| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi |
๘. อฎฺฐมวโคฺค
8. Aṭṭhamavaggo
(๗๕) ๓. กามคุณกถา
(75) 3. Kāmaguṇakathā
๕๑๐. ปเญฺจว กามคุณา กามธาตูติ? อามนฺตาฯ นนุ อตฺถิ ตปฺปฎิสญฺญุโตฺต ฉโนฺทติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตฺถิ ตปฺปฎิสญฺญุโตฺต ฉโนฺท, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘ปเญฺจว กามคุณา กามธาตู’’ติฯ นนุ อตฺถิ ตปฺปฎิสญฺญุโตฺต ราโค ตปฺปฎิสญฺญุโตฺต ฉโนฺท ตปฺปฎิสญฺญุโตฺต ฉนฺทราโค ตปฺปฎิสญฺญุโตฺต สงฺกโปฺป ตปฺปฎิสญฺญุโตฺต ราโค ตปฺปฎิสญฺญุโตฺต สงฺกปฺปราโค ตปฺปฎิสญฺญุตฺตา ปีติ ตปฺปฎิสญฺญุตฺตํ โสมนสฺสํ ตปฺปฎิสญฺญุตฺตํ ปีติโสมนสฺสนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตฺถิ ตปฺปฎิสญฺญุตฺตํ ปีติโสมนสฺสํ, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘ปเญฺจว กามคุณา กามธาตู’’ติฯ
510. Pañceva kāmaguṇā kāmadhātūti? Āmantā. Nanu atthi tappaṭisaññutto chandoti? Āmantā. Hañci atthi tappaṭisaññutto chando, no ca vata re vattabbe – ‘‘pañceva kāmaguṇā kāmadhātū’’ti. Nanu atthi tappaṭisaññutto rāgo tappaṭisaññutto chando tappaṭisaññutto chandarāgo tappaṭisaññutto saṅkappo tappaṭisaññutto rāgo tappaṭisaññutto saṅkapparāgo tappaṭisaññuttā pīti tappaṭisaññuttaṃ somanassaṃ tappaṭisaññuttaṃ pītisomanassanti? Āmantā. Hañci atthi tappaṭisaññuttaṃ pītisomanassaṃ, no ca vata re vattabbe – ‘‘pañceva kāmaguṇā kāmadhātū’’ti.
ปเญฺจว กามคุณา กามธาตูติ? อามนฺตาฯ มนุสฺสานํ จกฺขุ น กามธาตูติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… มนุสฺสานํ โสตํ…เป.… มนุสฺสานํ ฆานํ…เป.… มนุสฺสานํ ชิวฺหา…เป.… มนุสฺสานํ กาโย…เป.… มนุสฺสานํ มโน น กามธาตูติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Pañceva kāmaguṇā kāmadhātūti? Āmantā. Manussānaṃ cakkhu na kāmadhātūti? Na hevaṃ vattabbe…pe… manussānaṃ sotaṃ…pe… manussānaṃ ghānaṃ…pe… manussānaṃ jivhā…pe… manussānaṃ kāyo…pe… manussānaṃ mano na kāmadhātūti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
มนุสฺสานํ มโน น กามธาตูติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา –
Manussānaṃ mano na kāmadhātūti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā –
‘‘ปญฺจ กามคุณา โลเก, มโนจฺฉฎฺฐา ปเวทิตา;
‘‘Pañca kāmaguṇā loke, manocchaṭṭhā paveditā;
เอตฺถ ฉนฺทํ วิราเชตฺวา, เอวํ ทุกฺขา ปมุจฺจตี’’ติ 1ฯ
Ettha chandaṃ virājetvā, evaṃ dukkhā pamuccatī’’ti 2.
อเตฺถว สุตฺตโนฺตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ – ‘‘มนุสฺสานํ มโน น กามธาตู’’ติฯ
Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi na vattabbaṃ – ‘‘manussānaṃ mano na kāmadhātū’’ti.
๕๑๑. ปเญฺจว กามคุณา กามธาตูติ? อามนฺตาฯ กามคุณา ภโว คติ สตฺตาวาโส สํสาโร โยนิ วิญฺญาณฎฺฐิติ อตฺตภาวปฎิลาโภติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตฺถิ กามคุณูปคํ กมฺมนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตฺถิ กามคุณูปคา สตฺตาติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… กามคุเณ สตฺตา ชายนฺติ ชียนฺติ มียนฺติ จวนฺติ อุปปชฺชนฺตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… กามคุเณ อตฺถิ รูปํ เวทนา สญฺญา สงฺขารา วิญฺญาณนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… กามคุณา ปญฺจโวการภโวติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… กามคุเณ สมฺมาสมฺพุทฺธา อุปฺปชฺชนฺติ, ปเจฺจกสมฺพุทฺธา อุปฺปชฺชนฺติ, สาวกยุคํ อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
511. Pañceva kāmaguṇā kāmadhātūti? Āmantā. Kāmaguṇā bhavo gati sattāvāso saṃsāro yoni viññāṇaṭṭhiti attabhāvapaṭilābhoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atthi kāmaguṇūpagaṃ kammanti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atthi kāmaguṇūpagā sattāti? Na hevaṃ vattabbe…pe… kāmaguṇe sattā jāyanti jīyanti mīyanti cavanti upapajjantīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… kāmaguṇe atthi rūpaṃ vedanā saññā saṅkhārā viññāṇanti? Na hevaṃ vattabbe…pe… kāmaguṇā pañcavokārabhavoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… kāmaguṇe sammāsambuddhā uppajjanti, paccekasambuddhā uppajjanti, sāvakayugaṃ uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
กามธาตุ ภโว คติ สตฺตาวาโส สํสาโร โยนิ วิญฺญาณฎฺฐิติ อตฺตภาวปฎิลาโภติ? อามนฺตาฯ กามคุณา ภโว คติ สตฺตาวาโส สํสาโร โยนิ วิญฺญาณฎฺฐิติ อตฺตภาวปฎิลาโภติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตฺถิ กามธาตูปคํ กมฺมนฺติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ กามคุณูปคํ กมฺมนฺติ ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… อตฺถิ กามธาตูปคา สตฺตาติ? อามนฺตาฯ อตฺถิ กามคุณูปคา สตฺตาติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Kāmadhātu bhavo gati sattāvāso saṃsāro yoni viññāṇaṭṭhiti attabhāvapaṭilābhoti? Āmantā. Kāmaguṇā bhavo gati sattāvāso saṃsāro yoni viññāṇaṭṭhiti attabhāvapaṭilābhoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atthi kāmadhātūpagaṃ kammanti? Āmantā. Atthi kāmaguṇūpagaṃ kammanti ? Na hevaṃ vattabbe…pe… atthi kāmadhātūpagā sattāti? Āmantā. Atthi kāmaguṇūpagā sattāti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
กามธาตุยา สตฺตา ชายนฺติ ชียนฺติ มียนฺติ จวนฺติ อุปปชฺชนฺตีติ? อามนฺตาฯ กามคุเณ สตฺตา ชายนฺติ ชียนฺติ มียนฺติ จวนฺติ อุปปชฺชนฺตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ …เป.… กามธาตุยา อตฺถิ รูปํ เวทนา สญฺญา สงฺขารา วิญฺญาณนฺติ? อามนฺตาฯ กามคุเณ อตฺถิ รูปํ เวทนา สญฺญา สงฺขารา วิญฺญาณนฺติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… กามธาตุ ปญฺจโวการภโวติ? อามนฺตาฯ กามคุณา ปญฺจโวการภโวติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.… กามธาตุยา สมฺมาสมฺพุทฺธา อุปฺปชฺชนฺติ, ปเจฺจกสพุทฺธา อุปฺปชฺชนฺติ, สาวกยุคํ อุปฺปชฺชตีติ? อามนฺตาฯ กามคุเณ สมฺมาสมฺพุทฺธา อุปฺปชฺชนฺติ, ปเจฺจกสมฺพุทฺธา อุปฺปชฺชนฺติ, สาวกยุคํ อุปฺปชฺชตีติ? น เหวํ วตฺตเพฺพ…เป.…ฯ
Kāmadhātuyā sattā jāyanti jīyanti mīyanti cavanti upapajjantīti? Āmantā. Kāmaguṇe sattā jāyanti jīyanti mīyanti cavanti upapajjantīti? Na hevaṃ vattabbe …pe… kāmadhātuyā atthi rūpaṃ vedanā saññā saṅkhārā viññāṇanti? Āmantā. Kāmaguṇe atthi rūpaṃ vedanā saññā saṅkhārā viññāṇanti? Na hevaṃ vattabbe…pe… kāmadhātu pañcavokārabhavoti? Āmantā. Kāmaguṇā pañcavokārabhavoti? Na hevaṃ vattabbe…pe… kāmadhātuyā sammāsambuddhā uppajjanti, paccekasabuddhā uppajjanti, sāvakayugaṃ uppajjatīti? Āmantā. Kāmaguṇe sammāsambuddhā uppajjanti, paccekasambuddhā uppajjanti, sāvakayugaṃ uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
๕๑๒. น วตฺตพฺพํ – ‘‘ปเญฺจว กามคุณา กามธาตู’’ติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘ปญฺจิเม, ภิกฺขเว, กามคุณา! กตเม ปญฺจ? จกฺขุวิเญฺญยฺยา รูปา อิฎฺฐา กนฺตา มนาปา ปิยรูปา กามูปสํหิตา รชนียา, โสตวิเญฺญยฺยา สทฺทา…เป.… ฆานวิเญฺญยฺยา คนฺธา…เป.… ชิวฺหาวิเญฺญยฺยา รสา…เป.… กายวิเญฺญยฺยา โผฎฺฐพฺพา อิฎฺฐา กนฺตา มนาปา ปิยรูปา กามูปสํหิตา รชนียา – อิเม โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ กามคุณา’’ติฯ อเตฺถว สุตฺตโนฺตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ ปเญฺจว กามคุณา กามธาตูติฯ
512. Na vattabbaṃ – ‘‘pañceva kāmaguṇā kāmadhātū’’ti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘pañcime, bhikkhave, kāmaguṇā! Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā…pe… jivhāviññeyyā rasā…pe… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, bhikkhave, pañca kāmaguṇā’’ti. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi pañceva kāmaguṇā kāmadhātūti.
กามคุณกถา นิฎฺฐิตาฯ
Kāmaguṇakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๓. กามคุณกถาวณฺณนา • 3. Kāmaguṇakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๓. กามคุณกถาวณฺณนา • 3. Kāmaguṇakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๓. กามคุณกถาวณฺณนา • 3. Kāmaguṇakathāvaṇṇanā
