Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    ൮. കല്യാണമിത്താദിവഗ്ഗവണ്ണനാ

    8. Kalyāṇamittādivaggavaṇṇanā

    ൭൧. അട്ഠമസ്സ പഠമേ ബുദ്ധാ, സാരിപുത്താദയോ വാ കല്യാണമിത്താ. വുത്തപടിപക്ഖനയേനാതി ‘‘പാപമിത്തതാ’’തി പദേ വുത്തസ്സ പടിപക്ഖനയേന.

    71. Aṭṭhamassa paṭhame buddhā, sāriputtādayo vā kalyāṇamittā. Vuttapaṭipakkhanayenāti ‘‘pāpamittatā’’ti pade vuttassa paṭipakkhanayena.

    ൭൨-൭൩. ദുതിയേ യോഗോതി സമങ്ഗീഭാവോ. പയോഗോതി പയുഞ്ജനം പടിപത്തി. അയോഗോതി അസമങ്ഗീഭാവോ. അപ്പയോഗോതി അപ്പയുഞ്ജനം അപ്പടിപത്തി. അനുയോഗേനാതി അനുയോഗഹേതു.

    72-73. Dutiye yogoti samaṅgībhāvo. Payogoti payuñjanaṃ paṭipatti. Ayogoti asamaṅgībhāvo. Appayogoti appayuñjanaṃ appaṭipatti. Anuyogenāti anuyogahetu.

    ൭൪. ചതുത്ഥേ ബുജ്ഝനകസത്തസ്സാതി ചതുന്നം അരിയസച്ചാനം പടിവിജ്ഝനകപുഗ്ഗലസ്സ. അങ്ഗഭൂതാതി തസ്സേവ പടിവേധസ്സ കാരണഭൂതാ. ഏത്ഥ ച ചത്താരി അരിയസച്ചാനി ബുജ്ഝതി, അഞ്ഞാണനിദ്ദായ വാപി ബുജ്ഝതീതി ബോധീതി ലദ്ധനാമോ അരിയസാവകോ ബുജ്ഝനകസത്തോ, തസ്സ ബുജ്ഝനകസത്തസ്സ. ബോധിയാതി തസ്സാ ധമ്മസാമഗ്ഗിസങ്ഖാതായ ബോധിയാ. ബുജ്ഝനട്ഠേന ബോധിയോ, ബോധിയോ ഏവ സച്ചസമ്പടിബോധസ്സ അങ്ഗാതി വുത്തം. ‘‘ബുജ്ഝന്തീതി ബോജ്ഝങ്ഗാ’’തി. വിപസ്സനാദീനം കാരണാനം ബുജ്ഝിതബ്ബാനഞ്ച സച്ചാനം അനുരൂപം ബുജ്ഝനതോ അനുബുജ്ഝന്തീതി ബോജ്ഝങ്ഗാ, പടിമുഖം പച്ചക്ഖഭാവേന അഭിമുഖം ബുജ്ഝനതോ പടിബുജ്ഝന്തീതി ബോജ്ഝങ്ഗാ, സമ്മാ അവിപരീതതോ ബുജ്ഝനതോ സമ്ബുജ്ഝന്തീതി ബോജ്ഝങ്ഗാതി ഏവം അത്ഥവിസേസദീപകേഹി ഉപസഗ്ഗേഹി അനുബുജ്ഝന്തീതിആദി വുത്തം. ബോധിസദ്ദോ സബ്ബവിസേസയുത്തം ബുജ്ഝനസാമഞ്ഞേന സങ്ഗണ്ഹാതി. ബോധായ സംവത്തന്തീതി ഇമിനാ തസ്സാ ധമ്മസാമഗ്ഗിയാ ബുജ്ഝനസ്സ ഏകന്തകാരണതം ദസ്സേതി. ഏവം പനേതം പദം വിഭത്തമേവാതി വുത്തപ്പകാരേന ഏതം ‘‘ബോജ്ഝങ്ഗാ’’തി (പടി॰ മ॰ ൨.൧൭) പദം നിദ്ദേസേ പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗേ വിഭത്തമേവ.

    74. Catutthe bujjhanakasattassāti catunnaṃ ariyasaccānaṃ paṭivijjhanakapuggalassa. Aṅgabhūtāti tasseva paṭivedhassa kāraṇabhūtā. Ettha ca cattāri ariyasaccāni bujjhati, aññāṇaniddāya vāpi bujjhatīti bodhīti laddhanāmo ariyasāvako bujjhanakasatto, tassa bujjhanakasattassa. Bodhiyāti tassā dhammasāmaggisaṅkhātāya bodhiyā. Bujjhanaṭṭhena bodhiyo, bodhiyo eva saccasampaṭibodhassa aṅgāti vuttaṃ. ‘‘Bujjhantīti bojjhaṅgā’’ti. Vipassanādīnaṃ kāraṇānaṃ bujjhitabbānañca saccānaṃ anurūpaṃ bujjhanato anubujjhantīti bojjhaṅgā, paṭimukhaṃ paccakkhabhāvena abhimukhaṃ bujjhanato paṭibujjhantīti bojjhaṅgā, sammā aviparītato bujjhanato sambujjhantīti bojjhaṅgāti evaṃ atthavisesadīpakehi upasaggehi anubujjhantītiādi vuttaṃ. Bodhisaddo sabbavisesayuttaṃ bujjhanasāmaññena saṅgaṇhāti. Bodhāya saṃvattantīti iminā tassā dhammasāmaggiyā bujjhanassa ekantakāraṇataṃ dasseti. Evaṃ panetaṃ padaṃ vibhattamevāti vuttappakārena etaṃ ‘‘bojjhaṅgā’’ti (paṭi. ma. 2.17) padaṃ niddese paṭisambhidāmagge vibhattameva.

    ൭൫. പഞ്ചമേ യാഥാവസരസഭൂമീതി യാഥാവതോ സകിച്ചകരണഭൂമി. സാതി യാഥാവസരസഭൂമി. വിപസ്സനാതി ബലവവിപസ്സനാ. കേചി ‘‘ഭങ്ഗഞാണതോ പട്ഠായാ’’തി വദന്തി. വിപസ്സനായ പാദകജ്ഝാനേ ച സതിആദയോ ബോജ്ഝങ്ഗപക്ഖികാ ഏവ പരിയായബോധിപക്ഖിയഭാവതോ. തത്ഥാതിആദി ചതുബ്ബിധാനം ബോജ്ഝങ്ഗാനം ഭൂമിവിഭാഗദസ്സനം.

    75. Pañcame yāthāvasarasabhūmīti yāthāvato sakiccakaraṇabhūmi. ti yāthāvasarasabhūmi. Vipassanāti balavavipassanā. Keci ‘‘bhaṅgañāṇato paṭṭhāyā’’ti vadanti. Vipassanāya pādakajjhāne ca satiādayo bojjhaṅgapakkhikā eva pariyāyabodhipakkhiyabhāvato. Tatthātiādi catubbidhānaṃ bojjhaṅgānaṃ bhūmivibhāgadassanaṃ.

    ൭൬. ഛട്ഠേ തേസം അന്തരേതി തേസം ഭിക്ഖൂനം അന്തരേ. കാമം സങ്ഗീതിആരുള്ഹവസേന അപ്പകമിദം സുത്തപദം, ഭഗവാ പനേത്ഥ സന്നിപതിതപരിസായ അജ്ഝാസയാനുരൂപം വിത്ഥാരികം കരോതീതി കത്വാ ഇദം വുത്തം – ‘‘മഹതീ ദേസനാ ഭവിസ്സതീ’’തി. ഗാമനിഗമാദികഥാ നത്ഥീതി തസ്സാ കഥായ അതിരച്ഛാനകഥാഭാവമാഹു . തഥാ ഹി സാ പുബ്ബേ ബഹുഞാതികം അഹോസി ബഹുപക്ഖം, ഇദാനി അപ്പഞാതികം അപ്പപക്ഖന്തി അനിച്ചതാമുഖേന നിയ്യാനികപക്ഖികാ ജാതാ. ഏതായാതി യഥാവുത്തായ പരിഹാനിയാ. പതികിട്ഠന്തി നിഹീനം. മമ സാസനേതി ഇദം കമ്മസ്സകതജ്ഝാനപഞ്ഞാനമ്പി വിസേസനമേവ. തദുഭയമ്പി ഹി ബാഹിരകാനം തപ്പഞ്ഞാദ്വയതോ സാതിസയമേവ സബ്ബഞ്ഞുബുദ്ധാനം ദേസനായ ലദ്ധവിസേസതോ വിവട്ടൂപനിസ്സയതോ ച.

    76. Chaṭṭhe tesaṃ antareti tesaṃ bhikkhūnaṃ antare. Kāmaṃ saṅgītiāruḷhavasena appakamidaṃ suttapadaṃ, bhagavā panettha sannipatitaparisāya ajjhāsayānurūpaṃ vitthārikaṃ karotīti katvā idaṃ vuttaṃ – ‘‘mahatī desanā bhavissatī’’ti. Gāmanigamādikathā natthīti tassā kathāya atiracchānakathābhāvamāhu . Tathā hi sā pubbe bahuñātikaṃ ahosi bahupakkhaṃ, idāni appañātikaṃ appapakkhanti aniccatāmukhena niyyānikapakkhikā jātā. Etāyāti yathāvuttāya parihāniyā. Patikiṭṭhanti nihīnaṃ. Mama sāsaneti idaṃ kammassakatajjhānapaññānampi visesanameva. Tadubhayampi hi bāhirakānaṃ tappaññādvayato sātisayameva sabbaññubuddhānaṃ desanāya laddhavisesato vivaṭṭūpanissayato ca.

    ൭൭. സത്തമേ തേസം ചിത്താചാരം ഞത്വാതി തഥാ കഥേന്താനം തേസം ഭിക്ഖൂനം തത്ഥ ഉപഗമനേന അത്തനോ ദേസനായ ഭാജനഭൂതം ചിത്തപ്പവത്തിം ഞത്വാ. കമ്മസ്സകതാദീതി ആദിസദ്ദേന ഝാനപഞ്ഞാദീനം ചതുന്നമ്പി പഞ്ഞാനം ഗഹണം.

    77. Sattame tesaṃ cittācāraṃ ñatvāti tathā kathentānaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ tattha upagamanena attano desanāya bhājanabhūtaṃ cittappavattiṃ ñatvā. Kammassakatādīti ādisaddena jhānapaññādīnaṃ catunnampi paññānaṃ gahaṇaṃ.

    ൭൮-൮൦. അട്ഠമാദീസു ഹേട്ഠാ വുത്തനയേനേവാതി ‘‘യാ ഏസ മമ സാസനേ’’തിആദിനാ ഹേട്ഠാ വുത്തനയേനേവ. സേസമേത്ഥ ഉത്താനത്ഥമേവ.

    78-80. Aṭṭhamādīsu heṭṭhā vuttanayenevāti ‘‘yā esa mama sāsane’’tiādinā heṭṭhā vuttanayeneva. Sesamettha uttānatthameva.

    കല്യാണമിത്താദിവഗ്ഗവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Kalyāṇamittādivaggavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ൮൧-൮൨. നവമേ വഗ്ഗേ നത്ഥി വത്തബ്ബം.

    81-82. Navame vagge natthi vattabbaṃ.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya
    ൮. കല്യാണമിത്താദിവഗ്ഗോ • 8. Kalyāṇamittādivaggo
    ൯. പമാദാദിവഗ്ഗോ • 9. Pamādādivaggo

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
    ൮. കല്യാണമിത്തതാദിവഗ്ഗവണ്ണനാ • 8. Kalyāṇamittatādivaggavaṇṇanā
    ൯. പമാദാദിവഗ്ഗവണ്ണനാ • 9. Pamādādivaggavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact