Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഇതിവുത്തക-അട്ഠകഥാ • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ൮. കല്യാണസീലസുത്തവണ്ണനാ

    8. Kalyāṇasīlasuttavaṇṇanā

    ൯൭. അട്ഠമേ കല്യാണസീലോതി സുന്ദരസീലോ, പസത്ഥസീലോ, പരിപുണ്ണസീലോ. തത്ഥ സീലപാരിപൂരീ ദ്വീഹി കാരണേഹി ഹോതി സമ്മദേവ സീലവിപത്തിയാ ആദീനവദസ്സനേന, സീലസമ്പത്തിയാ ച ആനിസംസദസ്സനേന. ഇധ പന സബ്ബപരിബന്ധവിപ്പമുത്തസ്സ സബ്ബാകാരപരിപുണ്ണസ്സ മഗ്ഗസീലസ്സ ഫലസീലസ്സ ച വസേന കല്യാണതാ വേദിതബ്ബാ. കല്യാണധമ്മോതി സബ്ബേ ബോധിപക്ഖിയധമ്മാ അധിപ്പേതാ, തസ്മാ കല്യാണാ സതിപട്ഠാനാദിബോധിപക്ഖിയധമ്മാ ഏതസ്സാതി കല്യാണധമ്മോ. കല്യാണപഞ്ഞോതി ച മഗ്ഗഫലപഞ്ഞാവസേനേവ കല്യാണപഞ്ഞോ. ലോകുത്തരാ ഏവ ഹി സീലാദിധമ്മാ ഏകന്തകല്യാണാ നാമ അകുപ്പസഭാവത്താ. കേചി പന ‘‘ചതുപാരിസുദ്ധിസീലവസേന കല്യാണസീലോ, വിപസ്സനാമഗ്ഗധമ്മവസേന കല്യാണധമ്മോ, മഗ്ഗഫലപഞ്ഞാവസേന കല്യാണപഞ്ഞോ’’തി വദന്തി. അസേക്ഖാ ഏവ തേ സീലധമ്മപഞ്ഞാതി ഏകേ. അപരേ പന ഭണന്തി – സോതാപന്നസകദാഗാമീനം മഗ്ഗഫലസീലം കല്യാണസീലം നാമ, തസ്മാ ‘‘കല്യാണസീലോ’’തി ഇമിനാ സോതാപന്നോ സകദാഗാമീ ച ഗഹിതാ ഹോന്തി. തേ ഹി സീലേസു പരിപൂരകാരിനോ നാമ. അനാഗാമിമഗ്ഗഫലധമ്മാ അഗ്ഗമഗ്ഗധമ്മാ ച കല്യാണധമ്മാ നാമ. തത്ഥ ഹി ബോധിപക്ഖിയധമ്മാ ഭാവനാപാരിപൂരിം ഗച്ഛന്തി. തസ്മാ ‘‘കല്യാണധമ്മോ’’തി ഇമിനാ തതിയമഗ്ഗട്ഠതോ പട്ഠായ തയോ അരിയാ ഗഹിതാ ഹോന്തി. പഞ്ഞാകിച്ചസ്സ മത്ഥകപ്പത്തിയാ അഗ്ഗഫലേ പഞ്ഞാ കല്യാണപഞ്ഞാ നാമ, തസ്മാ പഞ്ഞാവേപുല്ലപ്പത്തോ അരഹാ ‘‘കല്യാണപഞ്ഞോ’’തി വുത്തോ. ഏവമേവ പുഗ്ഗലാ ഗഹിതാ ഹോന്തീതി. കിം ഇമിനാ പപഞ്ചേന? അഗ്ഗമഗ്ഗഫലധമ്മാ ഇധ കല്യാണസീലാദയോ വുത്താതി അയമമ്ഹാകം ഖന്തി. ധമ്മവിഭാഗേന ഹി അയം പുഗ്ഗലവിഭാഗോ, ന ധമ്മവിഭാഗോതി.

    97. Aṭṭhame kalyāṇasīloti sundarasīlo, pasatthasīlo, paripuṇṇasīlo. Tattha sīlapāripūrī dvīhi kāraṇehi hoti sammadeva sīlavipattiyā ādīnavadassanena, sīlasampattiyā ca ānisaṃsadassanena. Idha pana sabbaparibandhavippamuttassa sabbākāraparipuṇṇassa maggasīlassa phalasīlassa ca vasena kalyāṇatā veditabbā. Kalyāṇadhammoti sabbe bodhipakkhiyadhammā adhippetā, tasmā kalyāṇā satipaṭṭhānādibodhipakkhiyadhammā etassāti kalyāṇadhammo. Kalyāṇapaññoti ca maggaphalapaññāvaseneva kalyāṇapañño. Lokuttarā eva hi sīlādidhammā ekantakalyāṇā nāma akuppasabhāvattā. Keci pana ‘‘catupārisuddhisīlavasena kalyāṇasīlo, vipassanāmaggadhammavasena kalyāṇadhammo, maggaphalapaññāvasena kalyāṇapañño’’ti vadanti. Asekkhā eva te sīladhammapaññāti eke. Apare pana bhaṇanti – sotāpannasakadāgāmīnaṃ maggaphalasīlaṃ kalyāṇasīlaṃ nāma, tasmā ‘‘kalyāṇasīlo’’ti iminā sotāpanno sakadāgāmī ca gahitā honti. Te hi sīlesu paripūrakārino nāma. Anāgāmimaggaphaladhammā aggamaggadhammā ca kalyāṇadhammā nāma. Tattha hi bodhipakkhiyadhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Tasmā ‘‘kalyāṇadhammo’’ti iminā tatiyamaggaṭṭhato paṭṭhāya tayo ariyā gahitā honti. Paññākiccassa matthakappattiyā aggaphale paññā kalyāṇapaññā nāma, tasmā paññāvepullappatto arahā ‘‘kalyāṇapañño’’ti vutto. Evameva puggalā gahitā hontīti. Kiṃ iminā papañcena? Aggamaggaphaladhammā idha kalyāṇasīlādayo vuttāti ayamamhākaṃ khanti. Dhammavibhāgena hi ayaṃ puggalavibhāgo, na dhammavibhāgoti.

    കേവലീതി ഏത്ഥ കേവലം വുച്ചതി കേനചി അവോമിസ്സകതായ സബ്ബസങ്ഖതവിവിത്തം നിബ്ബാനം, തസ്സ അധിഗതത്താ അരഹാ കേവലീ. അഥ വാ പഹാനഭാവനാപാരിപൂരിയാ പരിയോസാനഅനവജ്ജധമ്മപാരിപൂരിയാ ച കല്യാണകട്ഠേന അബ്യാസേകസുഖതായ ച കേവലം അരഹത്തം, തദധിഗമേന കേവലീ ഖീണാസവോ. മഗ്ഗബ്രഹ്മചരിയവാസം വസിത്വാ പരിയോസാപേത്വാ ഠിതോതി വുസിതവാ. ഉത്തമേഹി അഗ്ഗഭൂതേഹി വാ അസേക്ഖധമ്മേഹി സമന്നാഗതത്താ ‘‘ഉത്തമപുരിസോ’’തി വുച്ചതി.

    Kevalīti ettha kevalaṃ vuccati kenaci avomissakatāya sabbasaṅkhatavivittaṃ nibbānaṃ, tassa adhigatattā arahā kevalī. Atha vā pahānabhāvanāpāripūriyā pariyosānaanavajjadhammapāripūriyā ca kalyāṇakaṭṭhena abyāsekasukhatāya ca kevalaṃ arahattaṃ, tadadhigamena kevalī khīṇāsavo. Maggabrahmacariyavāsaṃ vasitvā pariyosāpetvā ṭhitoti vusitavā. Uttamehi aggabhūtehi vā asekkhadhammehi samannāgatattā ‘‘uttamapuriso’’ti vuccati.

    സീലവാതി ഏത്ഥ കേനട്ഠേന സീലം? സീലനട്ഠേന സീലം. കിമിദം സീലനം നാമ? സമാധാനം, സുസീല്യവസേന കായകമ്മാദീനം അവിപ്പകിണ്ണതാതി അത്ഥോ. അഥ വാ ഉപധാരണം, ഝാനാദികുസലധമ്മാനം പതിട്ഠാനവസേന ആധാരഭാവോതി അത്ഥോ. തസ്മാ സീലതി, സീലേതീതി വാ സീലം. അയം താവ സദ്ദലക്ഖണനയേന സീലട്ഠോ. അപരേ പന ‘‘സിരട്ഠോ സീലട്ഠോ, സീതലട്ഠോ സീലട്ഠോ, സിവട്ഠോ സീലട്ഠോ’’തി നിരുത്തിനയേന അത്ഥം വണ്ണയന്തി. തയിദം പാരിപൂരിതോ അതിസയതോ വാ സീലം അസ്സ അത്ഥീതി സീലവാ, ചതുപാരിസുദ്ധിസീലവസേന സീലസമ്പന്നോതി അത്ഥോ. തത്ഥ യം ജേട്ഠകസീലം , തം വിത്ഥാരേത്വാ ദസ്സേതും ‘‘പാതിമോക്ഖസംവരസംവുതോ’’തിആദി വുത്തന്തി ഏകച്ചാനം ആചരിയാനം അധിപ്പായോ.

    Sīlavāti ettha kenaṭṭhena sīlaṃ? Sīlanaṭṭhena sīlaṃ. Kimidaṃ sīlanaṃ nāma? Samādhānaṃ, susīlyavasena kāyakammādīnaṃ avippakiṇṇatāti attho. Atha vā upadhāraṇaṃ, jhānādikusaladhammānaṃ patiṭṭhānavasena ādhārabhāvoti attho. Tasmā sīlati, sīletīti vā sīlaṃ. Ayaṃ tāva saddalakkhaṇanayena sīlaṭṭho. Apare pana ‘‘siraṭṭho sīlaṭṭho, sītalaṭṭho sīlaṭṭho, sivaṭṭho sīlaṭṭho’’ti niruttinayena atthaṃ vaṇṇayanti. Tayidaṃ pāripūrito atisayato vā sīlaṃ assa atthīti sīlavā, catupārisuddhisīlavasena sīlasampannoti attho. Tattha yaṃ jeṭṭhakasīlaṃ , taṃ vitthāretvā dassetuṃ ‘‘pātimokkhasaṃvarasaṃvuto’’tiādi vuttanti ekaccānaṃ ācariyānaṃ adhippāyo.

    അപരേന പന ഭണന്തി – ഉഭയത്ഥാപി പാതിമോക്ഖസംവരോ ഭഗവതാ വുത്തോ. പാതിമോക്ഖസംവരോ ഏവ ഹി സീലം, ഇതരേസു ഇന്ദ്രിയസംവരോ ഛദ്വാരരക്ഖണമത്തമേവ, ആജീവപാരിസുദ്ധി ധമ്മേന പച്ചയുപ്പാദനമത്തമേവ, പച്ചയസന്നിസ്സിതം പടിലദ്ധപച്ചയേ ‘‘ഇദമത്ഥ’’ന്തി പച്ചവേക്ഖിത്വാ പരിഭുഞ്ജനമത്തമേവ. നിപ്പരിയായേന പാതിമോക്ഖസംവരോവ സീലം. യസ്സ സോ ഭിന്നോ, സോ സീസച്ഛിന്നോ പുരിസോ വിയ ഹത്ഥപാദേ ‘‘സേസാനി രക്ഖിസ്സതീ’’തി ന വത്തബ്ബോ. യസ്സ പന സോ അരോഗോ, അച്ഛിന്നസീസോ വിയ പുരിസോ, താനി പുന പാകതികാനി കത്വാ രക്ഖിതും സക്കോതി. തസ്മാ സീലവാതി ഇമിനാ പാതിമോക്ഖസീലമേവ ഉദ്ദിസിത്വാ തം വിത്ഥാരേതും ‘‘പാതിമോക്ഖസംവരസംവുതോ’’തിആദി വുത്തന്തി.

    Aparena pana bhaṇanti – ubhayatthāpi pātimokkhasaṃvaro bhagavatā vutto. Pātimokkhasaṃvaro eva hi sīlaṃ, itaresu indriyasaṃvaro chadvārarakkhaṇamattameva, ājīvapārisuddhi dhammena paccayuppādanamattameva, paccayasannissitaṃ paṭiladdhapaccaye ‘‘idamattha’’nti paccavekkhitvā paribhuñjanamattameva. Nippariyāyena pātimokkhasaṃvarova sīlaṃ. Yassa so bhinno, so sīsacchinno puriso viya hatthapāde ‘‘sesāni rakkhissatī’’ti na vattabbo. Yassa pana so arogo, acchinnasīso viya puriso, tāni puna pākatikāni katvā rakkhituṃ sakkoti. Tasmā sīlavāti iminā pātimokkhasīlameva uddisitvā taṃ vitthāretuṃ ‘‘pātimokkhasaṃvarasaṃvuto’’tiādi vuttanti.

    തത്ഥ പാതിമോക്ഖന്തി സിക്ഖാപദസീലം. തഞ്ഹി യോ നം പാതി രക്ഖതി, തം മോക്ഖേതി മോചേതി ആപായികാദീഹി ദുക്ഖേഹീതി പാതിമോക്ഖം. സംവരണം സംവരോ, കായവാചാഹി അവീതിക്കമോ. പാതിമോക്ഖമേവ സംവരോ പാതിമോക്ഖസംവരോ, തേന സംവുതോ പിഹിതകായവാചോതി പാതിമോക്ഖസംവരസംവുതോ. ഇദമസ്സ തസ്മിം സീലേ പതിട്ഠിതഭാവപരിദീപനം. വിഹരതീതി തദനുരൂപവിഹാരസമങ്ഗിഭാവപരിദീപനം. ആചാരഗോചരസമ്പന്നോതി ഹേട്ഠാ പാതിമോക്ഖസംവരസ്സ, ഉപരി വിസേസാനുയോഗസ്സ ച ഉപകാരകധമ്മപരിദീപനം. അണുമത്തേസു വജ്ജേസു ഭയദസ്സാവീതി പാതിമോക്ഖസീലതോ അചവനധമ്മതാപരിദീപനം. സമാദായാതി സിക്ഖാപദാനം അനവസേസതോ ആദാനപരിദീപനം. സിക്ഖതീതി സിക്ഖായ സമങ്ഗിഭാവപരിദീപനം. സിക്ഖാപദേസൂതി സിക്ഖിതബ്ബധമ്മപരിദീപനം.

    Tattha pātimokkhanti sikkhāpadasīlaṃ. Tañhi yo naṃ pāti rakkhati, taṃ mokkheti moceti āpāyikādīhi dukkhehīti pātimokkhaṃ. Saṃvaraṇaṃ saṃvaro, kāyavācāhi avītikkamo. Pātimokkhameva saṃvaro pātimokkhasaṃvaro, tena saṃvuto pihitakāyavācoti pātimokkhasaṃvarasaṃvuto. Idamassa tasmiṃ sīle patiṭṭhitabhāvaparidīpanaṃ. Viharatīti tadanurūpavihārasamaṅgibhāvaparidīpanaṃ. Ācāragocarasampannoti heṭṭhā pātimokkhasaṃvarassa, upari visesānuyogassa ca upakārakadhammaparidīpanaṃ. Aṇumattesu vajjesu bhayadassāvīti pātimokkhasīlato acavanadhammatāparidīpanaṃ. Samādāyāti sikkhāpadānaṃ anavasesato ādānaparidīpanaṃ. Sikkhatīti sikkhāya samaṅgibhāvaparidīpanaṃ. Sikkhāpadesūti sikkhitabbadhammaparidīpanaṃ.

    അപരോ നയോ – കിലേസാനം ബലവഭാവതോ പാപകിരിയായ സുകരഭാവതോ പുഞ്ഞകിരിയായ ച ദുക്കരഭാവതോ ബഹുക്ഖത്തും അപായേസു പതനസീലോതി പാതീ, പുഥുജ്ജനോ. അനിച്ചതായ വാ ഭവാദീസു കമ്മവേഗക്ഖിത്തോ ഘടിയന്തം വിയ അനവട്ഠാനേന പരിബ്ഭമനതോ ഗമനസീലോതി പാതീ, മരണവസേന വാ തമ്ഹി തമ്ഹി സത്തനികായേ അത്തഭാവസ്സ പാതനസീലോതി പാതീ, സത്തസന്താനോ, ചിത്തമേവ വാ. തം പാതിനം സംസാരദുക്ഖതോ മോക്ഖേതീതി പാതിമോക്ഖോ. ചിത്തസ്സ ഹി വിമോക്ഖേന സത്തോ വിമുത്തോ . ‘‘ചിത്തവോദാനാ വിസുജ്ഝന്തീ’’തി (സം॰ നി॰ ൩.൧൦൦) ‘‘അനുപാദായ ആസവേഹി ചിത്തം വിമുത്ത’’ന്തി (മ॰ നി॰ ൨.൨൦൬) ച വുത്തം. അഥ വാ അവിജ്ജാദിനാ ഹേതുനാ സംസാരേ പതതി ഗച്ഛതി പവത്തതീതി പാതി. ‘‘അവിജ്ജാനീവരണാനം സത്താനം തണ്ഹാസംയോജനാനം സന്ധാവതം സംസരത’’ന്തി (സം॰ നി॰ ൨.൧൨൪; ൫.൫൨൦) ഹി വുത്തം. തസ്സ പാതിനോ സത്തസ്സ തണ്ഹാദിസംകിലേസത്തയതോ മോക്ഖോ ഏതേനാതി പാതിമോക്ഖോ. ‘‘കണ്ഠേകാലോ’’തിആദീനം വിയസ്സ സമാസസിദ്ധി വേദിതബ്ബാ.

    Aparo nayo – kilesānaṃ balavabhāvato pāpakiriyāya sukarabhāvato puññakiriyāya ca dukkarabhāvato bahukkhattuṃ apāyesu patanasīloti pātī, puthujjano. Aniccatāya vā bhavādīsu kammavegakkhitto ghaṭiyantaṃ viya anavaṭṭhānena paribbhamanato gamanasīloti pātī, maraṇavasena vā tamhi tamhi sattanikāye attabhāvassa pātanasīloti pātī, sattasantāno, cittameva vā. Taṃ pātinaṃ saṃsāradukkhato mokkhetīti pātimokkho. Cittassa hi vimokkhena satto vimutto . ‘‘Cittavodānā visujjhantī’’ti (saṃ. ni. 3.100) ‘‘anupādāya āsavehi cittaṃ vimutta’’nti (ma. ni. 2.206) ca vuttaṃ. Atha vā avijjādinā hetunā saṃsāre patati gacchati pavattatīti pāti. ‘‘Avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sandhāvataṃ saṃsarata’’nti (saṃ. ni. 2.124; 5.520) hi vuttaṃ. Tassa pātino sattassa taṇhādisaṃkilesattayato mokkho etenāti pātimokkho. ‘‘Kaṇṭhekālo’’tiādīnaṃ viyassa samāsasiddhi veditabbā.

    അഥ വാ പാതേതി വിനിപാതേതി ദുക്ഖേതി പാതി, ചിത്തം. വുത്തഞ്ഹി ‘‘ചിത്തേന നീയതി ലോകോ, ചിത്തേന പരികസ്സതീ’’തി (സം॰ നി॰ ൧.൬൨). തസ്സ പാതിനോ മോക്ഖോ ഏതേനാതി പാതിമോക്ഖോ. പതതി വാ ഏതേന അപായദുക്ഖേ സംസാരദുക്ഖേ ചാതി പാതി, തണ്ഹാദിസംകിലേസോ. വുത്തഞ്ഹി ‘‘തണ്ഹാ ജനേതി പുരിസം (സം॰ നി॰ ൧.൫൬-൫൭), തണ്ഹാദുതിയോ പുരിസോ’’തി (ഇതിവു॰ ൧൫, ൧൦൫; ചൂളനി॰ പാരായനാനുഗീതിഗാഥാനിദ്ദേസ ൧൦൭) ച ആദി. തതോ പാതിതോ മോക്ഖോതി പാതിമോക്ഖോ. അഥ വാ പതതി ഏത്ഥാതി പാതി, ഛ അജ്ഝത്തികാനി ബാഹിരാനി ച ആയതനാനി. വുത്തഞ്ഹി ‘‘ഛസു ലോകോ സമുപ്പന്നോ, ഛസു കുബ്ബതി സന്ഥവ’’ന്തി (സം॰ നി॰ ൧.൭൦). തതോ ഛഅജ്ഝത്തികബാഹിരായതനസങ്ഖാതതോ പാതിതോ മോക്ഖോതി പാതിമോക്ഖോ. അഥ വാ പാതോ വിനിപാതോ അസ്സ അത്ഥീതി പാതീ, സംസാരോ. തതോ മോക്ഖോതി പാതിമോക്ഖോ. അഥ വാ സബ്ബലോകാധിപതിഭാവതോ ധമ്മിസ്സരോ ഭഗവാ പതീതി വുച്ചതി, മുച്ചതി ഏതേനാതി മോക്ഖോ, പതിനോ മോക്ഖോ തേന പഞ്ഞത്തത്താതി പതിമോക്ഖോ, പതിമോക്ഖോ ഏവ പാതിമോക്ഖോ. സബ്ബഗുണാനം വാ മൂലഭാവതോ ഉത്തമട്ഠേന പതി ച സോ യഥാവുത്തട്ഠേന മോക്ഖോ ചാതി പതിമോക്ഖോ, പതിമോക്ഖോ ഏവ പാതിമോക്ഖോ. തഥാ ഹി വുത്തം ‘‘പാതിമോക്ഖന്തി മുഖമേതം പമുഖമേത’’ന്തി (മഹാവ॰ ൧൩൫) വിത്ഥാരോ.

    Atha vā pāteti vinipāteti dukkheti pāti, cittaṃ. Vuttañhi ‘‘cittena nīyati loko, cittena parikassatī’’ti (saṃ. ni. 1.62). Tassa pātino mokkho etenāti pātimokkho. Patati vā etena apāyadukkhe saṃsāradukkhe cāti pāti, taṇhādisaṃkileso. Vuttañhi ‘‘taṇhā janeti purisaṃ (saṃ. ni. 1.56-57), taṇhādutiyo puriso’’ti (itivu. 15, 105; cūḷani. pārāyanānugītigāthāniddesa 107) ca ādi. Tato pātito mokkhoti pātimokkho. Atha vā patati etthāti pāti, cha ajjhattikāni bāhirāni ca āyatanāni. Vuttañhi ‘‘chasu loko samuppanno, chasu kubbati santhava’’nti (saṃ. ni. 1.70). Tato chaajjhattikabāhirāyatanasaṅkhātato pātito mokkhoti pātimokkho. Atha vā pāto vinipāto assa atthīti pātī, saṃsāro. Tato mokkhoti pātimokkho. Atha vā sabbalokādhipatibhāvato dhammissaro bhagavā patīti vuccati, muccati etenāti mokkho, patino mokkho tena paññattattāti patimokkho, patimokkho eva pātimokkho. Sabbaguṇānaṃ vā mūlabhāvato uttamaṭṭhena pati ca so yathāvuttaṭṭhena mokkho cāti patimokkho, patimokkho eva pātimokkho. Tathā hi vuttaṃ ‘‘pātimokkhanti mukhametaṃ pamukhameta’’nti (mahāva. 135) vitthāro.

    അഥ വാ ഇതി പകാരേ, അതീതി അച്ചന്തത്ഥേ നിപാതോ. തസ്മാ പകാരേഹി അച്ചന്തം മോക്ഖേതീതി പാതിമോക്ഖോ. ഇദഞ്ഹി സീലം സയം തദങ്ഗവസേന, സമാധിസഹിതം പഞ്ഞാസഹിതഞ്ച വിക്ഖമ്ഭനവസേന സമുച്ഛേദവസേന ച അച്ചന്തം മോക്ഖേതി മോചേതീതി പാതിമോക്ഖം. പതി പതി മോക്ഖോതി വാ പതിമോക്ഖോ, തമ്ഹാ തമ്ഹാ വീതിക്കമിതബ്ബദോസതോ പതി പച്ചേകം മോക്ഖോതി അത്ഥോ. പതിമോക്ഖോ ഏവ പാതിമോക്ഖോ. മോക്ഖോതി വാ നിബ്ബാനം, തസ്സ മോക്ഖസ്സ പടിബിമ്ബഭൂതന്തി പതിമോക്ഖം. പാതിമോക്ഖസീലസംവരോ ഹി സൂരിയസ്സ അരുണുഗ്ഗമനം വിയ നിബ്ബാനസ്സ ഉദയഭൂതോ തപ്പടിഭാഗോ വിയ ഹോതി യഥാരഹം കിലേസനിബ്ബാപനതോതി പതിമോക്ഖം, പതിമോക്ഖം ഏവ പാതിമോക്ഖം. അഥ വാ മോക്ഖം പതി വത്തതി മോക്ഖാഭിമുഖന്തി പതിമോക്ഖം, പതിമോക്ഖമേവ പാതിമോക്ഖന്തി ഏവം താവേത്ഥ പാതിമോക്ഖസദ്ദസ്സ അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ.

    Atha vā paiti pakāre, atīti accantatthe nipāto. Tasmā pakārehi accantaṃ mokkhetīti pātimokkho. Idañhi sīlaṃ sayaṃ tadaṅgavasena, samādhisahitaṃ paññāsahitañca vikkhambhanavasena samucchedavasena ca accantaṃ mokkheti mocetīti pātimokkhaṃ. Pati pati mokkhoti vā patimokkho, tamhā tamhā vītikkamitabbadosato pati paccekaṃ mokkhoti attho. Patimokkho eva pātimokkho. Mokkhoti vā nibbānaṃ, tassa mokkhassa paṭibimbabhūtanti patimokkhaṃ. Pātimokkhasīlasaṃvaro hi sūriyassa aruṇuggamanaṃ viya nibbānassa udayabhūto tappaṭibhāgo viya hoti yathārahaṃ kilesanibbāpanatoti patimokkhaṃ, patimokkhaṃ eva pātimokkhaṃ. Atha vā mokkhaṃ pati vattati mokkhābhimukhanti patimokkhaṃ, patimokkhameva pātimokkhanti evaṃ tāvettha pātimokkhasaddassa attho veditabbo.

    സംവരതി പിദഹതി ഏതേനാതി സംവരോ, പാതിമോക്ഖമേവ സംവരോതി പാതിമോക്ഖസംവരോ. അത്ഥതോ പന തതോ തതോ വീതിക്കമിതബ്ബതോ വിരതിയോ ചേതനാ വാ, തേന പാതിമോക്ഖസംവരേന ഉപേതോ സമന്നാഗതോ പാതിമോക്ഖസംവരസംവുതോതി വുത്തോ. വുത്തഞ്ഹേതം വിഭങ്ഗേ –

    Saṃvarati pidahati etenāti saṃvaro, pātimokkhameva saṃvaroti pātimokkhasaṃvaro. Atthato pana tato tato vītikkamitabbato viratiyo cetanā vā, tena pātimokkhasaṃvarena upeto samannāgato pātimokkhasaṃvarasaṃvutoti vutto. Vuttañhetaṃ vibhaṅge –

    ‘‘ഇമിനാ പാതിമോക്ഖസംവരേന ഉപേതോ ഹോതി സമുപേതോ ഉപഗതോ സമുപഗതോ സമ്പന്നോ സമന്നാഗതോ. തേന വുച്ചതി പാതിമോക്ഖസംവരസംവുതോ’’തി (വിഭ॰ ൫൧൧).

    ‘‘Iminā pātimokkhasaṃvarena upeto hoti samupeto upagato samupagato sampanno samannāgato. Tena vuccati pātimokkhasaṃvarasaṃvuto’’ti (vibha. 511).

    വിഹരതീതി ഇരിയാപഥവിഹാരേന വിഹരതി, ഇരിയതി, വത്തതി. ആചാരഗോചരസമ്പന്നോതി വേളുദാനാദിമിച്ഛാജീവസ്സ കായപാഗബ്ഭിയാദീനഞ്ച അകരണേന, സബ്ബസോ അനാചാരം വജ്ജേത്വാ ‘‘കായികോ അവീതിക്കമോ, വാചസികോ അവീതിക്കമോ’’തി ഏവം വുത്തഭിക്ഖുസാരുപ്പആചാരസമ്പത്തിയാ വേസിയാദിഅഗോചരം വജ്ജേത്വാ പിണ്ഡപാതാദിഅത്ഥം ഉപസങ്കമിതും യുത്തട്ഠാനസങ്ഖാതഗോചരേന ച സമ്പന്നത്താ ആചാരഗോചരസമ്പന്നോ. അപിച യോ ഭിക്ഖു സത്ഥരി സഗാരവോ സപ്പതിസ്സോ സബ്രഹ്മചാരീസു സഗാരവോ സപ്പതിസ്സോ ഹിരോത്തപ്പസമ്പന്നോ സുനിവത്ഥോ സുപാരുതോ പാസാദികേന അഭിക്കന്തേന പടിക്കന്തേന ആലോകിതേന വിലോകിതേന സമിഞ്ജിതേന പസാരിതേന ഓക്ഖിത്തചക്ഖു ഇരിയാപഥസമ്പന്നോ ഇന്ദ്രിയേസു ഗുത്തദ്വാരോ ഭോജനേ മത്തഞ്ഞൂ ജാഗരിയാനുയുത്തോ സതിസമ്പജഞ്ഞേന സമന്നാഗതോ അപ്പിച്ഛോ സന്തുട്ഠോ പവിവിത്തോ അസംസട്ഠോ ആഭിസമാചാരികേസു സക്കച്ചകാരീ ഗരുചിത്തീകാരബഹുലോ വിഹരതി, അയം വുച്ചതി ആചാരസമ്പന്നോ.

    Viharatīti iriyāpathavihārena viharati, iriyati, vattati. Ācāragocarasampannoti veḷudānādimicchājīvassa kāyapāgabbhiyādīnañca akaraṇena, sabbaso anācāraṃ vajjetvā ‘‘kāyiko avītikkamo, vācasiko avītikkamo’’ti evaṃ vuttabhikkhusāruppaācārasampattiyā vesiyādiagocaraṃ vajjetvā piṇḍapātādiatthaṃ upasaṅkamituṃ yuttaṭṭhānasaṅkhātagocarena ca sampannattā ācāragocarasampanno. Apica yo bhikkhu satthari sagāravo sappatisso sabrahmacārīsu sagāravo sappatisso hirottappasampanno sunivattho supāruto pāsādikena abhikkantena paṭikkantena ālokitena vilokitena samiñjitena pasāritena okkhittacakkhu iriyāpathasampanno indriyesu guttadvāro bhojane mattaññū jāgariyānuyutto satisampajaññena samannāgato appiccho santuṭṭho pavivitto asaṃsaṭṭho ābhisamācārikesu sakkaccakārī garucittīkārabahulo viharati, ayaṃ vuccati ācārasampanno.

    ഗോചരോ പന – ഉപനിസ്സയഗോചരോ, ആരക്ഖഗോചരോ, ഉപനിബന്ധഗോചരോതി തിവിധോ. തത്ഥ ദസകഥാവത്ഥുഗുണസമന്നാഗതോ വുത്തലക്ഖണോ കല്യാണമിത്തോ യം നിസ്സായ അസുതം സുണാതി, സുതം പരിയോദപേതി, കങ്ഖം വിതരതി, ദിട്ഠിം ഉജുകം കരോതി, ചിത്തം പസാദേതി, യസ്സ ച അനുസിക്ഖന്തോ സദ്ധായ വഡ്ഢതി, സീലേന, സുതേന, ചാഗേന, പഞ്ഞായ വഡ്ഢതി, അയം ഉപനിസ്സയഗോചരോ. യോ ഭിക്ഖു അന്തരഘരം പവിട്ഠോ വീഥിം പടിപന്നോ ഓക്ഖിത്തചക്ഖു യുഗമത്തദസ്സാവീ സംവുതോ ഗച്ഛതി, ന ഹത്ഥിം ഓലോകേന്തോ, ന അസ്സം, ന രഥം, ന പത്തിം, ന ഇത്ഥിം, ന പുരിസം ഓലോകേന്തോ, ന ഉദ്ധം ഓലോകേന്തോ, ന അധോ ഓലോകേന്തോ, ന ദിസാവിദിസാ പേക്ഖമാനോ ഗച്ഛതി, അയം ആരക്ഖഗോചരോ. ഉപനിബന്ധഗോചരോ പന ചത്താരോ സതിപട്ഠാനാ, യത്ഥ ഭിക്ഖു അത്തനോ ചിത്തം ഉപനിബന്ധതി. വുത്തഞ്ഹേതം ഭഗവതാ –

    Gocaro pana – upanissayagocaro, ārakkhagocaro, upanibandhagocaroti tividho. Tattha dasakathāvatthuguṇasamannāgato vuttalakkhaṇo kalyāṇamitto yaṃ nissāya asutaṃ suṇāti, sutaṃ pariyodapeti, kaṅkhaṃ vitarati, diṭṭhiṃ ujukaṃ karoti, cittaṃ pasādeti, yassa ca anusikkhanto saddhāya vaḍḍhati, sīlena, sutena, cāgena, paññāya vaḍḍhati, ayaṃ upanissayagocaro. Yo bhikkhu antaragharaṃ paviṭṭho vīthiṃ paṭipanno okkhittacakkhu yugamattadassāvī saṃvuto gacchati, na hatthiṃ olokento, na assaṃ, na rathaṃ, na pattiṃ, na itthiṃ, na purisaṃ olokento, na uddhaṃ olokento, na adho olokento, na disāvidisā pekkhamāno gacchati, ayaṃ ārakkhagocaro. Upanibandhagocaro pana cattāro satipaṭṭhānā, yattha bhikkhu attano cittaṃ upanibandhati. Vuttañhetaṃ bhagavatā –

    ‘‘കോ ച, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ ഗോചരോ സകോ പേത്തികോ വിസയോ? യദിദം – ചത്താരോ സതിപട്ഠാനാ’’തി (സം॰ നി॰ ൫.൩൭൨).

    ‘‘Ko ca, bhikkhave, bhikkhuno gocaro sako pettiko visayo? Yadidaṃ – cattāro satipaṭṭhānā’’ti (saṃ. ni. 5.372).

    ഇതി യഥാവുത്തായ ആചാരസമ്പത്തിയാ ഇമായ ച ഗോചരസമ്പത്തിയാ സമന്നാഗതത്താ ആചാരഗോചരസമ്പന്നോ.

    Iti yathāvuttāya ācārasampattiyā imāya ca gocarasampattiyā samannāgatattā ācāragocarasampanno.

    അണുമത്തേസു വജ്ജേസു ഭയദസ്സാവീതി അപ്പമത്തകേസു അണുപ്പമാണേസു അസഞ്ചിച്ച ആപന്നസേഖിയഅകുസലചിത്തുപ്പാദാദിഭേദേസു വജ്ജേസു ഭയദസ്സനസീലോ. യോ ഹി ഭിക്ഖു പരമാണുമത്തം വജ്ജം അട്ഠസട്ഠിയോജനസതസഹസ്സുബ്ബേധസിനേരുപബ്ബതരാജസദിസം കത്വാ പസ്സതി, യോപി ഭിക്ഖു സബ്ബലഹുകം ദുബ്ഭാസിതമത്തം പാരാജികസദിസം കത്വാ പസ്സതി, അയം അണുമത്തേസു വജ്ജേസു ഭയദസ്സാവീ നാമ. സമാദായ സിക്ഖതി സിക്ഖാപദേസൂതി യം കിഞ്ചി സിക്ഖാപദേസു സിക്ഖിതബ്ബം, തം സബ്ബേന സബ്ബം സബ്ബഥാ സബ്ബം അനവസേസം സമാദിയിത്വാ സിക്ഖതി വത്തതി, പൂരേതീതി അത്ഥോ. ഇതി കല്യാണസീലോതി ഇമിനാ പകാരേന കല്യാണസീലോ സമാനോ. പുഗ്ഗലാധിട്ഠാനവസേന ഹി നിദ്ദിട്ഠം സീലം ‘‘ഏവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു കല്യാണസീലോ ഹോതീ’’തി വുത്തപുഗ്ഗലാധിട്ഠാനവസേനേവ നിഗമേത്വാ ‘‘കല്യാണധമ്മോ’’തി ഏത്ഥ വുത്തധമ്മേ നിദ്ദിസിതുകാമേന ‘‘തേസം ധമ്മാനം ഇദം സീലം അധിട്ഠാന’’ന്തി ദസ്സേതും പുന ‘‘ഇതി കല്യാണസീലോ’’തി വുത്തം. സത്തന്നം ബോധിപക്ഖിയാനന്തിആദി സബ്ബം ഹേട്ഠാ വുത്തത്ഥമേവ. പുന കല്യാണസീലോതിആദി നിഗമനം.

    Aṇumattesu vajjesu bhayadassāvīti appamattakesu aṇuppamāṇesu asañcicca āpannasekhiyaakusalacittuppādādibhedesu vajjesu bhayadassanasīlo. Yo hi bhikkhu paramāṇumattaṃ vajjaṃ aṭṭhasaṭṭhiyojanasatasahassubbedhasinerupabbatarājasadisaṃ katvā passati, yopi bhikkhu sabbalahukaṃ dubbhāsitamattaṃ pārājikasadisaṃ katvā passati, ayaṃ aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī nāma. Samādāya sikkhati sikkhāpadesūti yaṃ kiñci sikkhāpadesu sikkhitabbaṃ, taṃ sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ anavasesaṃ samādiyitvā sikkhati vattati, pūretīti attho. Iti kalyāṇasīloti iminā pakārena kalyāṇasīlo samāno. Puggalādhiṭṭhānavasena hi niddiṭṭhaṃ sīlaṃ ‘‘evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu kalyāṇasīlo hotī’’ti vuttapuggalādhiṭṭhānavaseneva nigametvā ‘‘kalyāṇadhammo’’ti ettha vuttadhamme niddisitukāmena ‘‘tesaṃ dhammānaṃ idaṃ sīlaṃ adhiṭṭhāna’’nti dassetuṃ puna ‘‘iti kalyāṇasīlo’’ti vuttaṃ. Sattannaṃ bodhipakkhiyānantiādi sabbaṃ heṭṭhā vuttatthameva. Puna kalyāṇasīlotiādi nigamanaṃ.

    ഗാഥാസു ദുക്കടന്തി ദുട്ഠു കതം, ദുച്ചരിതന്തി അത്ഥോ. ഹിരിമനന്തി ഹിരിമന്തം ഹിരിസമ്പന്നം, സബ്ബസോ പാപപവത്തിയാ ജിഗുച്ഛനസഭാവന്തി അത്ഥോ. ഹിരിമനന്തി വാ ഹിരിസഹിതചിത്തം. ഹിരിഗ്ഗഹണേനേവ ചേത്ഥ ഓത്തപ്പമ്പി ഗഹിതന്തി വേദിതബ്ബം. ഹിരോത്തപ്പഗ്ഗഹണേന ച സബ്ബസോ ദുച്ചരിതാഭാവസ്സ ഹേതും ദസ്സേന്തോ കല്യാണസീലതം ഹേതുതോ വിഭാവേതി. സമ്ബോധീതി അരിയഞാണം, തം ഗച്ഛന്തി ഭജന്തീതി സമ്ബോധിഗാമിനോ, ബോധിപക്ഖികാതി അത്ഥോ. അനുസ്സദന്തി രാഗുസ്സദാദിരഹിതം. ‘‘തഥാവിധ’’ന്തിപി പഠന്തി. ‘‘ബോധിപക്ഖികാനം ധമ്മാനം ഭാവനാനുയോഗമനുയുത്തോ’’തി യഥാ യഥാ പുബ്ബേ വുത്തം, തഥാവിധം താദിസന്തി അത്ഥോ. ദുക്ഖസ്സാതി വട്ടദുക്ഖസ്സ, വട്ടദുക്ഖഹേതുനോ വാ. ഇധേവ ഖയമത്തനോതി ആസവക്ഖയാധിഗമേന അത്തനോ വട്ടദുക്ഖഹേതുനോ സമുദയപക്ഖിയസ്സ കിലേസഗണസ്സ ഇധേവ ഇമസ്മിംയേവ അത്തഭാവേ ഖയം അനുപ്പാദം പജാനാതി, വട്ടദുക്ഖസ്സേവ വാ ഇധേവ ചരിമകചിത്തനിരോധേന ഖയം ഖീണഭാവം പജാനാതി. തേഹി ധമ്മേഹി സമ്പന്നന്തി തേഹി യഥാവുത്തസീലാദിധമ്മേഹി സമന്നാഗതം. അസിതന്തി തണ്ഹാദിട്ഠിനിസ്സയാനം പഹീനത്താ അസിതം, കത്ഥചി അനിസ്സിതം. സബ്ബലോകസ്സാതി സബ്ബസ്മിം സത്തലോകേ. സേസം വുത്തനയമേവ.

    Gāthāsu dukkaṭanti duṭṭhu kataṃ, duccaritanti attho. Hirimananti hirimantaṃ hirisampannaṃ, sabbaso pāpapavattiyā jigucchanasabhāvanti attho. Hirimananti vā hirisahitacittaṃ. Hiriggahaṇeneva cettha ottappampi gahitanti veditabbaṃ. Hirottappaggahaṇena ca sabbaso duccaritābhāvassa hetuṃ dassento kalyāṇasīlataṃ hetuto vibhāveti. Sambodhīti ariyañāṇaṃ, taṃ gacchanti bhajantīti sambodhigāmino, bodhipakkhikāti attho. Anussadanti rāgussadādirahitaṃ. ‘‘Tathāvidha’’ntipi paṭhanti. ‘‘Bodhipakkhikānaṃ dhammānaṃ bhāvanānuyogamanuyutto’’ti yathā yathā pubbe vuttaṃ, tathāvidhaṃ tādisanti attho. Dukkhassāti vaṭṭadukkhassa, vaṭṭadukkhahetuno vā. Idheva khayamattanoti āsavakkhayādhigamena attano vaṭṭadukkhahetuno samudayapakkhiyassa kilesagaṇassa idheva imasmiṃyeva attabhāve khayaṃ anuppādaṃ pajānāti, vaṭṭadukkhasseva vā idheva carimakacittanirodhena khayaṃ khīṇabhāvaṃ pajānāti. Tehi dhammehi sampannanti tehi yathāvuttasīlādidhammehi samannāgataṃ. Asitanti taṇhādiṭṭhinissayānaṃ pahīnattā asitaṃ, katthaci anissitaṃ. Sabbalokassāti sabbasmiṃ sattaloke. Sesaṃ vuttanayameva.

    അട്ഠമസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Aṭṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഇതിവുത്തകപാളി • Itivuttakapāḷi / ൮. കല്യാണസീലസുത്തം • 8. Kalyāṇasīlasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact