| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
६. कामभूसुत्तं
6. Kāmabhūsuttaṃ
२३३. एकं समयं आयस्मा च आनन्दो आयस्मा च कामभू कोसम्बियं विहरन्ति घोसितारामे। अथ खो आयस्मा कामभू सायन्हसमयं पटिसल्लाना वुट्ठितो येनायस्मा आनन्दो तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा आयस्मता आनन्देन सद्धिं सम्मोदि। सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीतिसारेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नो खो आयस्मा कामभू आयस्मन्तं आनन्दं एतदवोच –
233. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca ānando āyasmā ca kāmabhū kosambiyaṃ viharanti ghositārāme. Atha kho āyasmā kāmabhū sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā kāmabhū āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca –
‘‘किं नु खो, आवुसो आनन्द, चक्खु रूपानं संयोजनं, रूपा चक्खुस्स संयोजनं…पे॰… जिव्हा रसानं संयोजनं, रसा जिव्हाय संयोजनं…पे॰… मनो धम्मानं संयोजनं, धम्मा मनस्स संयोजन’’न्ति?
‘‘Kiṃ nu kho, āvuso ānanda, cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ…pe… jivhā rasānaṃ saṃyojanaṃ, rasā jivhāya saṃyojanaṃ…pe… mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, dhammā manassa saṃyojana’’nti?
‘‘न खो, आवुसो कामभू 1, चक्खु रूपानं संयोजनं, न रूपा चक्खुस्स संयोजनं। यञ्च तत्थ तदुभयं पटिच्च उप्पज्जति छन्दरागो, तं तत्थ संयोजनं…पे॰… न जिव्हा रसानं संयोजनं, न रसा जिव्हाय संयोजनं…पे॰… न मनो धम्मानं संयोजनं, न धम्मा मनस्स संयोजनं। यञ्च तत्थ तदुभयं पटिच्च उप्पज्जति छन्दरागो तं तत्थ संयोजनं।
‘‘Na kho, āvuso kāmabhū 2, cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ. Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojanaṃ…pe… na jivhā rasānaṃ saṃyojanaṃ, na rasā jivhāya saṃyojanaṃ…pe… na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ. Yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ.
‘‘सेय्यथापि , आवुसो, काळो च बलीबद्दो ओदातो च बलीबद्दो एकेन दामेन वा योत्तेन वा संयुत्ता अस्सु। यो नु खो एवं वदेय्य – ‘काळो बलीबद्दो ओदातस्स बलीबद्दस्स संयोजनं, ओदातो बलीबद्दो काळस्स बलीबद्दस्स संयोजन’न्ति, सम्मा नु खो सो वदमानो वदेय्या’’ति? ‘‘नो हेतं, आवुसो’’। ‘‘न खो, आवुसो, काळो बलीबद्दो ओदातस्स बलीबद्दस्स संयोजनं, नपि ओदातो बलीबद्दो काळस्स बलीबद्दस्स संयोजनं। येन च खो ते एकेन दामेन वा योत्तेन वा संयुत्ता, तं तत्थ संयोजनं। एवमेव खो , आवुसो, न चक्खु रूपानं संयोजनं, न रूपा चक्खुस्स संयोजनं…पे॰… न जिव्हा…पे॰… न मनो…पे॰… यञ्च तत्थ तदुभयं पटिच्च उप्पज्जति छन्दरागो, तं तत्थ संयोजन’’न्ति। छट्ठं।
‘‘Seyyathāpi , āvuso, kāḷo ca balībaddo odāto ca balībaddo ekena dāmena vā yottena vā saṃyuttā assu. Yo nu kho evaṃ vadeyya – ‘kāḷo balībaddo odātassa balībaddassa saṃyojanaṃ, odāto balībaddo kāḷassa balībaddassa saṃyojana’nti, sammā nu kho so vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’. ‘‘Na kho, āvuso, kāḷo balībaddo odātassa balībaddassa saṃyojanaṃ, napi odāto balībaddo kāḷassa balībaddassa saṃyojanaṃ. Yena ca kho te ekena dāmena vā yottena vā saṃyuttā, taṃ tattha saṃyojanaṃ. Evameva kho , āvuso, na cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ…pe… na jivhā…pe… na mano…pe… yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo, taṃ tattha saṃyojana’’nti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ४-६. खीररुक्खोपमसुत्तादिवण्णना • 4-6. Khīrarukkhopamasuttādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ४-६. खीररुक्खोपमसुत्तादिवण्णना • 4-6. Khīrarukkhopamasuttādivaṇṇanā
