| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
៣. កាមគុណកថាវណ្ណនា
3. Kāmaguṇakathāvaṇṇanā
៥១០. ឥទានិ កាមគុណកថា នាម ហោតិ។ តត្ថ សកសមយេ តាវ កាមធាតូតិ វត្ថុកាមាបិ វុច្ចន្តិ – កិលេសកាមាបិ កាមភវោបិ។ ឯតេសុ ហិ វត្ថុកាមា កមនីយដ្ឋេន កាមា, សភាវនិស្សត្តសុញ្ញតដ្ឋេន ធាតូតិ កាមធាតុ។ កិលេសកាមា កមនីយដ្ឋេន ចេវ កមនដ្ឋេន ច កាមា, យថាវុត្តេនេវត្ថេន ធាតូតិ កាមធាតុ។ កាមភវោ កមនីយដ្ឋេន កមនដ្ឋេន វត្ថុកាមបវត្តិទេសដ្ឋេនាតិ តីហិ ការណេហិ កាមោ, យថាវុត្តេនេវត្ថេន ធាតូតិ កាមធាតុ។ បរសមយេ បន – ‘‘បញ្ចិមេ, ភិក្ខវេ, កាមគុណា’’តិ វចនមត្តំ និស្សាយ បញ្ចេវ កាមគុណា កាមធាតូតិ គហិតំ។ តស្មា យេសំ អយំ លទ្ធិ, សេយ្យថាបិ ឯតរហិ បុព្ពសេលិយានំ; តេ សន្ធាយ កាមធាតុនានត្តំ ពោធេតុំ បញ្ចេវាតិ បុច្ឆា សកវាទិស្ស, លទ្ធិវសេន បដិញ្ញា ឥតរស្ស។ ននុ អត្ថីតិអាទិ កិលេសកាមទស្សនត្ថំ វុត្តំ។ តត្ថ តប្បដិសំយុត្តោតិ កាមគុណបដិសំយុត្តោ, កាមគុណារម្មណោតិ អត្ថោ។ នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ បញ្ចេវាតិ ឥមេសុ តប្បដិសំយុត្តឆន្ទាទីសុ សតិ បញ្ចេវ កាមគុណា កាមធាតូតិ ន វត្តព្ពំ។ ឯតេបិ ហិ ឆន្ទាទយោ កមនីយដ្ឋេន កាមា ច ធាតុ ចាតិបិ កាមធាតុ។ កមនដ្ឋេន កាមសង្ខាតា ធាតូតិបិ កាមធាតូតិ អត្ថោ។
510. Idāni kāmaguṇakathā nāma hoti. Tattha sakasamaye tāva kāmadhātūti vatthukāmāpi vuccanti – kilesakāmāpi kāmabhavopi. Etesu hi vatthukāmā kamanīyaṭṭhena kāmā, sabhāvanissattasuññataṭṭhena dhātūti kāmadhātu. Kilesakāmā kamanīyaṭṭhena ceva kamanaṭṭhena ca kāmā, yathāvuttenevatthena dhātūti kāmadhātu. Kāmabhavo kamanīyaṭṭhena kamanaṭṭhena vatthukāmapavattidesaṭṭhenāti tīhi kāraṇehi kāmo, yathāvuttenevatthena dhātūti kāmadhātu. Parasamaye pana – ‘‘pañcime, bhikkhave, kāmaguṇā’’ti vacanamattaṃ nissāya pañceva kāmaguṇā kāmadhātūti gahitaṃ. Tasmā yesaṃ ayaṃ laddhi, seyyathāpi etarahi pubbaseliyānaṃ; te sandhāya kāmadhātunānattaṃ bodhetuṃ pañcevāti pucchā sakavādissa, laddhivasena paṭiññā itarassa. Nanu atthītiādi kilesakāmadassanatthaṃ vuttaṃ. Tattha tappaṭisaṃyuttoti kāmaguṇapaṭisaṃyutto, kāmaguṇārammaṇoti attho. No ca vata re vattabbe pañcevāti imesu tappaṭisaṃyuttachandādīsu sati pañceva kāmaguṇā kāmadhātūti na vattabbaṃ. Etepi hi chandādayo kamanīyaṭṭhena kāmā ca dhātu cātipi kāmadhātu. Kamanaṭṭhena kāmasaṅkhātā dhātūtipi kāmadhātūti attho.
មនុស្សានំ ចក្ខុន្តិអាទិ វត្ថុកាមទស្សនត្ថំ វុត្តំ។ តត្ថ បរវាទី ឆន្នម្បិ អាយតនានំ វត្ថុកាមភាវេន នកាមធាតុភាវំ បដិក្ខិបិត្វា បុន មនោតិ បុដ្ឋោ មហគ្គតលោកុត្តរំ សន្ធាយ នកាមធាតុភាវំ បដិជានាតិ។ យស្មា បន សព្ពោបិ តេភូមកមនោ កាមធាតុយេវ, តស្មា នំ សកវាទី សុត្តេន និគ្គណ្ហាតិ។
Manussānaṃ cakkhuntiādi vatthukāmadassanatthaṃ vuttaṃ. Tattha paravādī channampi āyatanānaṃ vatthukāmabhāvena nakāmadhātubhāvaṃ paṭikkhipitvā puna manoti puṭṭho mahaggatalokuttaraṃ sandhāya nakāmadhātubhāvaṃ paṭijānāti. Yasmā pana sabbopi tebhūmakamano kāmadhātuyeva, tasmā naṃ sakavādī suttena niggaṇhāti.
៥១១. កាមគុណា ភវោតិអាទិ ភវស្ស កាមធាតុភាវទស្សនត្ថំ វុត្តំ។ យស្មា បន កាមគុណមត្តេ ភវោតិ វោហារោ នត្ថិ, តស្មា បរវាទី នហេវាតិ បដិក្ខិបតិ។ កាមគុណូបគំ កម្មន្តិអាទិ សព្ពំ កាមគុណមត្តស្ស នកាមធាតុភាវទស្សនត្ថំ វុត្តំ។ កាមធាតុសង្ខាតកាមភវូបគមេវ ហិ កម្មំ អត្ថិ, កាមភវូបគា ឯវ ច សត្តា ហោន្តិ។ តត្ថ ជាយន្តិ ជិយន្តិ មិយន្តិ ចវន្តិ ឧបបជ្ជន្តិ, ន កាមគុណេសូតិ ឥមិនា ឧបាយេន សព្ពត្ថ អត្ថោ វេទិតព្ពោតិ។
511. Kāmaguṇābhavotiādi bhavassa kāmadhātubhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Yasmā pana kāmaguṇamatte bhavoti vohāro natthi, tasmā paravādī nahevāti paṭikkhipati. Kāmaguṇūpagaṃ kammantiādi sabbaṃ kāmaguṇamattassa nakāmadhātubhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Kāmadhātusaṅkhātakāmabhavūpagameva hi kammaṃ atthi, kāmabhavūpagā eva ca sattā honti. Tattha jāyanti jiyanti miyanti cavanti upapajjanti, na kāmaguṇesūti iminā upāyena sabbattha attho veditabboti.
កាមគុណកថាវណ្ណនា។
Kāmaguṇakathāvaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / កថាវត្ថុបាឡិ • Kathāvatthupāḷi / (៧៥) ៣. កាមគុណកថា • (75) 3. Kāmaguṇakathā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ៣. កាមគុណកថាវណ្ណនា • 3. Kāmaguṇakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ៣. កាមគុណកថាវណ្ណនា • 3. Kāmaguṇakathāvaṇṇanā
