| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
3. කාමගුණකථාවණ්‌ණනා
3. Kāmaguṇakathāvaṇṇanā
510. ඉදානි කාමගුණකථා නාම හොති. තත්‌ථ සකසමයෙ තාව කාමධාතූති වත්‌ථුකාමාපි වුච්‌චන්‌ති – කිලෙසකාමාපි කාමභවොපි. එතෙසු හි වත්‌ථුකාමා කමනීයට්‌ඨෙන කාමා, සභාවනිස්‌සත්‌තසුඤ්‌ඤතට්‌ඨෙන ධාතූති කාමධාතු. කිලෙසකාමා කමනීයට්‌ඨෙන චෙව කමනට්‌ඨෙන ච කාමා, යථාවුත්‌තෙනෙවත්‌ථෙන ධාතූති කාමධාතු. කාමභවො කමනීයට්‌ඨෙන කමනට්‌ඨෙන වත්‌ථුකාමපවත්‌තිදෙසට්‌ඨෙනාති තීහි කාරණෙහි කාමො, යථාවුත්‌තෙනෙවත්‌ථෙන ධාතූති කාමධාතු. පරසමයෙ පන – ‘‘පඤ්‌චිමෙ, භික්‌ඛවෙ, කාමගුණා’’ති වචනමත්‌තං නිස්‌සාය පඤ්‌චෙව කාමගුණා කාමධාතූති ගහිතං. තස්‌මා යෙසං අයං ලද්‌ධි, සෙය්‍යථාපි එතරහි පුබ්‌බසෙලියානං; තෙ සන්‌ධාය කාමධාතුනානත්‌තං බොධෙතුං පඤ්‌චෙවාති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, ලද්‌ධිවසෙන පටිඤ්‌ඤා ඉතරස්‌ස. නනු අත්‌ථීතිආදි කිලෙසකාමදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. තත්‌ථ තප්‌පටිසංයුත්‌තොති කාමගුණපටිසංයුත්‌තො, කාමගුණාරම්‌මණොති අත්‌ථො. නො ච වත රෙ වත්‌තබ්‌බෙ පඤ්‌චෙවාති ඉමෙසු තප්‌පටිසංයුත්‌තඡන්‌දාදීසු සති පඤ්‌චෙව කාමගුණා කාමධාතූති න වත්‌තබ්‌බං. එතෙපි හි ඡන්‌දාදයො කමනීයට්‌ඨෙන කාමා ච ධාතු චාතිපි කාමධාතු. කමනට්‌ඨෙන කාමසඞ්‌ඛාතා ධාතූතිපි කාමධාතූති අත්‌ථො.
510. Idāni kāmaguṇakathā nāma hoti. Tattha sakasamaye tāva kāmadhātūti vatthukāmāpi vuccanti – kilesakāmāpi kāmabhavopi. Etesu hi vatthukāmā kamanīyaṭṭhena kāmā, sabhāvanissattasuññataṭṭhena dhātūti kāmadhātu. Kilesakāmā kamanīyaṭṭhena ceva kamanaṭṭhena ca kāmā, yathāvuttenevatthena dhātūti kāmadhātu. Kāmabhavo kamanīyaṭṭhena kamanaṭṭhena vatthukāmapavattidesaṭṭhenāti tīhi kāraṇehi kāmo, yathāvuttenevatthena dhātūti kāmadhātu. Parasamaye pana – ‘‘pañcime, bhikkhave, kāmaguṇā’’ti vacanamattaṃ nissāya pañceva kāmaguṇā kāmadhātūti gahitaṃ. Tasmā yesaṃ ayaṃ laddhi, seyyathāpi etarahi pubbaseliyānaṃ; te sandhāya kāmadhātunānattaṃ bodhetuṃ pañcevāti pucchā sakavādissa, laddhivasena paṭiññā itarassa. Nanu atthītiādi kilesakāmadassanatthaṃ vuttaṃ. Tattha tappaṭisaṃyuttoti kāmaguṇapaṭisaṃyutto, kāmaguṇārammaṇoti attho. No ca vata re vattabbe pañcevāti imesu tappaṭisaṃyuttachandādīsu sati pañceva kāmaguṇā kāmadhātūti na vattabbaṃ. Etepi hi chandādayo kamanīyaṭṭhena kāmā ca dhātu cātipi kāmadhātu. Kamanaṭṭhena kāmasaṅkhātā dhātūtipi kāmadhātūti attho.
මනුස්‌සානං චක්‌ඛුන්‌තිආදි වත්‌ථුකාමදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. තත්‌ථ පරවාදී ඡන්‌නම්‌පි ආයතනානං වත්‌ථුකාමභාවෙන නකාමධාතුභාවං පටික්‌ඛිපිත්‌වා පුන මනොති පුට්‌ඨො මහග්‌ගතලොකුත්‌තරං සන්‌ධාය නකාමධාතුභාවං පටිජානාති. යස්‌මා පන සබ්‌බොපි තෙභූමකමනො කාමධාතුයෙව, තස්‌මා නං සකවාදී සුත්‌තෙන නිග්‌ගණ්‌හාති.
Manussānaṃ cakkhuntiādi vatthukāmadassanatthaṃ vuttaṃ. Tattha paravādī channampi āyatanānaṃ vatthukāmabhāvena nakāmadhātubhāvaṃ paṭikkhipitvā puna manoti puṭṭho mahaggatalokuttaraṃ sandhāya nakāmadhātubhāvaṃ paṭijānāti. Yasmā pana sabbopi tebhūmakamano kāmadhātuyeva, tasmā naṃ sakavādī suttena niggaṇhāti.
511. කාමගුණා භවොතිආදි භවස්‌ස කාමධාතුභාවදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. යස්‌මා පන කාමගුණමත්‌තෙ භවොති වොහාරො නත්‌ථි, තස්‌මා පරවාදී නහෙවාති පටික්‌ඛිපති. කාමගුණූපගං කම්‌මන්‌තිආදි සබ්‌බං කාමගුණමත්‌තස්‌ස නකාමධාතුභාවදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. කාමධාතුසඞ්‌ඛාතකාමභවූපගමෙව හි කම්‌මං අත්‌ථි, කාමභවූපගා එව ච සත්‌තා හොන්‌ති. තත්‌ථ ජායන්‌ති ජියන්‌ති මියන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, න කාමගුණෙසූති ඉමිනා උපායෙන සබ්‌බත්‌ථ අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බොති.
511. Kāmaguṇābhavotiādi bhavassa kāmadhātubhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Yasmā pana kāmaguṇamatte bhavoti vohāro natthi, tasmā paravādī nahevāti paṭikkhipati. Kāmaguṇūpagaṃ kammantiādi sabbaṃ kāmaguṇamattassa nakāmadhātubhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Kāmadhātusaṅkhātakāmabhavūpagameva hi kammaṃ atthi, kāmabhavūpagā eva ca sattā honti. Tattha jāyanti jiyanti miyanti cavanti upapajjanti, na kāmaguṇesūti iminā upāyena sabbattha attho veditabboti.
කාමගුණකථාවණ්‌ණනා.
Kāmaguṇakathāvaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (75) 3. කාමගුණකථා • (75) 3. Kāmaguṇakathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 3. කාමගුණකථාවණ්‌ණනා • 3. Kāmaguṇakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 3. කාමගුණකථාවණ්‌ණනා • 3. Kāmaguṇakathāvaṇṇanā
