| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੬. ਕਾਮਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Kāmadasuttavaṇṇanā
੮੭. ਪੁਬ੍ਬਯੋਗਾવਚਰੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਯੋਗਾવਚਰੋ ਪੁਰਿਮਤ੍ਤਭਾવੇ ਭਾવਨਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ। ਅਯਂ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾવ ਬਹੂਨਿ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸਿ, ਨ ਪਨ વਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸਿ। ਤਮਤ੍ਥਂ ਕਾਰਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਬਹਲਕਿਲੇਸਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਕਨ੍ਤਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ਯਥਾ વਿਸੇਸਾવਹੋ ਹੋਤਿ , ਏવਂ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਸ੍ਸ। ਸੀਲੇਨ ਸਮਾਹਿਤਾਤਿ ਯਥਾ ਸੀਲਂ ਉਪਰੂਪਰਿ વਿਸੇਸਾવਹਂ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਞ੍ਚ ਹੋਤਿ, ਏવਂ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਆਹਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ। ਤਥਾਭੂਤਾ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਮੁਪੇਤਾ’’ਤਿ। ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਸਭਾવਾਤਿ ਸੇਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਏવ ਯਥਾਧਿਗਤਧਮ੍ਮੇਨ ਨਿਚ੍ਚਲਭਾવੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਸਭਾવਾ। ਮਯਾ ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਗਹਿਤਾਯ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਤੁਟ੍ਠੀ’’ਤਿ વਕ੍ਖਤੀਤਿ ਭਗવਾ ‘‘ਤੁਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ ਸੁਖਾવਹਾ’’ਤਿ ਅવੋਚਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਉਪਰਿ ਪਞ੍ਹਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਿਕੋ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਿਕੋ વਾ ਅਨਗਾਰਿਯੁਪੇਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਸੇਨਾਸਨੇ ਪਨ વਸਨ੍ਤੋ ਕਥਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕੇ’’ਤਿਆਦਿ। ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸੋਤਿ ਭਾવਨਾਭਿਯੋਗਸਿਦ੍ਧੋ ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਸਨ੍ਤੋਸੋ। ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤવੂਪਸਮੇਨ ਤੁਟ੍ਠਿ ਲਦ੍ਧਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਚਿਤ੍ਤવੂਪਸਮਭਾવਨਾਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਕਿਲੇਸਾਨਂ વੂਪਸਮਕਰਭਾવਨਾਯ, ਮਨਚ੍ਛਟ੍ਠਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇવਨਭਾવਕਰਣੇਨ ਸવਿਸੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ વੂਪਸਮਕਰਭਾવਨਾਯ ਰਤੋ ਮਨੋਤਿ ਯੋਜਨਾ।
87.Pubbayogāvacaroti pubbe yogāvacaro purimattabhāve bhāvanamanuyutto. Ayaṃ kira kassapassa bhagavato sāsane pabbajitvāva bahūni vassasahassāni samaṇadhammaṃ akāsi, na pana visesaṃ nibbattesi. Tamatthaṃ kāraṇena saddhiṃ dassetuṃ ‘‘bahalakilesatāyā’’tiādi vuttaṃ. Ekantaparisuddhassāti yathā visesāvaho hoti , evaṃ ekantena parisuddhassa sabbaso anupakkiliṭṭhassa. Sīlena samāhitāti yathā sīlaṃ uparūpari visesāvahaṃ nibbedhabhāgiyañca hoti, evaṃ sammadeva āhitacittā suṭṭhu sampannacittā. Tathābhūtā tena samannāgatā hontīti āha ‘‘samupetā’’ti. Patiṭṭhitasabhāvāti sekkhattā eva yathādhigatadhammena niccalabhāvena adhiṭṭhitasabhāvā. Mayā tuṭṭhiyā gahitāya devaputto ‘‘dullabhā tuṭṭhī’’ti vakkhatīti bhagavā ‘‘tuṭṭhi hoti sukhāvahā’’ti avocāti āha ‘‘upari pañhasamuṭṭhāpanattha’’nti. Pabbajito rukkhamūliko abbhokāsiko vā anagāriyupeto nāma hoti, senāsane pana vasanto kathanti āha ‘‘sattabhūmike’’tiādi. Catupaccayasantosoti bhāvanābhiyogasiddho catūsu paccayesu santoso. Tena cittavūpasamena tuṭṭhi laddhāti dasseti. Cittavūpasamabhāvanāyāti cittakilesānaṃ vūpasamakarabhāvanāya, manacchaṭṭhānaṃ indriyānaṃ nibbisevanabhāvakaraṇena savisesaṃ cittassa vūpasamakarabhāvanāya rato manoti yojanā.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੂਪਸਮੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਾਨਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾવਨਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਾਨਸ੍ਸ ਅਕਾਰਕਾਨਂ ਦੂਰੀਕਰਣਤੋ। ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਾਨੇਨ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਤੋਸੋ ਸવਿਸੇਸਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ ਚ ਹੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਅਲਾਭਲਾਭੇਸੁ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਸਭਾવਤੋ। વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਯਥਾਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਸੀਲਂ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ ਪਾਰਿਪੂਰਿਞ੍ਚ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਥਾਭੂਤੋ ਚਤੁਸਚ੍ਚਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਯੁਤ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਕਿਲੇਸੇ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਦਿਟ੍ਠੋ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਯੇ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ। ਕਿਂ ਨ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ? ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੇવਾਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਭਾવਨਂ ਪਹਾਯ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੁਕ੍ਕਰਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਸਾਸਙ੍ਕਂ વਦਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਯਂ ਪਨ ਦੁਗ੍ਗਮੋ ਭਗવਾ વਿਸਮੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ।
Ettha ca indriyūpasamena cittasamādhānaṃ paripuṇṇaṃ hoti indriyabhāvanāya cittasamādhānassa akārakānaṃ dūrīkaraṇato. Adhicittasamādhānena catupaccayasantoso savisesaṃ parisuddho paripuṇṇo ca hoti paccayānaṃ alābhalābhesu pariccāgasabhāvato. Vuttanayena pana santuṭṭhassa yathāsamādinnaṃ sīlaṃ visujjhati pāripūriñca upagacchati, tathābhūto catusaccakammaṭṭhāne yutto maggapaṭipāṭiyā sabbaso kilese samucchindanto nibbānadiṭṭho hotīti imamatthaṃ dasseti ‘‘ye rattindiva’’ntiādinā. Kiṃ na gacchissanti? Gamissantevāti ariyamaggabhāvanaṃ pahāya sammāpaṭipattiyā dukkarabhāvaṃ sandhāya sāsaṅkaṃ vadati. Tenāha ‘‘ayaṃ pana duggamo bhagavā visamo maggo’’ti.
ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ‘‘ਅਯਂ ਪਨਾਤਿ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ। ਸੋ ਹਿ ਭਗવਤੋ ‘ਅਰਿਯਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’ਤਿ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘ਦੁਗ੍ਗਮੋ ਭਗવਾ’ਤਿਆਦਿਮਾਹਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਮਾਦਿਪਿ ਤਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਂ ਕਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਰਿਯਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਅਯਂ ਪਨ ‘‘ਦੁਗ੍ਗਮੋ ਭਗવਾ વਿਸਮੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਆਹ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ। ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਕਾਮਂ ਕਦਾਚਿ ਅਤਿਦੁਕ੍ਖਾ ਪਟਿਪਦਾਤਿਪਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਾવਸੇਨ, ਅਯਂ ਪਨ ਅਤੀવ ਸੁਗਮੋ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਦੁਗ੍ਗવਿવਜ੍ਜਨਤੋ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿવਿਸਮਸ੍ਸ ਰਾਗਾਦਿવਿਸਮਸ੍ਸ ਚ ਦੂਰੀਕਰਣਤੋ ਨ વਿਸਮੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ। ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਹਿ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਪਰਿਬੁਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਭਾਗੇਨ ਬਹੂ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੋਤਿ ‘‘ਦੁਗ੍ਗਮੋ વਿਸਮੋ’’ਤਿ ਚ ਏવਂ વੁਤ੍ਤੋ।
Tattha keci ‘‘ayaṃ panāti devaputto. So hi bhagavato ‘ariyā gacchantī’ti vacanaṃ sutvā ‘duggamo bhagavā’tiādimāhā’’ti vadanti, taṃ na yujjati. Yasmā ‘‘saccameta’’nti evamādipi tasseva vevacanaṃ katvā dassitaṃ, tasmā ‘‘yena maggena ariyā gacchantī’’ti tumhehi vuttaṃ, ayaṃ pana ‘‘duggamo bhagavā visamo maggo’’ti āha devaputto. Ariyamaggo kāmaṃ kadāci atidukkhā paṭipadātipi vuccati, tañca kho pubbabhāgapaṭipadāvasena, ayaṃ pana atīva sugamo sabbakilesaduggavivajjanato kāyaduccaritādivisamassa rāgādivisamassa ca dūrīkaraṇato na visamo. Tenāha ‘‘pubbabhāgapaṭipadāyā’’tiādi. Assāti ariyamaggassa. Ariyamaggassa hi adhisīlasikkhādīnaṃ paribundhitabbabhāgena bahū parissayā hontīti. Evaṃ vuttoti ‘‘duggamo visamo’’ti ca evaṃ vutto.
ਅવਂਸਿਰਾਤਿ ਅਨੁਟ੍ਠਹਨੇਨ ਅਧੋਭੂਤਉਤ੍ਤਮਙ੍ਗਾ। ਕੁਸਲਙ੍ਗੇਸੁ ਹਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਉਤ੍ਤਮਙ੍ਗਾ ਸਬ੍ਬਸੇਟ੍ਠਤ੍ਤਾ , ਤਞ੍ਚ ਅਨਰਿਯਾ ਪਤਨ੍ਤਿ ਨ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਜ੍ਜਨਤੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਞਾਣਸਿਰੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਨਰਿਯਮਗ੍ਗੇਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਮਗ੍ਗੇ। ਤੇਨਾਹ ‘‘વਿਸਮੇ ਮਗ੍ਗੇ’’ਤਿ। ਤਂ ਮਗ੍ਗਨਤੋ ਅਨਰਿਯਾ ਅਰਿਯਾਨਂ ਮਗ੍ਗਤੋ ਅਪਾਪੁਣਨੇਨ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਅਪਾਯੇ ਸਕਲવਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖੇ ਚ ਪਤਨ੍ਤਿ। ਸ੍વੇવਾਤਿ ਸ੍વਾਯਂ ਅਨਰਿਯੇਹਿ ਕਦਾਚਿਪਿ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋ ਮਗ੍ਗੋ ਅਰਿਯਾਨਂ વਿਸੁਦ੍ਧਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਮਧਿਗਮੇਨ ਸਮੋ ਹੋਤਿ। ਕਾਯવਿਸਮਾਦੀਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ વਿਸਮੇ ਸਤ੍ਤਕਾਯੇ ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬਸੋવ ਪਹਾਨੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਮਾਯੇવ।
Avaṃsirāti anuṭṭhahanena adhobhūtauttamaṅgā. Kusalaṅgesu hi sammādiṭṭhi uttamaṅgā sabbaseṭṭhattā , tañca anariyā patanti na uṭṭhahanti micchāpaṭipajjanato. Tenāha ‘‘ñāṇasirenā’’tiādi. Anariyamaggeti micchāmagge. Tenāha ‘‘visame magge’’ti. Taṃ magganato anariyā ariyānaṃ maggato apāpuṇanena pariccattā hutvā apāye sakalavaṭṭadukkhe ca patanti. Svevāti svāyaṃ anariyehi kadācipi gantuṃ asakkuṇeyyo maggo ariyānaṃ visuddhasattānaṃ sabbaso samadhigamena samo hoti. Kāyavisamādīhi samannāgatattā visame sattakāye tesaṃ sabbasova pahānena sabbattha samāyeva.
ਕਾਮਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Kāmadasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੬. ਕਾਮਦਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Kāmadasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੬. ਕਾਮਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 6. Kāmadasuttavaṇṇanā
