Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ੭. ਕਾਮਯੋਗਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ

    7. Kāmayogasuttavaṇṇanā

    ੯੬. ਸਤ੍ਤਮੇ ਕਾਮਯੋਗਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕੋ ਰਾਗੋ ਕਾਮਯੋਗੋ, ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋ ਕਾਮਯੋਗਯੁਤ੍ਤੋ, ਅਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਮਰਾਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਭવਯੋਗੋ, ਤਥਾ ਝਾਨਨਿਕਨ੍ਤਿ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਸਹਗਤੋ ਚ ਰਾਗੋ, ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋ ਭવਯੋਗਯੁਤ੍ਤੋ, ਅਪ੍ਪਹੀਨਭવਰਾਗੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਗਾਮੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਠਿਤੋਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣવਸੇਨ ਇਮਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਆਗਮਨਸੀਲੋ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਆਗਨ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਭਾવਸਙ੍ਖਾਤਂ ਇਤ੍ਥਭਾવਂ ਆਗਮਨਧਮ੍ਮੋ , ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਉਪਪਜ੍ਜਨਸੀਲੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਾਮਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਕਾਮਯੋਗੋ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ ਆਗਮਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ। ਯੋ ਪਨ ਕਾਮਯੋਗਯੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਭવਯੋਗਯੁਤ੍ਤੋਪਿ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਕਾਮਯੋਗਯੁਤ੍ਤੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭવਯੋਗਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ।

    96. Sattame kāmayogayuttoti pañcakāmaguṇiko rāgo kāmayogo, tena yutto kāmayogayutto, asamucchinnakāmarāgassetaṃ adhivacanaṃ. Rūpārūpabhavesu chandarāgo bhavayogo, tathā jhānanikanti sassatadiṭṭhisahagato ca rāgo, tena yutto bhavayogayutto, appahīnabhavarāgoti attho. Āgāmīti brahmaloke ṭhitopi paṭisandhiggahaṇavasena imaṃ manussalokaṃ āgamanasīlo. Tenevāha ‘‘āgantā itthatta’’nti. Manussattabhāvasaṅkhātaṃ itthabhāvaṃ āgamanadhammo , manussesu upapajjanasīloti attho. Kāmañcettha kāmayogo itthattaṃ āgamanassa kāraṇaṃ. Yo pana kāmayogayutto, so ekantena bhavayogayuttopi hotīti dassanatthaṃ ‘‘kāmayogayutto, bhikkhave, bhavayogayutto’’ti ubhayampi ekajjhaṃ katvā vuttaṃ.

    ਕਾਮਯੋਗવਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਸੁਭਜ੍ਝਾਨਮ੍ਪਿ ਕਾਮਯੋਗવਿਸਂਯੋਗੋ, ਤਂ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍વਾ ਅਧਿਗਤੋ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇવ ਕਾਮਯੋਗવਿਸਂਯੋਗੋ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗਫਲੇ ਠਿਤੋ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਕਾਮਯੋਗવਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਨ ਪਹੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਅਪ੍ਪਹੀਨਭવਯੋਗਤ੍ਤਾ ‘‘ਭવਯੋਗਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਅਨਾਗਾਮੀਤਿ ਕਾਮਲੋਕਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣવਸੇਨ ਅਨਾਗਮਨਤੋ ਅਨਾਗਾਮੀ। ਕਾਮਯੋਗવਿਸਂਯੋਗવਸੇਨੇવ ਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨવਸੇਸਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਸਂਯੋਜਨਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨਾਭਾવਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ ਅਨਾਗਨ੍ਤ੍વਾ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ ਅਨਾવਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ। ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਅਨવਸੇਸਂ ਭવਯੋਗੋ ਪਹੀਨੋ, ਤਸ੍ਸ ਅવਿਜ੍ਜਾਯੋਗਾਦਿਅવਸਿਟ੍ਠਕਿਲੇਸਾਪਿ ਤਦੇਕਟ੍ਠਭਾવਤੋ ਪਹੀਨਾ ਏવ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ , ਸੋ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭવਸਂਯੋਜਨੋ ‘‘ਅਰਹਂ ਖੀਣਾਸવੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਾਮਯੋਗવਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭવਯੋਗવਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ ਖੀਣਾਸવੋ’’ਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਾਮਯੋਗવਿਸਂਯੋਗੋ ਅਨਾਗਾਮੀ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਹਾਨਂ વਿਯ, ਤਤਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸਂਯੋਜਨਪਰਿਕ੍ਖਯੋ વਿਯ ਚ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਸ੍ਸ વਣ੍ਣਭਣਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਪਠਮਪਦੇਨ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਬ੍ਬੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਗਹਿਤੋ, ਦੁਤਿਯਪਦੇਨ ਪਨ ਸਬ੍ਬੋ ਅਨਾਗਾਮੀ, ਤਤਿਯਪਦੇਨ ਅਰਹਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ।

    Kāmayogavisaṃyuttoti ettha asubhajjhānampi kāmayogavisaṃyogo, taṃ pādakaṃ katvā adhigato anāgāmimaggo ekanteneva kāmayogavisaṃyogo nāma, tasmā tatiyamaggaphale ṭhito ariyapuggalo ‘‘kāmayogavisaṃyutto’’ti vutto. Yasmā pana rūpārūpabhavesu chandarāgo anāgāmimaggena na pahīyati, tasmā so appahīnabhavayogattā ‘‘bhavayogayutto’’ti vutto. Anāgāmīti kāmalokaṃ paṭisandhiggahaṇavasena anāgamanato anāgāmī. Kāmayogavisaṃyogavaseneva hi saddhiṃ anavasesaorambhāgiyasaṃyojanasamugghātena ajjhattasaṃyojanābhāvasiddhito itthattaṃ anāgantvā hoti, tattha parinibbāyī anāvattidhammo. Yassa pana anavasesaṃ bhavayogo pahīno, tassa avijjāyogādiavasiṭṭhakilesāpi tadekaṭṭhabhāvato pahīnā eva hontīti , so parikkhīṇabhavasaṃyojano ‘‘arahaṃ khīṇāsavo’’ti vuccati. Tena vuttaṃ ‘‘kāmayogavisaṃyutto, bhikkhave, bhavayogavisaṃyutto arahaṃ hoti khīṇāsavo’’ti. Ettha ca kāmayogavisaṃyogo anāgāmī catutthajjhānassa sukhadukkhasomanassadomanassappahānaṃ viya, tatiyamaggassa diṭṭhivicikicchāsīlabbataparāmāsasaṃyojanaparikkhayo viya ca catutthamaggassa vaṇṇabhaṇanatthaṃ vuttoti daṭṭhabbaṃ. Paṭhamapadena sotāpannasakadāgāmīhi saddhiṃ sabbo puthujjano gahito, dutiyapadena pana sabbo anāgāmī, tatiyapadena arahāti arahattanikūṭena desanaṃ niṭṭhāpesi.

    ਗਾਥਾਸੁ ਉਭਯਨ੍ਤਿ ਉਭਯੇਨ, ਕਾਮਯੋਗੇਨ, ਭવਯੋਗੇਨ ਚ ਸਂਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਂਸਾਰਨ੍ਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋਤਿ ਇਮੇ ਤਿવਿਧਾ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਮਯੋਗਭવਯੋਗਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਂਸਾਰਨ੍ਤਿ। ਤਤੋ ਏવ ਜਾਤਿਮਰਣਗਾਮਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਏਕਬੀਜੀ, ਕੋਲਂਕੋਲੋ, ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮੋਤਿ ਤੀਸੁ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੇਸੁ ਸਬ੍ਬਮੁਦੁ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮੋ, ਸੋ ਅਟ੍ਠਮਂ ਭવਂ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਜਾਤਿવਸੇਨ ਪਨ ਸਂਸਰਤਿ, ਤਥਾ ਇਤਰੇਪਿ। ਸਕਦਾਗਾਮੀਸੁਪਿ ਯੋ ਇਧ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਤ੍વਾ ਦੇવਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਇਧ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਜਾਤਿવਸੇਨੇવ ਸਂਸਰਤਿ। ਯੇ ਪਨ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ વੋਮਿਸ੍ਸਕਨਯੇਨ વਿਨਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਦੇવੇਸੁਯੇવ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁਯੇવ વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਾਯ ਯਾવ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰਿਪਾਕਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਸਂਸਰਨ੍ਤਿਯੇવ। ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇ ਪਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ ਨਤ੍ਥਿ ਸਬ੍ਬਭવਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਅਪਰਿਕ੍ਖੀਣਤ੍ਤਾ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ –

    Gāthāsu ubhayanti ubhayena, kāmayogena, bhavayogena ca saṃyuttāti attho. Sattā gacchanti saṃsāranti puthujjanā sotāpannā sakadāgāminoti ime tividhā sattā kāmayogabhavayogānaṃ appahīnattā gacchanti saṃsāranti. Tato eva jātimaraṇagāmino honti. Ettha ekabījī, kolaṃkolo, sattakkhattuparamoti tīsu sotāpannesu sabbamudu sattakkhattuparamo, so aṭṭhamaṃ bhavaṃ na nibbatteti, attano paricchinnajātivasena pana saṃsarati, tathā itarepi. Sakadāgāmīsupi yo idha sakadāgāmimaggaṃ patvā devaloke uppajjitvā puna idha nibbattati, so attano paricchinnajātivaseneva saṃsarati. Ye pana sakadāgāmino vomissakanayena vinā tattha tattha devesuyeva manussesuyeva vā nibbattanti, te uparimaggādhigamāya yāva indriyaparipākā punappunaṃ uppajjanato saṃsarantiyeva. Puthujjane pana vattabbameva natthi sabbabhavasaṃyojanānaṃ aparikkhīṇattā. Tena vuttaṃ –

    ‘‘ਕਾਮਯੋਗੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਭવਯੋਗੇਨ ਚੂਭਯਂ।

    ‘‘Kāmayogena saṃyuttā, bhavayogena cūbhayaṃ;

    ਸਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਂਸਾਰਂ, ਜਾਤਿਮਰਣਗਾਮਿਨੋ’’ਤਿ॥

    Sattā gacchanti saṃsāraṃ, jātimaraṇagāmino’’ti.

    ਕਾਮੇ ਪਹਨ੍ਤ੍વਾਨਾਤਿ ਕਾਮਰਾਗਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਜਹਿਤ੍વਾ। ਛਿਨ੍ਨਸਂਸਯਾਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਙ੍ਖਾ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨੇવ। વਣ੍ਣਭਣਨਤ੍ਥਂ ਪਨ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਹਿ ਇਧ ‘‘ਛਿਨ੍ਨਸਂਸਯਾ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਖੀਣਮਾਨਪੁਨਬ੍ਭવਾ’’ਤਿ। ਸਬ੍ਬਸੋ ਖੀਣੋ ਨવવਿਧੋਪਿ ਮਾਨੋ ਆਯਤਿਂ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ ਚ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਖੀਣਮਾਨਪੁਨਬ੍ਭવਾ। ਮਾਨਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਤਦੇਕਟ੍ਠਤਾਯ ਲਕ੍ਖਣવਸੇਨ વਾ ਸਬ੍ਬੋ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗવਜ੍ਝੋ ਕਿਲੇਸੋ ਗਹਿਤੋਤਿ। ਖੀਣਮਾਨਤਾਯ ਚ ਸਉਪਾਦਿਸੇਸਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁ વੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਖੀਣਪੁਨਬ੍ਭવਤਾਯ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾ। ਸੇਸਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।

    Kāme pahantvānāti kāmarāgasaṅkhāte kilesakāme anāgāmimaggena pajahitvā. Chinnasaṃsayāti samucchinnakaṅkhā, tañca kho sotāpattimaggeneva. Vaṇṇabhaṇanatthaṃ pana catutthamaggassa evaṃ vuttaṃ. Arahanto hi idha ‘‘chinnasaṃsayā’’ti adhippetā. Tenevāha ‘‘khīṇamānapunabbhavā’’ti. Sabbaso khīṇo navavidhopi māno āyatiṃ punabbhavo ca etesanti khīṇamānapunabbhavā. Mānaggahaṇena cettha tadekaṭṭhatāya lakkhaṇavasena vā sabbo catutthamaggavajjho kileso gahitoti. Khīṇamānatāya ca saupādisesā nibbānadhātu vuttā hoti, khīṇapunabbhavatāya anupādisesā. Sesaṃ suviññeyyameva.

    ਸਤ੍ਤਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Sattamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਪਾਲ਼ਿ • Itivuttakapāḷi / ੭. ਕਾਮਯੋਗਸੁਤ੍ਤਂ • 7. Kāmayogasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact