| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
៨. កល្យាណមិត្តតាទិវគ្គវណ្ណនា
8. Kalyāṇamittatādivaggavaṇṇanā
៧១. អដ្ឋមស្ស បឋមេ កល្យាណមិត្តតាតិ កល្យាណា មិត្តា អស្សាតិ កល្យាណមិត្តោ, តស្ស ភាវោ កល្យាណមិត្តតា។ សេសំ វុត្តបដិបក្ខនយេន វេទិតព្ពំ។
71. Aṭṭhamassa paṭhame kalyāṇamittatāti kalyāṇā mittā assāti kalyāṇamitto, tassa bhāvo kalyāṇamittatā. Sesaṃ vuttapaṭipakkhanayena veditabbaṃ.
៧២-៧៣. ទុតិយេ អនុយោគោតិ យោគោ បយោគោ។ អននុយោគោតិ អយោគោ អប្បយោគោ។ អនុយោគាតិ អនុយោគេន។ អននុយោគាតិ អននុយោគេន។ កុសលានំ ធម្មានន្តិ ចតុភូមកកុសលធម្មានំ។ តតិយំ ឧត្តានត្ថមេវ។
72-73. Dutiye anuyogoti yogo payogo. Ananuyogoti ayogo appayogo. Anuyogāti anuyogena. Ananuyogāti ananuyogena. Kusalānaṃ dhammānanti catubhūmakakusaladhammānaṃ. Tatiyaṃ uttānatthameva.
៧៤. ចតុត្ថេ ពោជ្ឈង្គាតិ ពុជ្ឈនកសត្តស្ស អង្គភូតា សត្ត ធម្មា។ យាយ វា ធម្មសាមគ្គិយា សោ ពុជ្ឈតិ, សម្មោហនិទ្ទាតោ វា វុដ្ឋាតិ, ចតុសច្ចធម្មំ វា សច្ឆិករោតិ។ តស្សា ពោធិយា អង្គភូតាតិបិ ពោជ្ឈង្គា។ ‘‘ពោជ្ឈង្គាតិ កេនដ្ឋេន ពោជ្ឈង្គា? ពុជ្ឈន្តីតិ ពោជ្ឈង្គា, អនុពុជ្ឈន្តីតិ ពោជ្ឈង្គា, បដិពុជ្ឈន្តីតិ ពោជ្ឈង្គា, សម្ពុជ្ឈន្តីតិ ពោជ្ឈង្គា, ពោធាយ សំវត្តន្តីតិ ពោជ្ឈង្គា’’តិ (បដិ. ម. ២.១៧)។ ឯវំ បនេតំ បទំ វិភត្តមេវ។
74. Catutthe bojjhaṅgāti bujjhanakasattassa aṅgabhūtā satta dhammā. Yāya vā dhammasāmaggiyā so bujjhati, sammohaniddāto vā vuṭṭhāti, catusaccadhammaṃ vā sacchikaroti. Tassā bodhiyā aṅgabhūtātipi bojjhaṅgā. ‘‘Bojjhaṅgāti kenaṭṭhena bojjhaṅgā? Bujjhantīti bojjhaṅgā, anubujjhantīti bojjhaṅgā, paṭibujjhantīti bojjhaṅgā, sambujjhantīti bojjhaṅgā, bodhāya saṃvattantīti bojjhaṅgā’’ti (paṭi. ma. 2.17). Evaṃ panetaṃ padaṃ vibhattameva.
៧៥. បញ្ចមេ ភាវនាបារិបូរិំ គច្ឆន្តីតិ ឥមិនា បទេន ពោជ្ឈង្គានំ យាថាវសរសភូមិ នាម កថិតា ។ សា បនេសា ចតុព្ពិធា ហោតិ – វិបស្សនា, វិបស្សនាបាទកជ្ឈានំ, មគ្គោ, ផលន្តិ។ តត្ថ វិបស្សនាយ ឧប្បជ្ជនកាលេ ពោជ្ឈង្គា កាមាវចរា ហោន្តិ, វិបស្សនាបាទកជ្ឈានម្ហិ ឧប្បជ្ជនកាលេ រូបាវចរអរូបាវចរា, មគ្គផលេសុ ឧប្បជ្ជនកាលេ លោកុត្តរា។ ឥតិ ឥមស្មិំ សុត្តេ ពោជ្ឈង្គា ចតុភូមកា កថិតា។
75. Pañcame bhāvanāpāripūriṃ gacchantīti iminā padena bojjhaṅgānaṃ yāthāvasarasabhūmi nāma kathitā . Sā panesā catubbidhā hoti – vipassanā, vipassanāpādakajjhānaṃ, maggo, phalanti. Tattha vipassanāya uppajjanakāle bojjhaṅgā kāmāvacarā honti, vipassanāpādakajjhānamhi uppajjanakāle rūpāvacaraarūpāvacarā, maggaphalesu uppajjanakāle lokuttarā. Iti imasmiṃ sutte bojjhaṅgā catubhūmakā kathitā.
៧៦. ឆដ្ឋស្ស អដ្ឋុប្បត្តិកោ និក្ខេបោ។ អដ្ឋុប្បត្តិយំ ហេតំ និក្ខិត្តំ, សម្ពហុលា កិរ ភិក្ខូ ធម្មសភាយំ សន្និសិន្នា។ តេសំ អន្តរេ ពន្ធុលមល្លសេនាបតិំ អារព្ភ អយំ កថា ឧទបាទិ, ‘‘អាវុសោ, អសុកំ នាម កុលំ បុព្ពេ ពហុញាតិកំ អហោសិ ពហុបក្ខំ, ឥទានិ អប្បញាតិកំ អប្បបក្ខំ ជាត’’ន្តិ។ អថ ភគវា តេសំ ចិត្តាចារំ ញត្វា ‘‘មយិ គតេ មហតី ទេសនា ភវិស្សតី’’តិ ញត្វា គន្ធកុដិតោ និក្ខម្ម ធម្មសភាយំ បញ្ញត្តវរពុទ្ធាសនេ និសីទិត្វា ‘‘កាយ នុត្ថ, ភិក្ខវេ, ឯតរហិ កថាយ សន្និសិន្នា’’តិ អាហ។ ភគវា អញ្ញា គាមនិគមាទិកថា នត្ថិ, អសុកំ នាម កុលំ បុព្ពេ ពហុញាតិកំ អហោសិ ពហុបក្ខំ, ឥទានិ អប្បញាតិកំ អប្បបក្ខំ ជាតន្តិ វទន្តា និសិន្នម្ហាតិ។ សត្ថា ឥមិស្សា អដ្ឋុប្បត្តិយា អប្បមត្តិកា ឯសា, ភិក្ខវេ, បរិហានីតិ ឥទំ សុត្តំ អារភិ។
76. Chaṭṭhassa aṭṭhuppattiko nikkhepo. Aṭṭhuppattiyaṃ hetaṃ nikkhittaṃ, sambahulā kira bhikkhū dhammasabhāyaṃ sannisinnā. Tesaṃ antare bandhulamallasenāpatiṃ ārabbha ayaṃ kathā udapādi, ‘‘āvuso, asukaṃ nāma kulaṃ pubbe bahuñātikaṃ ahosi bahupakkhaṃ, idāni appañātikaṃ appapakkhaṃ jāta’’nti. Atha bhagavā tesaṃ cittācāraṃ ñatvā ‘‘mayi gate mahatī desanā bhavissatī’’ti ñatvā gandhakuṭito nikkhamma dhammasabhāyaṃ paññattavarabuddhāsane nisīditvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti āha. Bhagavā aññā gāmanigamādikathā natthi, asukaṃ nāma kulaṃ pubbe bahuñātikaṃ ahosi bahupakkhaṃ, idāni appañātikaṃ appapakkhaṃ jātanti vadantā nisinnamhāti. Satthā imissā aṭṭhuppattiyā appamattikā esā, bhikkhave, parihānīti idaṃ suttaṃ ārabhi.
តត្ថ អប្បមត្តិកាតិ បរិត្តា បរិត្តប្បមាណា។ ឯតាយ ហិ បរិហានិយា សគ្គតោ វា មគ្គតោ វា បរិហានិ នាម នត្ថិ, ទិដ្ឋធម្មិកបរិហានិមត្តមេវ ឯតន្តិ អាហ។ ឯតំ បតិកិដ្ឋន្តិ ឯតំ បច្ឆិមំ ឯតំ លាមកំ។ យទិទំ បញ្ញាបរិហានីតិ យា ឯសា មម សាសនេ កម្មស្សកតបញ្ញាយ ឈានបញ្ញាយ វិបស្សនាបញ្ញាយ មគ្គបញ្ញាយ ផលបញ្ញាយ ច បរិហានិ, ឯសា បច្ឆិមា, ឯសា លាមកា, ឯសា ឆឌ្ឌនីយាតិ អត្ថោ។
Tattha appamattikāti parittā parittappamāṇā. Etāya hi parihāniyā saggato vā maggato vā parihāni nāma natthi, diṭṭhadhammikaparihānimattameva etanti āha. Etaṃ patikiṭṭhanti etaṃ pacchimaṃ etaṃ lāmakaṃ. Yadidaṃ paññāparihānīti yā esā mama sāsane kammassakatapaññāya jhānapaññāya vipassanāpaññāya maggapaññāya phalapaññāya ca parihāni, esā pacchimā, esā lāmakā, esā chaḍḍanīyāti attho.
៧៧. សត្តមម្បិ អដ្ឋុប្បត្តិយមេវ កថិតំ។ ធម្មសភាយំ កិរ និសិន្នេសុ ភិក្ខូសុ ឯកច្ចេ ឯវំ អាហំសុ – ‘‘អសុកំ នាម កុលំ បុព្ពេ អប្បញាតិកំ អប្បបក្ខំ អហោសិ, ឥទានិ តំ ពហុញាតិកំ ពហុបក្ខំ ជាត’’ន្តិ។ កំ សន្ធាយ ឯវមាហំសូតិ? វិសាខំ ឧបាសិកំ វេសាលិកេ ច លិច្ឆវី។ សត្ថា តេសំ ចិត្តាចារំ ញត្វា បុរិមនយេនេវ អាគន្ត្វា ធម្មាសនេ និសិន្នោ ‘‘កាយ នុត្ថ, ភិក្ខវេ, ឯតរហិ កថាយ សន្និសិន្នា’’តិ បុច្ឆិ។ តេ យថាភូតំ កថយិំសុ។ សត្ថា ឥមិស្សា អដ្ឋុប្បត្តិយា ឥមំ សុត្តំ អារភិ។ តត្ថ អប្បមត្តិកាតិ តំ សម្បត្តិំ និស្សាយ សគ្គំ វា មគ្គំ វា សម្បត្តានំ អភាវតោ បរិត្តា។ យទិទំ បញ្ញាវុទ្ធីតិ កម្មស្សកតបញ្ញាទីនំ វុទ្ធិ។ តស្មាតិ យស្មា ញាតីនំ វុទ្ធិ នាម ទិដ្ឋធម្មិកមត្តា អប្បា បរិត្តា, សា សគ្គំ វា មគ្គំ វា បាបេតុំ អសមត្ថា, តស្មា។ បញ្ញាវុទ្ធិយាតិ កម្មស្សកតាទិបញ្ញាយ វុទ្ធិយា។
77. Sattamampi aṭṭhuppattiyameva kathitaṃ. Dhammasabhāyaṃ kira nisinnesu bhikkhūsu ekacce evaṃ āhaṃsu – ‘‘asukaṃ nāma kulaṃ pubbe appañātikaṃ appapakkhaṃ ahosi, idāni taṃ bahuñātikaṃ bahupakkhaṃ jāta’’nti. Kaṃ sandhāya evamāhaṃsūti? Visākhaṃ upāsikaṃ vesālike ca licchavī. Satthā tesaṃ cittācāraṃ ñatvā purimanayeneva āgantvā dhammāsane nisinno ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchi. Te yathābhūtaṃ kathayiṃsu. Satthā imissā aṭṭhuppattiyā imaṃ suttaṃ ārabhi. Tattha appamattikāti taṃ sampattiṃ nissāya saggaṃ vā maggaṃ vā sampattānaṃ abhāvato parittā. Yadidaṃ paññāvuddhīti kammassakatapaññādīnaṃ vuddhi. Tasmāti yasmā ñātīnaṃ vuddhi nāma diṭṭhadhammikamattā appā parittā, sā saggaṃ vā maggaṃ vā pāpetuṃ asamatthā, tasmā. Paññāvuddhiyāti kammassakatādipaññāya vuddhiyā.
៧៨. អដ្ឋមម្បិ អដ្ឋុប្បត្តិយមេវ កថិតំ។ សម្ពហុលា កិរ ភិក្ខូ ធម្មសភាយំ សន្និសិន្នា មហាធនសេដ្ឋិបុត្តំ អារព្ភ ‘‘អសុកំ នាម កុលំ បុព្ពេ មហាភោគំ មហាហិរញ្ញសុវណ្ណំ អហោសិ, តំ ឥទានិ អប្បភោគំ ជាត’’ន្តិ កថយិំសុ។ សត្ថា បុរិមនយេនេវ អាគន្ត្វា តេសំ វចនំ សុត្វា ឥមំ សុត្តំ អារភិ។
78. Aṭṭhamampi aṭṭhuppattiyameva kathitaṃ. Sambahulā kira bhikkhū dhammasabhāyaṃ sannisinnā mahādhanaseṭṭhiputtaṃ ārabbha ‘‘asukaṃ nāma kulaṃ pubbe mahābhogaṃ mahāhiraññasuvaṇṇaṃ ahosi, taṃ idāni appabhogaṃ jāta’’nti kathayiṃsu. Satthā purimanayeneva āgantvā tesaṃ vacanaṃ sutvā imaṃ suttaṃ ārabhi.
៧៩. នវមម្បិ អដ្ឋុប្បត្តិយមេវ វុត្តំ។ ធម្មសភាយំ កិរ សន្និសិន្នា ភិក្ខូ កាកវលិយសេដ្ឋិញ្ច បុណ្ណសេដ្ឋិញ្ច អារព្ភ ‘‘អសុកំ នាម កុលំ បុព្ពេ អប្បភោគំ អហោសិ, តំ ឥទានិ មហាភោគំ ជាត’’ន្តិ កថយិំសុ។ សត្ថា បុរិមនយេនេវ អាគន្ត្វា តេសំ វចនំ សុត្វា ឥមំ សុត្តំ អារភិ។ សេសំ ឥមេសុ ទ្វីសុបិ ហេដ្ឋា វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពំ។
79. Navamampi aṭṭhuppattiyameva vuttaṃ. Dhammasabhāyaṃ kira sannisinnā bhikkhū kākavaliyaseṭṭhiñca puṇṇaseṭṭhiñca ārabbha ‘‘asukaṃ nāma kulaṃ pubbe appabhogaṃ ahosi, taṃ idāni mahābhogaṃ jāta’’nti kathayiṃsu. Satthā purimanayeneva āgantvā tesaṃ vacanaṃ sutvā imaṃ suttaṃ ārabhi. Sesaṃ imesu dvīsupi heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ.
៨០. ទសមម្បិ អដ្ឋុប្បត្តិយំ វុត្តំ។ ធម្មសភាយំ កិរ ភិក្ខូ កោសលមហារាជានំ អារព្ភ ‘‘អសុកំ នាម កុលំ បុព្ពេ មហាយសំ មហាបរិវារំ អហោសិ, ឥទានិ អប្បយសំ អប្បបរិវារំ ជាត’’ន្តិ កថយិំសុ។ ភគវា បុរិមនយេនេវ អាគន្ត្វា តេសំ វចនំ សុត្វា ឥមំ ធម្មទេសនំ អារភិ។ សេសំ វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពន្តិ។
80. Dasamampi aṭṭhuppattiyaṃ vuttaṃ. Dhammasabhāyaṃ kira bhikkhū kosalamahārājānaṃ ārabbha ‘‘asukaṃ nāma kulaṃ pubbe mahāyasaṃ mahāparivāraṃ ahosi, idāni appayasaṃ appaparivāraṃ jāta’’nti kathayiṃsu. Bhagavā purimanayeneva āgantvā tesaṃ vacanaṃ sutvā imaṃ dhammadesanaṃ ārabhi. Sesaṃ vuttanayeneva veditabbanti.
កល្យាណមិត្តតាទិវគ្គវណ្ណនា។
Kalyāṇamittatādivaggavaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៨. កល្យាណមិត្តាទិវគ្គោ • 8. Kalyāṇamittādivaggo
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៨. កល្យាណមិត្តាទិវគ្គវណ្ណនា • 8. Kalyāṇamittādivaggavaṇṇanā
