| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៨. កល្យាណមិត្តសុត្តវណ្ណនា
8. Kalyāṇamittasuttavaṇṇanā
១២៩. សីលាទិគុណសមន្នាគតោ កល្យាណោ ភទ្ទកោ មិត្តោ ឯតស្សាតិ កល្យាណមិត្តោ, តស្ស ធម្មោ កល្យាណមិត្តស្សេវ ស្វាខាតោ នាម ហោតិ សុត្វា កត្តព្ពកិច្ចស្ស សាធនតោ។ តេនាហ ‘‘អត្ថំ បូរេតី’’តិ។ ឥតរស្សាតិ បាបមិត្តស្ស។ តេនាតិ អត្ថបូរណេន។ ឯតន្តិ ‘‘សោ ច ខោ កល្យាណមិត្តស្សា’’តិ ឯតំ វចនំ។ ទេសនាធម្មោតិ បរិយត្តិធម្មោ។ សោ ហិ កល្យាណមិត្តតោ បច្ចក្ខតោ លទ្ធព្ពោ, ឥតរេ តទុបនិស្សយា បច្ចត្តបុរិសការេហិ, តេន លទ្ធព្ពោ កល្យាណមិត្តោតិ ឯវមត្ថោ គហេតព្ពោ។ សាវកពោធិសត្តវសេន ហេសា ទេសនា អាគតា។ ន ហិ សេសពោធិសត្តានំ បរោបទេសេន បយោជនំ អត្ថិ។
129. Sīlādiguṇasamannāgato kalyāṇo bhaddako mitto etassāti kalyāṇamitto, tassa dhammo kalyāṇamittasseva svākhāto nāma hoti sutvā kattabbakiccassa sādhanato. Tenāha ‘‘atthaṃ pūretī’’ti. Itarassāti pāpamittassa. Tenāti atthapūraṇena. Etanti ‘‘so ca kho kalyāṇamittassā’’ti etaṃ vacanaṃ. Desanādhammoti pariyattidhammo. So hi kalyāṇamittato paccakkhato laddhabbo, itare tadupanissayā paccattapurisakārehi, tena laddhabbo kalyāṇamittoti evamattho gahetabbo. Sāvakabodhisattavasena hesā desanā āgatā. Na hi sesabodhisattānaṃ paropadesena payojanaṃ atthi.
ឧបឌ្ឍំ កល្យាណមិត្តតោតិ ព្រហ្មចរិយំ ចរន្តស្ស ឧបឌ្ឍគុណោ កល្យាណមិត្តតោ លទ្ធព្ពោ។ ឧបឌ្ឍំ បច្ចត្តបុរិសការតោតិ ឥតរំ ឧបឌ្ឍំ ញាណំ បដិបជ្ជន្តស្ស អត្តនោ បុរិសការតោ។ លោកេបិ បាកដោយមត្ថោ ‘‘អាចរិយតោ ឧបឌ្ឍំ, បច្ចត្តបុរិសការតោ ឧបឌ្ឍំ លទ្ធព្ពា តេវិជ្ជតា’’តិ, តស្មា ថេរោ តថា ចិន្តេសិ។ និប្បទេសន្តិ អនវសេសតោ។ តតោតិ កល្យាណមិត្តតោ។ ឧបឌ្ឍំ អាគច្ឆតីតិ ឧបឌ្ឍគុណោ បដិបជ្ជន្តំ ឧបគច្ឆតិ។ ពហូហិ បុរិសេហិ។ វិនិព្ភោគោ វិវេចនំ នត្ថិ ឯកជ្ឈំ អត្ថស្ស វិវេចេតុំ អសក្កុណេយ្យត្តា។ ឯសាតិ បរតោឃោសបច្ចត្តបុរិសការតោ ច សិជ្ឈមានោ អត្ថោ។ ឯត្តកន្តិ ឯត្តកោ ភាគោ។ យទិ ន សក្កា លទ្ធុំ, អថ កស្មា ឧបឌ្ឍន្តិ វុត្តន្តិ អាហ ‘‘កល្យាណមិត្តតាយា’’តិអាទិ។ សម្មាទិដ្ឋិអាទីសុ ន សក្កា លទ្ធុំ។ អសក្កុណេយ្យេ សកលម្បិ ន សម្ភវតិ បរតោឃោសមត្តេន តេសំ អសិជ្ឈនតោ, បធានហេតុភាវទីបនត្ថំ បន ‘‘សកលមេវា’’តិ វុត្តំ។ បុព្ពភាគបដិលាភង្គន្តិ បុព្ពភាគេ បដិលទ្ធព្ពការណំ កល្យាណមិត្តស្ស ឧបទេសេន វិនា តេន ឧត្តរិ វិសេសតោ អលទ្ធព្ពតោ។ អត្ថតោតិ បរមត្ថតោ។ ‘‘កល្យាណមិត្តំ…បេ.… ចត្តារោ ខន្ធា’’តិ វត្វា សុត្វាតិ អត្ថោ។ តេ បន សីលាទយោ សង្ខារក្ខន្ធបរិយាបន្នាតិ អាហ ‘‘សង្ខារក្ខន្ធោតិបិ វទន្តិយេវា’’តិ។
Upaḍḍhaṃ kalyāṇamittatoti brahmacariyaṃ carantassa upaḍḍhaguṇo kalyāṇamittato laddhabbo. Upaḍḍhaṃ paccattapurisakāratoti itaraṃ upaḍḍhaṃ ñāṇaṃ paṭipajjantassa attano purisakārato. Lokepi pākaṭoyamattho ‘‘ācariyato upaḍḍhaṃ, paccattapurisakārato upaḍḍhaṃ laddhabbā tevijjatā’’ti, tasmā thero tathā cintesi. Nippadesanti anavasesato. Tatoti kalyāṇamittato. Upaḍḍhaṃ āgacchatīti upaḍḍhaguṇo paṭipajjantaṃ upagacchati. Bahūhi purisehi. Vinibbhogo vivecanaṃ natthi ekajjhaṃ atthassa vivecetuṃ asakkuṇeyyattā. Esāti paratoghosapaccattapurisakārato ca sijjhamāno attho. Ettakanti ettako bhāgo. Yadi na sakkā laddhuṃ, atha kasmā upaḍḍhanti vuttanti āha ‘‘kalyāṇamittatāyā’’tiādi. Sammādiṭṭhiādīsu na sakkā laddhuṃ. Asakkuṇeyye sakalampi na sambhavati paratoghosamattena tesaṃ asijjhanato, padhānahetubhāvadīpanatthaṃ pana ‘‘sakalamevā’’ti vuttaṃ. Pubbabhāgapaṭilābhaṅganti pubbabhāge paṭiladdhabbakāraṇaṃ kalyāṇamittassa upadesena vinā tena uttari visesato aladdhabbato. Atthatoti paramatthato. ‘‘Kalyāṇamittaṃ…pe… cattāro khandhā’’ti vatvā sutvāti attho. Te pana sīlādayo saṅkhārakkhandhapariyāpannāti āha ‘‘saṅkhārakkhandhotipi vadantiyevā’’ti.
មាហេវន្តិ មា អហ ឯវន្តិ ឆេទោ, អហាតិ និបាតមត្តំ, មាតិ បដិសេធេ និបាតោ។ តេនាហ ‘‘មា ឯវំ អភណី’’តិ។ ‘‘មាហេវំ អានន្ទា’’តិ វទតោ ភគវតោ ឥមស្មិំ ឋានេ តាទិសស្ស នាម តេ, អានន្ទ, កល្យាណមិត្តគុណេ សេវតោ វត្តុំ យុត្តំ អយាថាវតោតិ ធម្មភណ្ឌាគារិកស្ស យថាភូតគុណកិត្តនមុខេន បដិក្ខេបោ យុត្តោតិ ទស្សេន្តោ ‘‘ពហុស្សុតោ’’តិអាទិមាហ។ ឥទន្តិ ឥទំ វចនំ ភគវា អាហាតិ សម្ពន្ធោ។ សកលមេវ ហីតិ ឯត្ថ ហិ-សទ្ទោ ហេតុអត្ថោ។ តេន ‘‘មាហេវ’’ន្តិ តស្ស បដិក្ខេបស្ស ការណំ ជោតិតំ, ន សរូបតោ វុត្តំ។ ‘‘កល្យាណមិត្តស្សេត’’ន្តិអាទិនា បន តំ សរូបតោ ទស្សិតន្តិ អាហ ‘‘ឥទានិ…បេ.… អាទិមាហា’’តិ។ បាដិកង្ខិតព្ពន្តិ ឥច្ឆនដ្ឋេន បាដិកង្ខិតព្ពំ, ន បដិកង្ខានិមិត្តេនាតិ អាហ ‘‘អវស្សំភាវីតិ អត្ថោ’’តិ។
Māhevanti mā aha evanti chedo, ahāti nipātamattaṃ, māti paṭisedhe nipāto. Tenāha ‘‘mā evaṃ abhaṇī’’ti. ‘‘Māhevaṃ ānandā’’ti vadato bhagavato imasmiṃ ṭhāne tādisassa nāma te, ānanda, kalyāṇamittaguṇe sevato vattuṃ yuttaṃ ayāthāvatoti dhammabhaṇḍāgārikassa yathābhūtaguṇakittanamukhena paṭikkhepo yuttoti dassento ‘‘bahussuto’’tiādimāha. Idanti idaṃ vacanaṃ bhagavā āhāti sambandho. Sakalameva hīti ettha hi-saddo hetuattho. Tena ‘‘māheva’’nti tassa paṭikkhepassa kāraṇaṃ jotitaṃ, na sarūpato vuttaṃ. ‘‘Kalyāṇamittasseta’’ntiādinā pana taṃ sarūpato dassitanti āha ‘‘idāni…pe… ādimāhā’’ti. Pāṭikaṅkhitabbanti icchanaṭṭhena pāṭikaṅkhitabbaṃ, na paṭikaṅkhānimittenāti āha ‘‘avassaṃbhāvīti attho’’ti.
ឥធាតិ អន្តោគធាវធារណបទំ, ឥធេវាតិ អត្ថោ។ ឥមស្មិំយេវ ហិ សាសនេ អរិយមគ្គភាវនា, ន អញ្ញត្ថ។ អាទិបទានំយេវាតិ តស្មិំ តស្មិំ វាក្យេ អាទិតោ ឯវ វុត្តសម្មាទិដ្ឋិអាទិបទានំយេវ។ សម្មាទស្សនលក្ខណាតិ ចតុន្នំ អរិយសច្ចានំ បរិញ្ញាភិសមយាទិវសេន សម្មទេវ ទស្សនសភាវា។ សម្មាអភិរោបនលក្ខណោតិ និព្ពានសង្ខាតេ អារម្មណេ សម្បយុត្តធម្មេ សម្មទេវ អារោបនសភាវោ។ សម្មាបរិគ្គហណលក្ខណាតិ មុសាវាទាទីនំ វិសំវាទនាទិកិច្ចតាយ លូខានំ អបរិគ្គាហកានំ បដិបក្ខភាវតោ បរិគ្គាហកសភាវា សម្មាវាចា សិនិទ្ធភាវេន សម្បយុត្តធម្មេ សម្មាវាចាបច្ចយំ សុភាសិតសោតារញ្ច បុគ្គលំ បរិគ្គណ្ហាតីតិ សម្មាបរិគ្គហណលក្ខណា។ យថា កាយិកកិរិយា កិញ្ចិ កត្តព្ពំ សមុដ្ឋាបេតិ, សយញ្ច សមុដ្ឋហនំ ឃដនំ ហោតិ, តថា សម្មាកម្មន្ត សង្ខាតា វិរតិបីតិ សមុដ្ឋាបនលក្ខណា ទដ្ឋព្ពា, សម្បយុត្តធម្មានំ វា ឧក្ខិបនំ សមុដ្ឋាបនំ កាយិកកិរិយាយ ភារុក្ខិបនំ វិយ។ ជីវមានស្ស សត្តស្ស, សម្បយុត្តធម្មានំ វា, ជីវិតប្បវត្តិយា អាជីវស្សេវ វា សុទ្ធិ វោទានំ។ យថា ឧប្បន្នុប្បន្នានំ វជ្ជានំ ធម្មេន បហានានុប្បាទអត្ថលាភាទិបរិវុឌ្ឍិ ហោតិ, ឯវំ សម្បយុត្តានំ បគ្គហណសភាវោតិ សម្មាបគ្គហលក្ខណោ សម្មាវាយាមោ។ កាយវេទនាចិត្តធម្មេសុ សុភសុខនិច្ចអត្តគាហានញ្ច វិធមនវសេន សម្មាបតិដ្ឋានសភាវាតិ សម្មាឧបដ្ឋានលក្ខណា សម្មាសតិ។ សម្បយុត្តធម្មានំ សម្មា សមាទហនំ ឯកគ្គតាករណំ សភាវោ ឯតស្សាតិ សម្មាសមាធានលក្ខណោ សម្មាសមាធិ។ តីណិ កិច្ចានិ ហោន្តិ បដិបក្ខធម្មេសុ , អារម្មណធម្មេសុ, សម្បយុត្តធម្មេសុ ច ឯកស្មិំយេវ ខណេ បវត្តិវិសេសភូតានិ។ ឥទានិ តានិ សរូបតោ ទស្សេតុំ ‘‘សេយ្យថិទ’’ន្តិអាទិ វុត្តំ។ សទ្ធិន្តិ ឥមិនា ‘‘អញ្ញេហី’’តិ វុត្តកិលេសា មិច្ឆាទិដ្ឋិយា សហ ឯកដ្ឋា វា អនេកដ្ឋា វាតិ ទស្សេតិ។ បជហតិ បហាយ នំ បដិវិជ្ឈតិ។ និរោធន្តិ និព្ពានំ អារម្មណំ ករោតិ សច្ឆិកិរិយាបដិវេធេន បដិវិជ្ឈតិ។
Idhāti antogadhāvadhāraṇapadaṃ, idhevāti attho. Imasmiṃyeva hi sāsane ariyamaggabhāvanā, na aññattha. Ādipadānaṃyevāti tasmiṃ tasmiṃ vākye ādito eva vuttasammādiṭṭhiādipadānaṃyeva. Sammādassanalakkhaṇāti catunnaṃ ariyasaccānaṃ pariññābhisamayādivasena sammadeva dassanasabhāvā. Sammāabhiropanalakkhaṇoti nibbānasaṅkhāte ārammaṇe sampayuttadhamme sammadeva āropanasabhāvo. Sammāpariggahaṇalakkhaṇāti musāvādādīnaṃ visaṃvādanādikiccatāya lūkhānaṃ apariggāhakānaṃ paṭipakkhabhāvato pariggāhakasabhāvā sammāvācā siniddhabhāvena sampayuttadhamme sammāvācāpaccayaṃ subhāsitasotārañca puggalaṃ pariggaṇhātīti sammāpariggahaṇalakkhaṇā. Yathā kāyikakiriyā kiñci kattabbaṃ samuṭṭhāpeti, sayañca samuṭṭhahanaṃ ghaṭanaṃ hoti, tathā sammākammanta saṅkhātā viratipīti samuṭṭhāpanalakkhaṇā daṭṭhabbā, sampayuttadhammānaṃ vā ukkhipanaṃ samuṭṭhāpanaṃ kāyikakiriyāya bhārukkhipanaṃ viya. Jīvamānassa sattassa, sampayuttadhammānaṃ vā, jīvitappavattiyā ājīvasseva vā suddhi vodānaṃ. Yathā uppannuppannānaṃ vajjānaṃ dhammena pahānānuppādaatthalābhādiparivuḍḍhi hoti, evaṃ sampayuttānaṃ paggahaṇasabhāvoti sammāpaggahalakkhaṇo sammāvāyāmo. Kāyavedanācittadhammesu subhasukhaniccaattagāhānañca vidhamanavasena sammāpatiṭṭhānasabhāvāti sammāupaṭṭhānalakkhaṇā sammāsati. Sampayuttadhammānaṃ sammā samādahanaṃ ekaggatākaraṇaṃ sabhāvo etassāti sammāsamādhānalakkhaṇo sammāsamādhi. Tīṇi kiccāni honti paṭipakkhadhammesu , ārammaṇadhammesu, sampayuttadhammesu ca ekasmiṃyeva khaṇe pavattivisesabhūtāni. Idāni tāni sarūpato dassetuṃ ‘‘seyyathida’’ntiādi vuttaṃ. Saddhinti iminā ‘‘aññehī’’ti vuttakilesā micchādiṭṭhiyā saha ekaṭṭhā vā anekaṭṭhā vāti dasseti. Pajahati pahāya naṃ paṭivijjhati. Nirodhanti nibbānaṃ ārammaṇaṃ karoti sacchikiriyāpaṭivedhena paṭivijjhati.
ន កេវលំ មគ្គធម្មា វុត្តនយេនេវ, អថ ខោ អបរេនបិ នយេន វេទិតព្ពាតិ ទស្សេន្តោ ‘‘អបិចា’’តិអាទិមាហ។ នានាខណា បុនប្បុនំ ឧប្បជ្ជនតោ។ នានារម្មណា អនិច្ចានុបស្សនាទិភាវតោ។ ឯកក្ខណា សកិទេវ ឧប្បជ្ជនតោ។ ឯការម្មណា និព្ពានវិសយត្តា។ ចត្តារិ នាមានិ លភតិ បរិញ្ញាភិសមយាទិវសេន បវត្តិយា។ តីណិ នាមានិ លភតិ កាមសង្កប្បាទីនំ បហានវសេន បវត្តិយា។ បដិបក្ខបហានវសេន ហិស្ស នាមត្តយលាភោ។ ឯស នយោ សេសេសុបិ។ វិរតិយោបិ ហោន្តិ ចេតនាយោបិ បុព្ពភាគេបិ វិក្ខម្ភនវសេន បវត្តនតោ។ មគ្គក្ខណេ បន វិរតិយោវ បដិបក្ខសមុច្ឆិន្ទនស្ស មគ្គកិច្ចត្តា។ ន ហិ ចេតនា មគ្គសភាវា។ សម្មប្បធានសតិបដ្ឋានវសេនាតិ ចតុព្ពិធសម្មប្បធានចតុព្ពិធសតិបដ្ឋានវសេន ចត្តារិ នាមានិ លភតិ អនុប្បន្នាកុសលានុប្បាទនាទីនំ កុសលានញ្ច វឌ្ឍនតោ។ បុព្ពភាគេបិ មគ្គក្ខណេបីតិ យថា បុព្ពភាគេ បឋមជ្ឈានាទិវសេន នានា។ ឯវំ មគ្គក្ខណេបិ។ ន ហិ ឯកោបិ ច មគ្គសមាធិ បឋមជ្ឈានសមាធិអាទិនាមានិ លភតិ សម្មាទិដ្ឋិអាទីនំ វិយ កិច្ចវសេន ភេទាភាវតោ។ តេនាហ ‘‘មគ្គក្ខណេបិ សម្មាសមាធិយេវា’’តិ។
Na kevalaṃ maggadhammā vuttanayeneva, atha kho aparenapi nayena veditabbāti dassento ‘‘apicā’’tiādimāha. Nānākhaṇā punappunaṃ uppajjanato. Nānārammaṇā aniccānupassanādibhāvato. Ekakkhaṇā sakideva uppajjanato. Ekārammaṇā nibbānavisayattā. Cattāri nāmāni labhati pariññābhisamayādivasena pavattiyā. Tīṇi nāmāni labhati kāmasaṅkappādīnaṃ pahānavasena pavattiyā. Paṭipakkhapahānavasena hissa nāmattayalābho. Esa nayo sesesupi. Viratiyopi honti cetanāyopi pubbabhāgepi vikkhambhanavasena pavattanato. Maggakkhaṇe pana viratiyova paṭipakkhasamucchindanassa maggakiccattā. Na hi cetanā maggasabhāvā. Sammappadhānasatipaṭṭhānavasenāti catubbidhasammappadhānacatubbidhasatipaṭṭhānavasena cattāri nāmāni labhati anuppannākusalānuppādanādīnaṃ kusalānañca vaḍḍhanato. Pubbabhāgepi maggakkhaṇepīti yathā pubbabhāge paṭhamajjhānādivasena nānā. Evaṃ maggakkhaṇepi. Na hi ekopi ca maggasamādhi paṭhamajjhānasamādhiādināmāni labhati sammādiṭṭhiādīnaṃ viya kiccavasena bhedābhāvato. Tenāha ‘‘maggakkhaṇepi sammāsamādhiyevā’’ti.
ញត្វា ញាតព្ពាតិ សម្ពន្ធោ។ វុទ្ធិ នាម វេបុល្លំ ភិយ្យោភាវោ បុនប្បុនំ ឧប្បាទោ ឯវាតិ អាហ ‘‘បុនប្បុនំ ជនេតី’’តិ។ អភិនិព្ពត្តេតីតិ អភិវឌ្ឍំ បាបេន្តោ និព្ពត្តេតិ។ វិវិត្តតាតិ វិវិត្តភាវោ។ សោ ហិ វិវេចនីយតោ វិវិច្ចតិ, យំ វិវិច្ចិត្វា ឋិតំ, តទុភយម្បិ ឥធ វិវិត្តភាវសាមញ្ញេន ‘‘វិវិត្តតា’’តិ វុត្តំ។ តេសុ បុរិមោ វិវេចនីយតោ វិវិច្ចមានតាយ វិវិច្ចនកិរិយាយ សមង្គី ធម្មសមូហោ តាយ ឯវ វិវិច្ចនកិរិយាយ វសេន វិវេកោតិ គហិតោ។ ឥតរោ សព្ពសោ តតោ វិវិត្តសភាវតាយ។ តត្ថ យស្មិំ ធម្មបុញ្ជេ សម្មាទិដ្ឋិ បវត្តតិ, តំ យថាវុត្តាយ វិវិច្ចមានតាយ វិវេកសង្ខាតំ និស្សាយេវ បវត្តតិ, ឥតរំ បន តំនិន្នតាតំអារម្មណតាហីតិ វុត្តំ ‘‘វិវេកំ និស្សិតំ, វិវេកេ វា និស្សិត’’ន្តិ។
Ñatvā ñātabbāti sambandho. Vuddhi nāma vepullaṃ bhiyyobhāvo punappunaṃ uppādo evāti āha ‘‘punappunaṃ janetī’’ti. Abhinibbattetīti abhivaḍḍhaṃ pāpento nibbatteti. Vivittatāti vivittabhāvo. So hi vivecanīyato viviccati, yaṃ viviccitvā ṭhitaṃ, tadubhayampi idha vivittabhāvasāmaññena ‘‘vivittatā’’ti vuttaṃ. Tesu purimo vivecanīyato viviccamānatāya viviccanakiriyāya samaṅgī dhammasamūho tāya eva viviccanakiriyāya vasena vivekoti gahito. Itaro sabbaso tato vivittasabhāvatāya. Tattha yasmiṃ dhammapuñje sammādiṭṭhi pavattati, taṃ yathāvuttāya viviccamānatāya vivekasaṅkhātaṃ nissāyeva pavattati, itaraṃ pana taṃninnatātaṃārammaṇatāhīti vuttaṃ ‘‘vivekaṃ nissitaṃ, viveke vā nissita’’nti.
យថា វា វិវេកវសេន បវត្តំ ឈានំ ‘‘វិវេកជ’’ន្តិ វុត្តំ, ឯវំ វិវេកវសេន បវត្តា សម្មាទិដ្ឋិ ‘‘វិវេកនិស្សិតា’’តិ ទដ្ឋព្ពា។ និស្សយោ ច វិបស្សនាមគ្គានំ វសេន មគ្គផលានំ វេទិតព្ពោ។ អសតិបិ តាសំ បុព្ពាបរភាវេ ‘‘បដិច្ចសមុប្បាទោ’’តិ ឯត្ថ បច្ចយានំ សមុប្បាទនំ វិយ អភិន្នធម្មាធារា និស្សយភាវនា សម្ភវន្តិ។ តស្ស តទង្គ-សមុច្ឆេទនិស្សរណវិវេកនិស្សិតតំ វត្វា បដិប្បស្សទ្ធិវិវេកនិស្សិតតាយ អវចនំ អរិយមគ្គភាវនាយ វុច្ចមានត្តា។ ភាវិតមគ្គស្ស ហិ យេ សច្ឆិកាតព្ពា ធម្មា។ តេសំ កិច្ចំ បដិប្បស្សទ្ធិវិវេកោ។ អជ្ឈាសយតោតិ ‘‘និព្ពានំ សច្ឆិករិស្សាមី’’តិ មហន្តអជ្ឈាសយតោ។ យទិបិ ហិ វិបស្សនាក្ខណេ សង្ខារារម្មណំ ចិត្តំ, សង្ខារេសុ បន អាទីនវំ សុដ្ឋុ, ទិស្វា តប្បដិបក្ខេ និព្ពានេ និន្នតាយ អជ្ឈាសយតោ និស្សរណវិវេកនិស្សិតោ ហោតិ, ឧណ្ហាភិភូតស្ស បុគ្គលស្ស សីតនិន្នចិត្តតា វិយ។ កេចិ បន ‘‘យថា សភាវតោ, យថា អជ្ឈាសយតោ និស្សរណវិវេកនិស្សិតតា, ឯវំ បដិប្បស្សទ្ធិវិវេកនិស្សិតតាបិ សិយា’’តិ វទន្តិ។ យទគ្គេន ហិ និព្ពាននិន្នតា សិយា, តទគ្គេន ផលនិន្នតាបិ សិយា ‘‘កុទាស្សុ នាមាហំ តទាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរេយ្យ’’ន្តិ អជ្ឈាសយសម្បត្តិយា ភាវតោ។ យស្មា បហានវិនយោ វិយ រាគនិរោធោបិ ឥធាធិប្បេតវិវេកេន អត្ថតោ និព្ពិសិដ្ឋោ, តស្មា វុត្តំ ឯស នយោ វិរាគនិស្សិតាទីសូតិ។ តេនាហ ‘‘វិវេកត្ថា ឯវ ហិ វិរាគាទយោ’’តិ។
Yathā vā vivekavasena pavattaṃ jhānaṃ ‘‘vivekaja’’nti vuttaṃ, evaṃ vivekavasena pavattā sammādiṭṭhi ‘‘vivekanissitā’’ti daṭṭhabbā. Nissayo ca vipassanāmaggānaṃ vasena maggaphalānaṃ veditabbo. Asatipi tāsaṃ pubbāparabhāve ‘‘paṭiccasamuppādo’’ti ettha paccayānaṃ samuppādanaṃ viya abhinnadhammādhārā nissayabhāvanā sambhavanti. Tassa tadaṅga-samucchedanissaraṇavivekanissitataṃ vatvā paṭippassaddhivivekanissitatāya avacanaṃ ariyamaggabhāvanāya vuccamānattā. Bhāvitamaggassa hi ye sacchikātabbā dhammā. Tesaṃ kiccaṃ paṭippassaddhiviveko. Ajjhāsayatoti ‘‘nibbānaṃ sacchikarissāmī’’ti mahantaajjhāsayato. Yadipi hi vipassanākkhaṇe saṅkhārārammaṇaṃ cittaṃ, saṅkhāresu pana ādīnavaṃ suṭṭhu, disvā tappaṭipakkhe nibbāne ninnatāya ajjhāsayato nissaraṇavivekanissito hoti, uṇhābhibhūtassa puggalassa sītaninnacittatā viya. Keci pana ‘‘yathā sabhāvato, yathā ajjhāsayato nissaraṇavivekanissitatā, evaṃ paṭippassaddhivivekanissitatāpi siyā’’ti vadanti. Yadaggena hi nibbānaninnatā siyā, tadaggena phalaninnatāpi siyā ‘‘kudāssu nāmāhaṃ tadāyatanaṃ upasampajja vihareyya’’nti ajjhāsayasampattiyā bhāvato. Yasmā pahānavinayo viya rāganirodhopi idhādhippetavivekena atthato nibbisiṭṭho, tasmā vuttaṃ esa nayo virāganissitādīsūti. Tenāha ‘‘vivekatthā eva hi virāgādayo’’ti.
វោស្សគ្គសទ្ទោ បរិច្ចាគត្ថោ បក្ខន្ទនត្ថោ ចាតិ វោស្សគ្គស្ស ទុវិធតា វុត្តា។ វោស្សជ្ជនញ្ហិ បហានំ, វិស្សដ្ឋភាវេន និរាសង្កបវត្តិ ច, តស្មា វិបស្សនាក្ខណេ តទង្គវសេន, មគ្គក្ខណេ សមុច្ឆេទវសេន បដិបក្ខស្ស បហានំ វោស្សគ្គោ, តថា វិបស្សនាក្ខណេ តំនិន្នភាវេន, មគ្គក្ខណេ អារម្មណករណេន វិស្សដ្ឋសភាវតា វោស្សគ្គោតិ វេទិតព្ពំ។ តេនេវាហ ‘‘តត្ថ បរិច្ចាគវោស្សគ្គោ’’តិអាទិ។ អយំ សម្មាទិដ្ឋីតិ អយំ មិស្សកវសេន វុត្តា សម្មាទិដ្ឋិ។ យថាវុត្តេន បការេនាតិ តទង្គប្បហានសមុច្ឆេទប្បហានបការេន តំនិន្នតទារម្មណករណប្បការេន ច។
Vossaggasaddo pariccāgattho pakkhandanattho cāti vossaggassa duvidhatā vuttā. Vossajjanañhi pahānaṃ, vissaṭṭhabhāvena nirāsaṅkapavatti ca, tasmā vipassanākkhaṇe tadaṅgavasena, maggakkhaṇe samucchedavasena paṭipakkhassa pahānaṃ vossaggo, tathā vipassanākkhaṇe taṃninnabhāvena, maggakkhaṇe ārammaṇakaraṇena vissaṭṭhasabhāvatā vossaggoti veditabbaṃ. Tenevāha ‘‘tattha pariccāgavossaggo’’tiādi. Ayaṃ sammādiṭṭhīti ayaṃ missakavasena vuttā sammādiṭṭhi. Yathāvuttena pakārenāti tadaṅgappahānasamucchedappahānapakārena taṃninnatadārammaṇakaraṇappakārena ca.
បុព្ពេ វោស្សគ្គវចនស្សេវ អត្ថស្ស វុត្តត្តា អាហ ‘‘សកលេន វចនេនា’’តិ។ បរិណមន្តំ វិបស្សនាក្ខណេ, បរិណតំ មគ្គក្ខណេ។ បរិណាមោ នាម ឥធ បរិបាកោតិ អាហ ‘‘បរិបច្ចន្តំ បរិបក្កញ្ចា’’តិ។ បរិបាកោ ច អាសេវនលាភេន លទ្ធសាមត្ថិយស្ស កិលេសេ បរិច្ចជិតុំ និព្ពានំ បក្ខន្ទិតុំ តិក្ខវិសទភាវោ។ តេនាហ ‘‘អយ’’ន្តិអាទិ។ ឯស នយោតិ យ្វាយំ នយោ ‘‘វិវេកនិស្សិត’’ន្តិអាទិនា សម្មាទិដ្ឋិយំ វុត្តោ, សេសេសុ សម្មាសង្កប្បាទីសុបិ ឯសេវ នយោ, ឯវំ តត្ថ នេតព្ពន្តិ អត្ថោ។ បដិច្ចាតិ និស្សាយ។ ជាតិសភាវាតិ ជាយនសភាវា។ សកលោតិ អនវសេសោ, សព្ពោតិ អត្ថោ។ ន កោចិ មគ្គោ សាវសេសោ ហុត្វា សម្ភវតិ។ ហេដ្ឋិមេ មគ្គេ ឧប្បន្នេ ឧបរិមោ ឧប្បន្នោ ឯវ នាម អនន្តរាយេន ឧប្បជ្ជនតោ។ វវស្សគ្គត្ថេតិ វចសាយត្ថេ។ វណ្ណយន្តីតិ គុណវណ្ណនវសេន វិត្ថារេន្តិ។
Pubbe vossaggavacanasseva atthassa vuttattā āha ‘‘sakalena vacanenā’’ti. Pariṇamantaṃ vipassanākkhaṇe, pariṇataṃ maggakkhaṇe. Pariṇāmo nāma idha paripākoti āha ‘‘paripaccantaṃ paripakkañcā’’ti. Paripāko ca āsevanalābhena laddhasāmatthiyassa kilese pariccajituṃ nibbānaṃ pakkhandituṃ tikkhavisadabhāvo. Tenāha ‘‘aya’’ntiādi. Esa nayoti yvāyaṃ nayo ‘‘vivekanissita’’ntiādinā sammādiṭṭhiyaṃ vutto, sesesu sammāsaṅkappādīsupi eseva nayo, evaṃ tattha netabbanti attho. Paṭiccāti nissāya. Jātisabhāvāti jāyanasabhāvā. Sakaloti anavaseso, sabboti attho. Na koci maggo sāvaseso hutvā sambhavati. Heṭṭhime magge uppanne uparimo uppanno eva nāma anantarāyena uppajjanato. Vavassaggattheti vacasāyatthe. Vaṇṇayantīti guṇavaṇṇanavasena vitthārenti.
កល្យាណមិត្តសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Kalyāṇamittasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៨. កល្យាណមិត្តសុត្តំ • 8. Kalyāṇamittasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៨. កល្យាណមិត្តសុត្តវណ្ណនា • 8. Kalyāṇamittasuttavaṇṇanā
