Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
၈. ကလ္ယာဏမိတ္တာဒိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
8. Kalyāṇamittādivaggavaṇṇanā
၇၁. အဋ္ဌမသ္သ ပဌမေ ဗုဒ္ဓာ, သာရိပုတ္တာဒယော ဝာ ကလ္ယာဏမိတ္တာ။ ဝုတ္တပဋိပက္ခနယေနာတိ ‘‘ပာပမိတ္တတာ’’တိ ပဒေ ဝုတ္တသ္သ ပဋိပက္ခနယေန။
71. Aṭṭhamassa paṭhame buddhā, sāriputtādayo vā kalyāṇamittā. Vuttapaṭipakkhanayenāti ‘‘pāpamittatā’’ti pade vuttassa paṭipakkhanayena.
၇၂-၇၃. ဒုတိယေ ယောဂောတိ သမင္ဂီဘာဝော။ ပယောဂောတိ ပယုဉ္ဇနံ ပဋိပတ္တိ။ အယောဂောတိ အသမင္ဂီဘာဝော။ အပ္ပယောဂောတိ အပ္ပယုဉ္ဇနံ အပ္ပဋိပတ္တိ။ အနုယောဂေနာတိ အနုယောဂဟေတု။
72-73. Dutiye yogoti samaṅgībhāvo. Payogoti payuñjanaṃ paṭipatti. Ayogoti asamaṅgībhāvo. Appayogoti appayuñjanaṃ appaṭipatti. Anuyogenāti anuyogahetu.
၇၄. စတုတ္ထေ ဗုဇ္ဈနကသတ္တသ္သာတိ စတုန္နံ အရိယသစ္စာနံ ပဋိဝိဇ္ဈနကပုဂ္ဂလသ္သ။ အင္ဂဘူတာတိ တသ္သေဝ ပဋိဝေဓသ္သ ကာရဏဘူတာ။ ဧတ္ထ စ စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ ဗုဇ္ဈတိ, အညာဏနိဒ္ဒာယ ဝာပိ ဗုဇ္ဈတီတိ ဗောဓီတိ လဒ္ဓနာမော အရိယသာဝကော ဗုဇ္ဈနကသတ္တော, တသ္သ ဗုဇ္ဈနကသတ္တသ္သ။ ဗောဓိယာတိ တသ္သာ ဓမ္မသာမဂ္ဂိသင္ခာတာယ ဗောဓိယာ။ ဗုဇ္ဈနဋ္ဌေန ဗောဓိယော, ဗောဓိယော ဧဝ သစ္စသမ္ပဋိဗောဓသ္သ အင္ဂာတိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဗုဇ္ဈန္တီတိ ဗောဇ္ဈင္ဂာ’’တိ။ ဝိပသ္သနာဒီနံ ကာရဏာနံ ဗုဇ္ဈိတဗ္ဗာနဉ္စ သစ္စာနံ အနုရူပံ ဗုဇ္ဈနတော အနုဗုဇ္ဈန္တီတိ ဗောဇ္ဈင္ဂာ, ပဋိမုခံ ပစ္စက္ခဘာဝေန အဘိမုခံ ဗုဇ္ဈနတော ပဋိဗုဇ္ဈန္တီတိ ဗောဇ္ဈင္ဂာ, သမ္မာ အဝိပရီတတော ဗုဇ္ဈနတော သမ္ဗုဇ္ဈန္တီတိ ဗောဇ္ဈင္ဂာတိ ဧဝံ အတ္ထဝိသေသဒီပကေဟိ ဥပသဂ္ဂေဟိ အနုဗုဇ္ဈန္တီတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ ဗောဓိသဒ္ဒော သဗ္ဗဝိသေသယုတ္တံ ဗုဇ္ဈနသာမညေန သင္ဂဏ္ဟာတိ။ ဗောဓာယ သံဝတ္တန္တီတိ ဣမိနာ တသ္သာ ဓမ္မသာမဂ္ဂိယာ ဗုဇ္ဈနသ္သ ဧကန္တကာရဏတံ ဒသ္သေတိ။ ဧဝံ ပနေတံ ပဒံ ဝိဘတ္တမေဝာတိ ဝုတ္တပ္ပကာရေန ဧတံ ‘‘ဗောဇ္ဈင္ဂာ’’တိ (ပဋိ. မ. ၂.၁၇) ပဒံ နိဒ္ဒေသေ ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂေ ဝိဘတ္တမေဝ။
74. Catutthe bujjhanakasattassāti catunnaṃ ariyasaccānaṃ paṭivijjhanakapuggalassa. Aṅgabhūtāti tasseva paṭivedhassa kāraṇabhūtā. Ettha ca cattāri ariyasaccāni bujjhati, aññāṇaniddāya vāpi bujjhatīti bodhīti laddhanāmo ariyasāvako bujjhanakasatto, tassa bujjhanakasattassa. Bodhiyāti tassā dhammasāmaggisaṅkhātāya bodhiyā. Bujjhanaṭṭhena bodhiyo, bodhiyo eva saccasampaṭibodhassa aṅgāti vuttaṃ. ‘‘Bujjhantīti bojjhaṅgā’’ti. Vipassanādīnaṃ kāraṇānaṃ bujjhitabbānañca saccānaṃ anurūpaṃ bujjhanato anubujjhantīti bojjhaṅgā, paṭimukhaṃ paccakkhabhāvena abhimukhaṃ bujjhanato paṭibujjhantīti bojjhaṅgā, sammā aviparītato bujjhanato sambujjhantīti bojjhaṅgāti evaṃ atthavisesadīpakehi upasaggehi anubujjhantītiādi vuttaṃ. Bodhisaddo sabbavisesayuttaṃ bujjhanasāmaññena saṅgaṇhāti. Bodhāya saṃvattantīti iminā tassā dhammasāmaggiyā bujjhanassa ekantakāraṇataṃ dasseti. Evaṃ panetaṃ padaṃ vibhattamevāti vuttappakārena etaṃ ‘‘bojjhaṅgā’’ti (paṭi. ma. 2.17) padaṃ niddese paṭisambhidāmagge vibhattameva.
၇၅. ပဉ္စမေ ယာထာဝသရသဘူမီတိ ယာထာဝတော သကိစ္စကရဏဘူမိ။ သာတိ ယာထာဝသရသဘူမိ။ ဝိပသ္သနာတိ ဗလဝဝိပသ္သနာ။ ကေစိ ‘‘ဘင္ဂဉာဏတော ပဋ္ဌာယာ’’တိ ဝဒန္တိ။ ဝိပသ္သနာယ ပာဒကဇ္ဈာနေ စ သတိအာဒယော ဗောဇ္ဈင္ဂပက္ခိကာ ဧဝ ပရိယာယဗောဓိပက္ခိယဘာဝတော။ တတ္ထာတိအာဒိ စတုဗ္ဗိဓာနံ ဗောဇ္ဈင္ဂာနံ ဘူမိဝိဘာဂဒသ္သနံ။
75. Pañcame yāthāvasarasabhūmīti yāthāvato sakiccakaraṇabhūmi. Sāti yāthāvasarasabhūmi. Vipassanāti balavavipassanā. Keci ‘‘bhaṅgañāṇato paṭṭhāyā’’ti vadanti. Vipassanāya pādakajjhāne ca satiādayo bojjhaṅgapakkhikā eva pariyāyabodhipakkhiyabhāvato. Tatthātiādi catubbidhānaṃ bojjhaṅgānaṃ bhūmivibhāgadassanaṃ.
၇၆. ဆဋ္ဌေ တေသံ အန္တရေတိ တေသံ ဘိက္ခူနံ အန္တရေ။ ကာမံ သင္ဂီတိအာရုဠ္ဟဝသေန အပ္ပကမိဒံ သုတ္တပဒံ, ဘဂဝာ ပနေတ္ထ သန္နိပတိတပရိသာယ အဇ္ဈာသယာနုရူပံ ဝိတ္ထာရိကံ ကရောတီတိ ကတ္ဝာ ဣဒံ ဝုတ္တံ – ‘‘မဟတီ ဒေသနာ ဘဝိသ္သတီ’’တိ။ ဂာမနိဂမာဒိကထာ နတ္ထီတိ တသ္သာ ကထာယ အတိရစ္ဆာနကထာဘာဝမာဟု ။ တထာ ဟိ သာ ပုဗ္ဗေ ဗဟုဉာတိကံ အဟောသိ ဗဟုပက္ခံ, ဣဒာနိ အပ္ပဉာတိကံ အပ္ပပက္ခန္တိ အနိစ္စတာမုခေန နိယ္ယာနိကပက္ခိကာ ဇာတာ။ ဧတာယာတိ ယထာဝုတ္တာယ ပရိဟာနိယာ။ ပတိကိဋ္ဌန္တိ နိဟီနံ။ မမ သာသနေတိ ဣဒံ ကမ္မသ္သကတဇ္ဈာနပညာနမ္ပိ ဝိသေသနမေဝ။ တဒုဘယမ္ပိ ဟိ ဗာဟိရကာနံ တပ္ပညာဒ္ဝယတော သာတိသယမေဝ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓာနံ ဒေသနာယ လဒ္ဓဝိသေသတော ဝိဝဋ္ဋူပနိသ္သယတော စ။
76. Chaṭṭhe tesaṃ antareti tesaṃ bhikkhūnaṃ antare. Kāmaṃ saṅgītiāruḷhavasena appakamidaṃ suttapadaṃ, bhagavā panettha sannipatitaparisāya ajjhāsayānurūpaṃ vitthārikaṃ karotīti katvā idaṃ vuttaṃ – ‘‘mahatī desanā bhavissatī’’ti. Gāmanigamādikathā natthīti tassā kathāya atiracchānakathābhāvamāhu . Tathā hi sā pubbe bahuñātikaṃ ahosi bahupakkhaṃ, idāni appañātikaṃ appapakkhanti aniccatāmukhena niyyānikapakkhikā jātā. Etāyāti yathāvuttāya parihāniyā. Patikiṭṭhanti nihīnaṃ. Mama sāsaneti idaṃ kammassakatajjhānapaññānampi visesanameva. Tadubhayampi hi bāhirakānaṃ tappaññādvayato sātisayameva sabbaññubuddhānaṃ desanāya laddhavisesato vivaṭṭūpanissayato ca.
၇၇. သတ္တမေ တေသံ စိတ္တာစာရံ ဉတ္ဝာတိ တထာ ကထေန္တာနံ တေသံ ဘိက္ခူနံ တတ္ထ ဥပဂမနေန အတ္တနော ဒေသနာယ ဘာဇနဘူတံ စိတ္တပ္ပဝတ္တိံ ဉတ္ဝာ။ ကမ္မသ္သကတာဒီတိ အာဒိသဒ္ဒေန ဈာနပညာဒီနံ စတုန္နမ္ပိ ပညာနံ ဂဟဏံ။
77. Sattame tesaṃ cittācāraṃ ñatvāti tathā kathentānaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ tattha upagamanena attano desanāya bhājanabhūtaṃ cittappavattiṃ ñatvā. Kammassakatādīti ādisaddena jhānapaññādīnaṃ catunnampi paññānaṃ gahaṇaṃ.
၇၈-၈၀. အဋ္ဌမာဒီသု ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝာတိ ‘‘ယာ ဧသ မမ သာသနေ’’တိအာဒိနာ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယေနေဝ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။
78-80. Aṭṭhamādīsu heṭṭhā vuttanayenevāti ‘‘yā esa mama sāsane’’tiādinā heṭṭhā vuttanayeneva. Sesamettha uttānatthameva.
ကလ္ယာဏမိတ္တာဒိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Kalyāṇamittādivaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
၈၁-၈၂. နဝမေ ဝဂ္ဂေ နတ္ထိ ဝတ္တဗ္ဗံ။
81-82. Navame vagge natthi vattabbaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya
၈. ကလ္ယာဏမိတ္တာဒိဝဂ္ဂော • 8. Kalyāṇamittādivaggo
၉. ပမာဒာဒိဝဂ္ဂော • 9. Pamādādivaggo
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
၈. ကလ္ယာဏမိတ္တတာဒိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • 8. Kalyāṇamittatādivaggavaṇṇanā
၉. ပမာဒာဒိဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • 9. Pamādādivaggavaṇṇanā