Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
౮. కల్యాణమిత్తసుత్తవణ్ణనా
8. Kalyāṇamittasuttavaṇṇanā
౧౨౯. సీలాదిగుణసమన్నాగతో కల్యాణో భద్దకో మిత్తో ఏతస్సాతి కల్యాణమిత్తో, తస్స ధమ్మో కల్యాణమిత్తస్సేవ స్వాఖాతో నామ హోతి సుత్వా కత్తబ్బకిచ్చస్స సాధనతో. తేనాహ ‘‘అత్థం పూరేతీ’’తి. ఇతరస్సాతి పాపమిత్తస్స. తేనాతి అత్థపూరణేన. ఏతన్తి ‘‘సో చ ఖో కల్యాణమిత్తస్సా’’తి ఏతం వచనం. దేసనాధమ్మోతి పరియత్తిధమ్మో. సో హి కల్యాణమిత్తతో పచ్చక్ఖతో లద్ధబ్బో, ఇతరే తదుపనిస్సయా పచ్చత్తపురిసకారేహి, తేన లద్ధబ్బో కల్యాణమిత్తోతి ఏవమత్థో గహేతబ్బో. సావకబోధిసత్తవసేన హేసా దేసనా ఆగతా. న హి సేసబోధిసత్తానం పరోపదేసేన పయోజనం అత్థి.
129. Sīlādiguṇasamannāgato kalyāṇo bhaddako mitto etassāti kalyāṇamitto, tassa dhammo kalyāṇamittasseva svākhāto nāma hoti sutvā kattabbakiccassa sādhanato. Tenāha ‘‘atthaṃ pūretī’’ti. Itarassāti pāpamittassa. Tenāti atthapūraṇena. Etanti ‘‘so ca kho kalyāṇamittassā’’ti etaṃ vacanaṃ. Desanādhammoti pariyattidhammo. So hi kalyāṇamittato paccakkhato laddhabbo, itare tadupanissayā paccattapurisakārehi, tena laddhabbo kalyāṇamittoti evamattho gahetabbo. Sāvakabodhisattavasena hesā desanā āgatā. Na hi sesabodhisattānaṃ paropadesena payojanaṃ atthi.
ఉపడ్ఢం కల్యాణమిత్తతోతి బ్రహ్మచరియం చరన్తస్స ఉపడ్ఢగుణో కల్యాణమిత్తతో లద్ధబ్బో. ఉపడ్ఢం పచ్చత్తపురిసకారతోతి ఇతరం ఉపడ్ఢం ఞాణం పటిపజ్జన్తస్స అత్తనో పురిసకారతో. లోకేపి పాకటోయమత్థో ‘‘ఆచరియతో ఉపడ్ఢం, పచ్చత్తపురిసకారతో ఉపడ్ఢం లద్ధబ్బా తేవిజ్జతా’’తి, తస్మా థేరో తథా చిన్తేసి. నిప్పదేసన్తి అనవసేసతో. తతోతి కల్యాణమిత్తతో. ఉపడ్ఢం ఆగచ్ఛతీతి ఉపడ్ఢగుణో పటిపజ్జన్తం ఉపగచ్ఛతి. బహూహి పురిసేహి. వినిబ్భోగో వివేచనం నత్థి ఏకజ్ఝం అత్థస్స వివేచేతుం అసక్కుణేయ్యత్తా. ఏసాతి పరతోఘోసపచ్చత్తపురిసకారతో చ సిజ్ఝమానో అత్థో. ఏత్తకన్తి ఏత్తకో భాగో. యది న సక్కా లద్ధుం, అథ కస్మా ఉపడ్ఢన్తి వుత్తన్తి ఆహ ‘‘కల్యాణమిత్తతాయా’’తిఆది. సమ్మాదిట్ఠిఆదీసు న సక్కా లద్ధుం. అసక్కుణేయ్యే సకలమ్పి న సమ్భవతి పరతోఘోసమత్తేన తేసం అసిజ్ఝనతో, పధానహేతుభావదీపనత్థం పన ‘‘సకలమేవా’’తి వుత్తం. పుబ్బభాగపటిలాభఙ్గన్తి పుబ్బభాగే పటిలద్ధబ్బకారణం కల్యాణమిత్తస్స ఉపదేసేన వినా తేన ఉత్తరి విసేసతో అలద్ధబ్బతో. అత్థతోతి పరమత్థతో. ‘‘కల్యాణమిత్తం…పే॰… చత్తారో ఖన్ధా’’తి వత్వా సుత్వాతి అత్థో. తే పన సీలాదయో సఙ్ఖారక్ఖన్ధపరియాపన్నాతి ఆహ ‘‘సఙ్ఖారక్ఖన్ధోతిపి వదన్తియేవా’’తి.
Upaḍḍhaṃ kalyāṇamittatoti brahmacariyaṃ carantassa upaḍḍhaguṇo kalyāṇamittato laddhabbo. Upaḍḍhaṃ paccattapurisakāratoti itaraṃ upaḍḍhaṃ ñāṇaṃ paṭipajjantassa attano purisakārato. Lokepi pākaṭoyamattho ‘‘ācariyato upaḍḍhaṃ, paccattapurisakārato upaḍḍhaṃ laddhabbā tevijjatā’’ti, tasmā thero tathā cintesi. Nippadesanti anavasesato. Tatoti kalyāṇamittato. Upaḍḍhaṃ āgacchatīti upaḍḍhaguṇo paṭipajjantaṃ upagacchati. Bahūhi purisehi. Vinibbhogo vivecanaṃ natthi ekajjhaṃ atthassa vivecetuṃ asakkuṇeyyattā. Esāti paratoghosapaccattapurisakārato ca sijjhamāno attho. Ettakanti ettako bhāgo. Yadi na sakkā laddhuṃ, atha kasmā upaḍḍhanti vuttanti āha ‘‘kalyāṇamittatāyā’’tiādi. Sammādiṭṭhiādīsu na sakkā laddhuṃ. Asakkuṇeyye sakalampi na sambhavati paratoghosamattena tesaṃ asijjhanato, padhānahetubhāvadīpanatthaṃ pana ‘‘sakalamevā’’ti vuttaṃ. Pubbabhāgapaṭilābhaṅganti pubbabhāge paṭiladdhabbakāraṇaṃ kalyāṇamittassa upadesena vinā tena uttari visesato aladdhabbato. Atthatoti paramatthato. ‘‘Kalyāṇamittaṃ…pe… cattāro khandhā’’ti vatvā sutvāti attho. Te pana sīlādayo saṅkhārakkhandhapariyāpannāti āha ‘‘saṅkhārakkhandhotipi vadantiyevā’’ti.
మాహేవన్తి మా అహ ఏవన్తి ఛేదో, అహాతి నిపాతమత్తం, మాతి పటిసేధే నిపాతో. తేనాహ ‘‘మా ఏవం అభణీ’’తి. ‘‘మాహేవం ఆనన్దా’’తి వదతో భగవతో ఇమస్మిం ఠానే తాదిసస్స నామ తే, ఆనన్ద, కల్యాణమిత్తగుణే సేవతో వత్తుం యుత్తం అయాథావతోతి ధమ్మభణ్డాగారికస్స యథాభూతగుణకిత్తనముఖేన పటిక్ఖేపో యుత్తోతి దస్సేన్తో ‘‘బహుస్సుతో’’తిఆదిమాహ. ఇదన్తి ఇదం వచనం భగవా ఆహాతి సమ్బన్ధో. సకలమేవ హీతి ఏత్థ హి-సద్దో హేతుఅత్థో. తేన ‘‘మాహేవ’’న్తి తస్స పటిక్ఖేపస్స కారణం జోతితం, న సరూపతో వుత్తం. ‘‘కల్యాణమిత్తస్సేత’’న్తిఆదినా పన తం సరూపతో దస్సితన్తి ఆహ ‘‘ఇదాని…పే॰… ఆదిమాహా’’తి. పాటికఙ్ఖితబ్బన్తి ఇచ్ఛనట్ఠేన పాటికఙ్ఖితబ్బం, న పటికఙ్ఖానిమిత్తేనాతి ఆహ ‘‘అవస్సంభావీతి అత్థో’’తి.
Māhevanti mā aha evanti chedo, ahāti nipātamattaṃ, māti paṭisedhe nipāto. Tenāha ‘‘mā evaṃ abhaṇī’’ti. ‘‘Māhevaṃ ānandā’’ti vadato bhagavato imasmiṃ ṭhāne tādisassa nāma te, ānanda, kalyāṇamittaguṇe sevato vattuṃ yuttaṃ ayāthāvatoti dhammabhaṇḍāgārikassa yathābhūtaguṇakittanamukhena paṭikkhepo yuttoti dassento ‘‘bahussuto’’tiādimāha. Idanti idaṃ vacanaṃ bhagavā āhāti sambandho. Sakalameva hīti ettha hi-saddo hetuattho. Tena ‘‘māheva’’nti tassa paṭikkhepassa kāraṇaṃ jotitaṃ, na sarūpato vuttaṃ. ‘‘Kalyāṇamittasseta’’ntiādinā pana taṃ sarūpato dassitanti āha ‘‘idāni…pe… ādimāhā’’ti. Pāṭikaṅkhitabbanti icchanaṭṭhena pāṭikaṅkhitabbaṃ, na paṭikaṅkhānimittenāti āha ‘‘avassaṃbhāvīti attho’’ti.
ఇధాతి అన్తోగధావధారణపదం, ఇధేవాతి అత్థో. ఇమస్మింయేవ హి సాసనే అరియమగ్గభావనా, న అఞ్ఞత్థ. ఆదిపదానంయేవాతి తస్మిం తస్మిం వాక్యే ఆదితో ఏవ వుత్తసమ్మాదిట్ఠిఆదిపదానంయేవ. సమ్మాదస్సనలక్ఖణాతి చతున్నం అరియసచ్చానం పరిఞ్ఞాభిసమయాదివసేన సమ్మదేవ దస్సనసభావా. సమ్మాఅభిరోపనలక్ఖణోతి నిబ్బానసఙ్ఖాతే ఆరమ్మణే సమ్పయుత్తధమ్మే సమ్మదేవ ఆరోపనసభావో. సమ్మాపరిగ్గహణలక్ఖణాతి ముసావాదాదీనం విసంవాదనాదికిచ్చతాయ లూఖానం అపరిగ్గాహకానం పటిపక్ఖభావతో పరిగ్గాహకసభావా సమ్మావాచా సినిద్ధభావేన సమ్పయుత్తధమ్మే సమ్మావాచాపచ్చయం సుభాసితసోతారఞ్చ పుగ్గలం పరిగ్గణ్హాతీతి సమ్మాపరిగ్గహణలక్ఖణా. యథా కాయికకిరియా కిఞ్చి కత్తబ్బం సముట్ఠాపేతి, సయఞ్చ సముట్ఠహనం ఘటనం హోతి, తథా సమ్మాకమ్మన్త సఙ్ఖాతా విరతిపీతి సముట్ఠాపనలక్ఖణా దట్ఠబ్బా, సమ్పయుత్తధమ్మానం వా ఉక్ఖిపనం సముట్ఠాపనం కాయికకిరియాయ భారుక్ఖిపనం వియ. జీవమానస్స సత్తస్స, సమ్పయుత్తధమ్మానం వా, జీవితప్పవత్తియా ఆజీవస్సేవ వా సుద్ధి వోదానం. యథా ఉప్పన్నుప్పన్నానం వజ్జానం ధమ్మేన పహానానుప్పాదఅత్థలాభాదిపరివుడ్ఢి హోతి, ఏవం సమ్పయుత్తానం పగ్గహణసభావోతి సమ్మాపగ్గహలక్ఖణో సమ్మావాయామో. కాయవేదనాచిత్తధమ్మేసు సుభసుఖనిచ్చఅత్తగాహానఞ్చ విధమనవసేన సమ్మాపతిట్ఠానసభావాతి సమ్మాఉపట్ఠానలక్ఖణా సమ్మాసతి. సమ్పయుత్తధమ్మానం సమ్మా సమాదహనం ఏకగ్గతాకరణం సభావో ఏతస్సాతి సమ్మాసమాధానలక్ఖణో సమ్మాసమాధి. తీణి కిచ్చాని హోన్తి పటిపక్ఖధమ్మేసు , ఆరమ్మణధమ్మేసు, సమ్పయుత్తధమ్మేసు చ ఏకస్మింయేవ ఖణే పవత్తివిసేసభూతాని. ఇదాని తాని సరూపతో దస్సేతుం ‘‘సేయ్యథిద’’న్తిఆది వుత్తం. సద్ధిన్తి ఇమినా ‘‘అఞ్ఞేహీ’’తి వుత్తకిలేసా మిచ్ఛాదిట్ఠియా సహ ఏకట్ఠా వా అనేకట్ఠా వాతి దస్సేతి. పజహతి పహాయ నం పటివిజ్ఝతి. నిరోధన్తి నిబ్బానం ఆరమ్మణం కరోతి సచ్ఛికిరియాపటివేధేన పటివిజ్ఝతి.
Idhāti antogadhāvadhāraṇapadaṃ, idhevāti attho. Imasmiṃyeva hi sāsane ariyamaggabhāvanā, na aññattha. Ādipadānaṃyevāti tasmiṃ tasmiṃ vākye ādito eva vuttasammādiṭṭhiādipadānaṃyeva. Sammādassanalakkhaṇāti catunnaṃ ariyasaccānaṃ pariññābhisamayādivasena sammadeva dassanasabhāvā. Sammāabhiropanalakkhaṇoti nibbānasaṅkhāte ārammaṇe sampayuttadhamme sammadeva āropanasabhāvo. Sammāpariggahaṇalakkhaṇāti musāvādādīnaṃ visaṃvādanādikiccatāya lūkhānaṃ apariggāhakānaṃ paṭipakkhabhāvato pariggāhakasabhāvā sammāvācā siniddhabhāvena sampayuttadhamme sammāvācāpaccayaṃ subhāsitasotārañca puggalaṃ pariggaṇhātīti sammāpariggahaṇalakkhaṇā. Yathā kāyikakiriyā kiñci kattabbaṃ samuṭṭhāpeti, sayañca samuṭṭhahanaṃ ghaṭanaṃ hoti, tathā sammākammanta saṅkhātā viratipīti samuṭṭhāpanalakkhaṇā daṭṭhabbā, sampayuttadhammānaṃ vā ukkhipanaṃ samuṭṭhāpanaṃ kāyikakiriyāya bhārukkhipanaṃ viya. Jīvamānassa sattassa, sampayuttadhammānaṃ vā, jīvitappavattiyā ājīvasseva vā suddhi vodānaṃ. Yathā uppannuppannānaṃ vajjānaṃ dhammena pahānānuppādaatthalābhādiparivuḍḍhi hoti, evaṃ sampayuttānaṃ paggahaṇasabhāvoti sammāpaggahalakkhaṇo sammāvāyāmo. Kāyavedanācittadhammesu subhasukhaniccaattagāhānañca vidhamanavasena sammāpatiṭṭhānasabhāvāti sammāupaṭṭhānalakkhaṇā sammāsati. Sampayuttadhammānaṃ sammā samādahanaṃ ekaggatākaraṇaṃ sabhāvo etassāti sammāsamādhānalakkhaṇo sammāsamādhi. Tīṇi kiccāni honti paṭipakkhadhammesu , ārammaṇadhammesu, sampayuttadhammesu ca ekasmiṃyeva khaṇe pavattivisesabhūtāni. Idāni tāni sarūpato dassetuṃ ‘‘seyyathida’’ntiādi vuttaṃ. Saddhinti iminā ‘‘aññehī’’ti vuttakilesā micchādiṭṭhiyā saha ekaṭṭhā vā anekaṭṭhā vāti dasseti. Pajahati pahāya naṃ paṭivijjhati. Nirodhanti nibbānaṃ ārammaṇaṃ karoti sacchikiriyāpaṭivedhena paṭivijjhati.
న కేవలం మగ్గధమ్మా వుత్తనయేనేవ, అథ ఖో అపరేనపి నయేన వేదితబ్బాతి దస్సేన్తో ‘‘అపిచా’’తిఆదిమాహ. నానాఖణా పునప్పునం ఉప్పజ్జనతో. నానారమ్మణా అనిచ్చానుపస్సనాదిభావతో. ఏకక్ఖణా సకిదేవ ఉప్పజ్జనతో. ఏకారమ్మణా నిబ్బానవిసయత్తా. చత్తారి నామాని లభతి పరిఞ్ఞాభిసమయాదివసేన పవత్తియా. తీణి నామాని లభతి కామసఙ్కప్పాదీనం పహానవసేన పవత్తియా. పటిపక్ఖపహానవసేన హిస్స నామత్తయలాభో. ఏస నయో సేసేసుపి. విరతియోపి హోన్తి చేతనాయోపి పుబ్బభాగేపి విక్ఖమ్భనవసేన పవత్తనతో. మగ్గక్ఖణే పన విరతియోవ పటిపక్ఖసముచ్ఛిన్దనస్స మగ్గకిచ్చత్తా. న హి చేతనా మగ్గసభావా. సమ్మప్పధానసతిపట్ఠానవసేనాతి చతుబ్బిధసమ్మప్పధానచతుబ్బిధసతిపట్ఠానవసేన చత్తారి నామాని లభతి అనుప్పన్నాకుసలానుప్పాదనాదీనం కుసలానఞ్చ వడ్ఢనతో. పుబ్బభాగేపి మగ్గక్ఖణేపీతి యథా పుబ్బభాగే పఠమజ్ఝానాదివసేన నానా. ఏవం మగ్గక్ఖణేపి. న హి ఏకోపి చ మగ్గసమాధి పఠమజ్ఝానసమాధిఆదినామాని లభతి సమ్మాదిట్ఠిఆదీనం వియ కిచ్చవసేన భేదాభావతో. తేనాహ ‘‘మగ్గక్ఖణేపి సమ్మాసమాధియేవా’’తి.
Na kevalaṃ maggadhammā vuttanayeneva, atha kho aparenapi nayena veditabbāti dassento ‘‘apicā’’tiādimāha. Nānākhaṇā punappunaṃ uppajjanato. Nānārammaṇā aniccānupassanādibhāvato. Ekakkhaṇā sakideva uppajjanato. Ekārammaṇā nibbānavisayattā. Cattāri nāmāni labhati pariññābhisamayādivasena pavattiyā. Tīṇi nāmāni labhati kāmasaṅkappādīnaṃ pahānavasena pavattiyā. Paṭipakkhapahānavasena hissa nāmattayalābho. Esa nayo sesesupi. Viratiyopi honti cetanāyopi pubbabhāgepi vikkhambhanavasena pavattanato. Maggakkhaṇe pana viratiyova paṭipakkhasamucchindanassa maggakiccattā. Na hi cetanā maggasabhāvā. Sammappadhānasatipaṭṭhānavasenāti catubbidhasammappadhānacatubbidhasatipaṭṭhānavasena cattāri nāmāni labhati anuppannākusalānuppādanādīnaṃ kusalānañca vaḍḍhanato. Pubbabhāgepi maggakkhaṇepīti yathā pubbabhāge paṭhamajjhānādivasena nānā. Evaṃ maggakkhaṇepi. Na hi ekopi ca maggasamādhi paṭhamajjhānasamādhiādināmāni labhati sammādiṭṭhiādīnaṃ viya kiccavasena bhedābhāvato. Tenāha ‘‘maggakkhaṇepi sammāsamādhiyevā’’ti.
ఞత్వా ఞాతబ్బాతి సమ్బన్ధో. వుద్ధి నామ వేపుల్లం భియ్యోభావో పునప్పునం ఉప్పాదో ఏవాతి ఆహ ‘‘పునప్పునం జనేతీ’’తి. అభినిబ్బత్తేతీతి అభివడ్ఢం పాపేన్తో నిబ్బత్తేతి. వివిత్తతాతి వివిత్తభావో. సో హి వివేచనీయతో వివిచ్చతి, యం వివిచ్చిత్వా ఠితం, తదుభయమ్పి ఇధ వివిత్తభావసామఞ్ఞేన ‘‘వివిత్తతా’’తి వుత్తం. తేసు పురిమో వివేచనీయతో వివిచ్చమానతాయ వివిచ్చనకిరియాయ సమఙ్గీ ధమ్మసమూహో తాయ ఏవ వివిచ్చనకిరియాయ వసేన వివేకోతి గహితో. ఇతరో సబ్బసో తతో వివిత్తసభావతాయ. తత్థ యస్మిం ధమ్మపుఞ్జే సమ్మాదిట్ఠి పవత్తతి, తం యథావుత్తాయ వివిచ్చమానతాయ వివేకసఙ్ఖాతం నిస్సాయేవ పవత్తతి, ఇతరం పన తంనిన్నతాతంఆరమ్మణతాహీతి వుత్తం ‘‘వివేకం నిస్సితం, వివేకే వా నిస్సిత’’న్తి.
Ñatvā ñātabbāti sambandho. Vuddhi nāma vepullaṃ bhiyyobhāvo punappunaṃ uppādo evāti āha ‘‘punappunaṃ janetī’’ti. Abhinibbattetīti abhivaḍḍhaṃ pāpento nibbatteti. Vivittatāti vivittabhāvo. So hi vivecanīyato viviccati, yaṃ viviccitvā ṭhitaṃ, tadubhayampi idha vivittabhāvasāmaññena ‘‘vivittatā’’ti vuttaṃ. Tesu purimo vivecanīyato viviccamānatāya viviccanakiriyāya samaṅgī dhammasamūho tāya eva viviccanakiriyāya vasena vivekoti gahito. Itaro sabbaso tato vivittasabhāvatāya. Tattha yasmiṃ dhammapuñje sammādiṭṭhi pavattati, taṃ yathāvuttāya viviccamānatāya vivekasaṅkhātaṃ nissāyeva pavattati, itaraṃ pana taṃninnatātaṃārammaṇatāhīti vuttaṃ ‘‘vivekaṃ nissitaṃ, viveke vā nissita’’nti.
యథా వా వివేకవసేన పవత్తం ఝానం ‘‘వివేకజ’’న్తి వుత్తం, ఏవం వివేకవసేన పవత్తా సమ్మాదిట్ఠి ‘‘వివేకనిస్సితా’’తి దట్ఠబ్బా. నిస్సయో చ విపస్సనామగ్గానం వసేన మగ్గఫలానం వేదితబ్బో. అసతిపి తాసం పుబ్బాపరభావే ‘‘పటిచ్చసముప్పాదో’’తి ఏత్థ పచ్చయానం సముప్పాదనం వియ అభిన్నధమ్మాధారా నిస్సయభావనా సమ్భవన్తి. తస్స తదఙ్గ-సముచ్ఛేదనిస్సరణవివేకనిస్సితతం వత్వా పటిప్పస్సద్ధివివేకనిస్సితతాయ అవచనం అరియమగ్గభావనాయ వుచ్చమానత్తా. భావితమగ్గస్స హి యే సచ్ఛికాతబ్బా ధమ్మా. తేసం కిచ్చం పటిప్పస్సద్ధివివేకో. అజ్ఝాసయతోతి ‘‘నిబ్బానం సచ్ఛికరిస్సామీ’’తి మహన్తఅజ్ఝాసయతో. యదిపి హి విపస్సనాక్ఖణే సఙ్ఖారారమ్మణం చిత్తం, సఙ్ఖారేసు పన ఆదీనవం సుట్ఠు, దిస్వా తప్పటిపక్ఖే నిబ్బానే నిన్నతాయ అజ్ఝాసయతో నిస్సరణవివేకనిస్సితో హోతి, ఉణ్హాభిభూతస్స పుగ్గలస్స సీతనిన్నచిత్తతా వియ. కేచి పన ‘‘యథా సభావతో, యథా అజ్ఝాసయతో నిస్సరణవివేకనిస్సితతా, ఏవం పటిప్పస్సద్ధివివేకనిస్సితతాపి సియా’’తి వదన్తి. యదగ్గేన హి నిబ్బాననిన్నతా సియా, తదగ్గేన ఫలనిన్నతాపి సియా ‘‘కుదాస్సు నామాహం తదాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరేయ్య’’న్తి అజ్ఝాసయసమ్పత్తియా భావతో. యస్మా పహానవినయో వియ రాగనిరోధోపి ఇధాధిప్పేతవివేకేన అత్థతో నిబ్బిసిట్ఠో, తస్మా వుత్తం ఏస నయో విరాగనిస్సితాదీసూతి. తేనాహ ‘‘వివేకత్థా ఏవ హి విరాగాదయో’’తి.
Yathā vā vivekavasena pavattaṃ jhānaṃ ‘‘vivekaja’’nti vuttaṃ, evaṃ vivekavasena pavattā sammādiṭṭhi ‘‘vivekanissitā’’ti daṭṭhabbā. Nissayo ca vipassanāmaggānaṃ vasena maggaphalānaṃ veditabbo. Asatipi tāsaṃ pubbāparabhāve ‘‘paṭiccasamuppādo’’ti ettha paccayānaṃ samuppādanaṃ viya abhinnadhammādhārā nissayabhāvanā sambhavanti. Tassa tadaṅga-samucchedanissaraṇavivekanissitataṃ vatvā paṭippassaddhivivekanissitatāya avacanaṃ ariyamaggabhāvanāya vuccamānattā. Bhāvitamaggassa hi ye sacchikātabbā dhammā. Tesaṃ kiccaṃ paṭippassaddhiviveko. Ajjhāsayatoti ‘‘nibbānaṃ sacchikarissāmī’’ti mahantaajjhāsayato. Yadipi hi vipassanākkhaṇe saṅkhārārammaṇaṃ cittaṃ, saṅkhāresu pana ādīnavaṃ suṭṭhu, disvā tappaṭipakkhe nibbāne ninnatāya ajjhāsayato nissaraṇavivekanissito hoti, uṇhābhibhūtassa puggalassa sītaninnacittatā viya. Keci pana ‘‘yathā sabhāvato, yathā ajjhāsayato nissaraṇavivekanissitatā, evaṃ paṭippassaddhivivekanissitatāpi siyā’’ti vadanti. Yadaggena hi nibbānaninnatā siyā, tadaggena phalaninnatāpi siyā ‘‘kudāssu nāmāhaṃ tadāyatanaṃ upasampajja vihareyya’’nti ajjhāsayasampattiyā bhāvato. Yasmā pahānavinayo viya rāganirodhopi idhādhippetavivekena atthato nibbisiṭṭho, tasmā vuttaṃ esa nayo virāganissitādīsūti. Tenāha ‘‘vivekatthā eva hi virāgādayo’’ti.
వోస్సగ్గసద్దో పరిచ్చాగత్థో పక్ఖన్దనత్థో చాతి వోస్సగ్గస్స దువిధతా వుత్తా. వోస్సజ్జనఞ్హి పహానం, విస్సట్ఠభావేన నిరాసఙ్కపవత్తి చ, తస్మా విపస్సనాక్ఖణే తదఙ్గవసేన, మగ్గక్ఖణే సముచ్ఛేదవసేన పటిపక్ఖస్స పహానం వోస్సగ్గో, తథా విపస్సనాక్ఖణే తంనిన్నభావేన, మగ్గక్ఖణే ఆరమ్మణకరణేన విస్సట్ఠసభావతా వోస్సగ్గోతి వేదితబ్బం. తేనేవాహ ‘‘తత్థ పరిచ్చాగవోస్సగ్గో’’తిఆది. అయం సమ్మాదిట్ఠీతి అయం మిస్సకవసేన వుత్తా సమ్మాదిట్ఠి. యథావుత్తేన పకారేనాతి తదఙ్గప్పహానసముచ్ఛేదప్పహానపకారేన తంనిన్నతదారమ్మణకరణప్పకారేన చ.
Vossaggasaddo pariccāgattho pakkhandanattho cāti vossaggassa duvidhatā vuttā. Vossajjanañhi pahānaṃ, vissaṭṭhabhāvena nirāsaṅkapavatti ca, tasmā vipassanākkhaṇe tadaṅgavasena, maggakkhaṇe samucchedavasena paṭipakkhassa pahānaṃ vossaggo, tathā vipassanākkhaṇe taṃninnabhāvena, maggakkhaṇe ārammaṇakaraṇena vissaṭṭhasabhāvatā vossaggoti veditabbaṃ. Tenevāha ‘‘tattha pariccāgavossaggo’’tiādi. Ayaṃ sammādiṭṭhīti ayaṃ missakavasena vuttā sammādiṭṭhi. Yathāvuttena pakārenāti tadaṅgappahānasamucchedappahānapakārena taṃninnatadārammaṇakaraṇappakārena ca.
పుబ్బే వోస్సగ్గవచనస్సేవ అత్థస్స వుత్తత్తా ఆహ ‘‘సకలేన వచనేనా’’తి. పరిణమన్తం విపస్సనాక్ఖణే, పరిణతం మగ్గక్ఖణే. పరిణామో నామ ఇధ పరిపాకోతి ఆహ ‘‘పరిపచ్చన్తం పరిపక్కఞ్చా’’తి. పరిపాకో చ ఆసేవనలాభేన లద్ధసామత్థియస్స కిలేసే పరిచ్చజితుం నిబ్బానం పక్ఖన్దితుం తిక్ఖవిసదభావో. తేనాహ ‘‘అయ’’న్తిఆది. ఏస నయోతి య్వాయం నయో ‘‘వివేకనిస్సిత’’న్తిఆదినా సమ్మాదిట్ఠియం వుత్తో, సేసేసు సమ్మాసఙ్కప్పాదీసుపి ఏసేవ నయో, ఏవం తత్థ నేతబ్బన్తి అత్థో. పటిచ్చాతి నిస్సాయ. జాతిసభావాతి జాయనసభావా. సకలోతి అనవసేసో, సబ్బోతి అత్థో. న కోచి మగ్గో సావసేసో హుత్వా సమ్భవతి. హేట్ఠిమే మగ్గే ఉప్పన్నే ఉపరిమో ఉప్పన్నో ఏవ నామ అనన్తరాయేన ఉప్పజ్జనతో. వవస్సగ్గత్థేతి వచసాయత్థే. వణ్ణయన్తీతి గుణవణ్ణనవసేన విత్థారేన్తి.
Pubbe vossaggavacanasseva atthassa vuttattā āha ‘‘sakalena vacanenā’’ti. Pariṇamantaṃ vipassanākkhaṇe, pariṇataṃ maggakkhaṇe. Pariṇāmo nāma idha paripākoti āha ‘‘paripaccantaṃ paripakkañcā’’ti. Paripāko ca āsevanalābhena laddhasāmatthiyassa kilese pariccajituṃ nibbānaṃ pakkhandituṃ tikkhavisadabhāvo. Tenāha ‘‘aya’’ntiādi. Esa nayoti yvāyaṃ nayo ‘‘vivekanissita’’ntiādinā sammādiṭṭhiyaṃ vutto, sesesu sammāsaṅkappādīsupi eseva nayo, evaṃ tattha netabbanti attho. Paṭiccāti nissāya. Jātisabhāvāti jāyanasabhāvā. Sakaloti anavaseso, sabboti attho. Na koci maggo sāvaseso hutvā sambhavati. Heṭṭhime magge uppanne uparimo uppanno eva nāma anantarāyena uppajjanato. Vavassaggattheti vacasāyatthe. Vaṇṇayantīti guṇavaṇṇanavasena vitthārenti.
కల్యాణమిత్తసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Kalyāṇamittasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya / ౮. కల్యాణమిత్తసుత్తం • 8. Kalyāṇamittasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౮. కల్యాణమిత్తసుత్తవణ్ణనా • 8. Kalyāṇamittasuttavaṇṇanā