| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿ • Mahāniddesapāḷi |
॥ ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯೇ
Khuddakanikāye
ಮಹಾನಿದ್ದೇಸಪಾಳಿ
Mahāniddesapāḷi
೧. ಅಟ್ಠಕವಗ್ಗೋ
1. Aṭṭhakavaggo
೧. ಕಾಮಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ
1. Kāmasuttaniddeso
೧.
1.
ಕಾಮಂ ಕಾಮಯಮಾನಸ್ಸ, ತಸ್ಸ ಚೇ ತಂ ಸಮಿಜ್ಝತಿ।
Kāmaṃkāmayamānassa, tassa ce taṃ samijjhati;
ಅದ್ಧಾ ಪೀತಿಮನೋ ಹೋತಿ, ಲದ್ಧಾ ಮಚ್ಚೋ ಯದಿಚ್ಛತಿ॥
Addhā pītimano hoti, laddhā macco yadicchati.
ಕಾಮಂ ಕಾಮಯಮಾನಸ್ಸಾತಿ ಕಾಮಾತಿ ಉದ್ದಾನತೋ ದ್ವೇ ಕಾಮಾ – ವತ್ಥುಕಾಮಾ ಚ ಕಿಲೇಸಕಾಮಾ ಚ। ಕತಮೇ ವತ್ಥುಕಾಮಾ? ಮನಾಪಿಕಾ ರೂಪಾ ಮನಾಪಿಕಾ ಸದ್ದಾ ಮನಾಪಿಕಾ ಗನ್ಧಾ ಮನಾಪಿಕಾ ರಸಾ ಮನಾಪಿಕಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ; ಅತ್ಥರಣಾ ಪಾವುರಣಾ 1 ದಾಸಿದಾಸಾ ಅಜೇಳಕಾ ಕುಕ್ಕುಟಸೂಕರಾ ಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸವಳವಾ ಖೇತ್ತಂ ವತ್ಥು ಹಿರಞ್ಞಂ ಸುವಣ್ಣಂ ಗಾಮನಿಗಮರಾಜಧಾನಿಯೋ ರಟ್ಠಞ್ಚ ಜನಪದೋ ಚ ಕೋಸೋ ಚ ಕೋಟ್ಠಾಗಾರಞ್ಚ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರಜನೀಯಂ ವತ್ಥು – ವತ್ಥುಕಾಮಾ।
Kāmaṃ kāmayamānassāti kāmāti uddānato dve kāmā – vatthukāmā ca kilesakāmā ca. Katame vatthukāmā? Manāpikā rūpā manāpikā saddā manāpikā gandhā manāpikā rasā manāpikā phoṭṭhabbā; attharaṇā pāvuraṇā 2 dāsidāsā ajeḷakā kukkuṭasūkarā hatthigavāssavaḷavā khettaṃ vatthu hiraññaṃ suvaṇṇaṃ gāmanigamarājadhāniyo raṭṭhañca janapado ca koso ca koṭṭhāgārañca, yaṃ kiñci rajanīyaṃ vatthu – vatthukāmā.
ಅಪಿ ಚ ಅತೀತಾ ಕಾಮಾ ಅನಾಗತಾ ಕಾಮಾ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾ ಕಾಮಾ; ಅಜ್ಝತ್ತಾ ಕಾಮಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ಕಾಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ಕಾಮಾ; ಹೀನಾ ಕಾಮಾ ಮಜ್ಝಿಮಾ ಕಾಮಾ ಪಣೀತಾ ಕಾಮಾ; ಆಪಾಯಿಕಾ ಕಾಮಾ ಮಾನುಸಿಕಾ ಕಾಮಾ ದಿಬ್ಬಾ ಕಾಮಾ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಾ ಕಾಮಾ; ನಿಮ್ಮಿತಾ ಕಾಮಾ ಅನಿಮ್ಮಿತಾ ಕಾಮಾ ಪರನಿಮ್ಮಿತಾ ಕಾಮಾ; ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾ ಕಾಮಾ, ಅಪರಿಗ್ಗಹಿತಾ ಕಾಮಾ, ಮಮಾಯಿತಾ ಕಾಮಾ, ಅಮಮಾಯಿತಾ ಕಾಮಾ; ಸಬ್ಬೇಪಿ ಕಾಮಾವಚರಾ ಧಮ್ಮಾ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ರೂಪಾವಚರಾ ಧಮ್ಮಾ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ಅರೂಪಾವಚರಾ ಧಮ್ಮಾ, ತಣ್ಹಾವತ್ಥುಕಾ ತಣ್ಹಾರಮ್ಮಣಾ ಕಾಮನೀಯಟ್ಠೇನ ರಜನೀಯಟ್ಠೇನ ಮದನೀಯಟ್ಠೇನ ಕಾಮಾ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ವತ್ಥುಕಾಮಾ।
Api ca atītā kāmā anāgatā kāmā paccuppannā kāmā; ajjhattā kāmā bahiddhā kāmā ajjhattabahiddhā kāmā; hīnā kāmā majjhimā kāmā paṇītā kāmā; āpāyikā kāmā mānusikā kāmā dibbā kāmā paccupaṭṭhitā kāmā; nimmitā kāmā animmitā kāmā paranimmitā kāmā; pariggahitā kāmā, apariggahitā kāmā, mamāyitā kāmā, amamāyitā kāmā; sabbepi kāmāvacarā dhammā, sabbepi rūpāvacarā dhammā, sabbepi arūpāvacarā dhammā, taṇhāvatthukā taṇhārammaṇā kāmanīyaṭṭhena rajanīyaṭṭhena madanīyaṭṭhena kāmā – ime vuccanti vatthukāmā.
ಕತಮೇ ಕಿಲೇಸಕಾಮಾ? ಛನ್ದೋ ಕಾಮೋ ರಾಗೋ ಕಾಮೋ ಛನ್ದರಾಗೋ ಕಾಮೋ; ಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಕಾಮೋ ರಾಗೋ ಕಾಮೋ ಸಙ್ಕಪ್ಪರಾಗೋ ಕಾಮೋ; ಯೋ ಕಾಮೇಸು ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಕಾಮರಾಗೋ ಕಾಮನನ್ದೀ ಕಾಮತಣ್ಹಾ ಕಾಮಸ್ನೇಹೋ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೋ ಕಾಮಮುಚ್ಛಾ ಕಾಮಜ್ಝೋಸಾನಂ ಕಾಮೋಘೋ ಕಾಮಯೋಗೋ ಕಾಮುಪಾದಾನಂ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಂ।
Katame kilesakāmā? Chando kāmo rāgo kāmo chandarāgo kāmo; saṅkappo kāmo rāgo kāmo saṅkapparāgo kāmo; yo kāmesu kāmacchando kāmarāgo kāmanandī kāmataṇhā kāmasneho kāmapariḷāho kāmamucchā kāmajjhosānaṃ kāmogho kāmayogo kāmupādānaṃ kāmacchandanīvaraṇaṃ.
‘‘ಅದ್ದಸಂ ಕಾಮ ತೇ ಮೂಲಂ, ಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಕಾಮ ಜಾಯಸಿ।
‘‘Addasaṃ kāma te mūlaṃ, saṅkappā kāma jāyasi;
ನ ತಂ ಸಙ್ಕಪ್ಪಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಏವಂ ಕಾಮ ನ ಹೋಹಿಸೀ’’ತಿ 3॥ –
Na taṃ saṅkappayissāmi, evaṃ kāma na hohisī’’ti 4. –
ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಕಿಲೇಸಕಾಮಾ। ಕಾಮಯಮಾನಸ್ಸಾತಿ ಕಾಮಯಮಾನಸ್ಸ ಇಚ್ಛಮಾನಸ್ಸ ಸಾದಿಯಮಾನಸ್ಸ ಪತ್ಥಯಮಾನಸ್ಸ ಪಿಹಯಮಾನಸ್ಸ ಅಭಿಜಪ್ಪಮಾನಸ್ಸಾತಿ – ಕಾಮಂ ಕಾಮಯಮಾನಸ್ಸ।
Ime vuccanti kilesakāmā. Kāmayamānassāti kāmayamānassa icchamānassa sādiyamānassa patthayamānassa pihayamānassa abhijappamānassāti – kāmaṃ kāmayamānassa.
ತಸ್ಸ ಚೇ ತಂ ಸಮಿಜ್ಝತೀತಿ। ತಸ್ಸ ಚೇತಿ ತಸ್ಸ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ವಾ ವೇಸ್ಸಸ್ಸ ವಾ ಸುದ್ದಸ್ಸ ವಾ ಗಹಟ್ಠಸ್ಸ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ವಾ ದೇವಸ್ಸ ವಾ ಮನುಸ್ಸಸ್ಸ ವಾ। ತನ್ತಿ ವತ್ಥುಕಾಮಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ – ಮನಾಪಿಕಾ ರೂಪಾ ಮನಾಪಿಕಾ ಸದ್ದಾ ಮನಾಪಿಕಾ ಗನ್ಧಾ ಮನಾಪಿಕಾ ರಸಾ ಮನಾಪಿಕಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಸಮಿಜ್ಝತೀತಿ ಇಜ್ಝತಿ ಸಮಿಜ್ಝತಿ ಲಭತಿ ಪಟಿಲಭತಿ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ ವಿನ್ದತೀತಿ – ತಸ್ಸ ಚೇ ತಂ ಸಮಿಜ್ಝತಿ।
Tassa ce taṃ samijjhatīti. Tassa ceti tassa khattiyassa vā brāhmaṇassa vā vessassa vā suddassa vā gahaṭṭhassa vā pabbajitassa vā devassa vā manussassa vā. Tanti vatthukāmā vuccanti – manāpikā rūpā manāpikā saddā manāpikā gandhā manāpikā rasā manāpikā phoṭṭhabbā. Samijjhatīti ijjhati samijjhati labhati paṭilabhati adhigacchati vindatīti – tassa ce taṃ samijjhati.
ಅದ್ಧಾ ಪೀತಿಮನೋ ಹೋತೀತಿ। ಅದ್ಧಾತಿ ಏಕಂಸವಚನಂ ನಿಸ್ಸಂಸಯವಚನಂ ನಿಕ್ಕಙ್ಖಾವಚನಂ ಅದ್ವೇಜ್ಝವಚನಂ ಅದ್ವೇಳ್ಹಕವಚನಂ ನಿಯೋಗವಚನಂ ಅಪಣ್ಣಕವಚನಂ ಅವತ್ಥಾಪನವಚನಮೇತಂ – ಅದ್ಧಾತಿ। ಪೀತೀತಿ ಯಾ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣಪಟಿಸಞ್ಞುತ್ತಾ ಪೀತಿ ಪಾಮುಜ್ಜಂ ಆಮೋದನಾ ಪಮೋದನಾ ಹಾಸೋ ಪಹಾಸೋ ವಿತ್ತಿ ತುಟ್ಠಿ ಓದಗ್ಯಂ ಅತ್ತಮನತಾ ಅಭಿಫರಣತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ। ಮನೋತಿ ಯಂ ಚಿತ್ತಂ ಮನೋ ಮಾನಸಂ ಹದಯಂ ಪಣ್ಡರಂ ಮನೋ ಮನಾಯತನಂ ಮನಿನ್ದ್ರಿಯಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ವಿಞ್ಞಾಣಕ್ಖನ್ಧೋ ತಜ್ಜಾ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು, ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಮನೋ। ಅಯಂ ಮನೋ ಇಮಾಯ ಪೀತಿಯಾ ಸಹಗತೋ ಹೋತಿ ಸಹಜಾತೋ ಸಂಸಟ್ಠೋ ಸಮ್ಪಯುತ್ತೋ ಏಕುಪ್ಪಾದೋ ಏಕನಿರೋಧೋ ಏಕವತ್ಥುಕೋ ಏಕಾರಮ್ಮಣೋ। ಪೀತಿಮನೋ ಹೋತೀತಿ ಪೀತಿಮನೋ ಹೋತಿ ತುಟ್ಠಮನೋ ಹಟ್ಠಮನೋ ಪಹಟ್ಠಮನೋ ಅತ್ತಮನೋ ಉದಗ್ಗಮನೋ ಮುದಿತಮನೋ ಪಮೋದಿತಮನೋ ಹೋತೀತಿ – ಅದ್ಧಾ ಪೀತಿಮನೋ ಹೋತಿ।
Addhāpītimano hotīti. Addhāti ekaṃsavacanaṃ nissaṃsayavacanaṃ nikkaṅkhāvacanaṃ advejjhavacanaṃ adveḷhakavacanaṃ niyogavacanaṃ apaṇṇakavacanaṃ avatthāpanavacanametaṃ – addhāti. Pītīti yā pañcakāmaguṇapaṭisaññuttā pīti pāmujjaṃ āmodanā pamodanā hāso pahāso vitti tuṭṭhi odagyaṃ attamanatā abhipharaṇatā cittassa. Manoti yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ hadayaṃ paṇḍaraṃ mano manāyatanaṃ manindriyaṃ viññāṇaṃ viññāṇakkhandho tajjā manoviññāṇadhātu, ayaṃ vuccati mano. Ayaṃ mano imāya pītiyā sahagato hoti sahajāto saṃsaṭṭho sampayutto ekuppādo ekanirodho ekavatthuko ekārammaṇo. Pītimano hotīti pītimano hoti tuṭṭhamano haṭṭhamano pahaṭṭhamano attamano udaggamano muditamano pamoditamano hotīti – addhā pītimano hoti.
ಲದ್ಧಾ ಮಚ್ಚೋ ಯದಿಚ್ಛತೀತಿ। ಲದ್ಧಾತಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಅಧಿಗನ್ತ್ವಾ ವಿನ್ದಿತ್ವಾ। ಮಚ್ಚೋತಿ ಸತ್ತೋ ನರೋ ಮಾನವೋ ಪೋಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಜೀವೋ ಜಾಗು 5 ಜನ್ತು ಇನ್ದಗು 6 ಮನುಜೋ। ಯದಿಚ್ಛತೀತಿ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ ಯಂ ಸಾದಿಯತಿ ಯಂ ಪತ್ಥೇತಿ ಯಂ ಪಿಹೇತಿ ಯಂ ಅಭಿಜಪ್ಪತಿ, ರೂಪಂ ವಾ ಸದ್ದಂ ವಾ ಗನ್ಧಂ ವಾ ರಸಂ ವಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ವಾತಿ, ಲದ್ಧಾ ಮಚ್ಚೋ ಯದಿಚ್ಛತಿ।
Laddhā macco yadicchatīti. Laddhāti labhitvā paṭilabhitvā adhigantvā vinditvā. Maccoti satto naro mānavo poso puggalo jīvo jāgu 7 jantu indagu 8 manujo. Yadicchatīti yaṃ icchati yaṃ sādiyati yaṃ pattheti yaṃ piheti yaṃ abhijappati, rūpaṃ vā saddaṃ vā gandhaṃ vā rasaṃ vā phoṭṭhabbaṃ vāti, laddhā macco yadicchati.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಕಾಮಂ ಕಾಮಯಮಾನಸ್ಸ, ತಸ್ಸ ಚೇ ತಂ ಸಮಿಜ್ಝತಿ।
‘‘Kāmaṃ kāmayamānassa, tassa ce taṃ samijjhati;
ಅದ್ಧಾ ಪೀತಿಮನೋ ಹೋತಿ, ಲದ್ಧಾ ಮಚ್ಚೋ ಯದಿಚ್ಛತೀ’’ತಿ॥
Addhā pītimano hoti, laddhā macco yadicchatī’’ti.
೨.
2.
ತಸ್ಸ ಚೇ ಕಾಮಯಾನಸ್ಸ, ಛನ್ದಜಾತಸ್ಸ ಜನ್ತುನೋ।
Tassace kāmayānassa, chandajātassa jantuno;
ತೇ ಕಾಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಸಲ್ಲವಿದ್ಧೋವ ರುಪ್ಪತಿ॥
Te kāmā parihāyanti, sallaviddhova ruppati.
ತಸ್ಸ ಚೇ ಕಾಮಯಾನಸ್ಸಾತಿ। ತಸ್ಸ ಚೇತಿ ತಸ್ಸ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ವಾ ವೇಸ್ಸಸ್ಸ ವಾ ಸುದ್ದಸ್ಸ ವಾ ಗಹಟ್ಠಸ್ಸ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ವಾ ದೇವಸ್ಸ ವಾ ಮನುಸ್ಸಸ್ಸ ವಾ। ಕಾಮಯಾನಸ್ಸಾತಿ ಕಾಮೇ ಇಚ್ಛಮಾನಸ್ಸ ಸಾದಿಯಮಾನಸ್ಸ ಪತ್ಥಯಮಾನಸ್ಸ ಪಿಹಯಮಾನಸ್ಸ ಅಭಿಜಪ್ಪಮಾನಸ್ಸ। ಅಥ ವಾ ಕಾಮತಣ್ಹಾಯ ಯಾಯತಿ ನಿಯ್ಯತಿ ವುಯ್ಹತಿ ಸಂಹರೀಯತಿ। ಯಥಾ ಹತ್ಥಿಯಾನೇನ ವಾ ಅಸ್ಸಯಾನೇನ ವಾ ಗೋಯಾನೇನ ವಾ ಅಜಯಾನೇನ ವಾ ಮೇಣ್ಡಯಾನೇನ ವಾ ಓಟ್ಠಯಾನೇನ ವಾ ಖರಯಾನೇನ ವಾ ಯಾಯತಿ ನಿಯ್ಯತಿ ವುಯ್ಹತಿ ಸಂಹರೀಯತಿ; ಏವಮೇವಂ ಕಾಮತಣ್ಹಾಯ ಯಾಯತಿ ನಿಯ್ಯತಿ ವುಯ್ಹತಿ ಸಂಹರೀಯತೀತಿ – ತಸ್ಸ ಚೇ ಕಾಮಯಾನಸ್ಸ।
Tassace kāmayānassāti. Tassa ceti tassa khattiyassa vā brāhmaṇassa vā vessassa vā suddassa vā gahaṭṭhassa vā pabbajitassa vā devassa vā manussassa vā. Kāmayānassāti kāme icchamānassa sādiyamānassa patthayamānassa pihayamānassa abhijappamānassa. Atha vā kāmataṇhāya yāyati niyyati vuyhati saṃharīyati. Yathā hatthiyānena vā assayānena vā goyānena vā ajayānena vā meṇḍayānena vā oṭṭhayānena vā kharayānena vā yāyati niyyati vuyhati saṃharīyati; evamevaṃ kāmataṇhāya yāyati niyyati vuyhati saṃharīyatīti – tassa ce kāmayānassa.
ಛನ್ದಜಾತಸ್ಸ ಜನ್ತುನೋತಿ। ಛನ್ದೋತಿ ಯೋ ಕಾಮೇಸು ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಕಾಮರಾಗೋ ಕಾಮನನ್ದೀ ಕಾಮತಣ್ಹಾ ಕಾಮಸ್ನೇಹೋ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೋ ಕಾಮಮುಚ್ಛಾ ಕಾಮಜ್ಝೋಸಾನಂ ಕಾಮೋಘೋ ಕಾಮಯೋಗೋ ಕಾಮುಪಾದಾನಂ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಂ, ತಸ್ಸ ಸೋ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಜಾತೋ ಹೋತಿ ಸಞ್ಜಾತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪಾತುಭೂತೋ। ಜನ್ತುನೋತಿ ಸತ್ತಸ್ಸ ನರಸ್ಸ ಮಾನವಸ್ಸ ಪೋಸಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಜೀವಸ್ಸ ಜಾಗುಸ್ಸ ಜನ್ತುಸ್ಸ ಇನ್ದಗುಸ್ಸ ಮನುಜಸ್ಸಾತಿ – ಛನ್ದಜಾತಸ್ಸ ಜನ್ತುನೋ।
Chandajātassa jantunoti. Chandoti yo kāmesu kāmacchando kāmarāgo kāmanandī kāmataṇhā kāmasneho kāmapariḷāho kāmamucchā kāmajjhosānaṃ kāmogho kāmayogo kāmupādānaṃ kāmacchandanīvaraṇaṃ, tassa so kāmacchando jāto hoti sañjāto nibbatto abhinibbatto pātubhūto. Jantunoti sattassa narassa mānavassa posassa puggalassa jīvassa jāgussa jantussa indagussa manujassāti – chandajātassa jantuno.
ತೇ ಕಾಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತೀತಿ – ತೇ ವಾ ಕಾಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಸೋ ವಾ ಕಾಮೇಹಿ ಪರಿಹಾಯತಿ। ಕಥಂ ತೇ ಕಾಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ? ತಸ್ಸ ತಿಟ್ಠನ್ತಸ್ಸೇವ ತೇ ಭೋಗೇ ರಾಜಾನೋ ವಾ ಹರನ್ತಿ, ಚೋರಾ ವಾ ಹರನ್ತಿ, ಅಗ್ಗಿ ವಾ ದಹತಿ, ಉದಕಂ ವಾ ವಹತಿ, ಅಪ್ಪಿಯಾ ವಾ ದಾಯಾದಾ ಹರನ್ತಿ, ನಿಹಿತಂ ವಾ ನಾಧಿಗಚ್ಛತಿ, ದುಪ್ಪಯುತ್ತಾ ವಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ, ಕುಲೇ ವಾ ಕುಲಙ್ಗಾರೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಯೋ ತೇ ಭೋಗೇ ವಿಕಿರತಿ ವಿಧಮತಿ 9 ವಿದ್ಧಂಸೇತಿ ಅನಿಚ್ಚತಾಯೇವ ಅಟ್ಠಮೀ। ಏವಂ ತೇ ಕಾಮಾ ಹಾಯನ್ತಿ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ ಪರಿಧಂಸೇನ್ತಿ ಪರಿಪತನ್ತಿ ಅನ್ತರಧಾಯನ್ತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜನ್ತಿ। ಕಥಂ ಸೋ ಕಾಮೇಹಿ ಪರಿಹಾಯತಿ? ತಿಟ್ಠನ್ತೇವ ತೇ ಭೋಗೇ ಸೋ ಚವತಿ ಮರತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ। ಏವಂ ಸೋ ಕಾಮೇಹಿ ಹಾಯತಿ ಪರಿಹಾಯತಿ ಪರಿಧಂಸೇತಿ ಪರಿಪತತಿ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ವಿಪ್ಪಲುಜ್ಜತಿ।
Tekāmā parihāyantīti – te vā kāmā parihāyanti, so vā kāmehi parihāyati. Kathaṃ te kāmā parihāyanti? Tassa tiṭṭhantasseva te bhoge rājāno vā haranti, corā vā haranti, aggi vā dahati, udakaṃ vā vahati, appiyā vā dāyādā haranti, nihitaṃ vā nādhigacchati, duppayuttā vā kammantā bhijjanti, kule vā kulaṅgāro uppajjati, yo te bhoge vikirati vidhamati 10 viddhaṃseti aniccatāyeva aṭṭhamī. Evaṃ te kāmā hāyanti parihāyanti paridhaṃsenti paripatanti antaradhāyanti vippalujjanti. Kathaṃ so kāmehi parihāyati? Tiṭṭhanteva te bhoge so cavati marati vippalujjati. Evaṃ so kāmehi hāyati parihāyati paridhaṃseti paripatati antaradhāyati vippalujjati.
ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ ರಾಜಾನೋ, ಅಗ್ಗಿ ದಹತಿ ನಸ್ಸತಿ।
Corā haranti rājāno, aggi dahati nassati;
ಏತದಞ್ಞಾಯ ಮೇಧಾವೀ, ಭುಞ್ಜೇಥ ಚ ದದೇಥ ಚ॥
Etadaññāya medhāvī, bhuñjetha ca dadetha ca.
ದತ್ವಾ ಚ ಭುತ್ವಾ ಚ ಯಥಾನುಭಾವಂ, ಅನಿನ್ದಿತೋ ಸಗ್ಗಮುಪೇತಿ ಠಾನನ್ತಿ, ತೇ ಕಾಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ।
Datvā ca bhutvā ca yathānubhāvaṃ, anindito saggamupeti ṭhānanti, te kāmā parihāyanti.
ಸಲ್ಲವಿದ್ಧೋವ ರುಪ್ಪತೀತಿ। ಯಥಾ ಅಯೋಮಯೇನ ವಾ ಸಲ್ಲೇನ ವಿದ್ಧೋ, ಅಟ್ಠಿಮಯೇನ ವಾ ಸಲ್ಲೇನ ದನ್ತಮಯೇನ ವಾ ಸಲ್ಲೇನ ವಿಸಾಣಮಯೇನ ವಾ ಸಲ್ಲೇನ ಕಟ್ಠಮಯೇನ ವಾ ಸಲ್ಲೇನ ವಿದ್ಧೋ ರುಪ್ಪತಿ ಕುಪ್ಪತಿ ಘಟ್ಟೀಯತಿ ಪೀಳೀಯತಿ, ಬ್ಯಾಧಿತೋ ದೋಮನಸ್ಸಿತೋ ಹೋತಿ, ಏವಮೇವ ವತ್ಥುಕಾಮಾನಂ ವಿಪರಿಣಾಮಞ್ಞಥಾಭಾವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ। ಸೋ ಕಾಮಸಲ್ಲೇನ ಚ ಸೋಕಸಲ್ಲೇನ ಚ ವಿದ್ಧೋ, ರುಪ್ಪತಿ ಕುಪ್ಪತಿ ಘಟ್ಟೀಯತಿ ಪೀಳೀಯತಿ ಬ್ಯಾಧಿತೋ ದೋಮನಸ್ಸಿತೋ ಹೋತೀತಿ – ಸಲ್ಲವಿದ್ಧೋವ ರುಪ್ಪತಿ।
Sallaviddhova ruppatīti. Yathā ayomayena vā sallena viddho, aṭṭhimayena vā sallena dantamayena vā sallena visāṇamayena vā sallena kaṭṭhamayena vā sallena viddho ruppati kuppati ghaṭṭīyati pīḷīyati, byādhito domanassito hoti, evameva vatthukāmānaṃ vipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. So kāmasallena ca sokasallena ca viddho, ruppati kuppati ghaṭṭīyati pīḷīyati byādhito domanassito hotīti – sallaviddhova ruppati.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ತಸ್ಸ ಚೇ ಕಾಮಯಾನಸ್ಸ, ಛನ್ದಜಾತಸ್ಸ ಜನ್ತುನೋ।
‘‘Tassa ce kāmayānassa, chandajātassa jantuno;
ತೇ ಕಾಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಸಲ್ಲವಿದ್ಧೋವ ರುಪ್ಪತೀ’’ತಿ॥
Te kāmā parihāyanti, sallaviddhova ruppatī’’ti.
೩.
3.
ಯೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ಸಪ್ಪಸ್ಸೇವ ಪದಾ ಸಿರೋ।
Yokāme parivajjeti, sappasseva padā siro;
ಸೋಮಂ ವಿಸತ್ತಿಕಂ ಲೋಕೇ, ಸತೋ ಸಮತಿವತ್ತತಿ॥
Somaṃ visattikaṃ loke, sato samativattati.
ಯೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತೀತಿ। ಯೋತಿ ಯೋ ಯಾದಿಸೋ ಯಥಾಯುತ್ತೋ ಯಥಾವಿಹಿತೋ ಯಥಾಪಕಾರೋ ಯಂಠಾನಪ್ಪತ್ತೋ ಯಂಧಮ್ಮಸಮನ್ನಾಗತೋ ಖತ್ತಿಯೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ವೇಸ್ಸೋ ವಾ ಸುದ್ದೋ ವಾ ಗಹಟ್ಠೋ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ವಾ ದೇವೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸೋ ವಾ। ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತೀತಿ। ಕಾಮಾತಿ ಉದ್ದಾನತೋ ದ್ವೇ ಕಾಮಾ – ವತ್ಥುಕಾಮಾ ಚ ಕಿಲೇಸಕಾಮಾ ಚ…ಪೇ॰… ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ವತ್ಥುಕಾಮಾ…ಪೇ॰… ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಕಿಲೇಸಕಾಮಾ। ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತೀತಿ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ – ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ವಾ ಸಮುಚ್ಛೇದತೋ ವಾ। ಕಥಂ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ? ‘‘ಅಟ್ಠಿಕಙ್ಕಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಟ್ಠೇನಾ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ‘‘ಮಂಸಪೇಸೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ಬಹುಸಾಧಾರಣಟ್ಠೇನಾ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ‘‘ತಿಣುಕ್ಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ಅನುದಹನಟ್ಠೇನಾ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ‘‘ಅಙ್ಗಾರಕಾಸೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ಮಹಾಪರಿಳಾಹಟ್ಠೇನಾ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ‘‘ಸುಪಿನಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ಇತ್ತರಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಟ್ಠೇನಾ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ‘‘ಯಾಚಿತಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ತಾವಕಾಲಿಕಟ್ಠೇನಾ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ‘‘ರುಕ್ಖಫಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ಸಮ್ಭಞ್ಜನಪರಿಭಞ್ಜನಟ್ಠೇನಾ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ‘‘ಅಸಿಸೂನೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ಅಧಿಕುಟ್ಟನಟ್ಠೇನಾ’’ತಿ 13 ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ‘‘ಸತ್ತಿಸೂಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವಿನಿವಿಜ್ಝನಟ್ಠೇನಾ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ‘‘ಸಪ್ಪಸಿರೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ಸಪ್ಪಟಿಭಯಟ್ಠೇನಾ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ‘‘ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ಮಹಾಭಿತಾಪನಟ್ಠೇನಾ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ।
Yokāme parivajjetīti. Yoti yo yādiso yathāyutto yathāvihito yathāpakāro yaṃṭhānappatto yaṃdhammasamannāgato khattiyo vā brāhmaṇo vā vesso vā suddo vā gahaṭṭho vā pabbajito vā devo vā manusso vā. Kāme parivajjetīti. Kāmāti uddānato dve kāmā – vatthukāmā ca kilesakāmā ca…pe… ime vuccanti vatthukāmā…pe… ime vuccanti kilesakāmā. Kāme parivajjetīti dvīhi kāraṇehi kāme parivajjeti – vikkhambhanato vā samucchedato vā. Kathaṃ vikkhambhanato kāme parivajjeti? ‘‘Aṭṭhikaṅkalūpamā kāmā appassādaṭṭhenā’’ti passanto vikkhambhanato kāme parivajjeti, ‘‘maṃsapesūpamā kāmā bahusādhāraṇaṭṭhenā’’ti passanto vikkhambhanato kāme parivajjeti, ‘‘tiṇukkūpamā kāmā anudahanaṭṭhenā’’ti passanto vikkhambhanato kāme parivajjeti, ‘‘aṅgārakāsūpamā kāmā mahāpariḷāhaṭṭhenā’’ti passanto vikkhambhanato kāme parivajjeti, ‘‘supinakūpamā kāmā ittarapaccupaṭṭhānaṭṭhenā’’ti passanto vikkhambhanato kāme parivajjeti, ‘‘yācitakūpamā kāmā tāvakālikaṭṭhenā’’ti passanto vikkhambhanato kāme parivajjeti, ‘‘rukkhaphalūpamā kāmā sambhañjanaparibhañjanaṭṭhenā’’ti passanto vikkhambhanato kāme parivajjeti, ‘‘asisūnūpamā kāmā adhikuṭṭanaṭṭhenā’’ti 14 passanto vikkhambhanato kāme parivajjeti, ‘‘sattisūlūpamā kāmā vinivijjhanaṭṭhenā’’ti passanto vikkhambhanato kāme parivajjeti, ‘‘sappasirūpamā kāmā sappaṭibhayaṭṭhenā’’ti passanto vikkhambhanato kāme parivajjeti, ‘‘aggikkhandhūpamā kāmā mahābhitāpanaṭṭhenā’’ti passanto vikkhambhanato kāme parivajjeti.
ಬುದ್ಧಾನುಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ಧಮ್ಮಾನುಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ…ಪೇ॰… ಸಙ್ಘಾನುಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ… ಸೀಲಾನುಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ… ಚಾಗಾನುಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ… ದೇವತಾನುಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ… ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಂ 15 ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ… ಮರಣಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ… ಕಾಯಗತಾಸತಿಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ… ಉಪಸಮಾನುಸ್ಸತಿಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ।
Buddhānussatiṃ bhāventopi vikkhambhanato kāme parivajjeti, dhammānussatiṃ bhāventopi…pe… saṅghānussatiṃ bhāventopi… sīlānussatiṃ bhāventopi… cāgānussatiṃ bhāventopi… devatānussatiṃ bhāventopi… ānāpānassatiṃ 16 bhāventopi… maraṇassatiṃ bhāventopi… kāyagatāsatiṃ bhāventopi… upasamānussatiṃ bhāventopi vikkhambhanato kāme parivajjeti.
ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ…ಪೇ॰… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ… ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ… ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ… ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ … ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ। ಏವಂ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ।
Paṭhamaṃ jhānaṃ bhāventopi vikkhambhanato kāme parivajjeti, dutiyaṃ jhānaṃ bhāventopi…pe… tatiyaṃ jhānaṃ bhāventopi… catutthaṃ jhānaṃ bhāventopi… ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ bhāventopi… viññāṇañcāyatanasamāpattiṃ bhāventopi… ākiñcaññāyatanasamāpattiṃ bhāventopi … nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ bhāventopi vikkhambhanato kāme parivajjeti. Evaṃ vikkhambhanato kāme parivajjeti.
ಕಥಂ ಸಮುಚ್ಛೇದತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ? ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ ಅಪಾಯಗಮನೀಯೇ ಕಾಮೇ ಸಮುಚ್ಛೇದತೋ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ಸಕದಾಗಾಮಿಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ ಓಳಾರಿಕೇ ಕಾಮೇ ಸಮುಚ್ಛೇದತೋ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ ಅನುಸಹಗತೇ ಕಾಮೇ ಸಮುಚ್ಛೇದತೋ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇನ್ತೋಪಿ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಸಬ್ಬಥಾ ಸಬ್ಬಂ ಅಸೇಸಂ ನಿಸ್ಸೇಸಂ ಸಮುಚ್ಛೇದತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ। ಏವಂ ಸಮುಚ್ಛೇದತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತೀತಿ – ಯೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ।
Kathaṃ samucchedato kāme parivajjeti? Sotāpattimaggaṃ bhāventopi apāyagamanīye kāme samucchedato parivajjeti, sakadāgāmimaggaṃ bhāventopi oḷārike kāme samucchedato parivajjeti, anāgāmimaggaṃ bhāventopi anusahagate kāme samucchedato parivajjeti, arahattamaggaṃ bhāventopi sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ asesaṃ nissesaṃ samucchedato kāme parivajjeti. Evaṃ samucchedato kāme parivajjetīti – yo kāme parivajjeti.
ಸಪ್ಪಸ್ಸೇವ ಪದಾ ಸಿರೋತಿ। ಸಪ್ಪೋ ವುಚ್ಚತಿ ಅಹಿ। ಕೇನಟ್ಠೇನ ಸಪ್ಪೋ? ಸಂಸಪ್ಪನ್ತೋ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಸಪ್ಪೋ; ಭುಜನ್ತೋ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಭುಜಗೋ; ಉರೇನ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಉರಗೋ; ಪನ್ನಸಿರೋ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪನ್ನಗೋ; ಸಿರೇನ ಸುಪತೀತಿ 17 ಸರೀಸಪೋ 18; ಬಿಲೇ ಸಯತೀತಿ ಬಿಲಾಸಯೋ; ಗುಹಾಯಂ ಸಯತೀತಿ ಗುಹಾಸಯೋ; ದಾಠಾ ತಸ್ಸ ಆವುಧೋತಿ ದಾಠಾವುಧೋ; ವಿಸಂ ತಸ್ಸ ಘೋರನ್ತಿ ಘೋರವಿಸೋ; ಜಿವ್ಹಾ ತಸ್ಸ ದುವಿಧಾತಿ ದ್ವಿಜಿವ್ಹೋ; ದ್ವೀಹಿ ಜಿವ್ಹಾಹಿ ರಸಂ ಸಾಯತೀತಿ ದ್ವಿರಸಞ್ಞೂ। ಯಥಾ ಪುರಿಸೋ ಜೀವಿತುಕಾಮೋ ಅಮರಿತುಕಾಮೋ ಸುಖಕಾಮೋ ದುಕ್ಖಪಟಿಕ್ಕೂಲೋ ಪಾದೇನ ಸಪ್ಪಸಿರಂ ವಜ್ಜೇಯ್ಯ ವಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ ಪರಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ ಅಭಿನಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಸುಖಕಾಮೋ ದುಕ್ಖಪಟಿಕ್ಕೂಲೋ ಕಾಮೇ ವಜ್ಜೇಯ್ಯ ವಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ ಪರಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ ಅಭಿನಿವಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ – ಸಪ್ಪಸ್ಸೇವ ಪದಾ ಸಿರೋ।
Sappasseva padā siroti. Sappo vuccati ahi. Kenaṭṭhena sappo? Saṃsappanto gacchatīti sappo; bhujanto gacchatīti bhujago; urena gacchatīti urago; pannasiro gacchatīti pannago; sirena supatīti 19 sarīsapo 20; bile sayatīti bilāsayo; guhāyaṃ sayatīti guhāsayo; dāṭhā tassa āvudhoti dāṭhāvudho; visaṃ tassa ghoranti ghoraviso; jivhā tassa duvidhāti dvijivho; dvīhi jivhāhi rasaṃ sāyatīti dvirasaññū. Yathā puriso jīvitukāmo amaritukāmo sukhakāmo dukkhapaṭikkūlo pādena sappasiraṃ vajjeyya vivajjeyya parivajjeyya abhinivajjeyya; evameva sukhakāmo dukkhapaṭikkūlo kāme vajjeyya vivajjeyya parivajjeyya abhinivajjeyyāti – sappasseva padā siro.
ಸೋಮಂ ವಿಸತ್ತಿಕಂ ಲೋಕೇ, ಸತೋ ಸಮತಿವತ್ತತೀತಿ। ಸೋತಿ ಯೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ। ವಿಸತ್ತಿಕಾ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾ। ಯೋ ರಾಗೋ ಸಾರಾಗೋ ಅನುನಯೋ ಅನುರೋಧೋ ನನ್ದೀ ನನ್ದಿರಾಗೋ, ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಸಾರಾಗೋ ಇಚ್ಛಾ ಮುಚ್ಛಾ ಅಜ್ಝೋಸಾನಂ ಗೇಧೋ ಪಲಿಗೇಧೋ 21 ಸಙ್ಗೋ ಪಙ್ಕೋ, ಏಜಾ ಮಾಯಾ ಜನಿಕಾ ಸಞ್ಜನನೀ ಸಿಬ್ಬಿನೀ ಜಾಲಿನೀ ಸರಿತಾ ವಿಸತ್ತಿಕಾ, ಸುತ್ತಂ ವಿಸತಾ ಆಯೂಹಿನೀ 22 ದುತಿಯಾ ಪಣಿಧಿ ಭವನೇತ್ತಿ, ವನಂ ವನಥೋ ಸನ್ಧವೋ ಸ್ನೇಹೋ ಅಪೇಕ್ಖಾ ಪಟಿಬನ್ಧು, ಆಸಾ ಆಸೀಸನಾ ಆಸೀಸಿತತ್ತಂ, ರೂಪಾಸಾ ಸದ್ದಾಸಾ ಗನ್ಧಾಸಾ ರಸಾಸಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾಸಾ, ಲಾಭಾಸಾ ಜನಾಸಾ ಪುತ್ತಾಸಾ ಜೀವಿತಾಸಾ, ಜಪ್ಪಾ ಪಜಪ್ಪಾ ಅಭಿಜಪ್ಪಾ ಜಪ್ಪನಾ ಜಪ್ಪಿತತ್ತಂ ಲೋಲುಪ್ಪಂ ಲೋಲುಪ್ಪಾಯನಾ ಲೋಲುಪ್ಪಾಯಿತತ್ತಂ ಪುಚ್ಛಞ್ಜಿಕತಾ ಸಾಧುಕಮ್ಯತಾ, ಅಧಮ್ಮರಾಗೋ ವಿಸಮಲೋಭೋ ನಿಕನ್ತಿ ನಿಕಾಮನಾ ಪತ್ಥನಾ ಪಿಹನಾ ಸಮ್ಪತ್ಥನಾ, ಕಾಮತಣ್ಹಾ ಭವತಣ್ಹಾ ವಿಭವತಣ್ಹಾ, ರೂಪತಣ್ಹಾ ಅರೂಪತಣ್ಹಾ ನಿರೋಧತಣ್ಹಾ, ರೂಪತಣ್ಹಾ ಸದ್ದತಣ್ಹಾ ಗನ್ಧತಣ್ಹಾ ರಸತಣ್ಹಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬತಣ್ಹಾ ಧಮ್ಮತಣ್ಹಾ , ಓಘೋ ಯೋಗೋ ಗನ್ಥೋ ಉಪಾದಾನಂ ಆವರಣಂ ನೀವರಣಂ ಛದನಂ ಬನ್ಧನಂ, ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಅನುಸಯೋ ಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಲತಾ ವೇವಿಚ್ಛಂ, ದುಕ್ಖಮೂಲಂ ದುಕ್ಖನಿದಾನಂ ದುಕ್ಖಪ್ಪಭವೋ ಮಾರಪಾಸೋ ಮಾರಬಳಿಸಂ ಮಾರವಿಸಯೋ, ತಣ್ಹಾನದೀ ತಣ್ಹಾಜಾಲಂ ತಣ್ಹಾಗದ್ದುಲಂ ತಣ್ಹಾಸಮುದ್ದೋ ಅಭಿಜ್ಝಾ ಲೋಭೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ।
Somaṃ visattikaṃ loke, sato samativattatīti. Soti yo kāme parivajjeti. Visattikā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo anunayo anurodho nandī nandirāgo, cittassa sārāgo icchā mucchā ajjhosānaṃ gedho paligedho 23 saṅgo paṅko, ejā māyā janikā sañjananī sibbinī jālinī saritā visattikā, suttaṃ visatā āyūhinī 24 dutiyā paṇidhi bhavanetti, vanaṃ vanatho sandhavo sneho apekkhā paṭibandhu, āsā āsīsanā āsīsitattaṃ, rūpāsā saddāsā gandhāsā rasāsā phoṭṭhabbāsā, lābhāsā janāsā puttāsā jīvitāsā, jappā pajappā abhijappā jappanā jappitattaṃ loluppaṃ loluppāyanā loluppāyitattaṃ pucchañjikatā sādhukamyatā, adhammarāgo visamalobho nikanti nikāmanā patthanā pihanā sampatthanā, kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā, rūpataṇhā arūpataṇhā nirodhataṇhā, rūpataṇhā saddataṇhā gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā , ogho yogo gantho upādānaṃ āvaraṇaṃ nīvaraṇaṃ chadanaṃ bandhanaṃ, upakkileso anusayo pariyuṭṭhānaṃ latā vevicchaṃ, dukkhamūlaṃ dukkhanidānaṃ dukkhappabhavo mārapāso mārabaḷisaṃ māravisayo, taṇhānadī taṇhājālaṃ taṇhāgaddulaṃ taṇhāsamuddo abhijjhā lobho akusalamūlaṃ.
ವಿಸತ್ತಿಕಾತಿ। ಕೇನಟ್ಠೇನ ವಿಸತ್ತಿಕಾ? ವಿಸತಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ; ವಿಸಾಲಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ; ವಿಸಟಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ; ವಿಸಕ್ಕತೀತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ; ವಿಸಂಹರತೀತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ; ವಿಸಂವಾದಿಕಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ; ವಿಸಮೂಲಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ; ವಿಸಫಲಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ; ವಿಸಪರಿಭೋಗೋತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ; ವಿಸಾಲಾ ವಾ ಪನ ಸಾ ತಣ್ಹಾ ರೂಪೇ ಸದ್ದೇ ಗನ್ಧೇ ರಸೇ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇ, ಕುಲೇ ಗಣೇ ಆವಾಸೇ ಲಾಭೇ ಯಸೇ, ಪಸಂಸಾಯ ಸುಖೇ ಚೀವರೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇ ಸೇನಾಸನೇ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರೇ, ಕಾಮಧಾತುಯಾ ರೂಪಧಾತುಯಾ ಅರೂಪಧಾತುಯಾ, ಕಾಮಭವೇ ರೂಪಭವೇ ಅರೂಪಭವೇ, ಸಞ್ಞಾಭವೇ ಅಸಞ್ಞಾಭವೇ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಭವೇ, ಏಕವೋಕಾರಭವೇ ಚತುವೋಕಾರಭವೇ ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭವೇ, ಅತೀತೇ ಅನಾಗತೇ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ, ದಿಟ್ಠಸುತಮುತವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ವಿಸಟಾ ವಿತ್ಥತಾತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಾ।
Visattikāti. Kenaṭṭhena visattikā? Visatāti visattikā; visālāti visattikā; visaṭāti visattikā; visakkatīti visattikā; visaṃharatīti visattikā; visaṃvādikāti visattikā; visamūlāti visattikā; visaphalāti visattikā; visaparibhogoti visattikā; visālā vā pana sā taṇhā rūpe sadde gandhe rase phoṭṭhabbe, kule gaṇe āvāse lābhe yase, pasaṃsāya sukhe cīvare piṇḍapāte senāsane gilānapaccayabhesajjaparikkhāre, kāmadhātuyā rūpadhātuyā arūpadhātuyā, kāmabhave rūpabhave arūpabhave, saññābhave asaññābhave nevasaññānāsaññābhave, ekavokārabhave catuvokārabhave pañcavokārabhave, atīte anāgate paccuppanne, diṭṭhasutamutaviññātabbesu dhammesu visaṭā vitthatāti visattikā.
ಲೋಕೇತಿ ಅಪಾಯಲೋಕೇ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ದೇವಲೋಕೇ, ಖನ್ಧಲೋಕೇ ಧಾತುಲೋಕೇ ಆಯತನಲೋಕೇ। ಸತೋತಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸತೋ – ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸನಾಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ ಭಾವೇನ್ತೋ ಸತೋ, ವೇದನಾಸು…ಪೇ॰… ಚಿತ್ತೇ… ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸನಾಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ ಭಾವೇನ್ತೋ ಸತೋ।
Loketi apāyaloke manussaloke devaloke, khandhaloke dhātuloke āyatanaloke. Satoti catūhi kāraṇehi sato – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato, vedanāsu…pe… citte… dhammesu dhammānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato.
ಅಪರೇಹಿಪಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸತೋ – ಅಸತಿಪರಿವಜ್ಜನಾಯ ಸತೋ, ಸತಿಕರಣೀಯಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಕತತ್ತಾ ಸತೋ, ಸತಿಪರಿಬನ್ಧಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಹತತ್ತಾ ಸತೋ, ಸತಿನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠತ್ತಾ ಸತೋ।
Aparehipi catūhi kāraṇehi sato – asatiparivajjanāya sato, satikaraṇīyānaṃ dhammānaṃ katattā sato, satiparibandhānaṃ dhammānaṃ hatattā sato, satinimittānaṃ dhammānaṃ asammuṭṭhattā sato.
ಅಪರೇಹಿಪಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸತೋ – ಸತಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಸತೋ, ಸತಿಯಾ ವಸಿತತ್ತಾ ಸತೋ, ಸತಿಯಾ ಪಾಗುಞ್ಞತಾಯ ಸತೋ, ಸತಿಯಾ ಅಪಚ್ಚೋರೋಹಣತಾಯ 25 ಸತೋ।
Aparehipi catūhi kāraṇehi sato – satiyā samannāgatattā sato, satiyā vasitattā sato, satiyā pāguññatāya sato, satiyā apaccorohaṇatāya 26 sato.
ಅಪರೇಹಿಪಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸತೋ – ಸತ್ತತ್ತಾ ಸತೋ, ಸನ್ತತ್ತಾ ಸತೋ, ಸಮಿತತ್ತಾ ಸತೋ, ಸನ್ತಧಮ್ಮಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಸತೋ। ಬುದ್ಧಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಧಮ್ಮಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಸಙ್ಘಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಸೀಲಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಚಾಗಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ದೇವತಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಮರಣಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಕಾಯಗತಾಸತಿಯಾ ಸತೋ, ಉಪಸಮಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಸತೋ। ಯಾ ಸತಿ ಅನುಸ್ಸತಿ ಪಟಿಸ್ಸತಿ ಸತಿ ಸರಣತಾ ಧಾರಣತಾ ಅಪಿಲಾಪನತಾ ಅಸಮ್ಮುಸ್ಸನತಾ ಸತಿ ಸತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಸತಿಬಲಂ ಸಮ್ಮಾಸತಿ ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ಏಕಾಯನಮಗ್ಗೋ, ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಸತಿ। ಇಮಾಯ ಸತಿಯಾ ಉಪೇತೋ ಹೋತಿ ಸಮುಪೇತೋ ಉಪಗತೋ ಸಮುಪಗತೋ ಉಪಪನ್ನೋ ಸಮುಪಪನ್ನೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ಸತೋ।
Aparehipi catūhi kāraṇehi sato – sattattā sato, santattā sato, samitattā sato, santadhammasamannāgatattā sato. Buddhānussatiyā sato, dhammānussatiyā sato, saṅghānussatiyā sato, sīlānussatiyā sato, cāgānussatiyā sato, devatānussatiyā sato, ānāpānassatiyā sato, maraṇassatiyā sato, kāyagatāsatiyā sato, upasamānussatiyā sato. Yā sati anussati paṭissati sati saraṇatā dhāraṇatā apilāpanatā asammussanatā sati satindriyaṃ satibalaṃ sammāsati satisambojjhaṅgo ekāyanamaggo, ayaṃ vuccati sati. Imāya satiyā upeto hoti samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannāgato, so vuccati sato.
ಸೋಮಂ ವಿಸತ್ತಿಕಂ ಲೋಕೇ, ಸತೋ ಸಮತಿವತ್ತತೀತಿ। ಲೋಕೇ ವಾ ಸಾ ವಿಸತ್ತಿಕಾ, ಲೋಕೇ ವಾ ತಂ ವಿಸತ್ತಿಕಂ ಸತೋ ತರತಿ ಉತ್ತರತಿ ಪತರತಿ ಸಮತಿಕ್ಕಮತಿ ವೀತಿವತ್ತತೀತಿ – ಸೋಮಂ ವಿಸತ್ತಿಕಂ ಲೋಕೇ, ಸತೋ ಸಮತಿವತ್ತತಿ।
Somaṃ visattikaṃ loke, sato samativattatīti. Loke vā sā visattikā, loke vā taṃ visattikaṃ sato tarati uttarati patarati samatikkamati vītivattatīti – somaṃ visattikaṃ loke, sato samativattati.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಯೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ, ಸಪ್ಪಸ್ಸೇವ ಪದಾ ಸಿರೋ।
‘‘Yo kāme parivajjeti, sappasseva padā siro;
ಸೋಮಂ ವಿಸತ್ತಿಕಂ ಲೋಕೇ, ಸತೋ ಸಮತಿವತ್ತತೀ’’ತಿ॥
Somaṃ visattikaṃ loke, sato samativattatī’’ti.
೪.
4.
ಖೇತ್ತಂ ವತ್ಥುಂ ಹಿರಞ್ಞಂ ವಾ, ಗವಾಸ್ಸಂ ದಾಸಪೋರಿಸಂ।
Khettaṃ vatthuṃ hiraññaṃ vā, gavāssaṃ dāsaporisaṃ;
ಥಿಯೋ ಬನ್ಧೂ ಪುಥು ಕಾಮೇ, ಯೋ ನರೋ ಅನುಗಿಜ್ಝತಿ॥
Thiyo bandhū puthu kāme, yo naro anugijjhati.
ಖೇತ್ತಂ ವತ್ಥುಂ ಹಿರಞ್ಞಂ ವಾತಿ। ಖೇತ್ತನ್ತಿ ಸಾಲಿಕ್ಖೇತ್ತಂ ವೀಹಿಕ್ಖೇತ್ತಂ ಮುಗ್ಗಕ್ಖೇತ್ತಂ ಮಾಸಕ್ಖೇತ್ತಂ ಯವಕ್ಖೇತ್ತಂ ಗೋಧುಮಕ್ಖೇತ್ತಂ ತಿಲಕ್ಖೇತ್ತಂ। ವತ್ಥುನ್ತಿ ಘರವತ್ಥುಂ ಕೋಟ್ಠಕವತ್ಥುಂ ಪುರೇವತ್ಥುಂ ಪಚ್ಛಾವತ್ಥುಂ ಆರಾಮವತ್ಥುಂ ವಿಹಾರವತ್ಥುಂ। ಹಿರಞ್ಞನ್ತಿ ಹಿರಞ್ಞಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕಹಾಪಣೋತಿ – ಖೇತ್ತಂ ವತ್ಥುಂ ಹಿರಞ್ಞಂ ವಾ।
Khettaṃvatthuṃ hiraññaṃ vāti. Khettanti sālikkhettaṃ vīhikkhettaṃ muggakkhettaṃ māsakkhettaṃ yavakkhettaṃ godhumakkhettaṃ tilakkhettaṃ. Vatthunti gharavatthuṃ koṭṭhakavatthuṃ purevatthuṃ pacchāvatthuṃ ārāmavatthuṃ vihāravatthuṃ. Hiraññanti hiraññaṃ vuccati kahāpaṇoti – khettaṃ vatthuṃ hiraññaṃ vā.
ಗವಾಸ್ಸಂ ದಾಸಪೋರಿಸನ್ತಿ। ಗವನ್ತಿ ಗವಾ 27 ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಪಸುಕಾದಯೋ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ದಾಸಾತಿ ಚತ್ತಾರೋ ದಾಸಾ – ಅನ್ತೋಜಾತಕೋ ದಾಸೋ, ಧನಕ್ಕೀತಕೋ ದಾಸೋ, ಸಾಮಂ ವಾ ದಾಸಬ್ಯಂ ಉಪೇತಿ, ಅಕಾಮಕೋ ವಾ ದಾಸವಿಸಯಂ ಉಪೇತಿ।
Gavāssaṃ dāsaporisanti. Gavanti gavā 28 vuccanti. Assāti pasukādayo vuccanti. Dāsāti cattāro dāsā – antojātako dāso, dhanakkītako dāso, sāmaṃ vā dāsabyaṃ upeti, akāmako vā dāsavisayaṃ upeti.
‘‘ಆಮಾಯ ದಾಸಾಪಿ ಭವನ್ತಿ ಹೇಕೇ, ಧನೇನ ಕೀತಾಪಿ ಭವನ್ತಿ ದಾಸಾ।
‘‘Āmāya dāsāpi bhavanti heke, dhanena kītāpi bhavanti dāsā;
ಸಾಮಞ್ಚ ಏಕೇ ಉಪಯನ್ತಿ ದಾಸ್ಯಂ, ಭಯಾಪನುಣ್ಣಾಪಿ ಭವನ್ತಿ ದಾಸಾ’’ತಿ॥
Sāmañca eke upayanti dāsyaṃ, bhayāpanuṇṇāpi bhavanti dāsā’’ti.
ಪುರಿಸಾತಿ ತಯೋ ಪುರಿಸಾ – ಭತಕಾ, ಕಮ್ಮಕರಾ, ಉಪಜೀವಿನೋತಿ – ಗವಾಸ್ಸಂ ದಾಸಪೋರಿಸಂ।
Purisāti tayo purisā – bhatakā, kammakarā, upajīvinoti – gavāssaṃ dāsaporisaṃ.
ಥಿಯೋ ಬನ್ಧೂ ಪುಥು ಕಾಮೇತಿ। ಥಿಯೋತಿ ಇತ್ಥಿಪರಿಗ್ಗಹೋ ವುಚ್ಚತಿ। ಬನ್ಧೂತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಬನ್ಧೂ – ಞಾತಿಬನ್ಧವಾಪಿ ಬನ್ಧು, ಗೋತ್ತಬನ್ಧವಾಪಿ ಬನ್ಧು, ಮನ್ತಬನ್ಧವಾಪಿ ಬನ್ಧು, ಸಿಪ್ಪಬನ್ಧವಾಪಿ ಬನ್ಧು। ಪುಥು ಕಾಮೇತಿ ಬಹೂ ಕಾಮೇ। ಏತೇ ಪುಥು ಕಾಮಾ ಮನಾಪಿಕಾ ರೂಪಾ…ಪೇ॰… ಮನಾಪಿಕಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾತಿ – ಥಿಯೋ ಬನ್ಧೂ ಪುಥು ಕಾಮೇ।
Thiyo bandhū puthu kāmeti. Thiyoti itthipariggaho vuccati. Bandhūti cattāro bandhū – ñātibandhavāpi bandhu, gottabandhavāpi bandhu, mantabandhavāpi bandhu, sippabandhavāpi bandhu. Puthu kāmeti bahū kāme. Ete puthu kāmā manāpikā rūpā…pe… manāpikā phoṭṭhabbāti – thiyo bandhū puthu kāme.
ಯೋ ನರೋ ಅನುಗಿಜ್ಝತೀತಿ। ಯೋತಿ ಯೋ ಯಾದಿಸೋ ಯಥಾಯುತ್ತೋ ಯಥಾವಿಹಿತೋ ಯಥಾಪಕಾರೋ ಯಂಠಾನಪ್ಪತ್ತೋ ಯಂಧಮ್ಮಸಮನ್ನಾಗತೋ ಖತ್ತಿಯೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ವೇಸ್ಸೋ ವಾ ಸುದ್ದೋ ವಾ ಗಹಟ್ಠೋ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಪ್ವಾ ದೇವೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸೋ ವಾ। ನರೋತಿ ಸತ್ತೋ ನರೋ ಮಾನವೋ ಪೋಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಜೀವೋ ಜಾಗು ಜನ್ತು ಇನ್ದಗು ಮನುಜೋ। ಅನುಗಿಜ್ಝತೀತಿ ಕಿಲೇಸಕಾಮೇನ ವತ್ಥುಕಾಮೇಸು ಗಿಜ್ಝತಿ ಅನುಗಿಜ್ಝತಿ ಪಲಿಗಿಜ್ಝತಿ ಪಲಿಬಜ್ಝತೀತಿ – ಯೋ ನರೋ ಅನುಗಿಜ್ಝತಿ।
Yo naro anugijjhatīti. Yoti yo yādiso yathāyutto yathāvihito yathāpakāro yaṃṭhānappatto yaṃdhammasamannāgato khattiyo vā brāhmaṇo vā vesso vā suddo vā gahaṭṭho vā pabbajito pvā devo vā manusso vā. Naroti satto naro mānavo poso puggalo jīvo jāgu jantu indagu manujo. Anugijjhatīti kilesakāmena vatthukāmesu gijjhati anugijjhati paligijjhati palibajjhatīti – yo naro anugijjhati.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಖೇತ್ತಂ ವತ್ಥುಂ ಹಿರಞ್ಞಂ ವಾ, ಗವಾಸ್ಸಂ ದಾಸಪೋರಿಸಂ।
‘‘Khettaṃ vatthuṃ hiraññaṃ vā, gavāssaṃ dāsaporisaṃ;
ಥಿಯೋ ಬನ್ಧೂ ಪುಥು ಕಾಮೇ, ಯೋ ನರೋ ಅನುಗಿಜ್ಝತೀ’’ತಿ॥
Thiyo bandhū puthu kāme, yo naro anugijjhatī’’ti.
೫.
5.
ಅಬಲಾ ನಂ ಬಲೀಯನ್ತಿ, ಮದ್ದನ್ತೇ ನಂ ಪರಿಸ್ಸಯಾ।
Abalā naṃ balīyanti, maddante naṃ parissayā;
ತತೋ ನಂ ದುಕ್ಖಮನ್ವೇತಿ, ನಾವಂ ಭಿನ್ನಮಿವೋದಕಂ॥
Tato naṃ dukkhamanveti, nāvaṃ bhinnamivodakaṃ.
ಅಬಲಾ ನಂ ಬಲೀಯನ್ತೀತಿ। ಅಬಲಾತಿ ಅಬಲಾ ಕಿಲೇಸಾ ದುಬ್ಬಲಾ ಅಪ್ಪಬಲಾ ಅಪ್ಪಥಾಮಕಾ ಹೀನಾ ನಿಹೀನಾ ( ) 29 ಓಮಕಾ ಲಾಮಕಾ ಛತುಕ್ಕಾ ಪರಿತ್ತಾ। ತೇ ಕಿಲೇಸಾ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಹನ್ತಿ ಪರಿಸಹನ್ತಿ ಅಭಿಭವನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತಿ ಪರಿಯಾದಿಯನ್ತಿ ಮದ್ದನ್ತೀತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಅಬಲಾ ನಂ ಬಲೀಯನ್ತಿ। ಅಥ ವಾ, ಅಬಲಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ದುಬ್ಬಲಂ ಅಪ್ಪಬಲಂ ಅಪ್ಪಥಾಮಕಂ ಹೀನಂ ನಿಹೀನಂ ಓಮಕಂ ಲಾಮಕಂ ಛತುಕ್ಕಂ ಪರಿತ್ತಂ, ಯಸ್ಸ ನತ್ಥಿ ಸದ್ಧಾಬಲಂ ವೀರಿಯಬಲಂ ಸತಿಬಲಂ ಸಮಾಧಿಬಲಂ ಪಞ್ಞಾಬಲಂ ಹಿರಿಬಲಂ ಓತ್ತಪ್ಪಬಲಂ । ತೇ ಕಿಲೇಸಾ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಹನ್ತಿ ಪರಿಸಹನ್ತಿ ಅಭಿಭವನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತಿ ಪರಿಯಾದಿಯನ್ತಿ ಮದ್ದನ್ತೀತಿ – ಏವಮ್ಪಿ ಅಬಲಾ ನಂ ಬಲೀಯನ್ತೀತಿ।
Abalā naṃ balīyantīti. Abalāti abalā kilesā dubbalā appabalā appathāmakā hīnā nihīnā ( ) 30 omakā lāmakā chatukkā parittā. Te kilesā taṃ puggalaṃ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyādiyanti maddantīti, evampi abalā naṃ balīyanti. Atha vā, abalaṃ puggalaṃ dubbalaṃ appabalaṃ appathāmakaṃ hīnaṃ nihīnaṃ omakaṃ lāmakaṃ chatukkaṃ parittaṃ, yassa natthi saddhābalaṃ vīriyabalaṃ satibalaṃ samādhibalaṃ paññābalaṃ hiribalaṃ ottappabalaṃ . Te kilesā taṃ puggalaṃ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyādiyanti maddantīti – evampi abalā naṃ balīyantīti.
ಮದ್ದನ್ತೇ ನಂ ಪರಿಸ್ಸಯಾತಿ। ದ್ವೇ ಪರಿಸ್ಸಯಾ – ಪಾಕಟಪರಿಸ್ಸಯಾ ಚ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿಸ್ಸಯಾ ಚ। ಕತಮೇ ಪಾಕಟಪರಿಸ್ಸಯಾ? ಸೀಹಾ ಬ್ಯಗ್ಘಾ ದೀಪೀ ಅಚ್ಛಾ ತರಚ್ಛಾ ಕೋಕಾ ಮಹಿಂಸಾ 31 ಹತ್ಥೀ ಅಹಿವಿಚ್ಛಿಕಾ ಸತಪದೀ, ಚೋರಾ ವಾ ಅಸ್ಸು ಮಾನವಾ ವಾ ಕತಕಮ್ಮಾ ವಾ ಅಕತಕಮ್ಮಾ ವಾ, ಚಕ್ಖುರೋಗೋ ಸೋತರೋಗೋ ಘಾನರೋಗೋ ಜಿವ್ಹಾರೋಗೋ ಕಾಯರೋಗೋ ಸೀಸರೋಗೋ ಕಣ್ಣರೋಗೋ ಮುಖರೋಗೋ ದನ್ತರೋಗೋ, ಕಾಸೋ ಸಾಸೋ ಪಿನಾಸೋ ಡಾಹೋ ಜರೋ, ಕುಚ್ಛಿರೋಗೋ ಮುಚ್ಛಾ ಪಕ್ಖನ್ದಿಕಾ ಸೂಲಾ ವಿಸೂಚಿಕಾ, ಕುಟ್ಠಂ ಗಣ್ಡೋ ಕಿಲಾಸೋ ಸೋಸೋ ಅಪಮಾರೋ, ದದ್ದು ಕಣ್ಡು ಕಚ್ಛು ರಖಸಾ 32 ವಿತಚ್ಛಿಕಾ ಲೋಹಿತಪಿತ್ತಂ, ಮಧುಮೇಹೋ ಅಂಸಾ ಪಿಳಕಾ ಭಗನ್ದಲಾ, ಪಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಆಬಾಧಾ ಸೇಮ್ಹಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಆಬಾಧಾ ವಾತಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಆಬಾಧಾ ಸನ್ನಿಪಾತಿಕಾ ಆಬಾಧಾ ಉತುಪರಿಣಾಮಜಾ ಆಬಾಧಾ ವಿಸಮಪರಿಹಾರಜಾ ಆಬಾಧಾ, ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ಆಬಾಧಾ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಜಾ ಆಬಾಧಾ, ಸೀತಂ ಉಣ್ಹಂ ಜಿಘಚ್ಛಾ ಪಿಪಾಸಾ ಉಚ್ಚಾರೋ ಪಸ್ಸಾವೋ ಡಂಸಮಕಸವಾತಾತಪಸರೀಸಪಸಮ್ಫಸ್ಸಾ ಇತಿ ವಾ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಪಾಕಟಪರಿಸ್ಸಯಾ।
Maddante naṃ parissayāti. Dve parissayā – pākaṭaparissayā ca paṭicchannaparissayā ca. Katame pākaṭaparissayā? Sīhā byagghā dīpī acchā taracchā kokā mahiṃsā 33 hatthī ahivicchikā satapadī, corā vā assu mānavā vā katakammā vā akatakammā vā, cakkhurogo sotarogo ghānarogo jivhārogo kāyarogo sīsarogo kaṇṇarogo mukharogo dantarogo, kāso sāso pināso ḍāho jaro, kucchirogo mucchā pakkhandikā sūlā visūcikā, kuṭṭhaṃ gaṇḍo kilāso soso apamāro, daddu kaṇḍu kacchu rakhasā 34 vitacchikā lohitapittaṃ, madhumeho aṃsā piḷakā bhagandalā, pittasamuṭṭhānā ābādhā semhasamuṭṭhānā ābādhā vātasamuṭṭhānā ābādhā sannipātikā ābādhā utupariṇāmajā ābādhā visamaparihārajā ābādhā, opakkamikā ābādhā kammavipākajā ābādhā, sītaṃ uṇhaṃ jighacchā pipāsā uccāro passāvo ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassā iti vā – ime vuccanti pākaṭaparissayā.
ಕತಮೇ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿಸ್ಸಯಾ? ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ ವಚೀದುಚ್ಚರಿತಂ ಮನೋದುಚ್ಚರಿತಂ , ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಂ ಬ್ಯಾಪಾದನೀವರಣಂ ಥಿನಮಿದ್ಧನೀವರಣಂ ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚನೀವರಣಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾನೀವರಣಂ, ರಾಗೋ ದೋಸೋ ಮೋಹೋ ಕೋಧೋ ಉಪನಾಹೋ ಮಕ್ಖೋ ಪಳಾಸೋ ಇಸ್ಸಾ ಮಚ್ಛರಿಯಂ, ಮಾಯಾ ಸಾಠೇಯ್ಯಂ ಥಮ್ಭೋ ಸಾರಮ್ಭೋ ಮಾನೋ ಅತಿಮಾನೋ ಮದೋ ಪಮಾದೋ, ಸಬ್ಬೇ ಕಿಲೇಸಾ ಸಬ್ಬೇ ದುಚ್ಚರಿತಾ ಸಬ್ಬೇ ದರಥಾ ಸಬ್ಬೇ ಪರಿಳಾಹಾ ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ತಾಪಾ ಸಬ್ಬಾಕುಸಲಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾ – ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿಸ್ಸಯಾ।
Katame paṭicchannaparissayā? Kāyaduccaritaṃ vacīduccaritaṃ manoduccaritaṃ , kāmacchandanīvaraṇaṃ byāpādanīvaraṇaṃ thinamiddhanīvaraṇaṃ uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ vicikicchānīvaraṇaṃ, rāgo doso moho kodho upanāho makkho paḷāso issā macchariyaṃ, māyā sāṭheyyaṃ thambho sārambho māno atimāno mado pamādo, sabbe kilesā sabbe duccaritā sabbe darathā sabbe pariḷāhā sabbe santāpā sabbākusalābhisaṅkhārā – ime vuccanti paṭicchannaparissayā.
ಪರಿಸ್ಸಯಾತಿ ಕೇನಟ್ಠೇನ ಪರಿಸ್ಸಯಾ? ಪರಿಸಹನ್ತೀತಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾ, ಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾ, ತತ್ರಾಸಯಾತಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾ। ಕಥಂ ಪರಿಸಹನ್ತೀತಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾ? ತೇ ಪರಿಸ್ಸಯಾ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಹನ್ತಿ ಪರಿಸಹನ್ತಿ ಅಭಿಭವನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತಿ ಪರಿಯಾದಿಯನ್ತಿ ಮದ್ದನ್ತಿ। ಏವಂ ಪರಿಸಹನ್ತೀತಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾ। ಕಥಂ ಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾ? ತೇ ಪರಿಸ್ಸಯಾ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯ ಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ। ಕತಮೇಸಂ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ? ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪದಾಯ ಅನುಲೋಮಪಟಿಪದಾಯ ಅಪಚ್ಚನೀಕಪಟಿಪದಾಯ ಅವಿರುದ್ಧಪಟಿಪದಾಯ ಅನ್ವತ್ಥಪಟಿಪದಾಯ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪಟಿಪದಾಯ, ಸೀಲೇಸು ಪರಿಪೂರಿಕಾರಿತಾಯ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರತಾಯ ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಞ್ಞುತಾಯ, ಜಾಗರಿಯಾನುಯೋಗಸ್ಸ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞಸ್ಸ, ಚತುನ್ನಂ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾನಂ ಭಾವನಾನುಯೋಗಸ್ಸ ಚತುನ್ನಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾನಂ ಭಾವನಾನುಯೋಗಸ್ಸ ಚತುನ್ನಂ ಇದ್ಧಿಪಾದಾನಂ ಭಾವನಾನುಯೋಗಸ್ಸ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಭಾವನಾನುಯೋಗಸ್ಸ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಬಲಾನಂ ಭಾವನಾನುಯೋಗಸ್ಸ, ಸತ್ತನ್ನಂ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾನಂ ಭಾವನಾನುಯೋಗಸ್ಸ ಅರಿಯಸ್ಸ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಸ್ಸ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಭಾವನಾನುಯೋಗಸ್ಸ – ಇಮೇಸಂ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯ ಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ। ಏವಂ ಪರಿಹಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ – ಪರಿಸ್ಸಯಾ।
Parissayāti kenaṭṭhena parissayā? Parisahantīti parissayā, parihānāya saṃvattantīti parissayā, tatrāsayāti parissayā. Kathaṃ parisahantīti parissayā? Te parissayā taṃ puggalaṃ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyādiyanti maddanti. Evaṃ parisahantīti parissayā. Kathaṃ parihānāya saṃvattantīti parissayā? Te parissayā kusalānaṃ dhammānaṃ antarāyāya parihānāya saṃvattanti. Katamesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ? Sammāpaṭipadāya anulomapaṭipadāya apaccanīkapaṭipadāya aviruddhapaṭipadāya anvatthapaṭipadāya dhammānudhammapaṭipadāya, sīlesu paripūrikāritāya indriyesu guttadvāratāya bhojane mattaññutāya, jāgariyānuyogassa satisampajaññassa, catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ bhāvanānuyogassa catunnaṃ sammappadhānānaṃ bhāvanānuyogassa catunnaṃ iddhipādānaṃ bhāvanānuyogassa, pañcannaṃ indriyānaṃ bhāvanānuyogassa pañcannaṃ balānaṃ bhāvanānuyogassa, sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ bhāvanānuyogassa ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa bhāvanānuyogassa – imesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ antarāyāya parihānāya saṃvattanti. Evaṃ parihānāya saṃvattantīti – parissayā.
ಕಥಂ ತತ್ರಾಸಯಾತಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾ? ತತ್ಥೇತೇ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಅತ್ತಭಾವಸನ್ನಿಸ್ಸಯಾ। ಯಥಾ ಬಿಲೇ ಬಿಲಾಸಯಾ ಪಾಣಾ ಸಯನ್ತಿ, ದಕೇ ದಕಾಸಯಾ ಪಾಣಾ ಸಯನ್ತಿ, ವನೇ ವನಾಸಯಾ ಪಾಣಾ ಸಯನ್ತಿ, ರುಕ್ಖೇ ರುಕ್ಖಾಸಯಾ ಪಾಣಾ ಸಯನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ತತ್ಥೇತೇ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಅತ್ತಭಾವಸನ್ನಿಸ್ಸಯಾ। ಏವಮ್ಪಿ ತತ್ರಾಸಯಾತಿ – ಪರಿಸ್ಸಯಾ।
Kathaṃ tatrāsayāti parissayā? Tatthete pāpakā akusalā dhammā uppajjanti attabhāvasannissayā. Yathā bile bilāsayā pāṇā sayanti, dake dakāsayā pāṇā sayanti, vane vanāsayā pāṇā sayanti, rukkhe rukkhāsayā pāṇā sayanti, evameva tatthete pāpakā akusalā dhammā uppajjanti attabhāvasannissayā. Evampi tatrāsayāti – parissayā.
ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ –
Vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘‘ಸಾನ್ತೇವಾಸಿಕೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಾಚರಿಯಕೋ ದುಕ್ಖಂ ನ ಫಾಸು ವಿಹರತಿ। ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಾನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಸಾಚರಿಯಕೋ ದುಕ್ಖಂ ನ ಫಾಸು ವಿಹರತಿ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಯೇ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಸಞ್ಞೋಜನಿಯಾ, ತ್ಯಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ವಸನ್ತಿ ಅನ್ವಾಸವನ್ತಿ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾತಿ – ತಸ್ಮಾ ಸಾನ್ತೇವಾಸಿಕೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೇ ನಂ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ ನಂ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾತಿ – ತಸ್ಮಾ ಸಾಚರಿಯಕೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
‘‘Sāntevāsiko, bhikkhave, bhikkhu sācariyako dukkhaṃ na phāsu viharati. Kathañca, bhikkhave, bhikkhu sāntevāsiko sācariyako dukkhaṃ na phāsu viharati? Idha, bhikkhave, bhikkhuno cakkhunā rūpaṃ disvā uppajjanti ye pāpakā akusalā dhammā sarasaṅkappā saññojaniyā, tyassa anto vasanti anvāsavanti pāpakā akusalā dhammāti – tasmā sāntevāsikoti vuccati. Te naṃ samudācaranti. Samudācaranti naṃ pāpakā akusalā dhammāti – tasmā sācariyakoti vuccati.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ, ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ಘಾಯಿತ್ವಾ, ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ಸಾಯಿತ್ವಾ, ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಫುಸಿತ್ವಾ, ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ವಿಞ್ಞಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಯೇ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಸಞ್ಞೋಜನಿಯಾ, ತ್ಯಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ವಸನ್ತಿ ಅನ್ವಾಸವನ್ತಿ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾತಿ – ತಸ್ಮಾ ಸಾನ್ತೇವಾಸಿಕೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೇ ನಂ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ ನಂ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾತಿ – ತಸ್ಮಾ ಸಾಚರಿಯಕೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಾನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಸಾಚರಿಯಕೋ ದುಕ್ಖಂ ನ ಫಾಸು ವಿಹರತೀ’’ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ತತ್ರಾಸಯಾತಿ – ಪರಿಸ್ಸಯಾ।
‘‘Puna caparaṃ , bhikkhave, bhikkhuno sotena saddaṃ sutvā, ghānena gandhaṃ ghāyitvā, jivhāya rasaṃ sāyitvā, kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā, manasā dhammaṃ viññāya uppajjanti ye pāpakā akusalā dhammā sarasaṅkappā saññojaniyā, tyassa anto vasanti anvāsavanti pāpakā akusalā dhammāti – tasmā sāntevāsikoti vuccati. Te naṃ samudācaranti. Samudācaranti naṃ pāpakā akusalā dhammāti – tasmā sācariyakoti vuccati. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu sāntevāsiko sācariyako dukkhaṃ na phāsu viharatī’’ti. Evampi tatrāsayāti – parissayā.
ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ –
Vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘‘ತಯೋಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನ್ತರಾಮಲಾ – ಅನ್ತರಾಅಮಿತ್ತಾ ಅನ್ತರಾಸಪತ್ತಾ ಅನ್ತರಾವಧಕಾ ಅನ್ತರಾಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ। ಕತಮೇ ತಯೋ? ಲೋಭೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನ್ತರಾಮಲಂ 35 ಅನ್ತರಾಅಮಿತ್ತೋ ಅನ್ತರಾಸಪತ್ತೋ ಅನ್ತರಾವಧಕೋ ಅನ್ತರಾಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೋ। ದೋಸೋ…ಪೇ॰… ಮೋಹೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನ್ತರಾಮಲಂ ಅನ್ತರಾಅಮಿತ್ತೋ ಅನ್ತರಾಸಪತ್ತೋ ಅನ್ತರಾವಧಕೋ ಅನ್ತರಾಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೋ। ಇಮೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಯೋ ಅನ್ತರಾಮಲಾ – ಅನ್ತರಾಅಮಿತ್ತಾ ಅನ್ತರಾಸಪತ್ತಾ ಅನ್ತರಾವಧಕಾ ಅನ್ತರಾಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ।
‘‘Tayome, bhikkhave, antarāmalā – antarāamittā antarāsapattā antarāvadhakā antarāpaccatthikā. Katame tayo? Lobho, bhikkhave, antarāmalaṃ 36 antarāamitto antarāsapatto antarāvadhako antarāpaccatthiko. Doso…pe… moho, bhikkhave, antarāmalaṃ antarāamitto antarāsapatto antarāvadhako antarāpaccatthiko. Ime kho, bhikkhave, tayo antarāmalā – antarāamittā antarāsapattā antarāvadhakā antarāpaccatthikā.
‘‘ಅನತ್ಥಜನನೋ ಲೋಭೋ, ಲೋಭೋ ಚಿತ್ತಪ್ಪಕೋಪನೋ।
‘‘Anatthajanano lobho, lobho cittappakopano;
ಭಯಮನ್ತರತೋ ಜಾತಂ, ತಂ ಜನೋ ನಾವಬುಜ್ಝತಿ॥
Bhayamantarato jātaṃ, taṃ jano nāvabujjhati.
‘‘ಲುದ್ಧೋ ಅತ್ಥಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಲುದ್ಧೋ ಧಮ್ಮಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ।
‘‘Luddho atthaṃ na jānāti, luddho dhammaṃ na passati;
‘‘ಅನತ್ಥಜನನೋ ದೋಸೋ, ದೋಸೋ ಚಿತ್ತಪ್ಪಕೋಪನೋ।
‘‘Anatthajanano doso, doso cittappakopano;
ಭಯಮನ್ತರತೋ ಜಾತಂ, ತಂ ಜನೋ ನಾವಬುಜ್ಝತಿ॥
Bhayamantarato jātaṃ, taṃ jano nāvabujjhati.
‘‘ಕುದ್ಧೋ ಅತ್ಥಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಕುದ್ಧೋ ಧಮ್ಮಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ।
‘‘Kuddho atthaṃ na jānāti, kuddho dhammaṃ na passati;
ಅನ್ಧನ್ತಮಂ ತದಾ ಹೋತಿ, ಯಂ ದೋಸೋ ಸಹತೇ ನರಂ॥
Andhantamaṃ tadā hoti, yaṃ doso sahate naraṃ.
‘‘ಅನತ್ಥಜನನೋ ಮೋಹೋ, ಮೋಹೋ ಚಿತ್ತಪ್ಪಕೋಪನೋ।
‘‘Anatthajanano moho, moho cittappakopano;
ಭಯಮನ್ತರತೋ ಜಾತಂ, ತಂ ಜನೋ ನಾವಬುಜ್ಝತಿ॥
Bhayamantarato jātaṃ, taṃ jano nāvabujjhati.
‘‘ಮೂಳ್ಹೋ ಅತ್ಥಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಮೂಳ್ಹೋ ಧಮ್ಮಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ।
‘‘Mūḷho atthaṃ na jānāti, mūḷho dhammaṃ na passati;
ಅನ್ಧನ್ತಮಂ ತದಾ ಹೋತಿ, ಯಂ ಮೋಹೋ ಸಹತೇ ನರ’’ನ್ತಿ॥
Andhantamaṃ tadā hoti, yaṃ moho sahate nara’’nti.
ಏವಮ್ಪಿ ತತ್ರಾಸಯಾತಿ – ಪರಿಸ್ಸಯಾ।
Evampi tatrāsayāti – parissayā.
ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಹೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ತಯೋ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುರಿಸಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಅಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ। ಕತಮೇ ತಯೋ? ಲೋಭೋ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುರಿಸಸ್ಸ ಧಮ್ಮೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಅಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ। ದೋಸೋ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ…ಪೇ॰… ಮೋಹೋ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಪುರಿಸಸ್ಸ ಧಮ್ಮೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಅಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ। ಇಮೇ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ತಯೋ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಅಫಾಸುವಿಹಾರಾಯ।
Vuttampi hetaṃ bhagavatā – ‘‘tayo kho, mahārāja, purisassa dhammā ajjhattaṃ uppajjamānā uppajjanti, ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya. Katame tayo? Lobho kho, mahārāja, purisassa dhammo ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati, ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya. Doso kho, mahārāja…pe… moho kho, mahārāja, purisassa dhammo ajjhattaṃ uppajjamāno uppajjati, ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya. Ime kho, mahārāja, tayo purisassa dhammā ajjhattaṃ uppajjamānā uppajjanti, ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya.
‘‘ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಚ ಮೋಹೋ ಚ, ಪುರಿಸಂ ಪಾಪಚೇತಸಂ।
‘‘Lobho doso ca moho ca, purisaṃ pāpacetasaṃ;
ಹಿಂಸನ್ತಿ ಅತ್ತಸಮ್ಭೂತಾ, ತಚಸಾರಂವ ಸಮ್ಫಲ’’ನ್ತಿ॥
Hiṃsanti attasambhūtā, tacasāraṃva samphala’’nti.
ಏವಮ್ಪಿ ತತ್ರಾಸಯಾತಿ – ಪರಿಸ್ಸಯಾ।
Evampi tatrāsayāti – parissayā.
ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ ಭಗವತಾ –
Vuttampi cetaṃ bhagavatā –
‘‘ರಾಗೋ ಚ ದೋಸೋ ಚ ಇತೋನಿದಾನಾ, ಅರತಿ ರತಿ ಲೋಮಹಂಸೋ ಇತೋಜಾ।
‘‘Rāgo ca doso ca itonidānā, arati rati lomahaṃso itojā;
ಇತೋ ಸಮುಟ್ಠಾಯ ಮನೋವಿತಕ್ಕಾ, ಕುಮಾರಕಾ ಧಙ್ಕಮಿವೋಸ್ಸಜನ್ತೀ’’ತಿ 39॥
Ito samuṭṭhāya manovitakkā, kumārakā dhaṅkamivossajantī’’ti 40.
ಏವಮ್ಪಿ ತತ್ರಾಸಯಾತಿ – ಪರಿಸ್ಸಯಾ। ಮದ್ದನ್ತೇ ನಂ ಪರಿಸ್ಸಯಾತಿ। ತೇ ಪರಿಸ್ಸಯಾ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಹನ್ತಿ ಪರಿಸಹನ್ತಿ ಅಭಿಭವನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತಿ ಪರಿಯಾದಿಯನ್ತಿ ಮದ್ದನ್ತೀತಿ – ಮದ್ದನ್ತೇ ನಂ ಪರಿಸ್ಸಯಾ।
Evampi tatrāsayāti – parissayā. Maddante naṃ parissayāti. Te parissayā taṃ puggalaṃ sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyādiyanti maddantīti – maddante naṃ parissayā.
ತತೋ ನಂ ದುಕ್ಖಮನ್ವೇತೀತಿ। ತತೋತಿ ತತೋ ತತೋ ಪರಿಸ್ಸಯತೋ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತಿ, ಜಾತಿದುಕ್ಖಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತಿ, ಜರಾದುಕ್ಖಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತಿ, ಬ್ಯಾಧಿದುಕ್ಖಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತಿ, ಮರಣದುಕ್ಖಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತಿ, ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸದುಕ್ಖಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತಿ, ನೇರಯಿಕಂ ದುಕ್ಖಂ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಕಂ ದುಕ್ಖಂ, ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಿಕಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತಿ, ಮಾನುಸಿಕಂ ದುಕ್ಖಂ… ಗಬ್ಭೋಕ್ಕನ್ತಿಮೂಲಕಂ ದುಕ್ಖಂ… ಗಬ್ಭೇ ಠಿತಿಮೂಲಕಂ ದುಕ್ಖಂ… ಗಬ್ಭಾ ವುಟ್ಠಾನಮೂಲಕಂ ದುಕ್ಖಂ… ಜಾತಸ್ಸೂಪನಿಬನ್ಧಕಂ ದುಕ್ಖಂ… ಜಾತಸ್ಸ ಪರಾಧೇಯ್ಯಕಂ ದುಕ್ಖಂ… ಅತ್ತೂಪಕ್ಕಮಂ ದುಕ್ಖಂ… ಪರೂಪಕ್ಕಮಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತಿ, ದುಕ್ಖದುಕ್ಖಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತಿ, ಸಙ್ಖಾರದುಕ್ಖಂ… ವಿಪರಿಣಾಮದುಕ್ಖಂ … ಚಕ್ಖುರೋಗೋ ಸೋತರೋಗೋ ಘಾನರೋಗೋ ಜಿವ್ಹಾರೋಗೋ ಕಾಯರೋಗೋ ಸೀಸರೋಗೋ ಕಣ್ಣರೋಗೋ ಮುಖರೋಗೋ ದನ್ತರೋಗೋ, ಕಾಸೋ ಸಾಸೋ ಪಿನಾಸೋ ಡಾಹೋ ಜರೋ, ಕುಚ್ಛಿರೋಗೋ ಮುಚ್ಛಾ ಪಕ್ಖನ್ದಿಕಾ ಸೂಲಾ ವಿಸೂಚಿಕಾ, ಕುಟ್ಠಂ ಗಣ್ಡೋ ಕಿಲಾಸೋ ಸೋಸೋ ಅಪಮಾರೋ, ದದ್ದು ಕಣ್ಡು ಕಚ್ಛು ರಖಸಾ ವಿತಚ್ಛಿಕಾ ಲೋಹಿತಪಿತ್ತಂ, ಮಧುಮೇಹೋ ಅಂಸಾ ಪಿಳಕಾ ಭಗನ್ದಲಾ ಪಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಆಬಾಧಾ ಸೇಮ್ಹಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಆಬಾಧಾ ವಾತಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಆಬಾಧಾ ಸನ್ನಿಪಾತಿಕಾ ಆಬಾಧಾ ಉತುಪರಿಣಾಮಜಾ ಆಬಾಧಾ ವಿಸಮಪರಿಹಾರಜಾ ಆಬಾಧಾ, ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ಆಬಾಧಾ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಜಾ ಆಬಾಧಾ, ಸೀತಂ ಉಣ್ಹಂ ಜಿಘಚ್ಛಾ ಪಿಪಾಸಾ ಉಚ್ಚಾರೋ ಪಸ್ಸಾವೋ ಡಂಸಮಕಸವಾತಾತಪಸರೀಸಪಸಮ್ಫಸ್ಸದುಕ್ಖಂ… ಮಾತುಮರಣಂ ದುಕ್ಖಂ… ಪಿತುಮರಣಂ ದುಕ್ಖಂ… ಭಾತುಮರಣಂ ದುಕ್ಖಂ… ಭಗಿನಿಮರಣಂ ದುಕ್ಖಂ… ಪುತ್ತಮರಣಂ ದುಕ್ಖಂ… ಧೀತುಮರಣಂ ದುಕ್ಖಂ … ಞಾತಿಬ್ಯಸನಂ ದುಕ್ಖಂ… ಭೋಗಬ್ಯಸನಂ ದುಕ್ಖಂ… ರೋಗಬ್ಯಸನಂ ದುಕ್ಖಂ… ಸೀಲಬ್ಯಸನಂ ದುಕ್ಖಂ… ದಿಟ್ಠಿಬ್ಯಸನಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತೀತಿ – ತತೋ ನಂ ದುಕ್ಖಮನ್ವೇತಿ।
Tatonaṃ dukkhamanvetīti. Tatoti tato tato parissayato taṃ puggalaṃ dukkhaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hoti, jātidukkhaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hoti, jarādukkhaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hoti, byādhidukkhaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hoti, maraṇadukkhaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hoti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadukkhaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hoti, nerayikaṃ dukkhaṃ, tiracchānayonikaṃ dukkhaṃ, pettivisayikaṃ dukkhaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hoti, mānusikaṃ dukkhaṃ… gabbhokkantimūlakaṃ dukkhaṃ… gabbhe ṭhitimūlakaṃ dukkhaṃ… gabbhā vuṭṭhānamūlakaṃ dukkhaṃ… jātassūpanibandhakaṃ dukkhaṃ… jātassa parādheyyakaṃ dukkhaṃ… attūpakkamaṃ dukkhaṃ… parūpakkamaṃ dukkhaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hoti, dukkhadukkhaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hoti, saṅkhāradukkhaṃ… vipariṇāmadukkhaṃ … cakkhurogo sotarogo ghānarogo jivhārogo kāyarogo sīsarogo kaṇṇarogo mukharogo dantarogo, kāso sāso pināso ḍāho jaro, kucchirogo mucchā pakkhandikā sūlā visūcikā, kuṭṭhaṃ gaṇḍo kilāso soso apamāro, daddu kaṇḍu kacchu rakhasā vitacchikā lohitapittaṃ, madhumeho aṃsā piḷakā bhagandalā pittasamuṭṭhānā ābādhā semhasamuṭṭhānā ābādhā vātasamuṭṭhānā ābādhā sannipātikā ābādhā utupariṇāmajā ābādhā visamaparihārajā ābādhā, opakkamikā ābādhā kammavipākajā ābādhā, sītaṃ uṇhaṃ jighacchā pipāsā uccāro passāvo ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassadukkhaṃ… mātumaraṇaṃ dukkhaṃ… pitumaraṇaṃ dukkhaṃ… bhātumaraṇaṃ dukkhaṃ… bhaginimaraṇaṃ dukkhaṃ… puttamaraṇaṃ dukkhaṃ… dhītumaraṇaṃ dukkhaṃ … ñātibyasanaṃ dukkhaṃ… bhogabyasanaṃ dukkhaṃ… rogabyasanaṃ dukkhaṃ… sīlabyasanaṃ dukkhaṃ… diṭṭhibyasanaṃ dukkhaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hotīti – tato naṃ dukkhamanveti.
ನಾವಂ ಭಿನ್ನಮಿವೋದಕನ್ತಿ। ಯಥಾ ಭಿನ್ನಂ ನಾವಂ ದಕಮೇಸಿಂ 41 ತತೋ ತತೋ ಉದಕಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತಿ, ಪುರತೋಪಿ ಉದಕಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತಿ, ಪಚ್ಛತೋಪಿ… ಹೇಟ್ಠತೋಪಿ… ಪಸ್ಸತೋಪಿ ಉದಕಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತಿ; ಏವಮೇವ ತತೋ ತತೋ ಪರಿಸ್ಸಯತೋ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತಿ, ಜಾತಿದುಕ್ಖಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ದಿಟ್ಠಿಬ್ಯಸನಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಂ ಹೋತೀತಿ – ನಾವಂ ಭಿನ್ನಮಿವೋದಕಂ।
Nāvaṃ bhinnamivodakanti. Yathā bhinnaṃ nāvaṃ dakamesiṃ 42 tato tato udakaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hoti, puratopi udakaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hoti, pacchatopi… heṭṭhatopi… passatopi udakaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hoti; evameva tato tato parissayato taṃ puggalaṃ dukkhaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hoti, jātidukkhaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hoti…pe… diṭṭhibyasanaṃ dukkhaṃ anveti anugacchati anvāyikaṃ hotīti – nāvaṃ bhinnamivodakaṃ.
ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ಅಬಲಾ ನಂ ಬಲೀಯನ್ತಿ, ಮದ್ದನ್ತೇ ನಂ ಪರಿಸ್ಸಯಾ।
‘‘Abalā naṃ balīyanti, maddante naṃ parissayā;
ತತೋ ನಂ ದುಕ್ಖಮನ್ವೇತಿ, ನಾವಂ ಭಿನ್ನಮಿವೋದಕ’’ನ್ತಿ॥
Tato naṃ dukkhamanveti, nāvaṃ bhinnamivodaka’’nti.
೬.
6.
ತಸ್ಮಾ ಜನ್ತು ಸದಾ ಸತೋ, ಕಾಮಾನಿ ಪರಿವಜ್ಜಯೇ।
Tasmājantu sadā sato, kāmāni parivajjaye;
ತೇ ಪಹಾಯ ತರೇ ಓಘಂ, ನಾವಂ ಸಿತ್ವಾವ ಪಾರಗೂ॥
Te pahāya tare oghaṃ, nāvaṃ sitvāva pāragū.
ತಸ್ಮಾ ಜನ್ತು ಸದಾ ಸತೋತಿ। ತಸ್ಮಾತಿ ತಸ್ಮಾ ತಂಕಾರಣಾ ತಂಹೇತು ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ತಂನಿದಾನಾ ಏತಂ ಆದೀನವಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಕಾಮೇಸೂತಿ – ತಸ್ಮಾ। ಜನ್ತೂತಿ ಸತ್ತೋ ನರೋ ಮಾನವೋ ಪೋಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಜೀವೋ ಜಾಗು ಜನ್ತು ಇನ್ದಗು ಮನುಜೋ। ಸದಾತಿ ಸದಾ ಸಬ್ಬದಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಧುವಕಾಲಂ ಸತತಂ ಸಮಿತಂ ಅಬ್ಬೋಕಿಣ್ಣಂ ಪೋಙ್ಖಾನುಪೋಙ್ಖಂ ಉದಕೂಮಿಕಜಾತಂ ಅವೀಚಿ ಸನ್ತತಿ ಸಹಿತಂ ಫಸ್ಸಿತಂ 43, ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪುರಿಮಯಾಮಂ ಮಜ್ಝಿಮಯಾಮಂ ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮಂ, ಕಾಳೇ ಜುಣ್ಹೇ ವಸ್ಸೇ ಹೇಮನ್ತೇ ಗಿಮ್ಹೇ, ಪುರಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ ಮಜ್ಝಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ ಪಚ್ಛಿಮೇ ವಯೋಖನ್ಧೇ। ಸತೋತಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸತೋ – ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸನಾಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ ಭಾವೇನ್ತೋ ಸತೋ, ವೇದನಾಸು… ಚಿತ್ತೇ… ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸನಾಸತಿಪಟ್ಠಾನಂ ಭಾವೇನ್ತೋ ಸತೋ। ಅಪರೇಹಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸತೋ…ಪೇ॰… ಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ಸತೋತಿ – ತಸ್ಮಾ ಜನ್ತು ಸದಾ ಸತೋ।
Tasmā jantu sadā satoti. Tasmāti tasmā taṃkāraṇā taṃhetu tappaccayā taṃnidānā etaṃ ādīnavaṃ sampassamāno kāmesūti – tasmā. Jantūti satto naro mānavo poso puggalo jīvo jāgu jantu indagu manujo. Sadāti sadā sabbadā sabbakālaṃ niccakālaṃ dhuvakālaṃ satataṃ samitaṃ abbokiṇṇaṃ poṅkhānupoṅkhaṃ udakūmikajātaṃ avīci santati sahitaṃ phassitaṃ 44, purebhattaṃ pacchābhattaṃ purimayāmaṃ majjhimayāmaṃ pacchimayāmaṃ, kāḷe juṇhe vasse hemante gimhe, purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe. Satoti catūhi kāraṇehi sato – kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato, vedanāsu… citte… dhammesu dhammānupassanāsatipaṭṭhānaṃ bhāvento sato. Aparehi catūhi kāraṇehi sato…pe… so vuccati satoti – tasmā jantu sadā sato.
ಕಾಮಾನಿ ಪರಿವಜ್ಜಯೇತಿ। ಕಾಮಾತಿ ಉದ್ದಾನತೋ ದ್ವೇ ಕಾಮಾ – ವತ್ಥುಕಾಮಾ ಚ ಕಿಲೇಸಕಾಮಾ ಚ…ಪೇ॰… ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ವತ್ಥುಕಾಮಾ…ಪೇ॰… ಇಮೇ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಕಿಲೇಸಕಾಮಾ। ಕಾಮಾನಿ ಪರಿವಜ್ಜಯೇತಿ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ – ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ವಾ ಸಮುಚ್ಛೇದತೋ ವಾ। ಕಥಂ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ? ‘‘ಅಟ್ಠಿಕಙ್ಕಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಟ್ಠೇನಾ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ, ‘‘ಮಂಸಪೇಸೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ಬಹುಸಾಧಾರಣಟ್ಠೇನಾ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ, ‘‘ತಿಣುಕ್ಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ಅನುದಹನಟ್ಠೇನಾ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ…ಪೇ॰… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಭಾವೇನ್ತೋ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಏವಂ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ…ಪೇ॰… ಏವಂ ಸಮುಚ್ಛೇದತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿವಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ – ಕಾಮಾನಿ ಪರಿವಜ್ಜಯೇ।
Kāmāni parivajjayeti. Kāmāti uddānato dve kāmā – vatthukāmā ca kilesakāmā ca…pe… ime vuccanti vatthukāmā…pe… ime vuccanti kilesakāmā. Kāmāni parivajjayeti dvīhi kāraṇehi kāme parivajjeyya – vikkhambhanato vā samucchedato vā. Kathaṃ vikkhambhanato kāme parivajjeyya? ‘‘Aṭṭhikaṅkalūpamā kāmā appassādaṭṭhenā’’ti passanto vikkhambhanato kāme parivajjeyya, ‘‘maṃsapesūpamā kāmā bahusādhāraṇaṭṭhenā’’ti passanto vikkhambhanato kāme parivajjeyya, ‘‘tiṇukkūpamā kāmā anudahanaṭṭhenā’’ti passanto vikkhambhanato kāme parivajjeyya…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ bhāvento vikkhambhanato kāme parivajjeyya. Evaṃ vikkhambhanato kāme parivajjeyya…pe… evaṃ samucchedato kāme parivajjeyyāti – kāmāni parivajjaye.
ತೇ ಪಹಾಯ ತರೇ ಓಘನ್ತಿ। ತೇತಿ ವತ್ಥುಕಾಮೇ ಪರಿಜಾನಿತ್ವಾ ಕಿಲೇಸಕಾಮೇ ಪಹಾಯ ಪಜಹಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅನಭಾವಂ ಗಮಿತ್ವಾ; ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಂ ಪಹಾಯ ಪಜಹಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅನಭಾವಂ ಗಮಿತ್ವಾ; ಬ್ಯಾಪಾದನೀವರಣಂ…ಪೇ॰… ಥಿನಮಿದ್ಧನೀವರಣಂ… ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚನೀವರಣಂ… ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾನೀವರಣಂ ಪಹಾಯ ಪಜಹಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅನಭಾವಂ ಗಮಿತ್ವಾ ಕಾಮೋಘಂ ಭವೋಘಂ ದಿಟ್ಠೋಘಂ ಅವಿಜ್ಜೋಘಂ ತರೇಯ್ಯ ಉತ್ತರೇಯ್ಯ ಪತರೇಯ್ಯ ಸಮತಿಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ವೀತಿವತ್ತೇಯ್ಯಾತಿ – ತೇ ಪಹಾಯ ತರೇ ಓಘಂ।
Te pahāya tare oghanti. Teti vatthukāme parijānitvā kilesakāme pahāya pajahitvā vinodetvā byantiṃ karitvā anabhāvaṃ gamitvā; kāmacchandanīvaraṇaṃ pahāya pajahitvā vinodetvā byantiṃ karitvā anabhāvaṃ gamitvā; byāpādanīvaraṇaṃ…pe… thinamiddhanīvaraṇaṃ… uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ… vicikicchānīvaraṇaṃ pahāya pajahitvā vinodetvā byantiṃ karitvā anabhāvaṃ gamitvā kāmoghaṃ bhavoghaṃ diṭṭhoghaṃ avijjoghaṃ tareyya uttareyya patareyya samatikkameyya vītivatteyyāti – te pahāya tare oghaṃ.
ನಾವಂ ಸಿತ್ವಾವ ಪಾರಗೂತಿ। ಯಥಾ ಗರುಕಂ ನಾವಂ ಭಾರಿಕಂ ಉದಕಂ ಸಿತ್ವಾ 45 ಓಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಲಹುಕಾಯ ನಾವಾಯ ಖಿಪ್ಪಂ ಲಹುಂ ಅಪ್ಪಕಸಿರೇನೇವ ಪಾರಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ವತ್ಥುಕಾಮೇ ಪರಿಜಾನಿತ್ವಾ ಕಿಲೇಸಕಾಮೇ ಪಹಾಯ ಪಜಹಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅನಭಾವಂ ಗಮಿತ್ವಾ; ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಂ… ಬ್ಯಾಪಾದನೀವರಣಂ… ಥಿನಮಿದ್ಧನೀವರಣಂ… ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚನೀವರಣಂ… ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾನೀವರಣಂ ಪಹಾಯ ಪಜಹಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅನಭಾವಂ ಗಮಿತ್ವಾ ಖಿಪ್ಪಂ ಲಹುಂ ಅಪ್ಪಕಸಿರೇನೇವ ಪಾರಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಪಾರಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಯೋ ಸೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ । ಪಾರಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾತಿ – ಪಾರಂ ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಪಾರಂ ಫುಸೇಯ್ಯ, ಪಾರಂ ಸಚ್ಛಿಕರೇಯ್ಯ। ಪಾರಗೂತಿ ಯೋಪಿ ಪಾರಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಸೋಪಿ ಪಾರಗೂ; ಯೋಪಿ ಪಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ ಸೋಪಿ ಪಾರಗೂ; ಯೋಪಿ ಪಾರಂ ಗತೋ, ಸೋಪಿ ಪಾರಗೂ।
Nāvaṃsitvāva pāragūti. Yathā garukaṃ nāvaṃ bhārikaṃ udakaṃ sitvā 46 osiñcitvā chaḍḍetvā lahukāya nāvāya khippaṃ lahuṃ appakasireneva pāraṃ gaccheyya; evameva vatthukāme parijānitvā kilesakāme pahāya pajahitvā vinodetvā byantiṃ karitvā anabhāvaṃ gamitvā; kāmacchandanīvaraṇaṃ… byāpādanīvaraṇaṃ… thinamiddhanīvaraṇaṃ… uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ… vicikicchānīvaraṇaṃ pahāya pajahitvā vinodetvā byantiṃ karitvā anabhāvaṃ gamitvā khippaṃ lahuṃ appakasireneva pāraṃ gaccheyya. Pāraṃ vuccati amataṃ nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ . Pāraṃ gaccheyyāti – pāraṃ adhigaccheyya, pāraṃ phuseyya, pāraṃ sacchikareyya. Pāragūti yopi pāraṃ gantukāmo sopi pāragū; yopi pāraṃ gacchati sopi pāragū; yopi pāraṃ gato, sopi pāragū.
ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಹೇತಂ ಭಗವತಾ –
Vuttampi hetaṃ bhagavatā –
ತಿಣ್ಣೋ ಪಾರಙ್ಗತೋ ಥಲೇ ತಿಟ್ಠತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಹತೋ ಏತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಸೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾರಗೂ ಪರಿಞ್ಞಾಪಾರಗೂ ಪಹಾನಪಾರಗೂ ಭಾವನಾಪಾರಗೂ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಪಾರಗೂ ಸಮಾಪತ್ತಿಪಾರಗೂ। ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾರಗೂ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಾನಂ, ಪರಿಞ್ಞಾಪಾರಗೂ ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಾನಂ, ಪಹಾನಪಾರಗೂ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಾನಂ, ಭಾವನಾಪಾರಗೂ ಚತುನ್ನಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗಾನಂ, ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಪಾರಗೂ ನಿರೋಧಸ್ಸ, ಸಮಾಪತ್ತಿಪಾರಗೂ ಸಬ್ಬಸಮಾಪತ್ತೀನಂ। ಸೋ ವಸಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೋ ಅರಿಯಸ್ಮಿಂ ಸೀಲಸ್ಮಿಂ, ವಸಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೋ ಅರಿಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಾಧಿಸ್ಮಿಂ, ವಸಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೋ ಅರಿಯಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ, ವಸಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೋ ಅರಿಯಾಯ ವಿಮುತ್ತಿಯಾ। ಸೋ ಪಾರಂ ಗತೋ ಪಾರಪ್ಪತ್ತೋ ಅನ್ತಗತೋ ಅನ್ತಪ್ಪತ್ತೋ ಕೋಟಿಗತೋ ಕೋಟಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪರಿಯನ್ತಗತೋ ಪರಿಯನ್ತಪ್ಪತ್ತೋ ವೋಸಾನಗತೋ ವೋಸಾನಪ್ಪತ್ತೋ ತಾಣಗತೋ ತಾಣಪ್ಪತ್ತೋ ಲೇಣಗತೋ ಲೇಣಪ್ಪತ್ತೋ ಸರಣಗತೋ ಸರಣಪ್ಪತ್ತೋ ಅಭಯಗತೋ ಅಭಯಪ್ಪತ್ತೋ ಅಚ್ಚುತಗತೋ ಅಚ್ಚುತಪ್ಪತ್ತೋ ಅಮತಗತೋ ಅಮತಪ್ಪತ್ತೋ ನಿಬ್ಬಾನಗತೋ ನಿಬ್ಬಾನಪ್ಪತ್ತೋ। ಸೋ ವುಟ್ಠವಾಸೋ ಚಿಣ್ಣಚರಣೋ ಗತದ್ಧೋ ಗತದಿಸೋ ಗತಕೋಟಿಕೋ ಪಾಲಿತಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೋ ಉತ್ತಮದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತೋ ಭಾವಿತಮಗ್ಗೋ ಪಹೀನಕಿಲೇಸೋ ಪಟಿವಿದ್ಧಾಕುಪ್ಪೋ ಸಚ್ಛಿಕತನಿರೋಧೋ, ದುಕ್ಖಂ ತಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಾತಂ, ಸಮುದಯೋ ಪಹೀನೋ, ಮಗ್ಗೋ ಭಾವಿತೋ, ನಿರೋಧೋ ಸಚ್ಛಿಕತೋ, ಅಭಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾತಂ, ಪರಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಪರಿಞ್ಞಾತಂ, ಪಹಾತಬ್ಬಂ ಪಹೀನಂ, ಭಾವೇತಬ್ಬಂ ಭಾವಿತಂ, ಸಚ್ಛಿಕಾತಬ್ಬಂ ಸಚ್ಛಿಕತಂ।
Tiṇṇo pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇoti. Brāhmaṇoti kho, bhikkhave, arahato etaṃ adhivacanaṃ. So abhiññāpāragū pariññāpāragū pahānapāragū bhāvanāpāragū sacchikiriyāpāragū samāpattipāragū. Abhiññāpāragū sabbadhammānaṃ, pariññāpāragū sabbadukkhānaṃ, pahānapāragū sabbakilesānaṃ, bhāvanāpāragū catunnaṃ ariyamaggānaṃ, sacchikiriyāpāragū nirodhassa, samāpattipāragū sabbasamāpattīnaṃ. So vasippatto pāramippatto ariyasmiṃ sīlasmiṃ, vasippatto pāramippatto ariyasmiṃ samādhismiṃ, vasippatto pāramippatto ariyāya paññāya, vasippatto pāramippatto ariyāya vimuttiyā. So pāraṃ gato pārappatto antagato antappatto koṭigato koṭippatto pariyantagato pariyantappatto vosānagato vosānappatto tāṇagato tāṇappatto leṇagato leṇappatto saraṇagato saraṇappatto abhayagato abhayappatto accutagato accutappatto amatagato amatappatto nibbānagato nibbānappatto. So vuṭṭhavāso ciṇṇacaraṇo gataddho gatadiso gatakoṭiko pālitabrahmacariyo uttamadiṭṭhippatto bhāvitamaggo pahīnakileso paṭividdhākuppo sacchikatanirodho, dukkhaṃ tassa pariññātaṃ, samudayo pahīno, maggo bhāvito, nirodho sacchikato, abhiññeyyaṃ abhiññātaṃ, pariññeyyaṃ pariññātaṃ, pahātabbaṃ pahīnaṃ, bhāvetabbaṃ bhāvitaṃ, sacchikātabbaṃ sacchikataṃ.
ಸೋ ಉಕ್ಖಿತ್ತಪಲಿಘೋ ಸಂಕಿಣ್ಣಪರಿಕ್ಖೋ ಅಬ್ಬುಳ್ಹೇಸಿಕೋ ನಿರಗ್ಗಳೋ ಅರಿಯೋ ಪನ್ನದ್ಧಜೋ ಪನ್ನಭಾರೋ ವಿಸಞ್ಞುತ್ತೋ ಪಞ್ಚಙ್ಗವಿಪ್ಪಹೀನೋ ಛಳಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೋ ಏಕಾರಕ್ಖೋ ಚತುರಾಪಸ್ಸೇನೋ ಪನುಣ್ಣಪಚ್ಚೇಕಸಚ್ಚೋ ಸಮವಯಸಟ್ಠೇಸನೋ ಅನಾವಿಲಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಪಸ್ಸದ್ಧಕಾಯಸಙ್ಖಾರೋ ಸುವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತೋ ಸುವಿಮುತ್ತಪಞ್ಞೋ ಕೇವಲೀ ವುಸಿತವಾ ಉತ್ತಮಪುರಿಸೋ ಪರಮಪುರಿಸೋ ಪರಮಪತ್ತಿಪ್ಪತ್ತೋ। ಸೋ ನೇವಾಚಿನತಿ 47 ನಾಪಚಿನತಿ , ಅಪಚಿನಿತ್ವಾ ಠಿತೋ। ನೇವ ಪಜಹತಿ ನ ಉಪಾದಿಯತಿ, ಪಜಹಿತ್ವಾ ಠಿತೋ। ನೇವ ಸಂಸಿಬ್ಬತಿ 48 ನ ಉಸ್ಸಿನೇತಿ, ವಿಸಿನಿತ್ವಾ ಠಿತೋ। ನೇವ ವಿಧೂಪೇತಿ ನ ಸನ್ಧೂಪೇತಿ, ವಿಧೂಪೇತ್ವಾ ಠಿತೋ। ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಠಿತೋ। ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧೇನ… ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೇನ… ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇನ… ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಠಿತೋ। ಸಚ್ಚಂ ಸಮ್ಪಟಿಪಾದಿಯಿತ್ವಾ ಠಿತೋ। ಏಜಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಠಿತೋ। ಕಿಲೇಸಗ್ಗಿಂ ಪರಿಯಾದಿಯಿತ್ವಾ ಠಿತೋ, ಅಪರಿಗಮನತಾಯ ಠಿತೋ, ಕಟಂ ಸಮಾದಾಯ ಠಿತೋ, ಮುತ್ತಿಪಟಿಸೇವನತಾಯ ಠಿತೋ, ಮೇತ್ತಾಯ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಯಾ ಠಿತೋ, ಕರುಣಾಯ… ಮುದಿತಾಯ… ಉಪೇಕ್ಖಾಯ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಯಾ ಠಿತೋ, ಅಚ್ಚನ್ತಪಾರಿಸುದ್ಧಿಯಾ ಠಿತೋ, ಅಕಮ್ಮಯತಾಯ 49 ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಯಾ ಠಿತೋ, ವಿಮುತ್ತತ್ತಾ ಠಿತೋ, ಸನ್ತುಸ್ಸಿತತ್ತಾ ಠಿತೋ, ಖನ್ಧಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ, ಧಾತುಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ, ಆಯತನಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ, ಗತಿಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ, ಉಪಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ, (ಭವಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ, ಸಂಸಾರಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ವಟ್ಟಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ, ಅನ್ತಿಮೇ ಭವೇ ಠಿತೋ,) 50 ಅನ್ತಿಮೇ ಸಮುಸ್ಸಯೇ ಠಿತೋ, ಅನ್ತಿಮದೇಹಧರೋ ಅರಹಾ।
So ukkhittapaligho saṃkiṇṇaparikkho abbuḷhesiko niraggaḷo ariyo pannaddhajo pannabhāro visaññutto pañcaṅgavippahīno chaḷaṅgasamannāgato ekārakkho caturāpasseno panuṇṇapaccekasacco samavayasaṭṭhesano anāvilasaṅkappo passaddhakāyasaṅkhāro suvimuttacitto suvimuttapañño kevalī vusitavā uttamapuriso paramapuriso paramapattippatto. So nevācinati 51 nāpacinati , apacinitvā ṭhito. Neva pajahati na upādiyati, pajahitvā ṭhito. Neva saṃsibbati 52 na ussineti, visinitvā ṭhito. Neva vidhūpeti na sandhūpeti, vidhūpetvā ṭhito. Asekkhena sīlakkhandhena samannāgatattā ṭhito. Asekkhena samādhikkhandhena… asekkhena paññākkhandhena… asekkhena vimuttikkhandhena… asekkhena vimuttiñāṇadassanakkhandhena samannāgatattā ṭhito. Saccaṃ sampaṭipādiyitvā ṭhito. Ejaṃ samatikkamitvā ṭhito. Kilesaggiṃ pariyādiyitvā ṭhito, aparigamanatāya ṭhito, kaṭaṃ samādāya ṭhito, muttipaṭisevanatāya ṭhito, mettāya pārisuddhiyā ṭhito, karuṇāya… muditāya… upekkhāya pārisuddhiyā ṭhito, accantapārisuddhiyā ṭhito, akammayatāya 53 pārisuddhiyā ṭhito, vimuttattā ṭhito, santussitattā ṭhito, khandhapariyante ṭhito, dhātupariyante ṭhito, āyatanapariyante ṭhito, gatipariyante ṭhito, upapattipariyante ṭhito, paṭisandhipariyante ṭhito, (bhavapariyante ṭhito, saṃsārapariyante ṭhito vaṭṭapariyante ṭhito, antime bhave ṭhito,) 54 antime samussaye ṭhito, antimadehadharo arahā.
‘‘ತಸ್ಸಾಯಂ ಪಚ್ಛಿಮಕೋ ಭವೋ, ಚರಿಮೋಯಂ ಸಮುಸ್ಸಯೋ।
‘‘Tassāyaṃ pacchimako bhavo, carimoyaṃ samussayo;
ಜಾತಿಮರಣಸಂಸಾರೋ, ನತ್ಥಿ ತಸ್ಸ ಪುನಬ್ಭವೋ’’ತಿ॥
Jātimaraṇasaṃsāro, natthi tassa punabbhavo’’ti.
ನಾವಂ ಸಿತ್ವಾವ ಪಾರಗೂತಿ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –
Nāvaṃ sitvāva pāragūti. Tenāha bhagavā –
‘‘ತಸ್ಮಾ ಜನ್ತು ಸದಾ ಸತೋ, ಕಾಮಾನಿ ಪರಿವಜ್ಜಯೇ।
‘‘Tasmā jantu sadā sato, kāmāni parivajjaye;
ತೇ ಪಹಾಯ ತರೇ ಓಘಂ, ನಾವಂ ಸಿತ್ವಾವ ಪಾರಗೂ’’ತಿ॥
Te pahāya tare oghaṃ, nāvaṃ sitvāva pāragū’’ti.
ಕಾಮಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ ಪಠಮೋ।
Kāmasuttaniddeso paṭhamo.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಮಹಾನಿದ್ದೇಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāniddesa-aṭṭhakathā / ೧. ಕಾಮಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 1. Kāmasuttaniddesavaṇṇanā
