| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๖. กามทสุตฺตวณฺณนา
6. Kāmadasuttavaṇṇanā
๘๗. ฉเฎฺฐ ทุกฺกรนฺติ อยํ กิร เทวปุโตฺต ปุพฺพโยคาวจโร พหลกิเลสตาย สปฺปโยเคน กิเลเส วิกฺขเมฺภโนฺต สมณธมฺมํ กตฺวา ปุพฺพูปนิสฺสยมนฺทตาย อริยภูมิํ อปฺปตฺวาว กาลํ กตฺวา เทวโลเก นิพฺพโตฺตฯ โส ‘‘ตถาคตสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา ทุกฺกรภาวํ อาโรเจสฺสามี’’ติ อาคนฺตฺวา เอวมาหฯ ตตฺถ ทุกฺกรนฺติ ทสปิ วสฺสานิ…เป.… สฎฺฐิปิ ยเทตํ เอกนฺตปริสุทฺธสฺส สมณธมฺมสฺส กรณํ นาม, ตํ ทุกฺกรํฯ เสขาติ สตฺต เสขาฯ สีลสมาหิตาติ สีเลน สมาหิตา สมุเปตาฯ ฐิตตฺตาติ ปติฎฺฐิตสภาวาฯ เอวํ ปุจฺฉิตปญฺหํ วิสฺสเชฺชตฺวา อิทานิ อุปริปญฺหสมุฎฺฐาปนตฺถํ อนคาริยุเปตสฺสาติอาทิมาหฯ ตตฺถ อนคาริยุเปตสฺสาติ อนคาริยํ นิเคฺคหภาวํ อุเปตสฺสฯ สตฺตภูมิเกปิ หิ ปาสาเท วสโนฺต ภิกฺขุ วุฑฺฒตเรน อาคนฺตฺวา ‘‘มยฺหํ อิทํ ปาปุณาตี’’ติ วุเตฺต ปตฺตจีวรํ อาทาย นิกฺขมเตวฯ ตสฺมา ‘‘อนคาริยุเปโต’’ติ วุจฺจติฯ ตุฎฺฐีติ จตุปจฺจยสโนฺตโสฯ ภาวนายาติ จิตฺตวูปสมภาวนายฯ
87. Chaṭṭhe dukkaranti ayaṃ kira devaputto pubbayogāvacaro bahalakilesatāya sappayogena kilese vikkhambhento samaṇadhammaṃ katvā pubbūpanissayamandatāya ariyabhūmiṃ appatvāva kālaṃ katvā devaloke nibbatto. So ‘‘tathāgatassa santikaṃ gantvā dukkarabhāvaṃ ārocessāmī’’ti āgantvā evamāha. Tattha dukkaranti dasapi vassāni…pe… saṭṭhipi yadetaṃ ekantaparisuddhassa samaṇadhammassa karaṇaṃ nāma, taṃ dukkaraṃ. Sekhāti satta sekhā. Sīlasamāhitāti sīlena samāhitā samupetā. Ṭhitattāti patiṭṭhitasabhāvā. Evaṃ pucchitapañhaṃ vissajjetvā idāni uparipañhasamuṭṭhāpanatthaṃ anagāriyupetassātiādimāha. Tattha anagāriyupetassāti anagāriyaṃ niggehabhāvaṃ upetassa. Sattabhūmikepi hi pāsāde vasanto bhikkhu vuḍḍhatarena āgantvā ‘‘mayhaṃ idaṃ pāpuṇātī’’ti vutte pattacīvaraṃ ādāya nikkhamateva. Tasmā ‘‘anagāriyupeto’’ti vuccati. Tuṭṭhīti catupaccayasantoso. Bhāvanāyāti cittavūpasamabhāvanāya.
เต เฉตฺวา มจฺจุโน ชาลนฺติ เย รตฺตินฺทิวํ อินฺทฺริยูปสเม รตา, เต ทุสฺสมาทหํ จิตฺตํ สมาทหนฺติฯ เย จ สมาหิตจิตฺตา, เต จตุปจฺจยสโนฺตสํ ปูเรนฺตา น กิลมนฺติฯ เย สนฺตุฎฺฐา, เต สีลํ ปูเรนฺตา น กิลมนฺติ ฯ เย สีเล ปติฎฺฐิตา สตฺต เสขา, เต อริยา มจฺจุโน ชาลสงฺขาตํ กิเลสชาลํ ฉินฺทิตฺวา คจฺฉนฺติฯ ทุคฺคโมติ ‘‘สจฺจเมตํ, ภเนฺต, เย อินฺทฺริยูปสเม รตา, เต ทุสฺสมาทหํ สมาทหนฺติ…เป.… เย สีเล ปติฎฺฐิตา, เต มจฺจุโน ชาลํ ฉินฺทิตฺวา คจฺฉนฺติ’’ฯ กิํ น คจฺฉิสฺสนฺติ? อยํ ปน ทุคฺคโม ภควา วิสโม มโคฺคติ อาหฯ ตตฺถ กิญฺจาปิ อริยมโคฺค เนว ทุคฺคโม น วิสโม, ปุพฺพภาคปฎิปทาย ปนสฺส พหู ปริสฺสยา โหนฺติฯ ตสฺมา เอวํ วุโตฺตฯ อวํสิราติ ญาณสิเรน อโธสิรา หุตฺวา ปปตนฺติฯ อริยมคฺคํ อาโรหิตุํ อสมตฺถตาเยว จ เต อนริยมเคฺค ปปตนฺตีติ จ วุจฺจนฺติฯ อริยานํ สโม มโคฺคติ เสฺวว มโคฺค อริยานํ สโม โหติฯ วิสเม สมาติ วิสเมปิ สตฺตกาเย สมาเยวฯ ฉฎฺฐํฯ
Te chetvā maccuno jālanti ye rattindivaṃ indriyūpasame ratā, te dussamādahaṃ cittaṃ samādahanti. Ye ca samāhitacittā, te catupaccayasantosaṃ pūrentā na kilamanti. Ye santuṭṭhā, te sīlaṃ pūrentā na kilamanti . Ye sīle patiṭṭhitā satta sekhā, te ariyā maccuno jālasaṅkhātaṃ kilesajālaṃ chinditvā gacchanti. Duggamoti ‘‘saccametaṃ, bhante, ye indriyūpasame ratā, te dussamādahaṃ samādahanti…pe… ye sīle patiṭṭhitā, te maccuno jālaṃ chinditvā gacchanti’’. Kiṃ na gacchissanti? Ayaṃ pana duggamo bhagavā visamo maggoti āha. Tattha kiñcāpi ariyamaggo neva duggamo na visamo, pubbabhāgapaṭipadāya panassa bahū parissayā honti. Tasmā evaṃ vutto. Avaṃsirāti ñāṇasirena adhosirā hutvā papatanti. Ariyamaggaṃ ārohituṃ asamatthatāyeva ca te anariyamagge papatantīti ca vuccanti. Ariyānaṃ samo maggoti sveva maggo ariyānaṃ samo hoti. Visame samāti visamepi sattakāye samāyeva. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๖. กามทสุตฺตํ • 6. Kāmadasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๖. กามทสุตฺตวณฺณนา • 6. Kāmadasuttavaṇṇanā
