| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៦. កាមទសុត្តវណ្ណនា
6. Kāmadasuttavaṇṇanā
៨៧. បុព្ពយោគាវចរោតិ បុព្ពេ យោគាវចរោ បុរិមត្តភាវេ ភាវនមនុយុត្តោ។ អយំ កិរ កស្សបស្ស ភគវតោ សាសនេ បព្ពជិត្វាវ ពហូនិ វស្សសហស្សានិ សមណធម្មំ អកាសិ, ន បន វិសេសំ និព្ពត្តេសិ។ តមត្ថំ ការណេន សទ្ធិំ ទស្សេតុំ ‘‘ពហលកិលេសតាយា’’តិអាទិ វុត្តំ។ ឯកន្តបរិសុទ្ធស្សាតិ យថា វិសេសាវហោ ហោតិ , ឯវំ ឯកន្តេន បរិសុទ្ធស្ស សព្ពសោ អនុបក្កិលិដ្ឋស្ស។ សីលេន សមាហិតាតិ យថា សីលំ ឧបរូបរិ វិសេសាវហំ និព្ពេធភាគិយញ្ច ហោតិ, ឯវំ សម្មទេវ អាហិតចិត្តា សុដ្ឋុ សម្បន្នចិត្តា។ តថាភូតា តេន សមន្នាគតា ហោន្តីតិ អាហ ‘‘សមុបេតា’’តិ។ បតិដ្ឋិតសភាវាតិ សេក្ខត្តា ឯវ យថាធិគតធម្មេន និច្ចលភាវេន អធិដ្ឋិតសភាវា។ មយា តុដ្ឋិយា គហិតាយ ទេវបុត្តោ ‘‘ទុល្លភា តុដ្ឋី’’តិ វក្ខតីតិ ភគវា ‘‘តុដ្ឋិ ហោតិ សុខាវហា’’តិ អវោចាតិ អាហ ‘‘ឧបរិ បញ្ហសមុដ្ឋាបនត្ថ’’ន្តិ។ បព្ពជិតោ រុក្ខមូលិកោ អព្ភោកាសិកោ វា អនគារិយុបេតោ នាម ហោតិ, សេនាសនេ បន វសន្តោ កថន្តិ អាហ ‘‘សត្តភូមិកេ’’តិអាទិ។ ចតុបច្ចយសន្តោសោតិ ភាវនាភិយោគសិទ្ធោ ចតូសុ បច្ចយេសុ សន្តោសោ។ តេន ចិត្តវូបសមេន តុដ្ឋិ លទ្ធាតិ ទស្សេតិ។ ចិត្តវូបសមភាវនាយាតិ ចិត្តកិលេសានំ វូបសមករភាវនាយ, មនច្ឆដ្ឋានំ ឥន្ទ្រិយានំ និព្ពិសេវនភាវករណេន សវិសេសំ ចិត្តស្ស វូបសមករភាវនាយ រតោ មនោតិ យោជនា។
87.Pubbayogāvacaroti pubbe yogāvacaro purimattabhāve bhāvanamanuyutto. Ayaṃ kira kassapassa bhagavato sāsane pabbajitvāva bahūni vassasahassāni samaṇadhammaṃ akāsi, na pana visesaṃ nibbattesi. Tamatthaṃ kāraṇena saddhiṃ dassetuṃ ‘‘bahalakilesatāyā’’tiādi vuttaṃ. Ekantaparisuddhassāti yathā visesāvaho hoti , evaṃ ekantena parisuddhassa sabbaso anupakkiliṭṭhassa. Sīlena samāhitāti yathā sīlaṃ uparūpari visesāvahaṃ nibbedhabhāgiyañca hoti, evaṃ sammadeva āhitacittā suṭṭhu sampannacittā. Tathābhūtā tena samannāgatā hontīti āha ‘‘samupetā’’ti. Patiṭṭhitasabhāvāti sekkhattā eva yathādhigatadhammena niccalabhāvena adhiṭṭhitasabhāvā. Mayā tuṭṭhiyā gahitāya devaputto ‘‘dullabhā tuṭṭhī’’ti vakkhatīti bhagavā ‘‘tuṭṭhi hoti sukhāvahā’’ti avocāti āha ‘‘upari pañhasamuṭṭhāpanattha’’nti. Pabbajito rukkhamūliko abbhokāsiko vā anagāriyupeto nāma hoti, senāsane pana vasanto kathanti āha ‘‘sattabhūmike’’tiādi. Catupaccayasantosoti bhāvanābhiyogasiddho catūsu paccayesu santoso. Tena cittavūpasamena tuṭṭhi laddhāti dasseti. Cittavūpasamabhāvanāyāti cittakilesānaṃ vūpasamakarabhāvanāya, manacchaṭṭhānaṃ indriyānaṃ nibbisevanabhāvakaraṇena savisesaṃ cittassa vūpasamakarabhāvanāya rato manoti yojanā.
ឯត្ថ ច ឥន្ទ្រិយូបសមេន ចិត្តសមាធានំ បរិបុណ្ណំ ហោតិ ឥន្ទ្រិយភាវនាយ ចិត្តសមាធានស្ស អការកានំ ទូរីករណតោ។ អធិចិត្តសមាធានេន ចតុបច្ចយសន្តោសោ សវិសេសំ បរិសុទ្ធោ បរិបុណ្ណោ ច ហោតិ បច្ចយានំ អលាភលាភេសុ បរិច្ចាគសភាវតោ។ វុត្តនយេន បន សន្តុដ្ឋស្ស យថាសមាទិន្នំ សីលំ វិសុជ្ឈតិ បារិបូរិញ្ច ឧបគច្ឆតិ, តថាភូតោ ចតុសច្ចកម្មដ្ឋានេ យុត្តោ មគ្គបដិបាដិយា សព្ពសោ កិលេសេ សមុច្ឆិន្ទន្តោ និព្ពានទិដ្ឋោ ហោតីតិ ឥមមត្ថំ ទស្សេតិ ‘‘យេ រត្តិន្ទិវ’’ន្តិអាទិនា។ កិំ ន គច្ឆិស្សន្តិ? គមិស្សន្តេវាតិ អរិយមគ្គភាវនំ បហាយ សម្មាបដិបត្តិយា ទុក្ករភាវំ សន្ធាយ សាសង្កំ វទតិ។ តេនាហ ‘‘អយំ បន ទុគ្គមោ ភគវា វិសមោ មគ្គោ’’តិ។
Ettha ca indriyūpasamena cittasamādhānaṃ paripuṇṇaṃ hoti indriyabhāvanāya cittasamādhānassa akārakānaṃ dūrīkaraṇato. Adhicittasamādhānena catupaccayasantoso savisesaṃ parisuddho paripuṇṇo ca hoti paccayānaṃ alābhalābhesu pariccāgasabhāvato. Vuttanayena pana santuṭṭhassa yathāsamādinnaṃ sīlaṃ visujjhati pāripūriñca upagacchati, tathābhūto catusaccakammaṭṭhāne yutto maggapaṭipāṭiyā sabbaso kilese samucchindanto nibbānadiṭṭho hotīti imamatthaṃ dasseti ‘‘ye rattindiva’’ntiādinā. Kiṃ na gacchissanti? Gamissantevāti ariyamaggabhāvanaṃ pahāya sammāpaṭipattiyā dukkarabhāvaṃ sandhāya sāsaṅkaṃ vadati. Tenāha ‘‘ayaṃ pana duggamo bhagavā visamo maggo’’ti.
តត្ថ កេចិ ‘‘អយំ បនាតិ ទេវបុត្តោ។ សោ ហិ ភគវតោ ‘អរិយា គច្ឆន្តី’តិ វចនំ សុត្វា ‘ទុគ្គមោ ភគវា’តិអាទិមាហា’’តិ វទន្តិ, តំ ន យុជ្ជតិ។ យស្មា ‘‘សច្ចមេត’’ន្តិ ឯវមាទិបិ តស្សេវ វេវចនំ កត្វា ទស្សិតំ, តស្មា ‘‘យេន មគ្គេន អរិយា គច្ឆន្តី’’តិ តុម្ហេហិ វុត្តំ, អយំ បន ‘‘ទុគ្គមោ ភគវា វិសមោ មគ្គោ’’តិ អាហ ទេវបុត្តោ។ អរិយមគ្គោ កាមំ កទាចិ អតិទុក្ខា បដិបទាតិបិ វុច្ចតិ, តញ្ច ខោ បុព្ពភាគបដិបទាវសេន, អយំ បន អតីវ សុគមោ សព្ពកិលេសទុគ្គវិវជ្ជនតោ កាយទុច្ចរិតាទិវិសមស្ស រាគាទិវិសមស្ស ច ទូរីករណតោ ន វិសមោ។ តេនាហ ‘‘បុព្ពភាគបដិបទាយា’’តិអាទិ។ អស្សាតិ អរិយមគ្គស្ស។ អរិយមគ្គស្ស ហិ អធិសីលសិក្ខាទីនំ បរិពុន្ធិតព្ពភាគេន ពហូ បរិស្សយា ហោន្តីតិ។ ឯវំ វុត្តោតិ ‘‘ទុគ្គមោ វិសមោ’’តិ ច ឯវំ វុត្តោ។
Tattha keci ‘‘ayaṃ panāti devaputto. So hi bhagavato ‘ariyā gacchantī’ti vacanaṃ sutvā ‘duggamo bhagavā’tiādimāhā’’ti vadanti, taṃ na yujjati. Yasmā ‘‘saccameta’’nti evamādipi tasseva vevacanaṃ katvā dassitaṃ, tasmā ‘‘yena maggena ariyā gacchantī’’ti tumhehi vuttaṃ, ayaṃ pana ‘‘duggamo bhagavā visamo maggo’’ti āha devaputto. Ariyamaggo kāmaṃ kadāci atidukkhā paṭipadātipi vuccati, tañca kho pubbabhāgapaṭipadāvasena, ayaṃ pana atīva sugamo sabbakilesaduggavivajjanato kāyaduccaritādivisamassa rāgādivisamassa ca dūrīkaraṇato na visamo. Tenāha ‘‘pubbabhāgapaṭipadāyā’’tiādi. Assāti ariyamaggassa. Ariyamaggassa hi adhisīlasikkhādīnaṃ paribundhitabbabhāgena bahū parissayā hontīti. Evaṃ vuttoti ‘‘duggamo visamo’’ti ca evaṃ vutto.
អវំសិរាតិ អនុដ្ឋហនេន អធោភូតឧត្តមង្គា។ កុសលង្គេសុ ហិ សម្មាទិដ្ឋិ ឧត្តមង្គា សព្ពសេដ្ឋត្តា , តញ្ច អនរិយា បតន្តិ ន ឧដ្ឋហន្តិ មិច្ឆាបដិបជ្ជនតោ។ តេនាហ ‘‘ញាណសិរេនា’’តិអាទិ។ អនរិយមគ្គេតិ មិច្ឆាមគ្គេ។ តេនាហ ‘‘វិសមេ មគ្គេ’’តិ។ តំ មគ្គនតោ អនរិយា អរិយានំ មគ្គតោ អបាបុណនេន បរិច្ចត្តា ហុត្វា អបាយេ សកលវដ្ដទុក្ខេ ច បតន្តិ។ ស្វេវាតិ ស្វាយំ អនរិយេហិ កទាចិបិ គន្តុំ អសក្កុណេយ្យោ មគ្គោ អរិយានំ វិសុទ្ធសត្តានំ សព្ពសោ សមធិគមេន សមោ ហោតិ។ កាយវិសមាទីហិ សមន្នាគតត្តា វិសមេ សត្តកាយេ តេសំ សព្ពសោវ បហានេន សព្ពត្ថ សមាយេវ។
Avaṃsirāti anuṭṭhahanena adhobhūtauttamaṅgā. Kusalaṅgesu hi sammādiṭṭhi uttamaṅgā sabbaseṭṭhattā , tañca anariyā patanti na uṭṭhahanti micchāpaṭipajjanato. Tenāha ‘‘ñāṇasirenā’’tiādi. Anariyamaggeti micchāmagge. Tenāha ‘‘visame magge’’ti. Taṃ magganato anariyā ariyānaṃ maggato apāpuṇanena pariccattā hutvā apāye sakalavaṭṭadukkhe ca patanti. Svevāti svāyaṃ anariyehi kadācipi gantuṃ asakkuṇeyyo maggo ariyānaṃ visuddhasattānaṃ sabbaso samadhigamena samo hoti. Kāyavisamādīhi samannāgatattā visame sattakāye tesaṃ sabbasova pahānena sabbattha samāyeva.
កាមទសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Kāmadasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៦. កាមទសុត្តំ • 6. Kāmadasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៦. កាមទសុត្តវណ្ណនា • 6. Kāmadasuttavaṇṇanā
