబ్బజితుం లభిస్సామి, ఏవాహం భగవన్తం ఇధానేస్సామీ’’తి వత్వా రఞ్ఞా ‘‘పబ్బజితోపి మమ పుత్తం దస్సేహీ’’తి వుత్తో రాజగహం గన్త్వా సత్థు ధమ్మదేసనావేలాయ పరిసపరియన్తే ఠితో ధమ్మం సుత్వా సపరివారో అరహత్తం పత్వా ఏహిభిక్ఖుభావే పతిట్ఠాసి. సో అరహత్తం పత్వా – ‘‘న తావాయం దసబలస్స కులనగరం గన్తుం కాలో, వస్సన్తే పన ఉపగతే పబ్బతేసు వనసణ్డేసు హరితతిణసఞ్ఛన్నాయ భూమియా గమనకాలో భవిస్సతీ’’తి గమనకాలం ఆగమేన్తో వస్సన్తే సమ్పత్తే సత్థు కులనగరం గన్తుం గమనవణ్ణం సంవణ్ణేసి. వుత్తఞ్చేతం థేరగాథాయ (థేరగా॰ ౫౨౭-౫౩౦) –

    Atha rājā cintesi – ‘‘ettakā janā mayi sinehābhāvena dasabalassa idhāgamanatthāya na kiñci kathayiṃsu, ayaṃ kho pana udāyī dasabalena samavayo sahapaṃsukīḷiko, mayi ca sinehavā, imaṃ pesessāmī’’ti. Atha taṃ pakkosāpetvā, ‘‘tāta, tvaṃ purisasahassaparivāro gantvā dasabalaṃ idhānehī’’ti vatvā pesesi. So pana gacchanto ‘‘sacāhaṃ, deva, pabbajituṃ labhissāmi, evāhaṃ bhagavantaṃ idhānessāmī’’ti vatvā raññā ‘‘pabbajitopi mama puttaṃ dassehī’’ti vutto rājagahaṃ gantvā satthu dhammadesanāvelāya parisapariyante ṭhito dhammaṃ sutvā saparivāro arahattaṃ patvā ehibhikkhubhāve patiṭṭhāsi. So arahattaṃ patvā – ‘‘na tāvāyaṃ dasabalassa kulanagaraṃ gantuṃ kālo, vassante pana upagate pabbatesu vanasaṇḍesu haritatiṇasañchannāya bhūmiyā gamanakālo bhavissatī’’ti gamanakālaṃ āgamento vassante sampatte satthu kulanagaraṃ gantuṃ gamanavaṇṇaṃ saṃvaṇṇesi. Vuttañcetaṃ theragāthāya (theragā. 527-530) –

    ‘‘అఙ్గారినో దాని దుమా భదన్తే, ఫలేసినో ఛదనం విప్పహాయ;

    ‘‘Aṅgārino dāni dumā bhadante, phalesino chadanaṃ vippahāya;

    తే అచ్చిమన్తోవ పభాసయన్తి, సమయో మహావీర భాగీ రసానం.

    Te accimantova pabhāsayanti, samayo mahāvīra bhāgī rasānaṃ.

    ‘‘దుమాని ఫుల్లాని మనోరమాని, సమన్తతో సబ్బదిసా పవన్తి;

    ‘‘Dumāni phullāni manoramāni, samantato sabbadisā pavanti;

    పత్తం పహాయ ఫలమాససానా, కాలో ఇతో పక్కమనాయ వీర.

    Pattaṃ pahāya phalamāsasānā, kālo ito pakkamanāya vīra.

    ‘‘నేవాతిసీతం న పనాతిఉణ్హం, సుఖా ఉతు అద్ధనియా భదన్తే;

    ‘‘Nevātisītaṃ na panātiuṇhaṃ, sukhā utu addhaniyā bhadante;

    పస్సన్తు తం సాకియా కోళియా చ, పచ్ఛాముఖం రోహినియం తరన్తం.

    Passantu taṃ sākiyā koḷiyā ca, pacchāmukhaṃ rohiniyaṃ tarantaṃ.

    ‘‘ఆసాయ కసతే ఖేత్తం, బీజం ఆసాయ వప్పతి;

    ‘‘Āsāya kasate khettaṃ, bījaṃ āsāya vappati;

    ఆసాయ వాణిజా యన్తి, సముద్దం ధనహారకా;

    Āsāya vāṇijā yanti, samuddaṃ dhanahārakā;

    యాయ ఆసాయ తిట్ఠామి, సా మే ఆసా సమిజ్ఝతు.

    Yāya āsāya tiṭṭhāmi, sā me āsā samijjhatu.

    ‘‘నాతిసీతం నాతిఉణ్హం, నాతిదుబ్భిక్ఖఛాతకం;

    ‘‘Nātisītaṃ nātiuṇhaṃ, nātidubbhikkhachātakaṃ;

    సద్దలా హరితా భూమి, ఏస కాలో మహాముని. (అ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౧.౧.౨౨౫);

    Saddalā haritā bhūmi, esa kālo mahāmuni. (a. ni. aṭṭha. 1.1.225);

    ‘‘పునప్పునఞ్చేవ వపన్తి బీజం, పునప్పునం వస్సతి దేవరాజా;

    ‘‘Punappunañceva vapanti bījaṃ, punappunaṃ vassati devarājā;

    పునప్పునం ఖేత్తం కసన్తి కస్సకా, పునప్పునం ధఞ్ఞముపేతి రట్ఠం.

    Punappunaṃ khettaṃ kasanti kassakā, punappunaṃ dhaññamupeti raṭṭhaṃ.

    ‘‘పునప్పునం యాచనకా చరన్తి, పునప్పునం దానపతీ దదన్తి;

    ‘‘Punappunaṃ yācanakā caranti, punappunaṃ dānapatī dadanti;

    పునప్పునం దానపతీ దదిత్వా, పునప్పునం సగ్గముపేన్తి ఠానం.

    Punappunaṃ dānapatī daditvā, punappunaṃ saggamupenti ṭhānaṃ.

    ‘‘వీరో హవే సత్తయుగం పునేతి; యస్మిం కులే జాయతి భూరిపఞ్ఞో;

    ‘‘Vīro have sattayugaṃ puneti; Yasmiṃ kule jāyati bhūripañño;

    మఞ్ఞామహం సక్కతి దేవదేవో, తయా హి జాతో ముని సచ్చనామో.

    Maññāmahaṃ sakkati devadevo, tayā hi jāto muni saccanāmo.

    ‘‘సుద్ధోదనో నామ పితా మహేసినో, బుద్ధస్స మాతా పన మాయనామా;

    ‘‘Suddhodano nāma pitā mahesino, buddhassa mātā pana māyanāmā;

    యా బోధిసత్తం పరిహరియ కుచ్ఛినా, కాయస్స భేదా తిదివమ్హి మోదతి.

    Yā bodhisattaṃ parihariya kucchinā, kāyassa bhedā tidivamhi modati.

    ‘‘సా గోతమీ కాలకతా ఇతో చుతా, దిబ్బేహి కామేహి సమఙ్గిభూతా;

    ‘‘Sā gotamī kālakatā ito cutā, dibbehi kāmehi samaṅgibhūtā;

    సా మోదతి కామగుణేహి పఞ్చహి, పరివారితా దేవగణేహి తేహి.

    Sā modati kāmaguṇehi pañcahi, parivāritā devagaṇehi tehi.

    ‘‘బుద్ధస్స పుత్తోమ్హి అసయ్హసాహినో, అఙ్గీరసస్సప్పటిమస్స తాదినో;

    ‘‘Buddhassa puttomhi asayhasāhino, aṅgīrasassappaṭimassa tādino;

    పితుపితా మయ్హం తువంసి సక్క, ధమ్మేన మే గోతమ అయ్యకోసీ’’తి. (థేరగా॰ ౫౩౧-౫౩౬);

    Pitupitā mayhaṃ tuvaṃsi sakka, dhammena me gotama ayyakosī’’ti. (theragā. 531-536);

    ‘‘అమ్బా పనసా కపిట్ఠా చ, పుప్ఫపల్లవలఙ్కతా;

    ‘‘Ambā panasā kapiṭṭhā ca, pupphapallavalaṅkatā;

    ధువప్ఫలాని సవన్తి, ఖుద్దామధుకకూపమా;

    Dhuvapphalāni savanti, khuddāmadhukakūpamā;

    సేవమానో ఉభో పస్సే, గన్తుకాలో మహాయస్స.

    Sevamāno ubho passe, gantukālo mahāyassa.

    ‘‘జమ్బూ సుమధురా నీపా, మధుగణ్డిదివప్ఫలా;

    ‘‘Jambū sumadhurā nīpā, madhugaṇḍidivapphalā;

    తా ఉభోసు పజ్జోతన్తి, గన్తుకాలో మహాయస.

    Tā ubhosu pajjotanti, gantukālo mahāyasa.

    ‘‘తిణ్డుకాని పియాలాని, సోణ్ణవణ్ణా మనోరమా;

    ‘‘Tiṇḍukāni piyālāni, soṇṇavaṇṇā manoramā;

    ఖుద్దకప్పఫలా నిచ్చం, గన్తుకాలో మహాయస.

    Khuddakappaphalā niccaṃ, gantukālo mahāyasa.

    ‘‘కదలీ పఞ్చమోచ్చి చ, సుపక్కఫలభూసితా;

    ‘‘Kadalī pañcamocci ca, supakkaphalabhūsitā;

    ఉభోపస్సేసు లమ్బన్తి, గన్తుకాలో మహాయస.

    Ubhopassesu lambanti, gantukālo mahāyasa.

    ‘‘మధుప్ఫలధరా నిచ్చం, మోరరుక్ఖా మనోరమా;

    ‘‘Madhupphaladharā niccaṃ, morarukkhā manoramā;

    ఖుద్దకప్పఫలా నిచ్చం, గన్తుకాలో మహాయస.

    Khuddakappaphalā niccaṃ, gantukālo mahāyasa.

    ‘‘హిన్తాలతాలపన్తీ చ, రజతక్ఖన్ధోవ జోతరే;

    ‘‘Hintālatālapantī ca, rajatakkhandhova jotare;

    సుపక్కఫలసఞ్ఛన్నా, ఖుద్దకప్పా మధుస్సవా;

    Supakkaphalasañchannā, khuddakappā madhussavā;

    ఫలాని తాని ఖాదన్తే, గన్తుకాలో మహాయస.

    Phalāni tāni khādante, gantukālo mahāyasa.

    ‘‘ఉదుమ్బరారుణావణ్ణా , సదాసుమధురప్ఫలా;

    ‘‘Udumbarāruṇāvaṇṇā , sadāsumadhurapphalā;

    ఉభోపస్సేసు లమ్బన్తి, గన్తుకాలో మహాయస.

    Ubhopassesu lambanti, gantukālo mahāyasa.

    ‘‘ఇత్థమ్భూతా అనేకా తే, నానాఫలధరా దుమా;

    ‘‘Itthambhūtā anekā te, nānāphaladharā dumā;

    ఉభోపస్సేసు లమ్బన్తి, గన్తుకాలో మహాయస.

    Ubhopassesu lambanti, gantukālo mahāyasa.

    ‘‘చమ్పకా సలళా నాగా, సుగన్ధా మాలుతేరితా;

    ‘‘Campakā salaḷā nāgā, sugandhā māluteritā;

    సుపుప్ఫితగ్గా జోతన్తి, సుగన్ధేనాభిపూజయుం;

    Supupphitaggā jotanti, sugandhenābhipūjayuṃ;

    సాదరా వినతానేవ, గన్తుకాలో మహాయస.

    Sādarā vinatāneva, gantukālo mahāyasa.

    ‘‘పున్నాగా గిరిపున్నాగా, పుప్ఫితా ధరణీరుహా;

    ‘‘Punnāgā giripunnāgā, pupphitā dharaṇīruhā;

    సుపుప్ఫితగ్గా జోతన్తి, సుగన్ధేనాభిపూజయుం;

    Supupphitaggā jotanti, sugandhenābhipūjayuṃ;

    సాదరా వినతుగ్గగ్గా, గన్తుకాలో మహాయస.

    Sādarā vinatuggaggā, gantukālo mahāyasa.

    ‘‘అసోకా కోవిళారా చ, సోమనస్సకరా వరా;

    ‘‘Asokā koviḷārā ca, somanassakarā varā;

    సుగన్ధా కణ్ణికా బన్ధా, రత్తవణ్ణేహి భూసితా;

    Sugandhā kaṇṇikā bandhā, rattavaṇṇehi bhūsitā;

    సాదరా వినతుగ్గగ్గా, సమయో తే మహాయస.

    Sādarā vinatuggaggā, samayo te mahāyasa.

    ‘‘కణ్ణికారా ఫుల్లితా నిచ్చం, సోవణ్ణరంసిజోతకా;

    ‘‘Kaṇṇikārā phullitā niccaṃ, sovaṇṇaraṃsijotakā;

    దిబ్బగన్ధా పవాయన్తి, దిసా సబ్బాని సోభయం;

    Dibbagandhā pavāyanti, disā sabbāni sobhayaṃ;

    సాదరా వినతానేవ, సమయో తే మహాయస.

    Sādarā vinatāneva, samayo te mahāyasa.

    ‘‘సుపత్తా గన్ధసమ్పన్నా, కేతకీ ధనుకేతకీ;

    ‘‘Supattā gandhasampannā, ketakī dhanuketakī;

    సుగన్ధా సమ్పవాయన్తి, దిసా సబ్బాభిగన్ధినో;

    Sugandhā sampavāyanti, disā sabbābhigandhino;

    సాదరా పూజయన్తావ, సమయో తే మహాయస.

    Sādarā pūjayantāva, samayo te mahāyasa.

    ‘‘మల్లికా జాతిసుమనా, సుగన్ధా ఖుద్దమల్లికా;

    ‘‘Mallikā jātisumanā, sugandhā khuddamallikā;

    దిసా సబ్బా పవాయన్తి, ఉభో మగ్గే పసోభయం;

    Disā sabbā pavāyanti, ubho magge pasobhayaṃ;

    సాదరా తే పలమ్బన్తి, సమయో తే మహాయస.

    Sādarā te palambanti, samayo te mahāyasa.

    ‘‘సిన్ధువారా సీతగన్ధా, సుగన్ధా మాలుతేరితా;

    ‘‘Sindhuvārā sītagandhā, sugandhā māluteritā;

    దిసా సబ్బాభిపూజేన్తా, ఉభో మగ్గే పసోభయం;

    Disā sabbābhipūjentā, ubho magge pasobhayaṃ;

    సాదరా వినతుగ్గగ్గా, సమయో తే మహాయస.

    Sādarā vinatuggaggā, samayo te mahāyasa.

    ‘‘సీహా కేసరసీహా చ, చతుప్పదనిసేవితా;

    ‘‘Sīhā kesarasīhā ca, catuppadanisevitā;

    అచ్ఛమ్భీతా సురాపానే, మిగరాజా పతాపినో.

    Acchambhītā surāpāne, migarājā patāpino.

    ‘‘సీహనాదేన పూజేన్తి, సాదరా తే మిగాభిభూ;

    ‘‘Sīhanādena pūjenti, sādarā te migābhibhū;

    మగ్గమ్హి ఉభతో వూళ్హా, సమయో తే మహాయస.

    Maggamhi ubhato vūḷhā, samayo te mahāyasa.

    ‘‘బ్యగ్ఘా సిన్ధవా నకులా, సాధురూపా భయానకా;

    ‘‘Byagghā sindhavā nakulā, sādhurūpā bhayānakā;

    ఆకాసే సమ్పతన్తావ, నిబ్భీతా యేన కేనచి;

    Ākāse sampatantāva, nibbhītā yena kenaci;

    తేహి తే సాదరా నతా, సమయో తే మహాయస.

    Tehi te sādarā natā, samayo te mahāyasa.

    ‘‘తిధా పభిన్నా ఛద్దన్తా, సురూపా సుస్సరా సుభా;

    ‘‘Tidhā pabhinnā chaddantā, surūpā sussarā subhā;

    సత్తప్పతిట్ఠితఙ్గా తే, ఉభో మగ్గేసు కూజినో;

    Sattappatiṭṭhitaṅgā te, ubho maggesu kūjino;

    సాదరా హాసమానావ, సమయో తే మహాయస.

    Sādarā hāsamānāva, samayo te mahāyasa.

    ‘‘మిగా వరాహా పసదా, చిత్రాసావయవా సుభా;

    ‘‘Migā varāhā pasadā, citrāsāvayavā subhā;

    ఆరోహపరిణాహేన, సురూపా అఙ్గసంయుతా;

    Ārohapariṇāhena, surūpā aṅgasaṃyutā;

    ఉభో మగ్గే గాయమానావ, సమయో తే మహాయస.

    Ubho magge gāyamānāva, samayo te mahāyasa.

    ‘‘గోకణ్ణా సరభా రురూ, ఆరోహపరిణాహినో;

    ‘‘Gokaṇṇā sarabhā rurū, ārohapariṇāhino;

    సురూపా అఙ్గసమ్పన్నా, సేవమానావ అచ్ఛరుం;

    Surūpā aṅgasampannā, sevamānāva accharuṃ;

    సేవమానా తేహి తదా, సమయో తే మహాయస.

    Sevamānā tehi tadā, samayo te mahāyasa.

    ‘‘దీపీ అచ్ఛా తరచ్ఛా చ, తుదరా వరుణా సదా;

    ‘‘Dīpī acchā taracchā ca, tudarā varuṇā sadā;

    తే దాని సిక్ఖితా సబ్బే, మేత్తాయ తవ తాదినో;

    Te dāni sikkhitā sabbe, mettāya tava tādino;

    తే పచ్చసేవకా అద్ధా, సమయో తే మహాయస.

    Te paccasevakā addhā, samayo te mahāyasa.

    ‘‘ససా సిఙ్గాలా నకులా, కలన్దకాళకా బహూ;

    ‘‘Sasā siṅgālā nakulā, kalandakāḷakā bahū;

    కస్తురా సూరా గన్ధా తే, కేవలా గాయమానావ.

    Kasturā sūrā gandhā te, kevalā gāyamānāva.

    సమయో తే మహాయస;

    Samayo te mahāyasa;

    ‘‘మయూరా నీలగీవా తే, సుసిఖా సుభపక్ఖికా;

    ‘‘Mayūrā nīlagīvā te, susikhā subhapakkhikā;

    సుపిఞ్ఛా తే సునాదా చ, వేళురియమణిసన్నిభా;

    Supiñchā te sunādā ca, veḷuriyamaṇisannibhā;

    నాదం కరోన్తా పూజేన్తి, కాలో తే పితుదస్సనే.

    Nādaṃ karontā pūjenti, kālo te pitudassane.

    ‘‘సువణ్ణచిత్రహంసా చ, జవహంసా విహాచరా;

    ‘‘Suvaṇṇacitrahaṃsā ca, javahaṃsā vihācarā;

    తే సబ్బే ఆసయా ఛుద్ధా, జినదస్సనబ్యావటా;

    Te sabbe āsayā chuddhā, jinadassanabyāvaṭā;

    మధురస్సరేన కూజన్తి, కాలో తే పితుదస్సనే.

    Madhurassarena kūjanti, kālo te pitudassane.

    ‘‘హంసా కోఞ్చా సునదా తే, చక్కవాకా నదీచరా;

    ‘‘Haṃsā koñcā sunadā te, cakkavākā nadīcarā;

    బకా బలాకా రుచిరా, జలకాకా సరకుక్కుటా;

    Bakā balākā rucirā, jalakākā sarakukkuṭā;

    సాదరాభినాదినో ఏతే, కాలో తే పితుదస్సనే.

    Sādarābhinādino ete, kālo te pitudassane.

    ‘‘చిత్రా సురూపా సుస్సరా, సాళికా సువతణ్డికా;

    ‘‘Citrā surūpā sussarā, sāḷikā suvataṇḍikā;

    రుక్ఖగ్గా సమ్పతన్తా తే, ఉభో మగ్గేసు కూజినో;

    Rukkhaggā sampatantā te, ubho maggesu kūjino;

    తేసు తేసు నికూజన్తి, కాలో తే పితుదస్సనే.

    Tesu tesu nikūjanti, kālo te pitudassane.

    ‘‘కోకిలా సకలా చిత్రా, సదా మఞ్జుస్సరా వరా;

    ‘‘Kokilā sakalā citrā, sadā mañjussarā varā;

    విమ్హాపితా తే జనతం, సద్ధిమిత్తాదికే సురా;

    Vimhāpitā te janataṃ, saddhimittādike surā;

    సరేహి పూజయన్తావ, కాలో తే పితుదస్సనే.

    Sarehi pūjayantāva, kālo te pitudassane.

    ‘‘భిఙ్కా కురరా సారా, పూరితా కాననే సదా;

    ‘‘Bhiṅkā kurarā sārā, pūritā kānane sadā;

    నిన్నాదయన్తా పవనం, అఞ్ఞమఞ్ఞసమఙ్గినో;

    Ninnādayantā pavanaṃ, aññamaññasamaṅgino;

    గాయమానా సరేనేవ, కాలో తే పితుదస్సనే.

    Gāyamānā sareneva, kālo te pitudassane.

    ‘‘తిత్తిరా సుసరా సారా, సుసరా వనకుక్కుటా;

    ‘‘Tittirā susarā sārā, susarā vanakukkuṭā;

    మఞ్జుస్సరా రామణేయ్యా, కాలో తే పితుదస్సనే.

    Mañjussarā rāmaṇeyyā, kālo te pitudassane.

    ‘‘సేతవాలుకసఞ్ఛన్నా, సుపతిత్థా మనోరమా;

    ‘‘Setavālukasañchannā, supatitthā manoramā;

    మధురోదకసమ్పుణ్ణా, సరా జోతన్తి తే సదా;

    Madhurodakasampuṇṇā, sarā jotanti te sadā;

    తత్థ న్హత్వా పివిత్వా చ, సమయో తే ఞాతిదస్సనే.

    Tattha nhatvā pivitvā ca, samayo te ñātidassane.

    ‘‘కుమ్భీరామకరాకిణ్ణా , వలయా ముఞ్జరోహితా;

    ‘‘Kumbhīrāmakarākiṇṇā , valayā muñjarohitā;

    మచ్ఛకచ్ఛపబ్యావిద్ధా, సరా సీతోదకా సుభా;

    Macchakacchapabyāviddhā, sarā sītodakā subhā;

    తత్థ న్హత్వా పివిత్వా చ, సమయో తే ఞాతిదస్సనే.

    Tattha nhatvā pivitvā ca, samayo te ñātidassane.

    ‘‘నీలుప్పలసమాకిణ్ణా, తథా రత్తుప్పలేహి చ;

    ‘‘Nīluppalasamākiṇṇā, tathā rattuppalehi ca;

    కుముదుప్పలసంకిణ్ణా, సరా సోభన్తినేకధా;

    Kumuduppalasaṃkiṇṇā, sarā sobhantinekadhā;

    తత్థ సీతలకా తోయా, సమయో తే ఞాతిదస్సనే.

    Tattha sītalakā toyā, samayo te ñātidassane.

    ‘‘పుణ్డరీకేహి సఞ్ఛన్నా, పదుమేహి సమోహతా;

    ‘‘Puṇḍarīkehi sañchannā, padumehi samohatā;

    ఉభో మగ్గేసు సోభన్తి, పోక్ఖరఞ్ఞో తహిం తహిం;

    Ubho maggesu sobhanti, pokkharañño tahiṃ tahiṃ;

    తత్థోదకాని న్హాయన్తి, సమయో తే ఞాతిదస్సనే.

    Tatthodakāni nhāyanti, samayo te ñātidassane.

    ‘‘సేతపులినసంకిణ్ణా, సుపతిత్థా మనోరమా;

    ‘‘Setapulinasaṃkiṇṇā, supatitthā manoramā;

    సీతోదకమహోఘేహి, సమ్పుణ్ణా తా నదీ సుభా;

    Sītodakamahoghehi, sampuṇṇā tā nadī subhā;

    ఉభో మగ్గేహి సన్దన్తి, సమయో తే ఞాతిదస్సనే.

    Ubho maggehi sandanti, samayo te ñātidassane.

    ‘‘మగ్గస్స ఉభతోపస్సే, గామనిగమసమాకులా;

    ‘‘Maggassa ubhatopasse, gāmanigamasamākulā;

    సద్ధా పసన్నా జనతా, రతనత్తయమామకా;

    Saddhā pasannā janatā, ratanattayamāmakā;

    తేసం సమ్పుణ్ణసఙ్కప్పో, సమయో తే ఞాతిదస్సనే.

    Tesaṃ sampuṇṇasaṅkappo, samayo te ñātidassane.

    ‘‘తేసు తేసు పదేసేసు, దేవా మానుస్సకా ఉభో;

    ‘‘Tesu tesu padesesu, devā mānussakā ubho;

    గన్ధమాలాభిపూజేన్తి, సమయో తే ఞాతిదస్సనే’’తి.

    Gandhamālābhipūjenti, samayo te ñātidassane’’ti.

    ఏవం థేరో సట్ఠిమత్తాహి గాథాహి సత్థు గమనవణ్ణం సంవణ్ణేసి. అథ ఖో భగవా ‘‘కాళుదాయీ మమ గమనం పత్థేతి, పూరేస్సామిస్స సఙ్కప్ప’’న్తి తత్థ గమనే బహూనం విసేసాధిగమం దిస్వా వీసతిసహస్సఖీణాసవపరివుతో రాజగహతో అతురితచారికావసేన వుత్తప్పకారఫలాఫలే అనుభవన్తో ద్విపదచతుప్పదాదిసమూహానం సేవనపూజాయ పూజియమానో వుత్తప్పకారసుగన్ధపుప్ఫగన్ధేహి గన్ధియమానో గామనిగమవాసీనం సఙ్గహం కురుమానో కపిలవత్థుగామిమగ్గం పటిపజ్జి. థేరో ఇద్ధియా కపిలవత్థుం గన్త్వా రఞ్ఞో పురతో ఆకాసే ఠితో అదిట్ఠపుబ్బం వేసం దిస్వా, రఞ్ఞా – ‘‘కోసి త్వ’’న్తి పుచ్ఛితో ‘‘సచే అమచ్చపుత్తం తయా భగవతో సన్తికే పేసితం న జానాసి, ఏవం జానాహీ’’తి వదన్తో –

    Evaṃ thero saṭṭhimattāhi gāthāhi satthu gamanavaṇṇaṃ saṃvaṇṇesi. Atha kho bhagavā ‘‘kāḷudāyī mama gamanaṃ pattheti, pūressāmissa saṅkappa’’nti tattha gamane bahūnaṃ visesādhigamaṃ disvā vīsatisahassakhīṇāsavaparivuto rājagahato aturitacārikāvasena vuttappakāraphalāphale anubhavanto dvipadacatuppadādisamūhānaṃ sevanapūjāya pūjiyamāno vuttappakārasugandhapupphagandhehi gandhiyamāno gāmanigamavāsīnaṃ saṅgahaṃ kurumāno kapilavatthugāmimaggaṃ paṭipajji. Thero iddhiyā kapilavatthuṃ gantvā rañño purato ākāse ṭhito adiṭṭhapubbaṃ vesaṃ disvā, raññā – ‘‘kosi tva’’nti pucchito ‘‘sace amaccaputtaṃ tayā bhagavato santike pesitaṃ na jānāsi, evaṃ jānāhī’’ti vadanto –

    ‘‘బుద్ధస్స పుత్తోమ్హి అసయ్హసాహినో, అఙ్గీరసస్సప్పటిమస్స తాదినో;

    ‘‘Buddhassa puttomhi asayhasāhino, aṅgīrasassappaṭimassa tādino;

    పితుపితా మయ్హం తువంసి సక్క, ధమ్మేన మే గోతమ అయ్యకోసీ’’తి. (థేరగా॰ ౫౩౬) – గాథమాహ;

    Pitupitā mayhaṃ tuvaṃsi sakka, dhammena me gotama ayyakosī’’ti. (theragā. 536) – gāthamāha;

    తత్థ బుద్ధస్స పుత్తోమ్హీతి సబ్బఞ్ఞుబుద్ధస్స ఉరే వాయామజనితాహి ధమ్మదేసనాహి జాతతాయ ఓరసపుత్తో అమ్హి. అసయ్హసాహినోతి అభిసమ్బోధితో పుబ్బే ఠపేత్వా మహాబోధిసత్తం అఞ్ఞేహి సహితుం అసక్కుణేయ్యత్తా అసయ్హస్స సకలబోధిసమ్భారస్స, మహాకరుణాకరస్స చ సహనతో తతో పరమ్పి అఞ్ఞేహి సహితుం అభిభవితుం అసక్కుణేయ్యత్తా అసయ్హానం పఞ్చన్నం మారానం సహనతో అభిభవనతో ఆసయానుసయచరితాధిముత్తిఆదివిభాగావబోధేన యథారహం వేనేయ్యానం దిట్ఠధమ్మికసమ్పరాయికపరమత్థేహి అనుసాసనీసఙ్ఖాతస్స అఞ్ఞేహి అసయ్హస్స బుద్ధకిచ్చస్స సహనతో తత్థ వా సాధుకారీభావతో అసయ్హసాహినో. అఙ్గీరసస్సాతి అఙ్గీకతసీలాదిసమ్పత్తికస్స. ‘‘అఙ్గమఙ్గేహి నిచ్ఛరణకఓభాసస్సా’’తి అపరే. కేచి పన ‘‘అఙ్గీరసో సిద్ధత్థోతి ఇమాని ద్వే నామాని పితరాయేవ గహితానీ’’తి వదన్తి. అప్పటిమస్సాతి అనుపమస్స ఇట్ఠాదీసు తాదిలఖణసమ్పత్తియా తాదినో. పితుపితా మయ్హం తువంసీతి అరియజాతివసేన మయ్హం పితు సమ్మాసమ్బుద్ధస్స లోకవోహారవసేన త్వం పితా అసి. సక్కాతి వంసేన రాజానం ఆలపతి. ధమ్మేనాతి సభావేన అరియజాతిలోకియజాతీహి ద్విన్నం జాతీనం సభావసమోధానేన. గోతమాతి గోత్తేన రాజానం ఆలపతి. అయ్యకోసీతి పితామహో అహోసి. ఏత్థ చ ‘‘బుద్ధస్స పుత్తోమ్హీ’’తిఆదిం వదన్తో థేరో అఞ్ఞం బ్యాకాసి.

    Tattha buddhassa puttomhīti sabbaññubuddhassa ure vāyāmajanitāhi dhammadesanāhi jātatāya orasaputto amhi. Asayhasāhinoti abhisambodhito pubbe ṭhapetvā mahābodhisattaṃ aññehi sahituṃ asakkuṇeyyattā asayhassa sakalabodhisambhārassa, mahākaruṇākarassa ca sahanato tato parampi aññehi sahituṃ abhibhavituṃ asakkuṇeyyattā asayhānaṃ pañcannaṃ mārānaṃ sahanato abhibhavanato āsayānusayacaritādhimuttiādivibhāgāvabodhena yathārahaṃ veneyyānaṃ diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthehi anusāsanīsaṅkhātassa aññehi asayhassa buddhakiccassa sahanato tattha vā sādhukārībhāvato asayhasāhino. Aṅgīrasassāti aṅgīkatasīlādisampattikassa. ‘‘Aṅgamaṅgehi niccharaṇakaobhāsassā’’ti apare. Keci pana ‘‘aṅgīraso siddhatthoti imāni dve nāmāni pitarāyeva gahitānī’’ti vadanti. Appaṭimassāti anupamassa iṭṭhādīsu tādilakhaṇasampattiyā tādino. Pitupitā mayhaṃ tuvaṃsīti ariyajātivasena mayhaṃ pitu sammāsambuddhassa lokavohāravasena tvaṃ pitā asi. Sakkāti vaṃsena rājānaṃ ālapati. Dhammenāti sabhāvena ariyajātilokiyajātīhi dvinnaṃ jātīnaṃ sabhāvasamodhānena. Gotamāti gottena rājānaṃ ālapati. Ayyakosīti pitāmaho ahosi. Ettha ca ‘‘buddhassa puttomhī’’tiādiṃ vadanto thero aññaṃ byākāsi.

    ఏవం పన అత్తానం జానాపేత్వా హట్ఠతుట్ఠేన రఞ్ఞా మహారహే పల్లఙ్కే నిసీదాపేత్వా అత్తనో పటియాదితస్స నానగ్గరసభోజనస్స పత్తం పూరేత్వా పత్తే దిన్నే గమనాకారం దస్సేసి. ‘‘కస్మా గన్తుకామత్థ, భుఞ్జథా’’తి వుత్తే, సత్థు సన్తికం గన్త్వా భుఞ్జిస్సామీతి. కహం పన సత్థాతి? వీసతిసహస్సభిక్ఖుపరివారో తుమ్హాకం దస్సనత్థాయ మగ్గం పటిపన్నోతి. తుమ్హే ఇమం పిణ్డపాతం భుఞ్జథ, అఞ్ఞం భగవతో హరథ. యావ చ మమ పుత్తో ఇమం నగరం పాపుణాతి, తావస్స ఇతోయేవ పిణ్డపాతం హరథాతి. థేరో భత్తకిచ్చం కత్వా రఞ్ఞో చ పరిసాయ చ ధమ్మం దేసేత్వా సత్థు ఆగమనతో పురేతరమేవ రాజనివేసనం రతనత్తయగుణేసు అభిప్పసన్నం కరోన్తో సబ్బేసం పస్సన్తానంయేవ సత్థు ఆహరితబ్బభత్తపుణ్ణం పత్తం ఆకాసే విస్సజ్జేత్వా సయమ్పి వేహాసం అబ్భుగ్గన్త్వా పిణ్డపాతం ఉపనేత్వా సత్థు హత్థే ఠపేసి. సత్థాపి తం పిణ్డపాతం పరిభుఞ్జి. ఏవం సట్ఠియోజనం మగ్గం దివసే దివసే యోజనం గచ్ఛన్తస్స భగవతో రాజగేహతో భత్తం ఆహరిత్వా అదాసి. భగవా కమేన కపిలవత్థునగరం పత్వా పునదివసే రాజవీథియం పిణ్డాయ చరతి. తం సుత్వా సుద్ధోదనమహారాజా తత్థ గన్త్వా, ‘‘మా ఏవం కత్తబ్బం మఞ్ఞి, నయిదం రాజవంసప్పవేణీ’’తి. ‘‘అయం తుమ్హాకం, మహారాజ, వంసో, ఈదిసో అమ్హాకం పన బుద్ధవంసో’’తి వత్వా –

    Evaṃ pana attānaṃ jānāpetvā haṭṭhatuṭṭhena raññā mahārahe pallaṅke nisīdāpetvā attano paṭiyāditassa nānaggarasabhojanassa pattaṃ pūretvā patte dinne gamanākāraṃ dassesi. ‘‘Kasmā gantukāmattha, bhuñjathā’’ti vutte, satthu santikaṃ gantvā bhuñjissāmīti. Kahaṃ pana satthāti? Vīsatisahassabhikkhuparivāro tumhākaṃ dassanatthāya maggaṃ paṭipannoti. Tumhe imaṃ piṇḍapātaṃ bhuñjatha, aññaṃ bhagavato haratha. Yāva ca mama putto imaṃ nagaraṃ pāpuṇāti, tāvassa itoyeva piṇḍapātaṃ harathāti. Thero bhattakiccaṃ katvā rañño ca parisāya ca dhammaṃ desetvā satthu āgamanato puretarameva rājanivesanaṃ ratanattayaguṇesu abhippasannaṃ karonto sabbesaṃ passantānaṃyeva satthu āharitabbabhattapuṇṇaṃ pattaṃ ākāse vissajjetvā sayampi vehāsaṃ abbhuggantvā piṇḍapātaṃ upanetvā satthu hatthe ṭhapesi. Satthāpi taṃ piṇḍapātaṃ paribhuñji. Evaṃ saṭṭhiyojanaṃ maggaṃ divase divase yojanaṃ gacchantassa bhagavato rājagehato bhattaṃ āharitvā adāsi. Bhagavā kamena kapilavatthunagaraṃ patvā punadivase rājavīthiyaṃ piṇḍāya carati. Taṃ sutvā suddhodanamahārājā tattha gantvā, ‘‘mā evaṃ kattabbaṃ maññi, nayidaṃ rājavaṃsappaveṇī’’ti. ‘‘Ayaṃ tumhākaṃ, mahārāja, vaṃso, īdiso amhākaṃ pana buddhavaṃso’’ti vatvā –

    ‘‘ఉత్తిట్ఠే నప్పమజ్జేయ్య, ధమ్మం సుచరితం చరే;

    ‘‘Uttiṭṭhe nappamajjeyya, dhammaṃ sucaritaṃ care;

    ధమ్మచారీ సుఖం సేతి, అస్మిం లోకే పరమ్హి చ.

    Dhammacārī sukhaṃ seti, asmiṃ loke paramhi ca.

    ‘‘ధమ్మం చరే సుచరితం, న నం దుచ్చరితం చరే;

    ‘‘Dhammaṃ care sucaritaṃ, na naṃ duccaritaṃ care;

    ధమ్మచారీ సుఖం సేతి, అస్మిం లోకే పరమ్హి చా’’తి. (ధ॰ ప॰ ౧౬౮-౧౬౯) –

    Dhammacārī sukhaṃ seti, asmiṃ loke paramhi cā’’ti. (dha. pa. 168-169) –

    ధమ్మం దేసేసి. రాజా సోతాపత్తిఫలే పతిట్ఠహి. తతో రాజా బుద్ధప్పముఖం భిక్ఖుసఙ్ఘం నిమన్తేత్వా సకమన్దిరే భోజేత్వా సమ్పవారేత్వా భోజనావసానే ధమ్మపాలజాతకం (జా॰ ౧.౧౦.౯౨ ఆదయో) సుత్వా సపరిసో అనాగామిఫలే పతిట్ఠహి. అపరభాగే సేతచ్ఛత్తస్స హేట్ఠా నిపన్నోవ అరహత్తం పత్వా పరినిబ్బాయి.

    Dhammaṃ desesi. Rājā sotāpattiphale patiṭṭhahi. Tato rājā buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ nimantetvā sakamandire bhojetvā sampavāretvā bhojanāvasāne dhammapālajātakaṃ (jā. 1.10.92 ādayo) sutvā sapariso anāgāmiphale patiṭṭhahi. Aparabhāge setacchattassa heṭṭhā nipannova arahattaṃ patvā parinibbāyi.

    తతో భగవా రాహులమాతుయా బిమ్బాదేవియా పాసాదం గన్త్వా తస్సా ధమ్మం దేసేత్వా సోకం వినోదేత్వా చన్దకిన్నరీజాతకదేసనాయ (జా॰ ౧.౧౪.౧౮ ఆదయో) పసాదం జనేత్వా నిగ్రోధారామం అగమాసి. అథ బిమ్బాదేవీ పుత్తం రాహులకుమారం ఆహ – ‘‘గచ్ఛ, తవ పితు సన్తకం ధనం యాచాహీ’’తి. కుమారో ‘‘దాయజ్జం , మే సమణ, దేహీ’’తి వత్వా భగవన్తం అనుబన్ధిత్వా, ‘‘సుఖా, తే సమణ, ఛాయా’’తి వదన్తో గచ్ఛతి. తం భగవా నిగ్రోధారామం నేత్వా ‘‘లోకుతరదాయజ్జం గణ్హాహీ’’తి వత్వా పబ్బాజేసి. అథ భగవా అరియగణమజ్ఝే నిసిన్నో ‘‘ఏతదగ్గం, భిక్ఖవే, మమ సావకానం భిక్ఖూనం కులప్పసాదకానం యదిదం కాళుదాయీ’’తి (అ॰ ని॰ ౧.౨౧౯, ౨౨౫) థేరం ఏతదగ్గే ఠపేసి.

    Tato bhagavā rāhulamātuyā bimbādeviyā pāsādaṃ gantvā tassā dhammaṃ desetvā sokaṃ vinodetvā candakinnarījātakadesanāya (jā. 1.14.18 ādayo) pasādaṃ janetvā nigrodhārāmaṃ agamāsi. Atha bimbādevī puttaṃ rāhulakumāraṃ āha – ‘‘gaccha, tava pitu santakaṃ dhanaṃ yācāhī’’ti. Kumāro ‘‘dāyajjaṃ , me samaṇa, dehī’’ti vatvā bhagavantaṃ anubandhitvā, ‘‘sukhā, te samaṇa, chāyā’’ti vadanto gacchati. Taṃ bhagavā nigrodhārāmaṃ netvā ‘‘lokutaradāyajjaṃ gaṇhāhī’’ti vatvā pabbājesi. Atha bhagavā ariyagaṇamajjhe nisinno ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ kulappasādakānaṃ yadidaṃ kāḷudāyī’’ti (a. ni. 1.219, 225) theraṃ etadagge ṭhapesi.

    ౧౬౫. థేరో పత్తఏతదగ్గట్ఠానో అత్తనో పుబ్బకమ్మం సరిత్వా సోమనస్సజాతో పుబ్బచరితాపదానం పకాసేన్తో పదుముత్తరో నామ జినోతిఆదిగాథాయో అభాసి. తత్థ అనుత్తానపదమేవ వణ్ణయిస్సామ.

    165. Thero pattaetadaggaṭṭhāno attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttaro nāma jinotiādigāthāyo abhāsi. Tattha anuttānapadameva vaṇṇayissāma.

    ౧౬౬. గుణాగుణవిదూతి గుణఞ్చ అగుణఞ్చ గుణాగుణం, వణ్ణావణ్ణం, కుసలాకుసలం వా తం జానాతీతి గుణాగుణవిదూ. కతఞ్ఞూతి అఞ్ఞేహి కతగుణం జానాతీతి కతఞ్ఞూ, ఏకదివసమ్పి భత్తదానాదినా కతూపకారస్స రజ్జమ్పి దాతుం సమత్థత్తా కతఞ్ఞూ. కతవేదీతి కతం విన్దతి అనుభవతి సమ్పటిచ్ఛతీతి కతవేదీ. తిత్థే యోజేతి పాణినేతి సబ్బసత్తే నిబ్బానపవేసనుపాయే కుసలపథే మగ్గే ధమ్మదేసనాయ యోజేతి సమ్పయోజేతి పతిట్ఠాపేతీతి అత్థో. సేసం ఉత్తానత్థమేవ. గమనవణ్ణనగాథానమత్థో థేరగాథాయం వుత్తోయేవాతి.

    166.Guṇāguṇavidūti guṇañca aguṇañca guṇāguṇaṃ, vaṇṇāvaṇṇaṃ, kusalākusalaṃ vā taṃ jānātīti guṇāguṇavidū. Kataññūti aññehi kataguṇaṃ jānātīti kataññū, ekadivasampi bhattadānādinā katūpakārassa rajjampi dātuṃ samatthattā kataññū. Katavedīti kataṃ vindati anubhavati sampaṭicchatīti katavedī. Titthe yojeti pāṇineti sabbasatte nibbānapavesanupāye kusalapathe magge dhammadesanāya yojeti sampayojeti patiṭṭhāpetīti attho. Sesaṃ uttānatthameva. Gamanavaṇṇanagāthānamattho theragāthāyaṃ vuttoyevāti.

    కాళుదాయిత్థేరఅపదానవణ్ణనా సమత్తా.

    Kāḷudāyittheraapadānavaṇṇanā samattā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / అపదానపాళి • Apadānapāḷi / ౬. కాళుదాయిత్థేరఅపదానం • 6. Kāḷudāyittheraapadānaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact