Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya |
൪. കാമഗുണസുത്തം
4. Kāmaguṇasuttaṃ
൧൧൭. ‘‘പുബ്ബേവ മേ, ഭിക്ഖവേ, സമ്ബോധാ അനഭിസമ്ബുദ്ധസ്സ ബോധിസത്തസ്സേവ സതോ ഏതദഹോസി – ‘യേമേ പഞ്ച കാമഗുണാ ചേതസോ സമ്ഫുട്ഠപുബ്ബാ അതീതാ നിരുദ്ധാ വിപരിണതാ, തത്ര മേ ചിത്തം ബഹുലം ഗച്ഛമാനം ഗച്ഛേയ്യ പച്ചുപ്പന്നേസു വാ അപ്പം വാ അനാഗതേസു’. തസ്സ മയ്ഹം, ഭിക്ഖവേ, ഏതദഹോസി – ‘യേമേ പഞ്ച കാമഗുണാ ചേതസോ സമ്ഫുട്ഠപുബ്ബാ അതീതാ നിരുദ്ധാ വിപരിണതാ, തത്ര മേ അത്തരൂപേന അപ്പമാദോ സതി ചേതസോ ആരക്ഖോ കരണീയോ’. തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, തുമ്ഹാകമ്പി യേ തേ പഞ്ച കാമഗുണാ ചേതസോ സമ്ഫുട്ഠപുബ്ബാ അതീതാ നിരുദ്ധാ വിപരിണതാ, തത്ര വോ ചിത്തം ബഹുലം ഗച്ഛമാനം ഗച്ഛേയ്യ പച്ചുപ്പന്നേസു വാ അപ്പം വാ അനാഗതേസു. തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, തുമ്ഹാകമ്പി യേ തേ പഞ്ച കാമഗുണാ ചേതസോ സമ്ഫുട്ഠപുബ്ബാ അതീതാ നിരുദ്ധാ വിപരിണതാ, തത്ര വോ അത്തരൂപേഹി അപ്പമാദോ സതി ചേതസോ ആരക്ഖോ കരണീയോ. തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ യത്ഥ ചക്ഖു ച നിരുജ്ഝതി, രൂപസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ…പേ॰… യത്ഥ ജിവ്ഹാ ച നിരുജ്ഝതി, രസസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ…പേ॰… യത്ഥ മനോ ച നിരുജ്ഝതി, ധമ്മസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ’’തി. ഇദം വത്വാ ഭഗവാ ഉട്ഠായാസനാ വിഹാരം പാവിസി.
117. ‘‘Pubbeva me, bhikkhave, sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi – ‘yeme pañca kāmaguṇā cetaso samphuṭṭhapubbā atītā niruddhā vipariṇatā, tatra me cittaṃ bahulaṃ gacchamānaṃ gaccheyya paccuppannesu vā appaṃ vā anāgatesu’. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi – ‘yeme pañca kāmaguṇā cetaso samphuṭṭhapubbā atītā niruddhā vipariṇatā, tatra me attarūpena appamādo sati cetaso ārakkho karaṇīyo’. Tasmātiha, bhikkhave, tumhākampi ye te pañca kāmaguṇā cetaso samphuṭṭhapubbā atītā niruddhā vipariṇatā, tatra vo cittaṃ bahulaṃ gacchamānaṃ gaccheyya paccuppannesu vā appaṃ vā anāgatesu. Tasmātiha, bhikkhave, tumhākampi ye te pañca kāmaguṇā cetaso samphuṭṭhapubbā atītā niruddhā vipariṇatā, tatra vo attarūpehi appamādo sati cetaso ārakkho karaṇīyo. Tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha jivhā ca nirujjhati, rasasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’’ti. Idaṃ vatvā bhagavā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.
അഥ ഖോ തേസം ഭിക്ഖൂനം അചിരപക്കന്തസ്സ ഭഗവതോ ഏതദഹോസി – ‘‘ഇദം ഖോ നോ, ആവുസോ, ഭഗവാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസം ഉദ്ദിസിത്വാ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭജിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ വിഹാരം പവിട്ഠോ – ‘തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ യത്ഥ ചക്ഖു ച നിരുജ്ഝതി, രൂപസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ…പേ॰… യത്ഥ ജിവ്ഹാ ച നിരുജ്ഝതി, രസസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ…പേ॰… യത്ഥ മനോ ച നിരുജ്ഝതി, ധമ്മസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ’തി. കോ നു ഖോ ഇമസ്സ ഭഗവതാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസസ്സ ഉദ്ദിട്ഠസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭത്തസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം വിഭജേയ്യാ’’തി?
Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha jivhā ca nirujjhati, rasasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā’’ti?
അഥ ഖോ തേസം ഭിക്ഖൂനം ഏതദഹോസി – ‘‘അയം ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ സത്ഥു ചേവ സംവണ്ണിതോ, സമ്ഭാവിതോ ച വിഞ്ഞൂനം സബ്രഹ്മചാരീനം. പഹോതി ചായസ്മാ ആനന്ദോ ഇമസ്സ ഭഗവതാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസസ്സ ഉദ്ദിട്ഠസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭത്തസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം വിഭജിതും. യംനൂന മയം യേനായസ്മാ ആനന്ദോ തേനുപസങ്കമേയ്യാമ; ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ഏതമത്ഥം പടിപുച്ഛേയ്യാമാ’’തി.
Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ kho āyasmā ānando satthu ceva saṃvaṇṇito, sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ. Pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’’ti.
അഥ ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ യേനായസ്മാ ആനന്ദോ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മതാ ആനന്ദേന സദ്ധിം സമ്മോദിംസു . സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. ഏകമന്തം നിസിന്നാ ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ഏതദവോചും –
Atha kho te bhikkhū yenāyasmā ānando tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodiṃsu . Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocuṃ –
‘‘ഇദം ഖോ നോ, ആവുസോ ആനന്ദ, ഭഗവാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസം ഉദ്ദിസിത്വാ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭജിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ വിഹാരം പവിട്ഠോ – ‘തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ യത്ഥ ചക്ഖു ച നിരുജ്ഝതി, രൂപസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ…പേ॰… യത്ഥ ജിവ്ഹാ ച നിരുജ്ഝതി , രസസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ…പേ॰… യത്ഥ മനോ ച നിരുജ്ഝതി, ധമ്മസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ’തി. തേസം നോ, ആവുസോ, അമ്ഹാകം അചിരപക്കന്തസ്സ ഭഗവതോ ഏതദഹോസി – ‘ഇദം ഖോ നോ, ആവുസോ, ഭഗവാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസം ഉദ്ദിസിത്വാ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭജിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ വിഹാരം പവിട്ഠോ – തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ യത്ഥ ചക്ഖു ച നിരുജ്ഝതി, രൂപസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ…പേ॰… യത്ഥ ജിവ്ഹാ ച നിരുജ്ഝതി, രസസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ…പേ॰… യത്ഥ മനോ ച നിരുജ്ഝതി, ധമ്മസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ’തി. കോ നു ഖോ ഇമസ്സ ഭഗവതാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസസ്സ ഉദ്ദിട്ഠസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭത്തസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം വിഭജേയ്യാതി? തേസം നോ, ആവുസോ, അമ്ഹാകം ഏതദഹോസി – ‘അയം ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ സത്ഥു ചേവ സംവണ്ണിതോ, സമ്ഭാവിതോ ച വിഞ്ഞൂനം സബ്രഹ്മചാരീനം. പഹോതി ചായസ്മാ ആനന്ദോ ഇമസ്സ ഭഗവതാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസസ്സ ഉദ്ദിട്ഠസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭത്തസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം വിഭജിതും. യംനൂന മയം യേനായസ്മാ ആനന്ദോ തേനുപസങ്കമേയ്യാമ; ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ഏതമത്ഥം പടിപുച്ഛേയ്യാമാ’തി. വിഭജതായസ്മാ ആനന്ദോ’’തി.
‘‘Idaṃ kho no, āvuso ānanda, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha jivhā ca nirujjhati , rasasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti. Tesaṃ no, āvuso, amhākaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha jivhā ca nirujjhati, rasasaññā ca nirujjhati se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyāti? Tesaṃ no, āvuso, amhākaṃ etadahosi – ‘ayaṃ kho āyasmā ānando satthu ceva saṃvaṇṇito, sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ. Pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’ti. Vibhajatāyasmā ānando’’ti.
‘‘സേയ്യഥാപി, ആവുസോ, പുരിസോ സാരത്ഥികോ സാരഗവേസീ സാരപരിയേസനം ചരമാനോ മഹതോ രുക്ഖസ്സ…പേ॰… വിഭജതായസ്മാ ആനന്ദോ അഗരും കരിത്വാതി.
‘‘Seyyathāpi, āvuso, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa…pe… vibhajatāyasmā ānando agaruṃ karitvāti.
‘‘തേനഹാവുസോ , സുണാഥ, സാധുകം മനസി കരോഥ; ഭാസിസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഏവമാവുസോ’’തി ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ ആയസ്മതോ ആനന്ദസ്സ പച്ചസ്സോസും. ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഏതദവോച –
‘‘Tenahāvuso , suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato ānandassa paccassosuṃ. Āyasmā ānando etadavoca –
‘‘യം ഖോ വോ, ആവുസോ, ഭഗവാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസം ഉദ്ദിസിത്വാ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭജിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ വിഹാരം പവിട്ഠോ – ‘തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ യത്ഥ ചക്ഖു ച നിരുജ്ഝതി, രൂപസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ…പേ॰… യത്ഥ മനോ ച നിരുജ്ഝതി, ധമ്മസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ’തി. ഇമസ്സ ഖ്വാഹം, ആവുസോ, ഭഗവതാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസസ്സ ഉദ്ദിട്ഠസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭത്തസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം ആജാനാമി. സളായതനനിരോധം നോ ഏതം, ആവുസോ, ഭഗവതാ സന്ധായ ഭാസിതം – ‘തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ, യത്ഥ ചക്ഖു ച നിരുജ്ഝതി, രൂപസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ…പേ॰… യത്ഥ മനോ ച നിരുജ്ഝതി, ധമ്മസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ’തി. അയം ഖോ, ആവുസോ, ഭഗവാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസം ഉദ്ദിസിത്വാ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭജിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ വിഹാരം പവിട്ഠോ – ‘തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ യത്ഥ ചക്ഖു ച നിരുജ്ഝതി, രൂപസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ…പേ॰… യത്ഥ മനോ ച നിരുജ്ഝതി, ധമ്മസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ’തി. ഇമസ്സ ഖ്വാഹം, ആവുസോ, ഭഗവതാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസസ്സ ഉദ്ദിട്ഠസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭത്തസ്സ ഏവം വിത്ഥാരേന അത്ഥം ആജാനാമി. ആകങ്ഖമാനാ ച പന തുമ്ഹേ ആയസ്മന്തോ ഭഗവന്തംയേവ ഉപസങ്കമഥ; ഉപസങ്കമിത്വാ ഏതമത്ഥം പുച്ഛേയ്യാഥ. യഥാ വോ ഭഗവാ ബ്യാകരോതി തഥാ നം ധാരേയ്യാഥാ’’തി.
‘‘Yaṃ kho vo, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti. Imassa khvāhaṃ, āvuso, bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ ājānāmi. Saḷāyatananirodhaṃ no etaṃ, āvuso, bhagavatā sandhāya bhāsitaṃ – ‘tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe, yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti. Ayaṃ kho, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti. Imassa khvāhaṃ, āvuso, bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi. Ākaṅkhamānā ca pana tumhe āyasmanto bhagavantaṃyeva upasaṅkamatha; upasaṅkamitvā etamatthaṃ puccheyyātha. Yathā vo bhagavā byākaroti tathā naṃ dhāreyyāthā’’ti.
‘‘ഏവമാവുസോ’’തി ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ ആയസ്മതോ ആനന്ദസ്സ പടിസ്സുത്വാ ഉട്ഠായാസനാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. ഏകമന്തം നിസിന്നാ ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവന്തം ഏതദവോചും –
‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato ānandassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ –
‘‘യം ഖോ നോ, ഭന്തേ, ഭഗവാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസം ഉദ്ദിസിത്വാ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭജിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ വിഹാരം പവിട്ഠോ – ‘തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ യത്ഥ ചക്ഖു ച നിരുജ്ഝതി, രൂപസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ…പേ॰… യത്ഥ ജിവ്ഹാ ച നിരുജ്ഝതി, രസസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ…പേ॰… യത്ഥ മനോ ച നിരുജ്ഝതി, ധമ്മസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ’തി, തേസം നോ, ഭന്തേ, അമ്ഹാകം അചിരപക്കന്തസ്സ ഭഗവതോ ഏതദഹോസി – ‘ഇദം ഖോ നോ, ആവുസോ , ഭഗവാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസം ഉദ്ദിസിത്വാ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭജിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ വിഹാരം പവിട്ഠോ – തസ്മാതിഹ, ഭിക്ഖവേ, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ യത്ഥ ചക്ഖു ച നിരുജ്ഝതി, രൂപസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ…പേ॰… യത്ഥ മനോ ച നിരുജ്ഝതി, ധമ്മസഞ്ഞാ ച നിരുജ്ഝതി, സേ ആയതനേ വേദിതബ്ബേ’തി. ‘കോ നു ഖോ ഇമസ്സ ഭഗവതാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസസ്സ ഉദ്ദിട്ഠസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭത്തസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം വിഭജേയ്യാ’തി? തേസം നോ, ഭന്തേ, അമ്ഹാകം ഏതദഹോസി – ‘അയം ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ സത്ഥു ചേവ സംവണ്ണിതോ, സമ്ഭാവിതോ ച വിഞ്ഞൂനം സബ്രഹ്മചാരീനം. പഹോതി ചായസ്മാ ആനന്ദോ ഇമസ്സ ഭഗവതാ സംഖിത്തേന ഉദ്ദേസസ്സ ഉദ്ദിട്ഠസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം അവിഭത്തസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം വിഭജിതും. യംനൂന മയം യേനായസ്മാ ആനന്ദോ തേനുപസങ്കമേയ്യാമ; ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ഏതമത്ഥം പടിപുച്ഛേയ്യാമാ’തി. അഥ ഖോ മയം, ഭന്തേ, യേനായസ്മാ ആനന്ദോ തേനുപസങ്കമിമ്ഹ; ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ഏതമത്ഥം പടിപുച്ഛിമ്ഹ. തേസം നോ, ഭന്തേ, ആയസ്മതാ ആനന്ദേന ഇമേഹി ആകാരേഹി, ഇമേഹി പദേഹി, ഇമേഹി ബ്യഞ്ജനേഹി അത്ഥോ വിഭത്തോ’’തി.
‘‘Yaṃ kho no, bhante, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha jivhā ca nirujjhati, rasasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti, tesaṃ no, bhante, amhākaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘idaṃ kho no, āvuso , bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – tasmātiha, bhikkhave, se āyatane veditabbe yattha cakkhu ca nirujjhati, rūpasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe…pe… yattha mano ca nirujjhati, dhammasaññā ca nirujjhati, se āyatane veditabbe’ti. ‘Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā’ti? Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ etadahosi – ‘ayaṃ kho āyasmā ānando satthu ceva saṃvaṇṇito, sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ. Pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’ti. Atha kho mayaṃ, bhante, yenāyasmā ānando tenupasaṅkamimha; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etamatthaṃ paṭipucchimha. Tesaṃ no, bhante, āyasmatā ānandena imehi ākārehi, imehi padehi, imehi byañjanehi attho vibhatto’’ti.
‘‘പണ്ഡിതോ, ഭിക്ഖവേ, ആനന്ദോ; മഹാപഞ്ഞോ, ഭിക്ഖവേ, ആനന്ദോ! മം ചേപി തുമ്ഹേ, ഭിക്ഖവേ, ഏതമത്ഥം പടിപുച്ഛേയ്യാഥ, അഹമ്പി തം ഏവമേവം ബ്യാകരേയ്യം യഥാ തം ആനന്ദേന ബ്യാകതം. ഏസോ ചേവേതസ്സ അത്ഥോ. ഏവഞ്ച നം ധാരേയ്യാഥാ’’തി. ചതുത്ഥം.
‘‘Paṇḍito, bhikkhave, ānando; mahāpañño, bhikkhave, ānando! Maṃ cepi tumhe, bhikkhave, etamatthaṃ paṭipuccheyyātha, ahampi taṃ evamevaṃ byākareyyaṃ yathā taṃ ānandena byākataṃ. Eso cevetassa attho. Evañca naṃ dhāreyyāthā’’ti. Catutthaṃ.
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൪. കാമഗുണസുത്തവണ്ണനാ • 4. Kāmaguṇasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൪. കാമഗുണസുത്തവണ്ണനാ • 4. Kāmaguṇasuttavaṇṇanā