| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៨. កល្យាណមិត្តសុត្តវណ្ណនា
8. Kalyāṇamittasuttavaṇṇanā
១២៩. អដ្ឋមេ សោ ច ខោ កល្យាណមិត្តស្សាតិ សោ ចាយំ ធម្មោ កល្យាណមិត្តស្សេវ ស្វាក្ខាតោ នាម ហោតិ, ន បាបមិត្តស្សាតិ។ កិញ្ចាបិ ហិ ធម្មោ សព្ពេសម្បិ ស្វាក្ខាតោវ, កល្យាណមិត្តស្ស បន សុស្សូសន្តស្ស សទ្ទហន្តស្ស អត្ថំ បូរេតិ ភេសជ្ជំ វិយ វឡញ្ជន្តស្ស ន ឥតរស្សាតិ។ តេនេតំ វុត្តំ។ ធម្មោតិ ចេត្ថ ទេសនាធម្មោ វេទិតព្ពោ។
129. Aṭṭhame so ca kho kalyāṇamittassāti so cāyaṃ dhammo kalyāṇamittasseva svākkhāto nāma hoti, na pāpamittassāti. Kiñcāpi hi dhammo sabbesampi svākkhātova, kalyāṇamittassa pana sussūsantassa saddahantassa atthaṃ pūreti bhesajjaṃ viya vaḷañjantassa na itarassāti. Tenetaṃ vuttaṃ. Dhammoti cettha desanādhammo veditabbo.
ឧបឌ្ឍមិទន្តិ ថេរោ កិរ រហោគតោ ចិន្តេសិ – ‘‘អយំ សមណធម្មោ នាម ឱវាទកេ អនុសាសកេ កល្យាណមិត្តេ សតិ បច្ចត្តបុរិសការេ ឋិតស្ស សម្បជ្ជតិ, ឧបឌ្ឍំ កល្យាណមិត្តតោ ហោតិ, ឧបឌ្ឍំ បច្ចត្តបុរិសការតោ’’តិ។ អថស្ស ឯតទហោសិ – ‘‘អហំ បទេសញាណេ ឋិតោ និប្បទេសំ ចិន្តេតុំ ន សក្កោមិ, សត្ថារំ បុច្ឆិត្វា និក្កង្ខោ ភវិស្សាមី’’តិ។ តស្មា សត្ថារំ ឧបសង្កមិត្វា ឯវមាហ។ ព្រហ្មចរិយស្សាតិ អរិយមគ្គស្ស។ យទិទំ កល្យាណមិត្តតាតិ យា ឯសា កល្យាណមិត្តតា នាម, សា ឧបឌ្ឍំ, តតោ ឧបឌ្ឍំ អាគច្ឆតីតិ អត្ថោ។ ឥតិ ថេរេន ‘‘ឧបឌ្ឍុបឌ្ឍា សម្មាទិដ្ឋិអាទយោ កល្យាណមិត្តតោ អាគច្ឆន្តិ, ឧបឌ្ឍុបឌ្ឍា បច្ចត្តបុរិសការតោ’’តិ វុត្តំ។ កិញ្ចាបិ ថេរស្ស អយំ មនោរថោ, យថា បន ពហូហិ សិលាថម្ភេ ឧស្សាបិតេ, ‘‘ឯត្តកំ ឋានំ អសុកេន ឧស្សាបិតំ, ឯត្តកំ អសុកេនា’’តិ វិនិព្ភោគោ នត្ថិ, យថា ច មាតាបិតរោ និស្សាយ ឧប្បន្នេសុ បុត្តេសុ ‘‘ឯត្តកំ មាតិតោ និព្ពត្តំ, ឯត្តកំ បិតិតោ’’តិ វិនិព្ភោគោ នត្ថិ, ឯវំ ឥធាបិ អវិនិព្ភោគធម្មោ ហេស, ‘‘ឯត្តកំ សម្មាទិដ្ឋិអាទីនំ កល្យាណមិត្តតោ និព្ពត្តំ, ឯត្តកំ បច្ចត្តបុរិសការតោ’’តិ ន សក្កា លទ្ធុំ, កល្យាណមិត្តតាយ បន ឧបឌ្ឍគុណោ លព្ភតីតិ ថេរស្ស អជ្ឈាសយេន ឧបឌ្ឍំ នាម ជាតំ, សកលគុណោ បដិលព្ភតីតិ ភគវតោ អជ្ឈាសយេន សកលំ នាម ជាតំ។ កល្យាណមិត្តតាតិ ចេតំ បុព្ពភាគបដិលាភង្គំ នាមាតិ គហិតំ។ អត្ថតោ កល្យាណមិត្តំ និស្សាយ លទ្ធា សីលសមាធិវិបស្សនាវសេន ចត្តារោ ខន្ធា។ សង្ខារក្ខន្ធោតិបិ វទន្តិយេវ។
Upaḍḍhamidanti thero kira rahogato cintesi – ‘‘ayaṃ samaṇadhammo nāma ovādake anusāsake kalyāṇamitte sati paccattapurisakāre ṭhitassa sampajjati, upaḍḍhaṃ kalyāṇamittato hoti, upaḍḍhaṃ paccattapurisakārato’’ti. Athassa etadahosi – ‘‘ahaṃ padesañāṇe ṭhito nippadesaṃ cintetuṃ na sakkomi, satthāraṃ pucchitvā nikkaṅkho bhavissāmī’’ti. Tasmā satthāraṃ upasaṅkamitvā evamāha. Brahmacariyassāti ariyamaggassa. Yadidaṃ kalyāṇamittatāti yā esā kalyāṇamittatā nāma, sā upaḍḍhaṃ, tato upaḍḍhaṃ āgacchatīti attho. Iti therena ‘‘upaḍḍhupaḍḍhā sammādiṭṭhiādayo kalyāṇamittato āgacchanti, upaḍḍhupaḍḍhā paccattapurisakārato’’ti vuttaṃ. Kiñcāpi therassa ayaṃ manoratho, yathā pana bahūhi silāthambhe ussāpite, ‘‘ettakaṃ ṭhānaṃ asukena ussāpitaṃ, ettakaṃ asukenā’’ti vinibbhogo natthi, yathā ca mātāpitaro nissāya uppannesu puttesu ‘‘ettakaṃ mātito nibbattaṃ, ettakaṃ pitito’’ti vinibbhogo natthi, evaṃ idhāpi avinibbhogadhammo hesa, ‘‘ettakaṃ sammādiṭṭhiādīnaṃ kalyāṇamittato nibbattaṃ, ettakaṃ paccattapurisakārato’’ti na sakkā laddhuṃ, kalyāṇamittatāya pana upaḍḍhaguṇo labbhatīti therassa ajjhāsayena upaḍḍhaṃ nāma jātaṃ, sakalaguṇo paṭilabbhatīti bhagavato ajjhāsayena sakalaṃ nāma jātaṃ. Kalyāṇamittatāti cetaṃ pubbabhāgapaṭilābhaṅgaṃ nāmāti gahitaṃ. Atthato kalyāṇamittaṃ nissāya laddhā sīlasamādhivipassanāvasena cattāro khandhā. Saṅkhārakkhandhotipi vadantiyeva.
មា ហេវំ, អានន្ទាតិ, អានន្ទ, មា ឯវំ អភណិ, ពហុស្សុតោ ត្វំ សេខបដិសម្ភិទប្បត្តោ អដ្ឋ វរេ គហេត្វា មំ ឧបដ្ឋហសិ, ចតូហិ អច្ឆរិយព្ភុតធម្មេហិ សមន្នាគតោ, តាទិសស្ស ឯវំ កថេតុំ ន វដ្ដតិ។ សកលមេវ ហិទំ, អានន្ទ, ព្រហ្មចរិយំ, យទិទំ កល្យាណមិត្តតាតិ ឥទំ ភគវា – ‘‘ចត្តារោ មគ្គា ចត្តារិ ផលានិ តិស្សោ វិជ្ជា ឆ អភិញ្ញា សព្ពំ កល្យាណមិត្តមូលកមេវ ហោតី’’តិ សន្ធាយាហ។ ឥទានិ វចីភេទេនេវ ការណំ ទស្សេន្តោ កល្យាណមិត្តស្សេតន្តិអាទិមាហ។ តត្ថ បាដិកង្ខន្តិ បាដិកង្ខិតព្ពំ ឥច្ឆិតព្ពំ, អវស្សំភាវីតិ អត្ថោ។
Mā hevaṃ, ānandāti, ānanda, mā evaṃ abhaṇi, bahussuto tvaṃ sekhapaṭisambhidappatto aṭṭha vare gahetvā maṃ upaṭṭhahasi, catūhi acchariyabbhutadhammehi samannāgato, tādisassa evaṃ kathetuṃ na vaṭṭati. Sakalameva hidaṃ, ānanda, brahmacariyaṃ, yadidaṃ kalyāṇamittatāti idaṃ bhagavā – ‘‘cattāro maggā cattāri phalāni tisso vijjā cha abhiññā sabbaṃ kalyāṇamittamūlakameva hotī’’ti sandhāyāha. Idāni vacībhedeneva kāraṇaṃ dassento kalyāṇamittassetantiādimāha. Tattha pāṭikaṅkhanti pāṭikaṅkhitabbaṃ icchitabbaṃ, avassaṃbhāvīti attho.
ឥធាតិ ឥមស្មិំ សាសនេ។ សម្មាទិដ្ឋិំ ភាវេតីតិអាទីសុ អដ្ឋន្នំ អាទិបទានំយេវ តាវ អយំ សង្ខេបវណ្ណនា – សម្មា ទស្សនលក្ខណា សម្មាទិដ្ឋិ។ សម្មា អភិនិរោបនលក្ខណោ សម្មាសង្កប្បោ។ សម្មា បរិគ្គហណលក្ខណា សម្មាវាចា។ សម្មា សមុដ្ឋាបនលក្ខណោ សម្មាកម្មន្តោ។ សម្មា វោទាបនលក្ខណា សម្មាអាជីវោ។ សម្មា បគ្គហលក្ខណោ សម្មាវាយាមោ។ សម្មា ឧបដ្ឋានលក្ខណា សម្មាសតិ។ សម្មា សមាធានលក្ខណោ សម្មាសមាធិ។
Idhāti imasmiṃ sāsane. Sammādiṭṭhiṃ bhāvetītiādīsu aṭṭhannaṃ ādipadānaṃyeva tāva ayaṃ saṅkhepavaṇṇanā – sammā dassanalakkhaṇā sammādiṭṭhi. Sammā abhiniropanalakkhaṇo sammāsaṅkappo. Sammā pariggahaṇalakkhaṇā sammāvācā. Sammā samuṭṭhāpanalakkhaṇo sammākammanto. Sammā vodāpanalakkhaṇā sammāājīvo. Sammā paggahalakkhaṇo sammāvāyāmo. Sammā upaṭṭhānalakkhaṇā sammāsati. Sammā samādhānalakkhaṇo sammāsamādhi.
តេសុ ឯកេកស្ស តីណិ កិច្ចានិ ហោន្តិ។ សេយ្យាថិទំ – សម្មាទិដ្ឋិ តាវ អញ្ញេហិបិ អត្តនោ បច្ចនីកកិលេសេហិ សទ្ធិំ មិច្ឆាទិដ្ឋិំ បជហតិ, និរោធំ អារម្មណំ ករោតិ, សម្បយុត្តធម្មេ ច បស្សតិ តប្បដិច្ឆាទកមោហវិធមនវសេន អសម្មោហតោ។ សម្មាសង្កប្បាទយោបិ តថេវ មិច្ឆាសង្កប្បាទីនិ ច បជហន្តិ, និរោធញ្ច អារម្មណំ ករោន្តិ។ វិសេសតោ បនេត្ថ សម្មាទិដ្ឋិ សហជាតធម្មេ សម្មា ទស្សេតិ ។ សម្មាសង្កប្បោ សហជាតធម្មេ អភិនិរោបេតិ, សម្មាវាចា សម្មា បរិគ្គណ្ហាតិ, សម្មាកម្មន្តោ សម្មា សមុដ្ឋាបេតិ, សម្មាអាជីវោ សម្មា វោទាបេតិ , សម្មាវាយាមោ សម្មា បគ្គណ្ហាតិ, សម្មាសតិ សម្មា ឧបដ្ឋាបេតិ, សម្មាសមាធិ សម្មា ទហតិ។
Tesu ekekassa tīṇi kiccāni honti. Seyyāthidaṃ – sammādiṭṭhi tāva aññehipi attano paccanīkakilesehi saddhiṃ micchādiṭṭhiṃ pajahati, nirodhaṃ ārammaṇaṃ karoti, sampayuttadhamme ca passati tappaṭicchādakamohavidhamanavasena asammohato. Sammāsaṅkappādayopi tatheva micchāsaṅkappādīni ca pajahanti, nirodhañca ārammaṇaṃ karonti. Visesato panettha sammādiṭṭhi sahajātadhamme sammā dasseti . Sammāsaṅkappo sahajātadhamme abhiniropeti, sammāvācā sammā pariggaṇhāti, sammākammanto sammā samuṭṭhāpeti, sammāājīvo sammā vodāpeti , sammāvāyāmo sammā paggaṇhāti, sammāsati sammā upaṭṭhāpeti, sammāsamādhi sammā dahati.
អបិចេសា សម្មាទិដ្ឋិ នាម បុព្ពភាគេ នានាខណា នានារម្មណា ហោតិ, មគ្គកាលេ ឯកក្ខណា ឯការម្មណា។ កិច្ចតោ បន សម្មាទិដ្ឋិ ទុក្ខេ ញាណន្តិអាទីនិ ចត្តារិ នាមានិ លភតិ។ សម្មាសង្កប្បាទយោបិ បុព្ពភាគេ នានាខណា នានារម្មណា ហោន្តិ, មគ្គកាលេ ឯកក្ខណា ឯការម្មណា។ តេសុ សម្មាសង្កប្បោ កិច្ចតោ នេក្ខម្មសង្កប្បោតិអាទីនិ តីណិ នាមានិ លភតិ។ សម្មាវាចាទយោ តយោ វិរតិយោបិ ហោន្តិ ចេតនាយោបិ, មគ្គក្ខណេ បន វិរតិយោវ។ សម្មាវាយាមោ សម្មាសតីតិ ឥទម្បិ ទ្វយំ កិច្ចតោ សម្មប្បធានសតិបដ្ឋានវសេន ចត្តារិ នាមានិ លភតិ។ សម្មាសមាធិ បន បុព្ពភាគេបិ មគ្គក្ខណេបិ សម្មាសមាធិយេវ។
Apicesā sammādiṭṭhi nāma pubbabhāge nānākhaṇā nānārammaṇā hoti, maggakāle ekakkhaṇā ekārammaṇā. Kiccato pana sammādiṭṭhi dukkhe ñāṇantiādīni cattāri nāmāni labhati. Sammāsaṅkappādayopi pubbabhāge nānākhaṇā nānārammaṇā honti, maggakāle ekakkhaṇā ekārammaṇā. Tesu sammāsaṅkappo kiccato nekkhammasaṅkappotiādīni tīṇi nāmāni labhati. Sammāvācādayo tayo viratiyopi honti cetanāyopi, maggakkhaṇe pana viratiyova. Sammāvāyāmo sammāsatīti idampi dvayaṃ kiccato sammappadhānasatipaṭṭhānavasena cattāri nāmāni labhati. Sammāsamādhi pana pubbabhāgepi maggakkhaṇepi sammāsamādhiyeva.
ឯវំ តាវ ‘‘សម្មាទិដ្ឋិ’’ន្តិអាទិនា នយេន វុត្តានំ អដ្ឋន្នំ អាទិបទានំយេវ អត្ថវណ្ណនំ ញត្វា ឥទានិ ភាវេតិ វិវេកនិស្សិតន្តិអាទីសុ ឯវំ ញាតព្ពោ។ ភាវេតីតិ វឌ្ឍេតិ, អត្តនោ ចិត្តសន្តានេ បុនប្បុនំ ជនេតិ, អភិនិព្ពត្តេតីតិ អត្ថោ។ វិវេកនិស្សិតន្តិ វិវេកំ និស្សិតំ, វិវេកេ វា និស្សិតន្តិ វិវេកនិស្សិតំ។ វិវេកោតិ វិវិត្តតា។ វិវិត្តតា ចាយំ តទង្គវិវេកោ, វិក្ខម្ភន-សមុច្ឆេទ-បដិប្បស្សទ្ធិ-និស្សរណវិវេកោតិ បញ្ចវិធោ។ ឯវមេតស្មិំ បញ្ចវិធេ វិវេកេ។ វិវេកនិស្សិតន្តិ តទង្គវិវេកនិស្សិតំ សមុច្ឆេទវិវេកនិស្សិតំ និស្សរណវិវេកនិស្សិតញ្ច សម្មាទិដ្ឋិំ ភាវេតីតិ អយមត្ថោ វេទិតព្ពោ។ តថា ហិ អយំ អរិយមគ្គភាវនានុយុត្តោ យោគី វិបស្សនាក្ខណេ កិច្ចតោ តទង្គវិវេកនិស្សិតំ, អជ្ឈាសយតោ និស្សរណវិវេកនិស្សិតំ, មគ្គកាលេ បន កិច្ចតោ សមុច្ឆេទវិវេកនិស្សិតំ, អារម្មណតោ និស្សរណវិវេកនិស្សិតំ សម្មាទិដ្ឋិំ ភាវេតិ។ ឯស នយោ វិរាគនិស្សិតាទីសុ។ វិវេកត្ថា ឯវ ហិ វិរាគាទយោ ។
Evaṃ tāva ‘‘sammādiṭṭhi’’ntiādinā nayena vuttānaṃ aṭṭhannaṃ ādipadānaṃyeva atthavaṇṇanaṃ ñatvā idāni bhāveti vivekanissitantiādīsu evaṃ ñātabbo. Bhāvetīti vaḍḍheti, attano cittasantāne punappunaṃ janeti, abhinibbattetīti attho. Vivekanissitanti vivekaṃ nissitaṃ, viveke vā nissitanti vivekanissitaṃ. Vivekoti vivittatā. Vivittatā cāyaṃ tadaṅgaviveko, vikkhambhana-samuccheda-paṭippassaddhi-nissaraṇavivekoti pañcavidho. Evametasmiṃ pañcavidhe viveke. Vivekanissitanti tadaṅgavivekanissitaṃ samucchedavivekanissitaṃ nissaraṇavivekanissitañca sammādiṭṭhiṃ bhāvetīti ayamattho veditabbo. Tathā hi ayaṃ ariyamaggabhāvanānuyutto yogī vipassanākkhaṇe kiccato tadaṅgavivekanissitaṃ, ajjhāsayato nissaraṇavivekanissitaṃ, maggakāle pana kiccato samucchedavivekanissitaṃ, ārammaṇato nissaraṇavivekanissitaṃ sammādiṭṭhiṃ bhāveti. Esa nayo virāganissitādīsu. Vivekatthā eva hi virāgādayo .
កេវលញ្ចេត្ថ វោស្សគ្គោ ទុវិធោ បរិច្ចាគវោស្សគ្គោ ច បក្ខន្ទនវោស្សគ្គោ ចាតិ។ តត្ថ បរិច្ចាគវោស្សគ្គោតិ វិបស្សនាក្ខណេ ច តទង្គវសេន, មគ្គក្ខណេ ច សមុច្ឆេទវសេន កិលេសប្បហានំ។ បក្ខន្ទនវោស្សគ្គោតិ វិបស្សនាក្ខណេ តន្និន្នភាវេន, មគ្គក្ខណេ បន អារម្មណករណេន និព្ពានបក្ខន្ទនំ, តទុភយម្បិ ឥមស្មិំ លោកិយលោកុត្តរមិស្សកេ អត្ថវណ្ណនានយេ វដ្ដតិ។ តថា ហិ អយំ សម្មាទិដ្ឋិ យថាវុត្តេន បការេន កិលេសេ ច បរិច្ចជតិ, និព្ពានញ្ច បក្ខន្ទតិ។
Kevalañcettha vossaggo duvidho pariccāgavossaggo ca pakkhandanavossaggo cāti. Tattha pariccāgavossaggoti vipassanākkhaṇe ca tadaṅgavasena, maggakkhaṇe ca samucchedavasena kilesappahānaṃ. Pakkhandanavossaggoti vipassanākkhaṇe tanninnabhāvena, maggakkhaṇe pana ārammaṇakaraṇena nibbānapakkhandanaṃ, tadubhayampi imasmiṃ lokiyalokuttaramissake atthavaṇṇanānaye vaṭṭati. Tathā hi ayaṃ sammādiṭṭhi yathāvuttena pakārena kilese ca pariccajati, nibbānañca pakkhandati.
វោស្សគ្គបរិណាមិន្តិ ឥមិនា បន សកលេន វចនេន វោស្សគ្គត្ថំ បរិណមន្តំ បរិណតញ្ច, បរិបច្ចន្តំ បរិបក្កញ្ចាតិ ឥទំ វុត្តំ ហោតិ។ អយញ្ហិ អរិយមគ្គភាវនានុយុត្តោ ភិក្ខុ យថា សម្មាទិដ្ឋិ កិលេសបរិច្ចាគវោស្សគ្គត្ថំ និព្ពានបក្ខន្ទនវោស្សគ្គត្ថញ្ច បរិបច្ចតិ, យថា ច បរិបក្កា ហោតិ, តថា នំ ភាវេតីតិ។ ឯស នយោ សេសមគ្គង្គេសុ។
Vossaggapariṇāminti iminā pana sakalena vacanena vossaggatthaṃ pariṇamantaṃ pariṇatañca, paripaccantaṃ paripakkañcāti idaṃ vuttaṃ hoti. Ayañhi ariyamaggabhāvanānuyutto bhikkhu yathā sammādiṭṭhi kilesapariccāgavossaggatthaṃ nibbānapakkhandanavossaggatthañca paripaccati, yathā ca paripakkā hoti, tathā naṃ bhāvetīti. Esa nayo sesamaggaṅgesu.
អាគម្មាតិ អារព្ភ សន្ធាយ បដិច្ច។ ជាតិធម្មាតិ ជាតិសភាវា ជាតិបកតិកា។ តស្មាតិ យស្មា សកលោ អរិយមគ្គោបិ កល្យាណមិត្តំ និស្សាយ លព្ភតិ, តស្មា។ ហន្ទាតិ វវស្សគ្គត្ថេ និបាតោ។ អប្បមាទំ បសំសន្តីតិ អប្បមាទំ វណ្ណយន្តិ, តស្មា អប្បមាទោ កាតព្ពោ។ អត្ថាភិសមយាតិ អត្ថបដិលាភា។ អដ្ឋមំ។
Āgammāti ārabbha sandhāya paṭicca. Jātidhammāti jātisabhāvā jātipakatikā. Tasmāti yasmā sakalo ariyamaggopi kalyāṇamittaṃ nissāya labbhati, tasmā. Handāti vavassaggatthe nipāto. Appamādaṃ pasaṃsantīti appamādaṃ vaṇṇayanti, tasmā appamādo kātabbo. Atthābhisamayāti atthapaṭilābhā. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៨. កល្យាណមិត្តសុត្តំ • 8. Kalyāṇamittasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៨. កល្យាណមិត្តសុត្តវណ្ណនា • 8. Kalyāṇamittasuttavaṇṇanā
