Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰ-ਟੀਕਾ • Vinayālaṅkāra-ṭīkā

    ੩੩. ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ

    33. Kammākammavinicchayakathā

    ੨੪੯. ਏવਂ ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿવੁਟ੍ਠਾਨવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਂ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਮਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਰੀਯਤੇ ਤਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਪਲੋਕਨਾਦਿਚਤੁਬ੍ਬਿਧવਿਨਯਕਮ੍ਮਂ। ਇਤਰਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਅ-ਕਾਰੋ વੁਦ੍ਧਿਅਤ੍ਥੋ, ਨ વੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਕਮ੍ਮਂ। ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਂ વਜ੍ਜਾવਜ੍ਜਂ વਿਯ, ਫਲਾਫਲਂ વਿਯ ਚ। ਤਤ੍ਥ ਚ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਦ੍વਯਂ। ਅਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਞਤ੍ਤਿਚਤਉਤ੍ਥਕਮ੍ਮਦ੍વਯਂ। ਅਥ વਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁਪਿ ਏਤੇਸੁ ਲਹੁਕਕਮ੍ਮਂ। ਅਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਗਰੁਕਕਮ੍ਮਂ। ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਏવਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਤ੍ਥ ਪਨਾਤਿ ਪਕ੍ਖਨ੍ਤਰਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ , ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿવੁਟ੍ਠਾਨવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਪਕ੍ਖਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਪਕ੍ਖੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ વਾ ਮਯਾ વੁਚ੍ਚਤੇਤਿ વਾ ਅਤ੍ਥੋ।

    249. Evaṃ garukāpattivuṭṭhānavinicchayakathaṃ kathetvā idāni kammākammavinicchayakathaṃ kathetuṃ ‘‘kammākammanti ettha panā’’tiādimāha. Tattha samaggena saṅghena karīyate tanti kammaṃ, apalokanādicatubbidhavinayakammaṃ. Itarasmimpi eseva nayo. A-kāro vuddhiattho, na vuddhippattaṃ kammaṃ akammaṃ. Kammañca akammañca kammākammaṃ vajjāvajjaṃ viya, phalāphalaṃ viya ca. Tattha ca kammanti apalokanakammañattikammadvayaṃ. Akammanti ñattidutiyakammañatticatautthakammadvayaṃ. Atha vā kammanti catūsupi etesu lahukakammaṃ. Akammanti garukakammaṃ. Kammākammanti ettha pana vinicchayo evaṃ veditabboti yojanā. Tattha panāti pakkhantaratthe nipāto , garukāpattivuṭṭhānavinicchayakathāpakkhato añño kammākammavinicchayakathāpakkho veditabboti vā mayā vuccateti vā attho.

    ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਿਦਸ੍ਸਨਂ। ਤੇਨ વਿਨਯਕਮ੍ਮਾਨਿ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਏવ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਇਤੋ ਊਨਾਧਿਕਾਨੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਮ੍ਮਨਿਦਸ੍ਸਨਂ। ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਮ੍ਮਾਨਂ ਉਦ੍ਦੇਸਕਥਨਂ। ਤਤ੍ਥ ਅਪਲੋਕੀਯਤੇ ਆਯਾਚੀਯਤੇ ਅਪਲੋਕਨਂ, ਅਪਪੁਬ੍ਬਲੋਕਧਾਤੁ ਆਯਾਚਨਤ੍ਥੇ, ਯੁਪਚ੍ਚਯੋ ਭਾવਤ੍ਥવਾਚਕੋ। ਅਪਲੋਕਨવਸੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ, ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਂ ਅਪਲੋਕੇਤ੍વਾ ਸਙ੍ਘਾਨੁਮਤਿਯਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ। ਞਾਪਨਾ ਞਤ੍ਤਿ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਜਾਨਾਪਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਂ, ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਂ ਅਕਤ੍વਾ ਸੁਦ੍ਧਞਤ੍ਤਿਯਾਯੇવ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ। ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪੂਰਣੀ ਦੁਤਿਯਾ, ਞਤ੍ਤਿ ਦੁਤਿਯਾ ਏਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਂ, ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਞ੍ਚ ਤਂ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚਾਤਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ, ਏਕਾਯ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਏਕਾਯ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਾਯ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ। ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੂਰਣੀ ਚਤੁਤ੍ਥੀ, ਞਤ੍ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥੀ ਏਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਂ, ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਞ੍ਚ ਤਂ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚਾਤਿ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ, ਏਕਾਯ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਤੀਹਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਾਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ। ਤੇਨ વਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਂ ਸੋਧੇਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿ।

    Cattārikammānīti ettha cattārīti paricchedanidassanaṃ. Tena vinayakammāni nāma cattāri eva honti, na ito ūnādhikānīti dasseti. Kammānīti paricchinnakammanidassanaṃ. Apalokanakammantiādīni paricchinnakammānaṃ uddesakathanaṃ. Tattha apalokīyate āyācīyate apalokanaṃ, apapubbalokadhātu āyācanatthe, yupaccayo bhāvatthavācako. Apalokanavasena kattabbaṃ kammaṃ apalokanakammaṃ, sīmaṭṭhakasaṅghaṃ apaloketvā saṅghānumatiyā kattabbaṃ kammaṃ. Ñāpanā ñatti, saṅghassa jānāpanāti attho. Ñattiyā kattabbaṃ kammaṃ ñattikammaṃ, anussāvanaṃ akatvā suddhañattiyāyeva kattabbakammaṃ. Dvinnaṃ pūraṇī dutiyā, ñatti dutiyā etassa kammassāti ñattidutiyaṃ, ñattidutiyañca taṃ kammañcāti ñattidutiyakammaṃ, ekāya ñattiyā ekāya anussāvanāya kattabbakammaṃ. Catunnaṃ pūraṇī catutthī, ñatti catutthī etassa kammassāti ñatticatutthaṃ, ñatticatutthañca taṃ kammañcāti ñatticatutthakammaṃ, ekāya ñattiyā tīhi anussāvanāhi kattabbakammaṃ. Tena vakkhati ‘‘apalokanakammaṃ nāma sīmaṭṭhakasaṅghaṃ sodhetvā’’tiādi.

    ਏવਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ ਪਰਿવਾਰੇ (ਪਰਿ॰ ੪੮੨ ਆਦਯੋ) ਕਮ੍ਮવਗ੍ਗੇ ਆਗਤਨਯੇਨੇવ ਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ‘‘ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ વਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ? ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ વਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ વਤ੍ਥੁਤੋਤਿ વਿਨਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭੂਤવਤ੍ਥੁਤੋ। ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਤੋਤਿ ਦ੍વੇਪਿ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯਮੇવ। ਸੀਮਤੋਤਿ ਕਮ੍ਮਕਰਣਟ੍ਠਾਨਭੂਤਬਦ੍ਧਸੀਮਤੋ। ਪਰਿਸਤੋਤਿ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਛਨ੍ਦਾਰਹਭੂਤਕਾਰਕਸਙ੍ਘਤੋ। ਤਾਨਿਯੇવ ਹਿ ਪਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਂ વਿਨਯਕਮ੍ਮਾਨਂ વਿਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ।

    Evaṃ cattāri kammāni uddisitvā parivāre (pari. 482 ādayo) kammavagge āgatanayeneva tesaṃ catunnaṃ kammānaṃ vipattikāraṇāni pucchitvā vissajjetuṃ ‘‘imāni cattāri kammāni katihākārehi vipajjanti? Pañcahākārehi vipajjantī’’tiādimāha. Tattha vatthutoti vinayakammassa kāraṇabhūtavatthuto. Ñattito anussāvanatoti dvepi kammavācāyameva. Sīmatoti kammakaraṇaṭṭhānabhūtabaddhasīmato. Parisatoti kammappattachandārahabhūtakārakasaṅghato. Tāniyeva hi pañca sabbesaṃ vinayakammānaṃ vipattikāraṇāni honti.

    ਤਤੋ ਤਂ ਕਮ੍ਮવਿਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਭੂਤਂ વਤ੍ਥੁਂ ਪਾਲ਼ਿਨਯੇਨ વਿਤ੍ਥਾਰੇਤੁਂ ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾਕਰਣੀਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਕਰੋਤਿ, વਤ੍ਥੁવਿਪਨ੍ਨਂ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮੁਖਾਕਰਣੀਯਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾਕਰਣੀਯਂ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਅਤਥਾਕਰਣੇਨ, ਸਤਿવਿਨਯੋ ਅਮੂਲ਼੍ਹવਿਨਯੋ ਤਸ੍ਸਪਾਪਿਯਸਿਕਾ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਨਿਯਸਕਮ੍ਮਂ ਪਬ੍ਬਾਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸਾਰਣੀਯਕਮ੍ਮਂ ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਪਰਿવਾਸੋ ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਅਬ੍ਭਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਤੇਰਸਕਮ੍ਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਕਮ੍ਮਕਰਣੇਨ, ਉਪੋਸਥੋ ਪવਾਰਣਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਅਦਿવਸੇ ਕਰਣੇਨ, ਪਣ੍ਡਕੋ ਥੇਯ੍ਯਸਂવਾਸਕੋ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੋ ਮਾਤੁਘਾਤਕੋ ਪਿਤੁਘਾਤਕੋ ਅਰਹਨ੍ਤਘਾਤਕੋ ਲੋਹਿਤੁਪ੍ਪਾਦਕੋ ਸਙ੍ਘਭੇਦਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਦੂਸਕੋ ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕੋ ਊਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸੋ ਅਨ੍ਤਿਮવਤ੍ਥੁਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬੋਤਿ ਇਮੇਸਂ ਤੇਰਸਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਕਰਣੇਨ ਇਤਿ ਇਮਾਨਿ ਏਕਤਿਂਸ ਕਮ੍ਮਾਨਿ વਤ੍ਥੁવਿਪਨ੍ਨਂ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ। ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਪਞ੍ਚ, ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਤੋ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਦਸ ਕਾਰਣਾਨਿ ਅਨ੍ਤੋਕਮ੍ਮવਾਚਾਯਮੇવ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਸੀਮਤੋ ਏਕਾਦਸ ਕਾਰਣਾਨਿ ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿવਸੇਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਸਤੋ ਦ੍વਾਦਸ ਕਾਰਣਾਨਿ ਚਤੁવਗ੍ਗਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਦਸવਗ੍ਗવੀਸਤਿવਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਸਙ੍ਘੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਕਮ੍ਮਪਤ੍ਤਛਨ੍ਦਾਰਹਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਘਾਨਂ વਸੇਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ।

    Tato taṃ kammavipattikāraṇabhūtaṃ vatthuṃ pāḷinayena vitthāretuṃ ‘‘sammukhākaraṇīyaṃ kammaṃ asammukhā karoti, vatthuvipannaṃ adhammakamma’’ntyādimāha. Tattha sammukhākaraṇīyaṃ paṭipucchākaraṇīyaṃ paṭiññāyakaraṇīyanti imesaṃ tiṇṇaṃ atathākaraṇena, sativinayo amūḷhavinayo tassapāpiyasikā tajjanīyakammaṃ niyasakammaṃ pabbājanīyakammaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ ukkhepanīyakammaṃ parivāso mūlāyapaṭikassanā mānattaṃ abbhānaṃ upasampadanti imesaṃ terasakammānaṃ aññakammārahassa aññakammakaraṇena, uposatho pavāraṇāti imesaṃ dvinnaṃ adivase karaṇena, paṇḍako theyyasaṃvāsako titthiyapakkantako tiracchānagato mātughātako pitughātako arahantaghātako lohituppādako saṅghabhedako bhikkhunidūsako ubhatobyañjanako ūnavīsativasso antimavatthuajjhāpannapubboti imesaṃ terasannaṃ puggalānaṃ upasampadākammakaraṇena iti imāni ekatiṃsa kammāni vatthuvipannaṃ adhammakammaṃ hoti. Ñattito pañca, anussāvanato pañcāti imāni dasa kāraṇāni antokammavācāyameva labhanti, sīmato ekādasa kāraṇāni sīmāsammutivasena labhanti, parisato dvādasa kāraṇāni catuvaggapañcavaggadasavaggavīsativaggasaṅkhātesu catūsu saṅghesu ekekasmiṃ kammapattachandārahasammukhībhūtasaṅkhātānaṃ tiṇṇaṃ tiṇṇaṃ saṅghānaṃ vasena labhantīti.

    ਏવਂ ਕਮ੍ਮવਿਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਚਤੁવਗ੍ਗਸਙ੍ਘਾਦੀਸੁ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ વਿਸੇਸਨਾਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਚਤੁવਗ੍ਗਕਰਣੇ ਕਮ੍ਮੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।

    Evaṃ kammavipattikāraṇāni dassetvā puna catuvaggasaṅghādīsu sannisinnānaṃ bhikkhūnaṃ visesanāmaṃ dassetuṃ ‘‘catuvaggakaraṇe kamme’’tiādimāha. Taṃ suviññeyyameva.

    ੨੫੦. ਤਤੋ ਪਰਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਠਾਨਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਕਤਿ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਮ੍ਪਿ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।

    250. Tato paraṃ catunnaṃ kammānaṃ ṭhānaṃ saṅkhepato dassetuṃ ‘‘apalokanakammaṃ kati ṭhānāni gacchatī’’tiādimāha. Tampi suviññeyyameva.

    ੨੫੧. ਤਤੋ ਤਾਨਿਯੇવ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਪવਤ੍ਤਾਨਿ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਕਾਸੇਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਅਯਂ ਤਾવ ਪਾਲ਼ਿਨਯੋ। ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ વਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸਂ વਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਯਂ ਚਤੂਸੁ ਕਮ੍ਮੇਸੁ ਕਤਮਂ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯਂ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਂ ਸੋਧੇਤ੍વਾਤਿ ਅવਿਪ੍ਪવਾਸਸਙ੍ਖਾਤਮਹਾਸੀਮਟ੍ਠਕਂ ਸਙ੍ਘਂ ਸੋਧੇਤ੍વਾ। ਨ ਹਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇ ਸਙ੍ਘੇ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਅવਿਪ੍ਪવਾਸਸੀਮਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਮਹਾਸੀਮਾਯ ਪਨ વਿਤ੍ਥਾਰਤ੍ਤਾ ਬਹੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ વਸਨਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਸਮਗ੍ਗਭਾવਤ੍ਥਂ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ। ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸਂ ਸੀਮਾਯਂ ਚਤੁવਗ੍ਗਾਦਿਗਣਂ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਅવਿਜਹਿਤ੍વਾ ਠਿਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਅਨਾਗਤਾਨਂ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਚਤੁવਗ੍ਗਕਰਣੇ ਕਮ੍ਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਕਤਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਅવਸੇਸਾ ਪਕਤਤ੍ਤਾ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾ’’ਤਿ (ਪਰਿ॰ ੪੯੭)। ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾਤਿ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਆਹਰਿਤਤ੍ਤਾ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਆਗਤਾਪਿ ਅਨਾਗਤਾਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਮਗ੍ਗਾਯੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾ। ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਾવੇਤ੍વਾਤਿ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਕਮ੍ਮવਾਚਂ ਅਭਣਿਤ੍વਾ ‘‘ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ। ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ…ਪੇ॰… ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਾવੇਤ੍વਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવਾਤਿ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ। ਇਮਿਨਾ ‘‘ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਂ ਸੋਧੇਤ੍વਾ, ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਦ੍વਯਂ ਅਤਿਦਿਸਤਿ। ਇਤਰੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।

    251. Tato tāniyeva kammāni tesu ṭhānesu pavattāni vitthārato pakāsetukāmo ‘‘ayaṃ tāva pāḷinayo. Ayaṃ panettha ādito paṭṭhāya vinicchayakathā’’tiādimāha. Tattha tassaṃ vinicchayakathāyaṃ catūsu kammesu katamaṃ apalokanakammaṃ nāmāti pucchāyaṃ taṃ dassetumāha ‘‘apalokanakammaṃ nāmā’’tiādi. Tattha sīmaṭṭhakasaṅghaṃ sodhetvāti avippavāsasaṅkhātamahāsīmaṭṭhakaṃ saṅghaṃ sodhetvā. Na hi khaṇḍasīmāya sannipatite saṅghe sodhetabbakiccaṃ atthi, avippavāsasīmāsaṅkhātāya mahāsīmāya pana vitthārattā bahūnaṃ bhikkhūnaṃ vasanaṭṭhānattā samaggabhāvatthaṃ sodhetabbaṃ hoti. Chandārahānaṃ chandaṃ āharitvāti tissaṃ sīmāyaṃ catuvaggādigaṇaṃ pūretvā hatthapāsaṃ avijahitvā ṭhitehi bhikkhūhi aññesaṃ hatthapāsaṃ anāgatānaṃ pakatattabhikkhūnaṃ chandaṃ āharitvā. Vuttañhi ‘‘catuvaggakaraṇe kamme cattāro bhikkhū pakatattā kammappattā, avasesā pakatattā chandārahā’’ti (pari. 497). Samaggassa saṅghassa anumatiyāti chandassa āharitattā hatthapāsaṃ āgatāpi anāgatāpi sabbe bhikkhū samaggāyeva honti, tasmā samaggassa saṅghassa anumatiyā. Tikkhattuṃ sāvetvāti ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho’’tiādinā kammavācaṃ abhaṇitvā ‘‘ruccati saṅghassa. Dutiyampi…pe… tatiyampi ruccati saṅghassā’’ti tikkhattuṃ sāvetvā kattabbakammaṃ apalokanakammaṃ nāmāti yojanā. Vuttanayenevāti apalokanakamme vuttanayeneva. Iminā ‘‘sīmaṭṭhakasaṅghaṃ sodhetvā, chandārahānaṃ chandaṃ āharitvā’’ti idaṃ dvayaṃ atidisati. Itaresupi eseva nayo.

    ਤਤ੍ਥ ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਕਮ੍ਮੇਸੁ ਕਿਂ ਅਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਇਤਰਕਮ੍ਮવਸੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਤਤ੍ਰ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿ। ਏવਂ ਹੋਤੁ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅવਿਸੇਸੇਨ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਅਞ੍ਞવਸੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਪਨ-ਸਦ੍ਦੋ વਿਸੇਸਤ੍ਥਜੋਤਕੋ, ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮੇ ਪਨ વਿਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਤੋ ਪਰਾਨਿ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਨੇવ। ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮੇવ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝਾਹਾਰਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਯਦਿ ਏવਂ ਅਕ੍ਖਰਪਰਿਹੀਨਾਦੀਸੁ ਸਨ੍ਤੇਸੁ ਕਮ੍ਮਕੋਪੋ ਸਿਯਾਤਿ ਚੋਦਨਂ ਮਨਸਿ ਕਤ੍વਾ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਕ੍ਖਰਪਰਿਹੀਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸੁ-ਕਾਰ ਣਾ-ਕਾਰ ਤੁ-ਕਾਰਾਦੀਨਂ ਭਸ੍ਸਨਂ। ਪਦਪਰਿਹੀਨਨ੍ਤਿ ਸੁਣਾਤੂਤਿਆਦੀਨਂ વਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਭਸ੍ਸਨਂ। ਦੁਰੁਤ੍ਤਪਦਂ ਪਨ ਉਪਰਿ વਕ੍ਖਤਿ।

    Tattha tesu catūsu kammesu kiṃ aññakammaṃ itarakammavasena kātabbanti codanaṃ sandhāyāha ‘‘tatra’’iccādi. Evaṃ hotu, evaṃ sante avisesena sabbampi kammaṃ aññavasena kattabbanti āha ‘‘ñattidutiyakammaṃ panā’’tiādi. Tattha pana-saddo visesatthajotako, ñattidutiyakamme pana viseso atthīti attho. Ito parāni suviññeyyāneva. Paṭikkhittameva aṭṭhakathāyanti ajjhāhārasambandho. Yadi evaṃ akkharaparihīnādīsu santesu kammakopo siyāti codanaṃ manasi katvā āha ‘‘sace panā’’tiādi. Tattha akkharaparihīnanti ‘‘suṇātu me’’tiādīsu su-kāra ṇā-kāra tu-kārādīnaṃ bhassanaṃ. Padaparihīnanti suṇātūtiādīnaṃ vibhatyantapadānaṃ bhassanaṃ. Duruttapadaṃ pana upari vakkhati.

    ਇਦਾਨਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨવਚਨੇ ਪਯੋਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਂ ਅਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇ ਦਲ਼੍ਹਿਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ, ਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇ ਕਮ੍ਮਂ ਹੁਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ ਇਦਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ। ਅਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇਤਿ ਅਕੁਪ੍ਪੇ ਠਾਨਾਰਹੇ ਪੁਰੇਕਤਕਮ੍ਮੇ। ਦਲ਼੍ਹਿਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤੀਤਿ ਥਿਰਤਰਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ ਏਕਾਯ ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਭਾਰੇ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਾਦਿਰਜ੍ਜੂਹਿ ਬਨ੍ਧਨਂ વਿਯ। ਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇਤਿ ਅਕ੍ਖਰਪਰਿਹੀਨਾਦਿવਸੇਨ ਕੁਪ੍ਪੇ ਅਟ੍ਠਾਨਾਰਹੇ ਪੁਰੇਕਤਕਮ੍ਮੇ। ਕਮ੍ਮਂ ਹੁਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વੁਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਅਕ੍ਖਰਪਰਿਹੀਨਾਦੀਨਂ ਸੋਧਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਮ੍ਮਂ ਹੁਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ। ਅਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇ ਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇਤਿ વਾ ਭਾવੇਨਭਾવਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮવਚਨਂ। ਪੁਰੇਤਰਂ ਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ ਅਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇ ਸਤਿ ਪਚ੍ਛਾ ਇਦਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ਦਲ਼੍ਹਿਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ, ਪੁਰੇਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ ਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇ ਸਤਿ ਇਦਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ਅਕੁਪ੍ਪਂ ਠਾਨਾਰਹਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਮ੍ਮਂ ਹੁਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ। ਇਮਂ ਪਾਠਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਆਚਰਿਯવਰਾ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲਮ੍ਪਿ ਅਨੇਕਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਭੂਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ? ਨ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਲਦ੍ਧਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਤਾਯ ਏવ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦਿਗੁਣਤਿਗੁਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਅਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾਯੇવ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਨੋ ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾਤਿ? ਨੋ ਅਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾ , ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾਪਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਕਰਣੇ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋਪਿ ਆਗਮਤੋਪਿ ਆਦੀਨવਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਆਨਿਸਂਸਮੇવ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ।

    Idāni punappunavacane payojanaṃ dassento ‘‘idaṃ akuppakamme daḷhikammaṃ hoti, kuppakamme kammaṃ hutvā tiṭṭhatī’’ti āha. Tattha idanti idaṃ punappunaṃ vuttakammaṃ. Akuppakammeti akuppe ṭhānārahe purekatakamme. Daḷhikammaṃ hotīti thiratarakammaṃ hoti ekāya rajjuyā bandhitabbabhāre dutiyatatiyādirajjūhi bandhanaṃ viya. Kuppakammeti akkharaparihīnādivasena kuppe aṭṭhānārahe purekatakamme. Kammaṃ hutvā tiṭṭhatīti punappunaṃ vutte sati tesaṃ akkharaparihīnādīnaṃ sodhitattā parisuddhakammaṃ hutvā tiṭṭhati. Akuppakamme kuppakammeti vā bhāvenabhāvalakkhaṇatthe bhummavacanaṃ. Puretaraṃ katakammasmiṃ akuppakamme sati pacchā idaṃ punappunaṃ vuttakammaṃ daḷhikammaṃ hoti, purekatakammasmiṃ kuppakamme sati idaṃ punappunaṃ vuttakammaṃ akuppaṃ ṭhānārahaṃ parisuddhakammaṃ hutvā tiṭṭhatīti. Imaṃ pāṭhaṃ nissāya ācariyavarā ekapuggalampi anekakkhattuṃ upasampadakammaṃ karonti. Kasmā pana te bhikkhū lajjīpesalabahussutasikkhākāmabhūtānaṃ attano ācariyupajjhāyānaṃ santike sikkhaṃ gaṇhantīti? Na te attano ācariyupajjhāyānaṃ santikā laddhasikkhaṃ paccakkhāya aññaṃ gaṇhanti, atha kho tāya eva saddhiṃ diguṇatiguṇaṃ karonti. Evaṃ santepi purimasikkhāya asaddahantāyeva kareyyuṃ, no saddahantāti? No asaddahantā , saddahantāpi te bhikkhū punappunakaraṇe yuttitopi āgamatopi ādīnavaṃ apassantā ānisaṃsameva passantā karontīti.

    ਕਥਂ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ? ਯਥਾ ਹਿ ਲੋਕੇ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਰਾਜਾਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਾਭਿਸਿਞ੍ਚਨੇ ਆਦੀਨવਂ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਭਿਸੇਕਾਨੁਭਾવੇਨ ਰਾਜਿਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤਤਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਆਨਿਸਂਸਮੇવ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਸਾਸਨੇ ਚੇਤਿਯਂ વਾ ਪਟਿਮਂ વਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ‘‘ਅਨੇਕਜਾਤਿਸਂਸਾਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਭਗવਤੋ વਚਨੇਹਿ ਅਭਿਸੇਕਮਙ੍ਗਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਪਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਕਰਣੇ ਆਦੀਨવਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਅਤਿਰੇਕਤਰਂ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤਾਮਹਾਨੁਭਾવਤਾਦਿਆਨਿਸਂਸਮੇવ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੇવ, ਏવਮੇવ ਕਤਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਨਦੇવ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਭਣਨੇ ਆਦੀਨવਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਥੁਆਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਅਙ੍ਗੇ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣੇ ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਕੋਪਸਮ੍ਭવਤੋ ਇਦਾਨਿ ਕਤਕਮ੍ਮੇਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਅਙ੍ਗੇ ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬੇવ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવੇਪਿ ਦਲ਼੍ਹਿਕਮ੍ਮਥਿਰਤਰਸਮ੍ਭવਞ੍ਚ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਕਥਂ ਆਗਮਤੋ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ? ਯਥਾવੁਤ੍ਤਪਰਿવਾਰਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠવਿਨਯਸਙ੍ਗਹਪਾਠੇਸੁ ਦੁਰੁਤ੍ਤਪਦਸ੍ਸ ਸੋਧਨਤ੍ਥਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਭਾવਸ੍ਸ ਉਪਲਕ੍ਖਣਨਯੇਨ વਚਨਤੋ। ਸੇਸਞਤ੍ਤਿਦੋਸਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਦੋਸਾਨਞ੍ਚ વਤ੍ਥੁવਿਪਤ੍ਤਿਸੀਮવਿਪਤ੍ਤਿਪਰਿਸવਿਪਤ੍ਤਿਦੋਸਾਨਞ੍ਚ ਸੋਧਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਤੇਨੇવ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਪਾਠੋ ਆਚਰਿਯੇਨ વੁਤ੍ਤੋ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤੋવ। ਇਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕੋਪਸਮ੍ਭવੇਪਿ ਇਦਾਨਿ ਕਤਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਆਨਿਸਂਸਂ ਆਗਮਤੋ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।

    Kathaṃ yuttito ānisaṃsaṃ passanti? Yathā hi loke abhisittampi rājānaṃ punappunābhisiñcane ādīnavaṃ na passanti, atha kho abhisekānubhāvena rājiddhippattatādīhi kāraṇehi ānisaṃsameva passanti, yathā ca sāsane cetiyaṃ vā paṭimaṃ vā niṭṭhitasabbakiccaṃ ‘‘anekajātisaṃsāra’’ntiādīhi bhagavato vacanehi abhisekamaṅgalaṃ karontāpi punappunakaraṇe ādīnavaṃ apassantā atirekataraṃ mahiddhikatāmahānubhāvatādiānisaṃsameva passantā punappunaṃ karontiyeva, evameva kataupasampadakammaṃ bhikkhuṃ punadeva kammavācābhaṇane ādīnavaṃ apassantā pubbe katakammasmiṃ vatthuādīsu pañcasu aṅgesu ekasmimpi aṅge aparipuṇṇe sati kammakopasambhavato idāni katakammena paripuṇṇaaṅge sati kammasampattisambhavañca pubbeva kammasampattisambhavepi daḷhikammathiratarasambhavañca ānisaṃsaṃ passantā karonti. Kathaṃ āgamato ānisaṃsaṃ passanti? Yathāvuttaparivāraṭṭhakathāpāṭhavinayasaṅgahapāṭhesu duruttapadassa sodhanatthaṃ punappunaṃ vattabbabhāvassa upalakkhaṇanayena vacanato. Sesañattidosaanussāvanadosānañca vatthuvipattisīmavipattiparisavipattidosānañca sodhanaṃ dassitaṃ hoti. Teneva ca kāraṇena ayampi pacchimapāṭho ācariyena vutto. Tassattho heṭṭhā vuttova. Iti pubbe katakammassa kopasambhavepi idāni katakammena sampajjanasaṅkhātaṃ ānisaṃsaṃ āgamato passantīti daṭṭhabbaṃ.

    ਕੇਚਿ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ਇਮਂ ‘‘ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪਾਠਂ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਪਠਮਕਮ੍ਮਕਰਣਕਾਲੇ ਦੁਰੁਤ੍ਤਸੋਧਨਤ੍ਥਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਚਿਰਕਾਲੇ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਦੇਤਂ વਚਨਂ ਨੇવ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਂ, ਨ ਟੀਕਾਦੀਸੁ વਿਨਿਚ੍ਛਿਤਂ, ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਤ੍ਤਮੇવ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਪਿਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વਚਨਤੋਪਿ ਅਪਰਭਾਗੇ વਚਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਕਾਲੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਣਨੇ ਞਤ੍ਤਿਦੋਸਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਦੋਸਾਨਿ ਪਚ੍ਛਿਮਭਣਨੇ ਸੁਟ੍ਠੁ ਭਣਨ੍ਤੋ ਸੋਧੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ, ਨ વਤ੍ਥੁવਿਪਤ੍ਤਿਸੀਮવਿਪਤ੍ਤਿਪਰਿਸવਿਪਤ੍ਤਿਦੋਸਾਨਿ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਖਣੇ ਤਮੇવ વਤ੍ਥੁ, ਸਾ ਏવ ਸੀਮਾ, ਸਾ ਏવ ਪਰਿਸਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨવਚਨੇਨ ਸੋਧੇਤੁਮਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਪਰਭਾਗੇ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣવੀਸਤਿવਸ੍ਸਭਾવੇਨ વਤ੍ਥੁવਿਪਤ੍ਤਿਭੂਤੇਪਿ ਇਦਾਨਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣવੀਸਤਿવਸ੍ਸਤ੍ਤਾ વਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਸੀਮਸਙ੍ਕਰਾਦਿਭਾવੇਨ ਸੀਮવਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવੇਪਿ ਇਦਾਨਿ ਤਦਭਾવਤ੍ਥਾਯ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸੋਧਿਤਤ੍ਤਾ ਸੀਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ વਗ੍ਗਕਮ੍ਮਾਦਿવਸੇਨ ਪਰਿਸવਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭવੇਪਿ ਇਦਾਨਿ ਤਦਭਾવਤ੍ਥਾਯ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸੋਧਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਏવਂ ਪਞ੍ਚ વਿਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸੋਧੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤੋ ਪਠਮਕਾਲੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਣਨਤੋਪਿ ਅਪਰਭਾਗੇ ਭਣਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।

    Keci pana ācariyā imaṃ ‘‘punappunaṃ vattuṃ vaṭṭatīti pāṭhaṃ tasmiṃyeva paṭhamakammakaraṇakāle duruttasodhanatthaṃ vattabbataṃ sandhāya vuttaṃ, na cirakāle’’ti vadanti, tadetaṃ vacanaṃ neva aṭṭhakathāyaṃ āgataṃ, na ṭīkādīsu vinicchitaṃ, tesaṃ matimattameva, tasmā na gahetabbaṃ. Apica tasmiṃ khaṇe punappunaṃ vacanatopi aparabhāge vacanaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsaṃ. Tasmiñhi kāle punappunaṃ bhaṇane ñattidosaanussāvanadosāni pacchimabhaṇane suṭṭhu bhaṇanto sodhetuṃ sakkuṇeyya, na vatthuvipattisīmavipattiparisavipattidosāni. Tasmiñhi khaṇe tameva vatthu, sā eva sīmā, sā eva parisā, tasmā tāni punappunavacanena sodhetumasakkuṇeyyāni honti. Aparabhāge karonto pana pubbe aparipuṇṇavīsativassabhāvena vatthuvipattibhūtepi idāni paripuṇṇavīsativassattā vatthusampatti hoti, pubbe sīmasaṅkarādibhāvena sīmavipattisambhavepi idāni tadabhāvatthāya suṭṭhu sodhitattā sīmasampatti hoti, pubbe vaggakammādivasena parisavipattisambhavepi idāni tadabhāvatthāya suṭṭhu sodhitattā parisasampatti hoti, evaṃ pañca vipattiyo sodhetvā pañca sampattiyo sampādetvā kātuṃ sakkuṇeyyato paṭhamakāle punappunaṃ bhaṇanatopi aparabhāge bhaṇanaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsanti veditabbaṃ.

    ਯਦਿ ਏવਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਸਿਕ੍ਖਾਯ ਦਹਰੋ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਨ ਭવੇਯ੍ਯ। ਕਸ੍ਮਾ? ਪੋਰਾਣਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਤਾਯ ਏવ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾਤਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਪੁਰੇਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨਭਾવੇਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੇ ਸਤਿ ਤਾਯ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਅਦਹਰੋ ਸਿਯਾ। ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨਭਾવੇਨ ਇਦਾਨਿ ਕਤਕਮ੍ਮੇਯੇવ ਉਪਸਮ੍ਪਦਭਾવੇਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੇ ਸਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਦਹਰੋ ਨ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਦਹਰੋ ਭવੇਯ੍ਯ। ਏવਂ ਦਹਰੋ ਸਮਾਨੋ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ વਸ੍ਸਂ ਗਣੇਤ੍વਾ ਯਥਾવੁਡ੍ਢਂ વਨ੍ਦਨਾਦੀਨਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜੋ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਏવਂ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਅਟ੍ਠਿਤਭਾવਂ ਪਚ੍ਛਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਏવ ਲਦ੍ਧੁਪਸਮ੍ਪਦਭਾવਂ ਤਥਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਏવਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਾવਜ੍ਜੋ ਹੋਤਿ, ਏવਂ ਪਨ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯਮੇવ ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਿਤ੍વਾ ਏવਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨવਜ੍ਜੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਕਥਂ વਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਊਨવੀਸਤਿવਸ੍ਸਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਞ੍ਞੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਨ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋવ ਹੋਤਿ। ਸਚੇ ਪਨ ਸੋ ਦਸવਸ੍ਸਚ੍ਚਯੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਤਂ ਚੇ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਗਣੋ ਪੂਰਤਿ, ਸੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਸੋਪਿ ਚ ਯਾવ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਾવਸ੍ਸ ਨੇવ ਸਗ੍ਗਨ੍ਤਰਾਯੋ, ਨ ਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਰਾਯੋ। ਞਤ੍વਾ ਪਨ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ (ਪਾਚਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪੦੬) ਆਗਤਤ੍ਤਾ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਏવਂ વਤ੍ਥੁવਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਕੋਪਤੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਭવਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਕਾਲੇ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭੂਤਭਾવਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੀਮવਿਪਨ੍ਨਪਅਸવਿਪਨ੍ਨਞਤ੍ਤਿવਿਪਨ੍ਨਅਨੁਸ੍ਸਾવਨવਿਪਨ੍ਨਭੂਤਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਕੋਪਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭੂਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਮ੍ਪਿ ਅਪਰਭਾਗੇ વੁਡ੍ਢਿਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲੇਪਿ ਪਞ੍ਚ વਿਪਤ੍ਤਿਦੋਸਾਨਿ ਸੋਧੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮવਾਚਾਕਰਣੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਸੋਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਕਾਲੇ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍વਾਪਿ ਅਪਰਕਮ੍ਮਕਾਲੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।

    Yadi evaṃ upasampadasikkhāya daharo bhaveyyāti? Na bhaveyya. Kasmā? Porāṇasikkhaṃ appaccakkhitvā tāya eva patiṭṭhitattāti. Evaṃ santepi purekatakammassa sampajjanabhāvena tiṭṭhante sati tāya ṭhitattā adaharo siyā. Purimakammassa asampajjanabhāvena idāni katakammeyeva upasampadabhāvena tiṭṭhante sati kasmā daharo na bhaveyyāti? Evaṃ sante daharo bhaveyya. Evaṃ daharo samāno purimasikkhāya vassaṃ gaṇetvā yathāvuḍḍhaṃ vandanādīni sampaṭicchanto mahāsāvajjo bhaveyyāti? Evaṃ purimasikkhāya aṭṭhitabhāvaṃ pacchimasikkhāya eva laddhupasampadabhāvaṃ tathato jānanto evaṃ karonto sāvajjo hoti, evaṃ pana ajānanto ‘‘purimasikkhāyameva ṭhito’’ti maññitvā evaṃ karonto anavajjoti veditabbo. Kathaṃ viññāyatīti ce? ‘‘Anāpatti ūnavīsativassaṃ paripuṇṇasaññīti ettha kiñcāpi upasampādentassa anāpatti, puggalo pana anupasampannova hoti. Sace pana so dasavassaccayena aññaṃ upasampādeti, taṃ ce muñcitvā gaṇo pūrati, sūpasampanno. Sopi ca yāva na jānāti, tāvassa neva saggantarāyo, na mokkhantarāyo. Ñatvā pana puna upasampajjitabba’’nti samantapāsādikāyaṃ (pāci. aṭṭha. 406) āgatattā viññāyati. Evaṃ vatthuvipannattā kammakopato anupasampannassa puggalassa upajjhāyo bhavituṃ yuttakāle puna upasampajjanena upasampannabhūtabhāvassa aṭṭhakathāyaṃ āgatattā iminā nayena sīmavipannapaasavipannañattivipannaanussāvanavipannabhūtattā kammakopato pubbe anupasampannabhūtaṃ puggalampi aparabhāge vuḍḍhippattikālepi pañca vipattidosāni sodhetvā puna upasampadakammavācākaraṇena upasampādetuṃ vaṭṭati. Sopi puggalo pubbakammakāle anupasampanno hutvāpi aparakammakāle upasampanno hotīti daṭṭhabbo.

    ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੋਰਾਣਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਨવਸਿਕ੍ਖਮੇવ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ, ਤੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨવਸਿਕ੍ਖਾવਸੇਨ ਦਹਰਾવ ਭવਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਕਰਣਞ੍ਚ ਅਤਿવਿਯ ਗੁਣવਿਸਿਟ੍ਠਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨવਕਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤੁਕਾਮੋ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਤ੍ਤਨਾ વੁਡ੍ਢਤਰਂ ਕਾਤੁਕਾਮੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਹਰਂ ਕਾਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਗਾਰવੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਯੁਤ੍ਤੋ ਭવੇਯ੍ਯ। ਅਥ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਏવਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਸਿਕ੍ਖਾ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ ਸਤਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੀਲવਿਸੁਦ੍ਧਿਯੇવ ਕਾਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਿ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾ ਅਟ੍ਠਿਤਾ ਭવੇਯ੍ਯ, ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਯਮੇવ ਪਤਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਠਿਤਾਯ ਸਤਿ વਿਬ੍ਭਮਿਤੁਕਾਮੋਯੇવ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਨ ਭਿਕ੍ਖੁਭવਿਤੁਕਾਮੋ, ਸੋ ਪਨ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਮੇવ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੋਰਾਣਸਿਕ੍ਖਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ વਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਤੋ ਪੋਰਾਣਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਨવਸਿਕ੍ਖਾਗਹਣਤੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰਣਂਯੇવ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ? ਪੋਰਾਣਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਨવਸਿਕ੍ਖਾਗਹਣੇ ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਂ ਅਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਿਮਕਮ੍ਮਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨੇ ਸਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਾ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਬ੍ਬਾ, ਤਥਾਪਿ ਨવਸਿਕ੍ਖਾਯ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਦਹਰਭਾવਂ ਪਤ੍ਤੋਪਿ ਯੁਤ੍ਤਰੂਪੋਯੇવ।

    Ekacce pana bhikkhū porāṇasikkhaṃ paccakkhāya navasikkhameva gaṇhiṃsu, te pana bhikkhū navasikkhāvasena daharāva bhavanti, evaṃ karaṇañca ativiya guṇavisiṭṭhaṃ attano navakataraṃ bhikkhuṃ disvā tasmiṃ puggale payirupāsitukāmo taṃ puggalaṃ attanā vuḍḍhataraṃ kātukāmo attānaṃ daharaṃ kātukāmo hutvā dhammagāravena karonto yutto bhaveyya. Atha pana sikkhāsampannaṃ kattukāmo evaṃ kareyya, sikkhā nāma pañcaṅgasamannāgate sati sampajjati, sīlavisuddhiyeva kāraṇaṃ hoti, tasmā yadi purimasikkhā aṭṭhitā bhaveyya, paccakkhānakiccaṃ natthi, sayameva patitā hoti. Purimasikkhāya ṭhitāya sati vibbhamitukāmoyeva paccakkhānaṃ kareyya, na bhikkhubhavitukāmo, so pana catupārisuddhisīlameva parisuddhaṃ kareyya, tasmā porāṇasikkhāya paccakkhānaṃ ayuttaṃ viya dissati. Tato porāṇasikkhaṃ paccakkhāya navasikkhāgahaṇato punappunaṃ karaṇaṃyeva yuttataraṃ dissati. Kasmā? Porāṇasikkhaṃ paccakkhāya navasikkhāgahaṇe purimakammaṃ asampajjitvā pacchimakammasampajjane sati kiñcāpi purimasikkhā natthi, yā paccakkhātabbā, tathāpi navasikkhāya sampajjitattā doso natthi, daharabhāvaṃ pattopi yuttarūpoyeva.

    ਯਦਿ ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿਯੇવ, ਏવਂ ਸਤਿ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ। ਪਚ੍ਛਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਠਿਤੋਪਿ ਦਹਰਭਾવਂ ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਯੁਤ੍ਤਰੂਪੋ। ਯਦਿ ਪਨ ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਮੇવ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਛਿਮਕਮ੍ਮਂ, ਏવਂ ਸਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਠਿਤਪੋਰਾਣਸਿਕ੍ਖਾਪਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨੇਨ ਪਤਿਤਾ। ਪਚ੍ਛਿਮਸਿਕ੍ਖਾਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ વਿਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਯੋਗਤੋ ਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਚ ਪਤਿਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਛਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਚ ਅਲਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਭਤੋ ਭਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਅਯੁਤ੍ਤੋવ ਹੋਤਿ। ਪੋਰਾਣਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਨવਸਿਕ੍ਖਾਗਹਣੇ ਪਨ ਸਤਿ ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੁਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਿਮਕਮ੍ਮਂ ਅਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋਯੇવ, ਪੁਰਿਮਂ ਅਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੁਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਠਿਤੋ ਏવ। ਪੁਰਿਮਪਚ੍ਛਿਮਕਮ੍ਮਦ੍વਯਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਚਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਦਲ਼੍ਹਿਕਮ੍ਮਥਿਰਤਰਭੂਤਾਯ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਠਿਤੋਯੇવ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਨવਸਿਕ੍ਖਾਗਹਣਤੋ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਨવਸਿਕ੍ਖਾਗਹਣਂ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।

    Yadi purimakammampi pacchimakammampi sampajjatiyeva, evaṃ sati purimasikkhāya paccakkhānaṃ niratthakaṃ. Pacchimasikkhāya ṭhitopi daharabhāvaṃ pattattā ayuttarūpo. Yadi pana purimakammameva sampajjati, na pacchimakammaṃ, evaṃ sati pubbe ṭhitaporāṇasikkhāpi paccakkhānena patitā. Pacchimasikkhāpi pacchimakammassa pañcannaṃ vipattīnaṃ aññatarena yogato na sampajjati, tasmā purimasikkhāya ca patitattā pacchimasikkhāya ca aladdhattā ubhato bhaṭṭhattā ayuttova hoti. Porāṇasikkhaṃ appaccakkhāya navasikkhāgahaṇe pana sati purimakammaṃ sampannaṃ hutvā pacchimakammaṃ asampannaṃ hontampi purimasikkhāya patiṭṭhitoyeva, purimaṃ asampannaṃ hutvā pacchimaṃ sampannampi pacchimasikkhāya ṭhito eva. Purimapacchimakammadvayampi pañcahaṅgehi sampannampi daḷhikammathiratarabhūtāya purimasikkhāya ṭhitoyeva so bhikkhu hoti, tasmā purimasikkhaṃ paccakkhāya navasikkhāgahaṇato purimasikkhaṃ appaccakkhāya punappunaṃ navasikkhāgahaṇaṃ yuttataraṃ hotīti daṭṭhabbaṃ.

    ਇਮਂ ਪਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ વਾਦਂ ਅਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇ ਆਚਰਿਯਾ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਨਿਚ੍ਛਿਤਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ। ਕਥਂ? ਏਕਚ੍ਚੇ ਥੇਰਾ ਏવਂ વਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਿਂ ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏવਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਨ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਤੇ ਥੇਰਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਮ੍ਮવਾਚਂ ਭਣਨ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਏવਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ। ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਨ ਥੇਰਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਨਾਮ ਅਸਨਿ ਏਕવਾਰਮੇવ ਪਤਨ੍ਤੀ ਸਤ੍ਤੇ ਜੀવਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੇਤਿ, ਏવਮੇવ ਭਗવਤੋ ਆਣਾਭੂਤਾ ਕਮ੍ਮવਾਚਾ ਏਕવਾਰਂ ਭਣਮਾਨਾ ਕਮ੍ਮਂ ਸਿਜ੍ਝਾਪੇਤਿ, ਨ ਅਨੇਕવਾਰ’’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ‘‘ਕਮ੍ਮਸਿਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ। ਬਹવੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ਏવਂ વਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਸਿਕ੍ਖਂ ਅਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾ ਏવਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਗੁਣਾਪਰਾਧਕਾ ਏਤੇ ਸਮਣਾ’’ਤਿ। ਤੇ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਂ ਅਸਦ੍ਦਹਿਤ੍વਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਾ ਏવਮਾਹਂਸੁ।

    Imaṃ pana punappunaṃ karontānaṃ ācariyānaṃ vādaṃ amanasikarontā aññe ācariyā anekappakāraṃ anicchitakathaṃ kathenti. Kathaṃ? Ekacce therā evaṃ vadanti ‘‘kiṃ ime bhikkhū evaṃ karontā pārājikappattaṃ bhikkhuṃ puna sikkhāya patiṭṭhāpessāmāti maññantī’’ti. Te therā punappunaṃ kammavācaṃ bhaṇante bhikkhū disvā ‘‘ime bhikkhū iminā kāraṇena evaṃ karontī’’ti cintetvā evamāhaṃsu. Ekacce pana therā ‘‘kasmā ime bhikkhū punappunaṃ karonti, yathā nāma asani ekavārameva patantī satte jīvitakkhayaṃ pāpeti, evameva bhagavato āṇābhūtā kammavācā ekavāraṃ bhaṇamānā kammaṃ sijjhāpeti, na anekavāra’’nti, tepi ‘‘kammasijjhanatthāya punappunaṃ bhaṇantī’’ti cintetvā evamāhaṃsu. Bahavo pana bhikkhū punappunaṃ karonte disvā evaṃ vadanti ‘‘ime bhikkhū ācariyupajjhāyehi dinnasikkhaṃ asaddahantā evaṃ karonti, ācariyupajjhāyaguṇāparādhakā ete samaṇā’’ti. Te ‘‘pubbasikkhaṃ asaddahitvā punappunaṃ karontī’’ti maññantā evamāhaṃsu.

    ਅਪਰੇ ਪਨ ਥੇਰਾ ‘‘ਪਠਮਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮવਾਚਾਭਣਨਕਾਲੇਯੇવ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਪਰਭਾਗੇ’’ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਮੇવ। ਅਞ੍ਞੇ ਏવਮਾਹਂਸੁ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮવਾਚਾਯਮੇવ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮੇ, ਅਥ ਚ ਪਨਿਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਭੂਤਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਨ ਸਮੇਤੀ’’ਤਿ, ਤਂ ਨੀਤਤ੍ਥਮੇવ ਗਹੇਤ੍વਾ વਦਿਂਸੁ। ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਚਤੂਸੁਪਿ ਕਮ੍ਮੇਸੁ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਕਮ੍ਮਸਙ੍ਕਰਮੇવ ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮੇ વਿਸੇਸਤੋ વਦਤਿ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਭਾવੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸੂਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਤੇਨੇવ ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇવ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਭਾવੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤੋਤਿ।

    Apare pana therā ‘‘paṭhamaṃ upasampadakammavācābhaṇanakāleyeva punappunaṃ vattabbaṃ, na aparabhāge’’ti, tattha kāraṇaṃ heṭṭhā vuttameva. Aññe evamāhaṃsu ‘‘ñattidutiyakammavācāyameva punappunaṃ vattabbanti aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ, na ñatticatutthakamme, atha ca panime bhikkhū ñatticatutthakammabhūtāya upasampadakammavācāya punappunaṃ karonti, etaṃ aṭṭhakathāya na sametī’’ti, taṃ nītatthameva gahetvā vadiṃsu. Neyyatthato pana iminā nayena catūsupi kammesu punappunaṃ kātabbanti dasseti. Kammasaṅkarameva hi ñattidutiyakamme visesato vadati, punappunaṃ vattabbabhāvo pana sabbesūti daṭṭhabbo. Teneva hi ñatticatutthakammavācāya upasampannaṭṭhāneyeva pubbe anupasampannassa puggalassa pacchā upasampajjitabbabhāvo aṭṭhakathāyaṃ vuttoti.

    ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾਕਰਣੀਯਾਦੀਸੁਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਪਟਿਂਞ੍ਞਾਯ ਕਰਣੀਯਾਦਯੋ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾਯ ਕਰਣੀਯਂ ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾ ਕਰੋਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਚੋਦੇਤ੍વਾ ਸਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਅਚੋਦੇਤ੍વਾ ਅਸਾਰੇਤ੍વਾ ਕਰੋਤਿ। ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਕਰਣੀਯਂ ਅਪ੍ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਕਰੋਤੀਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਯਥਾਦਿਨ੍ਨਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਅਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਲਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਕਰੋਤਿ। ਸਤਿવਿਨਯਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਦਬ੍ਬਮਲ੍ਲਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸਦਿਸਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ। ਅਮੂਲ਼੍ਹવਿਨਯਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਗਗ੍ਗਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਸ੍ਸ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ। ਤਸ੍ਸਪਾਪਿਯਸਿਕਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪવਾਲ਼ਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਪਾਪਸ੍ਸ। ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਪਣ੍ਡਕਲੋਹਿਤਕਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਸ੍ਸ। ਨਿਯਸਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਸੇਯ੍ਯਸਕਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਸ੍ਸ ਅਭਿਣ੍ਹਾਪਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸ। ਪਬ੍ਬਾਜਨੀਯਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਅਸ੍ਸਜਿਪੁਨਬ੍ਬਸੁਕਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਸ੍ਸ ਕੁਲਦੂਸਕਸ੍ਸ। ਪਟਿਸਾਰਣੀਯਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਧਮ੍ਮਭਿਕ੍ਖੁਸਅਸਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕੇ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਦੂਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਛਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਅਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਰਿਟ੍ਠਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਅવਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਪਰਿવਾਸਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸ। ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸ। ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਕਂ। ਅਬ੍ਭਾਨਾਰਹਨ੍ਤਿ ਚਿਣ੍ਣਮਾਨਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ। ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ।

    Paṭipucchākaraṇīyādīsupīti ettha ādisaddena paṭiṃññāya karaṇīyādayo saṅgaṇhāti. Tattha paṭipucchāya karaṇīyaṃ appaṭipucchā karotīti pucchitvā codetvā sāretvā kātabbaṃ apucchitvā acodetvā asāretvā karoti. Paṭiññāya karaṇīyaṃ appaṭiññāya karotīti paṭiññaṃ āropetvā yathādinnāya paṭiññāya kātabbaṃ apaṭiññāya paṭiññaṃ akarontassa vilapantassa balakkārena karoti. Sativinayārahassāti dabbamallaputtattherasadisassa khīṇāsavassa. Amūḷhavinayārahassāti gaggabhikkhusadisassa ummattakassa. Tassapāpiyasikakammārahassāti upavāḷabhikkhusadisassa ussannapāpassa. Tajjanīyakammārahassāti paṇḍakalohitakabhikkhusadisassa bhaṇḍanakārakassa. Niyasakammārahassāti seyyasakabhikkhusadisassa abhiṇhāpattikassa. Pabbājanīyakammārahassāti assajipunabbasukabhikkhusadisassa kuladūsakassa. Paṭisāraṇīyakammārahassāti sudhammabhikkhusaasassa upāsake jātiādīhi dūsentassa. Ukkhepanīyakammārahassāti channabhikkhusadisassa āpattiṃ apassantassa āpattiṃ adesentassa ariṭṭhabhikkhusadisassa micchādiṭṭhiṃ avissajjentassa. Parivāsārahassāti paṭicchannasaṅghādisesāpattikassa. Mūlāyapaṭikassanārahassāti antarāpattiṃ āpannassa. Mānattārahanti appaṭicchannasaṅghādisesāpattikaṃ. Abbhānārahanti ciṇṇamānattaṃ bhikkhuṃ. Upasampādetīti upasampadakammaṃ karoti.

    ਅਨੁਪੋਸਥੇ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਨੁਪੋਸਥਦਿવਸੇ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਤਿ। ਉਪੋਸਥਦਿવਸੋ ਨਾਮ ਠਪੇਤ੍વਾ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸਂ ਅવਸੇਸੇਸੁ ਏਕਾਦਸਸੁ ਮਾਸੇਸੁ ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਾਮਗ੍ਗਿਦਿવਸੋ ਚ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਾ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਪਨ੍ਨਰਸਾ ਚ, ਏਤਂ ਤਿਪ੍ਪਕਾਰਮ੍ਪਿ ਉਪੋਸਥਦਿવਸਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਦਿવਸੇ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੋਸਥੇ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਤਿ ਨਾਮ। ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ વਿવਦਨ੍ਤਾ ਉਪੋਸਥਂ વਾ ਪવਾਰਣਂ વਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕਰਣੇ વਿਨਿਚ੍ਛਿਤੇ ‘‘ਸਮਗ੍ਗਾ ਜਾਤਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾ ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ ਅਨੁਪੋਸਥੇ ਉਪੋਸਥੋ ਕਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ।

    Anuposatheuposathaṃ karotīti anuposathadivase uposathaṃ karoti. Uposathadivaso nāma ṭhapetvā kattikamāsaṃ avasesesu ekādasasu māsesu bhinnassa saṅghassa sāmaggidivaso ca yathāvuttā cātuddasapannarasā ca, etaṃ tippakārampi uposathadivasaṃ ṭhapetvā aññasmiṃ divase uposathaṃ karonto anuposathe uposathaṃ karoti nāma. Yatra hi pattacīvarādiatthāya appamattakena kāraṇena vivadantā uposathaṃ vā pavāraṇaṃ vā ṭhapenti, tattha tasmiṃ adhikaraṇe vinicchite ‘‘samaggā jātamhā’’ti antarā sāmaggīuposathaṃ kātuṃ na labhanti, karontehi anuposathe uposatho kato nāma hoti.

    ਅਪ੍ਪવਾਰਣਾਯ ਪવਾਰੇਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪવਾਰਣਦਿવਸੇ ਪવਾਰੇਤਿ। ਪવਾਰਣਦਿવਸੋ ਨਾਮ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸੇ ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਾਮਗ੍ਗਿਦਿવਸੋ ਚ ਪਚ੍ਚੁਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤਦਿવਸੋ ਚ ਦ੍વੇ ਚ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯੋ, ਏਤਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਪવਾਰਣਦਿવਸਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਦਿવਸੇ ਪવਾਰੇਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪવਾਰਣਾਯ ਪવਾਰੇਤਿ ਨਾਮ। ਇਧਾਪਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ વਿવਾਦਸ੍ਸ વੂਪਸਮੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀਪવਾਰਣਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ। ਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ ਅਪ੍ਪવਾਰਣਾਯ ਪવਾਰਣਾ ਕਤਾ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠੋ (ਪਰਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪੮੩)।

    Appavāraṇāya pavāretīti appavāraṇadivase pavāreti. Pavāraṇadivaso nāma ekasmiṃ kattikamāse bhinnassa saṅghassa sāmaggidivaso ca paccukkaḍḍhitvā ṭhapitadivaso ca dve ca puṇṇamāsiyo, etaṃ catubbidhaṃ pavāraṇadivasaṃ ṭhapetvā aññasmiṃ divase pavārento appavāraṇāya pavāreti nāma. Idhāpi appamattakassa vivādassa vūpasame sāmaggīpavāraṇaṃ kātuṃ na labhanti. Karontehi appavāraṇāya pavāraṇā katā hotīti ayaṃ aṭṭhakathāpāṭho (pari. aṭṭha. 483).

    ‘‘ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸਮ੍ਮੁਤਿ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੇਨ ਯਾਚਿਤ੍વਾ ਕਤੇ ਅਸਮ੍ਮੁਖਾਪਿ ਦਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਪਿ ਨ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਨਿਯਮਾਭਾવਤੋ। ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਕਤੇ ਪਨ ਦੋਸਾਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਕਤਂ ਸੁਕਤਂ ਹੋਤੀ’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਦੂਤੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਪਨ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਨਾਨਤ੍ਤਸਮ੍ਭવਤੋ। ਪਤ੍ਤਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਨਾਦਯੋ ਹਤ੍ਥਪਾਸਤੋ ਅਪਨੀਤਮਤ੍ਤੇਪਿ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ। ਸਙ੍ਘਸਮ੍ਮੁਖਤਾਤਿਆਦੀਸੁ ਯਾવਤਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਆਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦੋ ਆਹਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਾ ਨ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਸਙ੍ਘਸਮ੍ਮੁਖਤਾ। ਯੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਯੇਨ વਿਨਯੇਨ ਯੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਸਮ੍ਮੁਖਤਾ વਿਨਯਸਮ੍ਮੁਖਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਭੂਤਂ વਤ੍ਥੁ। વਿਨਯੋਤਿ ਚੋਦਨਾ ਚੇવ ਸਾਰਣਾ ਚ। ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ ਨਾਮ ਞਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਦਾ ਚੇવ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਸਮ੍ਪਦਾ ਚ। ਯਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਾਭਾવੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸਮ੍ਮੁਖਤਾ। ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸਸ੍ਸ ਪવਾਰਣਮਾਸਤ੍ਤਾ ‘ਠਪੇਤ੍વਾ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸ’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਚ੍ਚੁਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤਦਿવਸੋ ਚਾਤਿ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖੇ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਂ ਪਨ੍ਨਰਸਿਂ વਾ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਦ੍વੇ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯੋਤਿ ਪਠਮਪਚ੍ਛਿਮવਸ੍ਸੂਪਗਤਾਨਂ વਸੇਨ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ਪਰਿવਾਰ ੩.੪੮੩) ਆਗਤਂ।

    ‘‘Ummattakassa bhikkhuno ummattakasammuti ummattakena yācitvā kate asammukhāpi dātuṃ vaṭṭati, tattha nisinnepi na kuppati niyamābhāvato. Asammukhā kate pana dosābhāvaṃ dassetuṃ ‘asammukhā kataṃ sukataṃ hotī’ti vuttaṃ. Dūtena upasampadā pana sammukhā kātuṃ na sakkā kammavācānānattasambhavato. Pattanikkujjanādayo hatthapāsato apanītamattepi kātuṃ vaṭṭanti. Saṅghasammukhatātiādīsu yāvatikā bhikkhū kammappattā, te āgatā honti, chandārahānaṃ chando āhato hoti, sammukhībhūtā na paṭikkosanti, ayaṃ saṅghasammukhatā. Yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena saṅgho kammaṃ karoti, ayaṃ dhammasammukhatā vinayasammukhatā. Tattha dhammoti bhūtaṃ vatthu. Vinayoti codanā ceva sāraṇā ca. Satthusāsanaṃ nāma ñattisampadā ceva anussāvanasampadā ca. Yassa saṅgho kammaṃ karoti, tassa sammukhābhāvo puggalasammukhatā. Kattikamāsassa pavāraṇamāsattā ‘ṭhapetvā kattikamāsa’nti vuttaṃ. Paccukkaḍḍhitvā ṭhapitadivaso cāti kāḷapakkhe cātuddasiṃ pannarasiṃ vā sandhāya vuttaṃ. Dve puṇṇamāsiyoti paṭhamapacchimavassūpagatānaṃ vasena vutta’’nti sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. parivāra 3.483) āgataṃ.

    ‘‘ਠਪਿਤਉਪੋਸਥਪવਾਰਣਾਨਂ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸੇ ਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਕਤਾਯ ਸਾਮਗ੍ਗੀਪવਾਰਣਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਆਹ ‘ਠਪੇਤ੍વਾ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸ’ਨ੍ਤਿ। ਸਚੇ ਪਨ ਤੇਸਂ ਨਾਨਾਸੀਮਾਸੁ ਮਹਾਪવਾਰਣਾਯ વਿਸੁਂ ਪવਾਰਿਤਾਨਂ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥੋ ਏવ ਤੇਹਿ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਪવਾਰਣਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ વਸ੍ਸੇ ਕਤਪવਾਰਣਾਨਂ ਪੁਨ ਪવਾਰਣਾਯ ਅવਿਹਿਤਤ੍ਤਾ। ਸਾਮਗ੍ਗੀਦਿવਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨੁਪੋਸਥਦਿવਸੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀਕਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਚੇ ਪਨ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯਂ ਪਨ੍ਨਰਸਿਯਂ વਾ ਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮਗ੍ਗਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਦਾ ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥਦਿવਸੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀਪਨ੍ਨਰਸੀਉਪੋਸਥੋવ ਹੋਤਿ। ਉਪਰਿ ਪવਾਰਣਾਯਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਪਚ੍ਚੁਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤਦਿવਸੋ ਚਾਤਿ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕੇਹਿ ਉਪਦ੍ਦੁਤਾ વਾ ਕੇਨਚਿਦੇવ ਕਰਣੀਯੇਨ ਪવਾਰਣਸਙ੍ਗਹਂ વਾ ਕਤ੍વਾ ਠਪਿਤੋ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀਦਿવਸੋ ਚ। ਦ੍વੇ ਚ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾ ਪਚ੍ਛਿਮਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾ ਚਾਤਿ ਦ੍વੇ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯੋ। ਏਤਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਨ੍ਤਿ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਦ੍વਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਾਮਗ੍ਗੀਪવਾਰਣਂ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀਪવਾਰਣਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍વਾ, ਇਦਞ੍ਚ ਪਕਤਿਚਾਰਿਤ੍ਤવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਥਾਰੂਪਪਚ੍ਚਯੇ ਪਨ ਸਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸੀਨਂ ਪੁਰਿਮਾ ਦ੍વੇ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯੋ, ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯਾ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਪਨ੍ਨਰਸੀਪੀਤਿ ਇਮੇਪਿ ਤਯੋ ਦਿવਸਾ ਪવਾਰਣਾਦਿવਸਾ ਏવਾਤਿ ਇਮਂ ਸਤ੍ਤવਿਧਮ੍ਪਿ ਪવਾਰਣਾਦਿવਸਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਦਿવਸੇ ਪવਾਰੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨਿਯਂ (વਿ॰ વਿ॰ ਟੀ॰ ਪਰਿવਾਰ ੨.੪੮੩) ਆਗਤਂ।

    ‘‘Ṭhapitauposathapavāraṇānaṃ kattikamāse sāmaggiyā katāya sāmaggīpavāraṇaṃ muñcitvā uposathaṃ kātuṃ na vaṭṭatīti āha ‘ṭhapetvā kattikamāsa’nti. Sace pana tesaṃ nānāsīmāsu mahāpavāraṇāya visuṃ pavāritānaṃ kattikamāsabbhantare sāmaggī hoti, sāmaggīuposatho eva tehi kātabbo, na pavāraṇā ekasmiṃ vasse katapavāraṇānaṃ puna pavāraṇāya avihitattā. Sāmaggīdivaso hotīti anuposathadivase sāmaggīkaraṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Sace pana cātuddasiyaṃ pannarasiyaṃ vā saṅgho sāmaggiṃ karoti, tadā sāmaggīuposathadivaso na hoti, cātuddasīpannarasīuposathova hoti. Upari pavāraṇāyapi eseva nayo. Paccukkaḍḍhitvā ṭhapitadivaso cāti bhaṇḍanakārakehi upaddutā vā kenacideva karaṇīyena pavāraṇasaṅgahaṃ vā katvā ṭhapito kāḷapakkhacātuddasīdivaso ca. Dve ca puṇṇamāsiyoti pubbakattikapuṇṇamā pacchimakattikapuṇṇamā cāti dve puṇṇamāsiyo. Etaṃcatubbidhanti puṇṇamāsidvayena saddhiṃ sāmaggīpavāraṇaṃ cātuddasīpavāraṇañca sampiṇḍetvā, idañca pakaticārittavasena vuttaṃ. Tathārūpapaccaye pana sati ubhinnaṃ puṇṇamāsīnaṃ purimā dve cātuddasiyo, kāḷapakkhacātuddasiyā anantarā pannarasīpīti imepi tayo divasā pavāraṇādivasā evāti imaṃ sattavidhampi pavāraṇādivasaṃ ṭhapetvā aññasmiṃ divase pavāretuṃ na vaṭṭatī’’ti vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. parivāra 2.483) āgataṃ.

    ਏવਂ વਤ੍ਥੁવਿਪਤ੍ਤਿવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਞਤ੍ਤਿવਿਪਤ੍ਤਿવਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨવਿਪਤ੍ਤਿવਿਨਿਚ੍ਛਯਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਤੋ વਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਮਞਤ੍ਤਿવਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ‘‘ਪਚ੍ਛਾ વਾ ਞਤ੍ਤਿਂ ਠਪੇਤੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਸਂવਣ੍ਣਨਾਯਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਪਠਮਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਂ ਸਾવੇਤ੍વਾ ‘‘ਏਸਾ ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਾਨਨ੍ਤਰਮੇવ ਸਕਲਂ ਞਤ੍ਤਿਂ વਤ੍વਾ, ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ‘‘ਏਸਾ ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।

    Evaṃ vatthuvipattivinicchayaṃ dassetvā idāni ñattivipattivinicchayaṃ anussāvanavipattivinicchayañca dassento ‘‘ñattito vipattiyaṃ panā’’tiādimāha. Tattha pañcamañattivipattiyaṃ ‘‘pacchā vā ñattiṃ ṭhapetī’’ti etassa saṃvaṇṇanāyaṃ anussāvanakammaṃ katvāti paṭhamaṃ anussāvanaṃ sāvetvā ‘‘esā ñattī’’ti anussāvanānantarameva sakalaṃ ñattiṃ vatvā, pariyosāne ‘‘esā ñattī’’ti vatvāti adhippāyo.

    ੨੫੨. ਚਤੁਤ੍ਥਅਨੁਸ੍ਸਾવਨવਿਪਤ੍ਤਿਸਂવਣ੍ਣਨਾਯਂ ‘‘ਯ੍વਾਯਨ੍ਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪ੍ਪਭੇਦੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ਦਸਧਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਪਭੇਦੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਸਧਾ ਦਸવਿਧੇਨ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਂ ਪਭੇਦੋਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਕੇਨਾਯਂ ਪਭੇਦੋਤਿ ਆਹ ‘ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿਯਾ’ਤਿ। ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਅਕ੍ਖਰਾਨਂ ਜਨਿਕਾ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿ, ਤਾਯ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿਯਾ, ਅਕ੍ਖਰਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਚਿਤ੍ਤਭੇਦੇਨੇવਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਂ વਾ ਸਂਯੋਗਪਰਂ ਕਤ੍વਾ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਗਰੁਕਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ’’ਤਿ વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨਿਯਂ વੁਤ੍ਤਂ।

    252. Catutthaanussāvanavipattisaṃvaṇṇanāyaṃ ‘‘yvāyanti byañjanappabhedo adhippeto. Dasadhā byañjanabuddhiyā pabhedoti ettha dasadhā dasavidhena byañjanānaṃ pabhedoti yojetabbaṃ. Kenāyaṃ pabhedoti āha ‘byañjanabuddhiyā’ti. Yathādhippetatthabyañjanato byañjanasaṅkhātānaṃ akkharānaṃ janikā buddhi byañjanabuddhi, tāya byañjanabuddhiyā, akkharasamuṭṭhāpakacittabhedenevāti attho. Yaṃ vā saṃyogaparaṃ katvā vuccati, idampi garukanti yojanā’’ti vimativinodaniyaṃ vuttaṃ.

    ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ਪਰਿવਾਰ ੩.੪੮੫) ਪਨ ‘‘ਠਾਨਕਰਣਾਨਿ ਸਿਥਿਲਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਮਕ੍ਖਰਂ ਸਿਥਿਲਂ, ਤਾਨਿਯੇવ ਧਨਿਤਾਨਿ ਅਸਿਥਿਲਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਮਕ੍ਖਰਂ ਧਨਿਤਂ। ਦ੍વਿਮਤ੍ਤਕਾਲਂ ਦੀਘਂ, ਏਕਮਤ੍ਤਕਾਲਂ ਰਸ੍ਸਂ। ਦਸਧਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਪਭੇਦੋਤਿ ਏવਂ ਸਿਥਿਲਾਦਿવਸੇਨ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਕ੍ਖਰੁਪ੍ਪਾਦਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਸਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਭੇਦੋ। ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਹਿ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ ਚ। ਸਂਯੋਗੋ ਪਰੋ ਏਤਸ੍ਮਾਤਿ ਸਂਯੋਗਪਰੋ। ਨ ਸਂਯੋਗਪਰੋ ਅਸਂਯੋਗਪਰੋ ‘ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਥੇਰਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਨ ਖਮਤੀ’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤ-ਕਾਰ ਨ-ਕਾਰਸਹਿਤਾਰੋ ਅਸਂਯੋਗਪਰੋ। ਕਰਣਾਨੀਤਿ ਕਣ੍ਠਾਦੀਨਿ’’ ਇਤਿ ਏਤ੍ਤਕਂ વੁਤ੍ਤਂ।

    Sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. parivāra 3.485) pana ‘‘ṭhānakaraṇāni sithilāni katvā uccāretabbamakkharaṃ sithilaṃ, tāniyeva dhanitāni asithilāni katvā uccāretabbamakkharaṃ dhanitaṃ. Dvimattakālaṃ dīghaṃ, ekamattakālaṃ rassaṃ. Dasadhā byañjanabuddhiyā pabhedoti evaṃ sithilādivasena byañjanabuddhiyā akkharuppādakacittassa dasappakārena pabhedo. Sabbāni hi akkharāni cittasamuṭṭhānāni yathādhippetatthabyañjanato byañjanāni ca. Saṃyogo paro etasmāti saṃyogaparo. Na saṃyogaparo asaṃyogaparo ‘āyasmato buddharakkhitatherassa yassa na khamatī’ti ettha ta-kāra na-kārasahitāro asaṃyogaparo. Karaṇānīti kaṇṭhādīni’’ iti ettakaṃ vuttaṃ.

    ਪੁਨ વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨਿਯਂ (વਿ॰ વਿ॰ ਟੀ॰ ਪਰਿવਾਰ ੨.੪੮੫) ‘‘ਤਤ੍ਥ ਆਯਸ੍ਮਤੋਤਿਆਦੀਸੁ ਸਰਾਨਨ੍ਤਰਿਤਾਨਿ ਸ-ਕਾਰ ਮ-ਕਾਰਾਦਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ ‘ਸਂਯੋਗੋ’ਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਯੋ ਸਂਯੋਗੋ ਪਰੋ ਯਸ੍ਸ ਅ-ਕਾਰਾਦਿਨੋ, ਸੋ ਸਂਯੋਗਪਰੋ ਨਾਮ। ਰਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅ-ਕਾਰਾਦਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਰਹਿਤਂ ਪਦਂ। ਅਸਂਯੋਗਪਰਨ੍ਤਿ ‘ਯਸ੍ਸ ਨ ਖਮਤੀ’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸ-ਕਾਰ ਨ-ਕਾਰਾਦਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਹਿਤਂ ਪਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਤ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਥ-ਕਾਰਂ ਅਕਤ੍વਾ ‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ’ਤਿਆਦਿਂ ਅવਤ੍વਾ વਗ੍ਗਨ੍ਤਰੇ ਸਿਥਿਲਮੇવ ਕਤ੍વਾ ‘ਸੁਣਾਟੁ ਮੇ’ਤਿਆਦਿਂ વਦਨ੍ਤੋਪਿ ਦੁਰੁਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿਯੇવ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਨੁਰੂਪਂ ਆਦੇਸਂ। ਯਞ੍ਹਿ ‘ਸਚ੍ਚਿਕਤ੍ਥਪਰਮਤ੍ਥੇਨਾ’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਸਚ੍ਚਿਕਟ੍ਠਪਰਮਟ੍ਠੇਨਾ’ਤਿ ਚ ‘ਅਤ੍ਥਕਥਾ’ਤਿ ਚ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਅਟ੍ਠਕਥਾ’ਤਿ ਚ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਾਦਿਸਂ ਪਾਲ਼ਿਅਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ ਦਿਟ੍ਠਪਯੋਗਂ ਤਦਨੁਰੂਪਞ੍ਚ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘ਅਨੁਕ੍ਕਮਾਗਤਂ ਪવੇਣਿਂ ਅવਿਨਾਸੇਨ੍ਤੇਨਾ’ਤਿਆਦਿ। ‘ਦੀਘੇ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਰਸ੍ਸ’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ‘ਭਿਕ੍ਖੂਨ’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਭਿਕ੍ਖੁਨ’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘ਬਹੂਸੂ’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਬਹੁਸੂ’ਤਿ વਾ ‘ਨਕ੍ਖਮਤੀ’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਨ ਖਮਤੀ’ਤਿ વਾ ‘ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖੋ’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਖੋ’ਤਿ વਾ ਏવਂ ਅਨੁਰੂਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਏવ ਦੀਘਰਸ੍ਸਾਦਿਰਸ੍ਸਦੀਘਾਦਿવਸੇਨ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਪਨ ‘ਨਾਗੋ’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਨਗੋ’ਤਿ વਾ ‘ਸਙ੍ਘੋ’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਸਘੋ’ਤਿ વਾ ‘ਤਿਸ੍ਸੋ’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਤਿਸੋ’ਤਿ વਾ ‘ਯਾਚਤੀ’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਯਾਚਨ੍ਤੀ’ਤਿ વਾ ਏવਂ ਅਨਨੁਰੂਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ વਤ੍ਤੁਂ । ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ ਪਨ વવਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਂ। ਸੇਸਾਨਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾਨਿ।

    Puna vimativinodaniyaṃ (vi. vi. ṭī. parivāra 2.485) ‘‘tattha āyasmatotiādīsu sarānantaritāni sa-kāra ma-kārādibyañjanāni ‘saṃyogo’ti vuccanti. Yo saṃyogo paro yassa a-kārādino, so saṃyogaparo nāma. Rassanti a-kārādibyañjanarahitaṃ padaṃ. Asaṃyogaparanti ‘yassa na khamatī’tiādīsu sa-kāra na-kārādibyañjanasahitaṃ padaṃ sandhāya vuttaṃ. Ta-kārassa tha-kāraṃ akatvā ‘suṇātu me’tiādiṃ avatvā vaggantare sithilameva katvā ‘suṇāṭu me’tiādiṃ vadantopi duruttaṃ karotiyeva ṭhapetvā anurūpaṃ ādesaṃ. Yañhi ‘saccikatthaparamatthenā’ti vattabbe ‘saccikaṭṭhaparamaṭṭhenā’ti ca ‘atthakathā’ti ca vattabbe ‘aṭṭhakathā’ti ca tattha tattha vuccati, tādisaṃ pāḷiaṭṭhakathādīsu diṭṭhapayogaṃ tadanurūpañca vattuṃ vaṭṭati, tato aññaṃ na vaṭṭati. Tenāha ‘anukkamāgataṃ paveṇiṃ avināsentenā’tiādi. ‘Dīghe vattabbe rassa’ntiādīsu ‘bhikkhūna’nti vattabbe ‘bhikkhuna’nti vā ‘bahūsū’ti vattabbe ‘bahusū’ti vā ‘nakkhamatī’ti vattabbe ‘na khamatī’ti vā ‘upasampadāpekkho’ti vattabbe ‘upasampadāpekho’ti vā evaṃ anurūpaṭṭhānesu eva dīgharassādirassadīghādivasena parivattetuṃ vaṭṭati, na pana ‘nāgo’ti vattabbe ‘nago’ti vā ‘saṅgho’ti vattabbe ‘sagho’ti vā ‘tisso’ti vattabbe ‘tiso’ti vā ‘yācatī’ti vattabbe ‘yācantī’ti vā evaṃ ananurūpaṭṭhānesu vattuṃ . Sambandhaṃ pana vavatthānañca sabbathāpi vaṭṭatīti gahetabba’’nti āgataṃ. Sesāni aṭṭhakathāyaṃ vuttanayeneva suṭṭhu sallakkhetabbāni.

    ੨੫੩. ਸੀਮવਿਪਤ੍ਤਿવਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸੀਮਕਥਾਯਂ ਸਬ੍ਬੇਨ ਕਥਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ।

    253. Sīmavipattivinicchayo pana heṭṭhā sīmakathāyaṃ sabbena kathito, tasmā tattha vuttanayeneva gahetabbo.

    ਪਰਿਸવਿਪਤ੍ਤਿਕਥਾਯ ਚਤੁવਗ੍ਗਕਰਣੇਤਿ ਚਤੁવਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੇ। ਅਨਿਸ੍ਸਾਰਿਤਾਤਿ ਉਪੋਸਥਟ੍ਠਪਨਾਦਿਨਾ વਾ ਲਦ੍ਧਿਨਾਨਾਸਂવਾਸਕਭਾવੇਨ વਾ ਨ ਬਹਿਕਤਾ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਪਕਤਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ વਾ ਯਸ੍ਸ વਾ ਉਪੋਸਥਪવਾਰਣਾ ਠਪਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪੨੫) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਠਪਿਤਉਪੋਸਥਪવਾਰਣੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪਕਤਤ੍ਤੋ ਏવਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਾਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਅਨਾਪਨ੍ਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ। ਪਰਿવਾਸਾਦਿਕਮ੍ਮੇਸੁ ਪਨ ਗਰੁਕਟ੍ਠਾਪਿ ਅਪਕਤਤ੍ਤਾ ਏવਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਅવਸੇਸਾ…ਪੇ॰… ਛਨ੍ਦਾਰਹਾવ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ વਿਜਹਿਤ੍વਾ ਠਿਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਅવਿਜਹਿਤ੍વਾ ਠਿਤਾ ਪਨ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਚਤੁવਗ੍ਗਾਦਿਤੋ ਅਧਿਕਾ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ વਿਜਹਿਤ੍વਾવ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਤੋ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ વਿਜਹਿਤ੍વਾ ਠਿਤੇਨੇવ ਛਨ੍ਦੋ વਾ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ વਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾ।

    Parisavipattikathāya catuvaggakaraṇeti catuvaggena saṅghena kattabbe. Anissāritāti uposathaṭṭhapanādinā vā laddhinānāsaṃvāsakabhāvena vā na bahikatā. Aṭṭhakathāyañhi ‘‘apakatattassāti ukkhittakassa vā yassa vā uposathapavāraṇā ṭhapitā hontī’’ti (pari. aṭṭha. 425) vuttattā ṭhapitauposathapavāraṇo bhikkhu apakatatto evāti gahetabbaṃ. Parisuddhasīlāti pārājikaṃ anāpannā adhippetā. Parivāsādikammesu pana garukaṭṭhāpi apakatattā evāti gahetabbaṃ. Avasesā…pe… chandārahāva hontīti hatthapāsaṃ vijahitvā ṭhite sandhāya vuttaṃ, avijahitvā ṭhitā pana chandārahā na honti, tepi catuvaggādito adhikā hatthapāsaṃ vijahitvāva chandārahā honti, tasmā saṅghato hatthapāsaṃ vijahitvā ṭhiteneva chando vā pārisuddhi vā dātabbā.

    ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ਪਰਿવਾਰ ੩.੪੮੮) ਪਨ ‘‘ਅਨੁਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਅਨਾਪਨ੍ਨਾ ਚ ਪਕਤਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ ‘ਪਕਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਨਿਸ੍ਸਾਰਿਤਾਤਿ ਪੁਰਿਮਪਦਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਂ। ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਾਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਅਨਾਪਨ੍ਨਾ। ਨ ਤੇਸਂ ਛਨ੍ਦੋ વਾ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ વਾ ਏਤੀਤਿ ਤੀਸੁ ਦ੍વੀਸੁ વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ વਾ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ વਾ ਛਨ੍ਦਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਆਹਟਾਪਿ ਅਨਾਹਟਾવ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਆਗਤੋ। ਏવਂ ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਚ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਚ વਿਪਤ੍ਤਿ ਚ ਆਗਤਾ, ਟੀਕਾਚਰਿਯੇਹਿ ਚ વਿਨਿਚ੍ਛਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਨ ਅવੁਤ੍ਤਨਯੇਨ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧. ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾ; ੨.੪੩੧) –

    Sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. parivāra 3.488) pana ‘‘anukkhittā pārājikaṃ anāpannā ca pakatattāti āha ‘pakatattā anukkhittā’tiādi. Tattha anissāritāti purimapadasseva vevacanaṃ. Parisuddhasīlāti pārājikaṃ anāpannā. Na tesaṃ chando vā pārisuddhi vā etīti tīsu dvīsu vā nisinnesu ekassa vā dvinnaṃ vā chandapārisuddhi āhaṭāpi anāhaṭāva hotīti adhippāyo’’ti āgato. Evaṃ pāḷiyañca aṭṭhakathāya ca catunnampi kammānaṃ sampatti ca vipatti ca āgatā, ṭīkācariyehi ca vinicchitā, tasmā aṭṭhakathāyaṃ vuttanayeneva cattāri kammāni kattabbāni, na avuttanayena. Vuttañhi samantapāsādikāyaṃ (pārā. aṭṭha. 1. ganthārambhakathā; 2.431) –

    ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਧਮ੍ਮੋ વਿਨਯੋ ਚ વੁਤ੍ਤੋ।

    ‘‘Buddhena dhammo vinayo ca vutto;

    ਯੋ ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਤਥੇવ ਞਾਤੋ।

    Yo tassa puttehi tatheva ñāto;

    ਸੋ ਯੇਹਿ ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਚ੍ਚਜਨ੍ਤਾ।

    So yehi tesaṃ matimaccajantā;

    ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਰੇ ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਅਕਂਸੁ॥

    Yasmā pure aṭṭhakathā akaṃsu.

    ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ વੁਤ੍ਤਂ।

    ‘‘Tasmā hi yaṃ aṭṭhakathāsu vuttaṃ;

    ਤਂ વਜ੍ਜਯਿਤ੍વਾਨ ਪਮਾਦਲੇਖਂ।

    Taṃ vajjayitvāna pamādalekhaṃ;

    ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਸੁ ਸਗਾਰવਾਨਂ।

    Sabbampi sikkhāsu sagāravānaṃ;

    ਯਸ੍ਮਾ ਪਮਾਣਂ ਇਧ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Yasmā pamāṇaṃ idha paṇḍitāna’’nti.

    ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਕਮ੍ਮવਗ੍ਗੇ ਅਪਲੋਕਨਾਦੀਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਕਰਣਟ੍ਠਾਨਂ ਏਕਾਦਸવਿਪਤ੍ਤਿਸੀਮવਿਮੁਤ੍ਤਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਭੂਤਂਯੇવ વੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਏਕਾਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਸੀਮਤੋ ਕਮ੍ਮਾਨਿ વਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ॰ ੪੮੬) વਚਨਤੋ ਨ ਅਬਦ੍ਧਉਪਚਾਰਸੀਮਭੂਤਂ। ਨ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਏਕਾਦਸવਿਪਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਿ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਪਰਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪੮੨) ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਂ ਸੋਧੇਤ੍વਾ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਾવੇਤ੍વਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਪਿ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯਮੇવ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਭਾવੋ વੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ। ਨ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਸੋਧਨਞ੍ਚ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਂ ਪવਿਟ੍ਠਪવਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਙ੍ਘਲਾਭੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋਯੇવ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਭੂਤਂ ਉਪੋਸਥਪવਾਰਣਾਕਮ੍ਮਂ ਅਬਦ੍ਧਸੀਮવਿਹਾਰੇਪਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ વਾਦੋਪਿ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਭੂਤਂ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਮੇવ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ વਾਦੋਪਿ ਪਾਲ਼ਿવਿਰੋਧੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾવਿਰੋਧੋ ਚ ਹੋਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਯਮੇਤ੍ਥ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਉਪੋਸਥਪવਾਰਣਕਥਾવਣ੍ਣਨਾਯਞ੍ਚ ਕਥਿਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾਯਞ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਤਤ੍ਥ ਸੁਟ੍ਠੁ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ਸਂਸਯੋ વਿਨੋਦੇਤਬ੍ਬੋ।

    Imasmiñhi kammavagge apalokanādīnaṃ catunnaṃ kammānaṃ karaṇaṭṭhānaṃ ekādasavipattisīmavimuttaṃ baddhasīmabhūtaṃyeva vuttaṃ, ‘‘ekādasahi ākārehi sīmato kammāni vipajjantī’’ti (pari. 486) vacanato na abaddhaupacārasīmabhūtaṃ. Na hi tattha ekādasavipatti atthi. Aṭṭhakathāyampi (pari. aṭṭha. 482) ‘‘apalokanakammaṃ nāma sīmaṭṭhakasaṅghaṃ sodhetvā chandārahānaṃ chandaṃ āharitvā samaggassa saṅghassa anumatiyā tikkhattuṃ sāvetvā kattabbaṃ kamma’’nti apalokanakammassāpi baddhasīmāyameva kattabbabhāvo vutto, na upacārasīmāyaṃ. Na hi tattha sīmaṭṭhakasaṅghasodhanañca chandārahānañca atthi, antosīmaṃ paviṭṭhapaviṭṭhānaṃ saṅghalābho dātabboyeva hoti, tasmā ‘‘ñattikammabhūtaṃ uposathapavāraṇākammaṃ abaddhasīmavihārepi kattabba’’nti gaṇhantānaṃ ācariyānaṃ vādopi ‘‘ñattidutiyakammabhūtaṃ kathinadānakammaṃ upacārasīmāyameva kattabba’’nti gaṇhantānaṃ ācariyānaṃ vādopi pāḷivirodho aṭṭhakathāvirodho ca hotīti veditabbo. Yamettha vattabbaṃ, taṃ uposathapavāraṇakathāvaṇṇanāyañca kathinakathāvaṇṇanāyañca vuttaṃ, atthikehi tattha suṭṭhu oloketvā saṃsayo vinodetabbo.

    ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਲੇਖਕਾਰੇਹਿ ਪਰਿਚਯવਸੇਨ ਸਬ੍ਬਗਨ੍ਥਾਨਂ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਲਿਖਿਤਂ ਮਹਾਨਮਕ੍ਕਾਰਪਾਠਂ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ, ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਚ ਆਰਮ੍ਭਕਾਲੇ ਮਹਤਾ ਉਸ੍ਸਾਹੇਨ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਪਨ ਪਾਠੋ ਨੇવ ਸਰਣਗਮਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ, ਨ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ, ਨਾਪਿ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਪੁਬ੍ਬਕਰਣਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਭਣਿਤੇਪਿ ਨ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ વਾ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ વਾ ਹਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਭਣਿਤੇ વਡ੍ਢਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਕਰਣਾਚਰਿਯਾ ਸਰਣਗਮਨਾਰਮ੍ਭੇਪਿ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਰਮ੍ਭੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਮਹਾਨਮਕ੍ਕਾਰਪਾਠਸ੍ਸ વਣ੍ਣਨਂ ਨ વਦਨ੍ਤਿ, વਦਨ੍ਤੋ ਪਨ ‘‘ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ’’ ਇਤਿ ਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀਆਦਿਪ੍ਪਕਰਣੇਸੁ ‘‘ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ ਇਤਿਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ વਿਯ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਸਿਯਾ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਭਗવਤੋ ਯਥਾਭੂਤਗੁਣਦੀਪਨવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਆਚਰਿਯਾ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭੇਸੁ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮਙ੍ਗਲਤ੍ਥਂ ਭਣਨ੍ਤਿ। ਭਣਨ੍ਤੇਹਿ ਚ ਪਨ ਨ-ਕਾਰ ਮੋ-ਕਾਰਾਦੀਨਂ ਠਾਨਕਰਣਾਦਿਸਮ੍ਪਦਂ ਅਹਾਪੇਨ੍ਤੇਨ ਸਿਥਿਲਧਨਿਤਦੀਘਰਸ੍ਸਾਦਿવਿਸੇਸਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਸਮਣਸਾਰੁਪ੍ਪੇਨ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲੇਨ ਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਨ ਭਣਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਤਿਆਯਤਕੇਨ ਗੀਤਸਦ੍ਦਸਦਿਸੇਨ ਸਦ੍ਦੇਨ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਯਤਕੇਨ ਗੀਤਸ੍ਸਰੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਗਾਯਿਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਗਾਯੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੪੯)।

    Idāni sabbe bhikkhū lekhakārehi paricayavasena sabbaganthānaṃ ādimhi likhitaṃ mahānamakkārapāṭhaṃ saraṇagamanassa, kammavācāya ca ārambhakāle mahatā ussāhena bhaṇanti, so pana pāṭho neva saraṇagamanapariyāpanno, na kammavācāpariyāpanno, nāpi kammavācāya pubbakaraṇapariyāpanno, tasmiṃ abhaṇitepi na saraṇagamanassa vā kammavācāya vā hāni atthi, na bhaṇite vaḍḍhi, tasmā pakaraṇācariyā saraṇagamanārambhepi kammavācārambhepi tassa mahānamakkārapāṭhassa vaṇṇanaṃ na vadanti, vadanto pana ‘‘bhagavato arahato sammāsambuddhassa’’ iti padānaṃ attho visuddhimaggasamantapāsādikāsāratthadīpanīādippakaraṇesu ‘‘bhagavā arahaṃ sammāsambuddho’’ itipadānaṃ attho viya vitthārena vattabbo siyā, evaṃ santepi bhagavato yathābhūtaguṇadīpanavasena pavattattā sabbepi ācariyā sabbesu ganthārambhesu tikkhattuṃ maṅgalatthaṃ bhaṇanti. Bhaṇantehi ca pana na-kāra mo-kārādīnaṃ ṭhānakaraṇādisampadaṃ ahāpentena sithiladhanitadīgharassādivisesaṃ manasi karontena samaṇasāruppena parimaṇḍalena padabyañjanena bhaṇitabbo hoti, na atiāyatakena gītasaddasadisena saddena. Vuttañhetaṃ bhagavatā ‘‘na, bhikkhave, āyatakena gītassarena dhammo gāyitabbo, yo gāyeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (cūḷava. 249).

    ‘‘ਏਕਮਤ੍ਤੋ ਭવੇ ਰਸ੍ਸੋ, ਦ੍વਿਮਤ੍ਤੋ ਦੀਘਮੁਚ੍ਚਤੇ।

    ‘‘Ekamatto bhave rasso, dvimatto dīghamuccate;

    ਤਿਮਤ੍ਤੋ ਤੁ ਪ੍ਲੁਤੋ ਞੇਯ੍ਯੋ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਞ੍ਚਡ੍ਢਮਤ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ॥ –

    Timatto tu pluto ñeyyo, byañjanañcaḍḍhamattika’’nti. –

    ਸਦ੍ਦਪ੍ਪਕਰਣਾਚਰਿਯੇਹਿ વੁਤ੍ਤਂ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਨ-ਕਾਰਾਦੀਸੁ ਰਸ੍ਸਭੂਤੇ ਅਸਰੇ ਏਕਮਤ੍ਤਂ, ਨ-ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ ਅਡ੍ਢਮਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍વਾ ਦਿਯਡ੍ਢਮਤ੍ਤਕਾਲਂ ਪਮਾਣਂ ਕਤ੍વਾ ਉਚ੍ਚਾਰੀਯਤੇ। ਮੋ-ਕਾਰਾਦੀਸੁ ਦੀਘਭੂਤੇ ਓ-ਕਾਰਾਦਿਸਰੇ ਦ੍વਿਮਤ੍ਤਂ, ਮ-ਕਾਰਾਦਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ ਅਡ੍ਢਮਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍વਾ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਮਤ੍ਤਾਕਾਲਂ ਪਮਾਣਂ ਕਤ੍વਾ ਉਚ੍ਚਾਰੀਯਤੇ, ਨ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ। ਨਨੁ ‘‘ਪ੍ਲੁਤੋ ਤਿਮਤ੍ਤੋ ਞੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਸਾ ਪਨ ਦੂਰਤੋ ਅવ੍ਹਾਯਨਾਦੀਸੁਯੇવ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਥ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਕਾਰਿਕਾਯਂ –

    Saddappakaraṇācariyehi vuttaṃ saddalakkhaṇaṃ nissāya na-kārādīsu rassabhūte asare ekamattaṃ, na-byañjane aḍḍhamattaṃ sampiṇḍetvā diyaḍḍhamattakālaṃ pamāṇaṃ katvā uccārīyate. Mo-kārādīsu dīghabhūte o-kārādisare dvimattaṃ, ma-kārādibyañjane aḍḍhamattaṃ sampiṇḍetvā aḍḍhateyyamattākālaṃ pamāṇaṃ katvā uccārīyate, na tato uddhanti. Nanu ‘‘pluto timatto ñeyyo’’ti vuttanti? Saccaṃ, sā pana dūrato avhāyanādīsuyeva labbhati, nāññattha. Vuttañhi kārikāyaṃ –

    ‘‘ਦੂਰਤੋ ਅવ੍ਹਾਨੇ ਗੀਤੇ, ਤਥੇવ ਰੋਦਨੇਪਿ ਚ।

    ‘‘Dūrato avhāne gīte, tatheva rodanepi ca;

    ਪ੍ਲੁਤਾ ਤਿਮਤ੍ਤਿਕਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਸਬ੍ਬੇਤੇ ਨੇਤ੍ਥ ਗਯ੍ਹਰੇ’’ਤਿ॥ –

    Plutā timattikā vuttā, sabbete nettha gayhare’’ti. –

    ਕਿਤ੍ਤਕੇਨ ਪਨ ਕਾਲੇਨ ਏਕਮਤ੍ਤਾ વਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਅਕ੍ਖਿਨਿਮਿਸਉਮ੍ਮਿਸਮਤ੍ਤਕਾਲੇਨਾਤਿ ਆਚਰਿਯਾ। ਏਕੇ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਅਙ੍ਗੁਲਿਫੋਟਨਕਾਲਪ੍ਪਮਾਣੇਨਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਤ੍ਥੇਰੇਨ –

    Kittakena pana kālena ekamattā viññeyyāti? Akkhinimisaummisamattakālenāti ācariyā. Eke pana ācariyā ‘‘aṅguliphoṭanakālappamāṇenā’’ti vadanti. Vuttañhi ācariyadhammasenāpatittherena –

    ‘‘ਪਮਾਣਂ ਏਕਮਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨਿਮਿਸੁਮ੍ਮਿਸਤੋਬ੍ਰવੁਂ।

    ‘‘Pamāṇaṃ ekamattassa, nimisummisatobravuṃ;

    ਅਙ੍ਗੁਲਿਫੋਟਕਾਲਸ੍ਸ, ਪਮਾਣੇਨਾਪਿ ਅਬ੍ਰવੁ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Aṅguliphoṭakālassa, pamāṇenāpi abravu’’nti.

    ਏવਂ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਾਚਰਿਯੇਹਿ વਚਨਤੋ ਸੁਦ੍ਧਰਸ੍ਸਸਰਟ੍ਠਾਨੇ ਏਕਮਤ੍ਤਾਪਮਾਣਂ, ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਰਸ੍ਸਸਰਟ੍ਠਾਨੇ ਦਿਯਡ੍ਢਮਤ੍ਤਾਪਮਾਣਂ, ਸੁਦ੍ਧਦੀਘਸਰਟ੍ਠਾਨੇ ਦ੍વਿਮਤ੍ਤਾਪਮਾਣਂ, ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਦੀਘਸਰਟ੍ਠਾਨੇ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਮਤ੍ਤਾਪਮਾਣਂ ਕਾਲਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਉਚ੍ਚਾਰੀਯਤੇ।

    Evaṃ saddasatthācariyehi vacanato suddharassasaraṭṭhāne ekamattāpamāṇaṃ, sabyañjanarassasaraṭṭhāne diyaḍḍhamattāpamāṇaṃ, suddhadīghasaraṭṭhāne dvimattāpamāṇaṃ, sabyañjanadīghasaraṭṭhāne aḍḍhateyyamattāpamāṇaṃ kālaṃ sallakkhetvā uccārīyate.

    ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਹਾਨਮਕ੍ਕਾਰਭਣਨੇ ਬਲવਉਸ੍ਸਾਹਂ ਕਤ੍વਾ ਭਣਨ੍ਤਾ ਰਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਦ੍વਿਤਿਮਤ੍ਤਾਕਾਲਂ ਦੀਘਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਚਤੁਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਕਾਲਂ ਸਰਂ ਪਠਪੇਤ੍વਾ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਤਦਯੁਤ੍ਤਂ વਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਅਪਰੇ ਪਠਮવਾਰੇ ਭਣਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਪਦਂ ਪਤ੍વਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ‘‘ਨਮੋ ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਭਣਿਤ੍વਾ ਸ-ਕਾਰੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਥੋਕਂ વਿਸ੍ਸਮਿਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯવਾਰੇ ‘‘ਭਗવਤੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਯਾવ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਭਣਿਤ੍વਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ। ਤਤਿਯવਾਰੇ ਪਨ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਭਣਨ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹੂ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਪਨ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨੇવ ਪਾਲ਼ਿਯਂ, ਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વਿਜ੍ਜਤਿ। ਯਥਾ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮੇ ਕਰਿਯਮਾਨੇ ਤੀਣਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਾਨਿ ਸਦ੍ਦਤੋ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਅਭਿਨ੍ਨਾਨਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਙ੍ਕਰવਿਰਹਿਤਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਭਣਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਏવਂ ਮਹਾਨਮਕ੍ਕਾਰਪਾਠੇ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਤਯੋ વਾਰਾ ਸਦ੍ਦਤੋ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਅਭਿਨ੍ਨੇ ਕਤ੍વਾ ਸਙ੍ਕਰવਿਰਹਿਤੇ ਕਤ੍વਾ ਆਦਿਤੋ ਆਰਭਿਤ੍વਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਠਪੇਤਬ੍ਬਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ।

    Idāni pana bhikkhū mahānamakkārabhaṇane balavaussāhaṃ katvā bhaṇantā rassaṭṭhānesu dvitimattākālaṃ dīghaṭṭhānesu catupañcamattākālaṃ saraṃ paṭhapetvā bhaṇanti, tadayuttaṃ viya dissati. Apare paṭhamavāre bhaṇitvā ‘‘sammāsambuddhassā’’ti pariyosānapadaṃ patvāpi tattha aṭṭhapetvā puna ‘‘namo tassā’’ti bhaṇitvā sa-kāre ṭhapetvā thokaṃ vissamitvā dutiyavāre ‘‘bhagavato’’ti idaṃ ādiṃ katvā yāva pariyosānaṃ bhaṇitvā ṭhapenti. Tatiyavāre pana ādito paṭṭhāya pariyosāne ṭhapenti. Evaṃ bhaṇantañca bahū pasaṃsanti, evaṃ pana kātabbanti neva pāḷiyaṃ, na aṭṭhakathāyaṃ vijjati. Yathā ñatticatutthakamme kariyamāne tīṇi anussāvanāni saddato ca atthato ca abhinnāni aññamaññaṃ saṅkaravirahitāni katvā bhaṇitabbāni, evaṃ mahānamakkārapāṭhe tikkhattuṃ bhaññamāne tayo vārā saddato ca atthato ca abhinne katvā saṅkaravirahite katvā ādito ārabhitvā pariyosāne ṭhapetabbā hontīti.

    ਤਤ੍ਰਾਯਮੇਕੇਏવਂ વਦਨ੍ਤਿ – ਯਥਾ ਨਾਮ ਜવੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਠਾਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍વਾਪਿ ਸਹਸਾ ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਏਕਪਾਦਮਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏવਂ ਆਦਿਤੋ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬਲવਉਸ੍ਸਾਹਤ੍ਤਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਪਤ੍ਤੇਪਿ ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ‘‘ਨਮੋ ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਦ੍વਿਪਦਮਤ੍ਤਂ ਭਣਿਤ੍વਾ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯવਾਰੇਸੁ ਕਸ੍ਮਾ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ? ਤਦਾ ਪਨ ਦੁਤਿਯવਾਰੇ ਥੋਕਂ વਿਸ੍ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਲਦ੍ਧਸ੍ਸਾਸੋ ਹੁਤ੍વਾ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ। ਏવਂ ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਯਮੇવ ਅਤ੍ਤਾਨਂ વਿਘਾਤਂ ਪਾਪੇਨ੍ਤਿ। ਨ ਹਿ ‘‘ਮਹਾਨਮਕ੍ਕਾਰਂ ਭਣਨ੍ਤੇਨ ਪਠਮવਾਰੇ ਬਲવਉਸ੍ਸਾਹੇਨ ਭਣਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਭਗવਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ, ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥੇਰੇਹਿ વਾ ਠਪਿਤੋ ਅਤ੍ਥਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਯਥਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੇਨ ਯਤ੍ਤਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਸੁਣਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਸવਨਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਯਾવ ਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰਪ੍ਪਮਾਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੋ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਏવਂ ਕਮ੍ਮવਾਚਂ ਭਣਨ੍ਤੇਨਪਿ ਸੀਮਮਣ੍ਡਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸવਨਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਯਾવ ਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰਪ੍ਪਮਾਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਭਣਿਤਬ੍ਬਾਤਿ।

    Tatrāyamekeevaṃ vadanti – yathā nāma javena gacchantassa ṭhātabbaṭṭhānaṃ patvāpi sahasā ṭhātuṃ na sakkoti, ekapādamattaṃ gantvā tiṭṭhati, evaṃ ādito bhaṇantassa balavaussāhattā pariyosāne pattepi ṭhapetuṃ na sakkoti, ‘‘namo tassā’’ti dvipadamattaṃ bhaṇitvā sakkotīti. Evaṃ sante dutiyatatiyavāresu kasmā sakkotīti? Tadā pana dutiyavāre thokaṃ vissamitattā laddhassāso hutvā sakkotīti. Evaṃ te āyasmanto sayameva attānaṃ vighātaṃ pāpenti. Na hi ‘‘mahānamakkāraṃ bhaṇantena paṭhamavāre balavaussāhena bhaṇitabbo’’ti bhagavatā paññatto, dhammasaṅgāhakattherehi vā ṭhapito atthi. Evaṃ sante yathā pātimokkhuddesakena pātimokkhaṃ uddisantena yattakā bhikkhū pātimokkhaṃ suṇanti, tesaṃ savanappamāṇena yāva pariyosānā uddisituṃ attano sarappamāṇaṃ gahetvā pātimokkho uddisitabbo, evaṃ kammavācaṃ bhaṇantenapi sīmamaṇḍale nisinnabhikkhūnaṃ savanappamāṇena yāva pariyosānā attano sarappamāṇaṃ gahetvā bhaṇitabbāti.

    ਅਪਰੇ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ਮੋ-ਕਾਰਾਦੀਸੁ ਓ-ਕਾਰਨ੍ਤਪਦੇਸੁ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ਅਤਿਰੇਕੇਨ ਸਰੇਨ ਦ੍વਤ੍ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਅਨੁਕਰਣਸਦ੍ਦਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਾਪਯਮਾਨਾ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਤਾਦਿਸਂ ਭਣਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਰਿਚਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ વਾ ਗਹਟ੍ਠਾ વਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਕਮ੍ਮવਾਚਂ ਨ ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਯ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਅਲਭਿਤਬ੍ਬਾ વਿਯ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਤਾਦਿਸਂ ਪਨ ਭਣਨਂ ਤੇਸਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਸਿਸ੍ਸਾਨੁਸਿਸ੍ਸਾ ਏવ ਤਥਾ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞੇ ਆਚਰਿਯਾ। ਤੇ ਪਨ ਪੋਰਾਣਾਚਰਿਯਾਨਂ ਸਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਨੁਕਰਣਸਦ੍ਦਰਹਿਤਮ੍ਪਿ ਸਹਿਤਂ વਿਯ ਖਾਯਮਾਨਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾਨਂ ਅਤਿਮਨੋਰਥਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾ ਏવਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞੇ। ਨ ਹਿ વਿਨਯੇ વਾ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇਸੁ વਾ ਤਥਾ ਭਣਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ વਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਮੇਤਨ੍ਤਿ।

    Apare pana ācariyā mo-kārādīsu o-kārantapadesu aññesaṃ padānaṃ atirekena sarena dvattikkhattuṃ anukaraṇasaddaṃ anubandhāpayamānā bhaṇanti, tesaṃ ācariyānaṃ tādisaṃ bhaṇanaṃ sutvā paricayappattā aññe bhikkhū vā gahaṭṭhā vā aññesaṃ ācariyānaṃ kammavācaṃ na garuṃ karonti, tāya kammavācāya upasampadā alabhitabbā viya maññanti, tādisaṃ pana bhaṇanaṃ tesaṃ ācariyānaṃ sissānusissā eva tathā bhaṇanti, na aññe ācariyā. Te pana porāṇācariyānaṃ sarasampannānaṃ anukaraṇasaddarahitampi sahitaṃ viya khāyamānaṃ suṇantānaṃ atimanorathaṃ saddaṃ sutvā diṭṭhānugatiṃ āpajjantā evaṃ karonti maññe. Na hi vinaye vā saddasatthesu vā tathā bhaṇitabbanti atthi, tasmā vicāretabbametanti.

    ਬਹੂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਸਿਥਿਲਂ ਧਨਿਤਞ੍ਚ ਦੀਘਰਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ વਿਨਯੇ ਕਥਿਤવਿਨਿਚ੍ਛਯਞ੍ਚ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਸੁ વਗ੍ਗੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇਸੁ ਕਤવਿਨਿਚ੍ਛਯਞ੍ਚ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯਕੋવਿਦਾਨਂ વਿਨਯਧਰਬਹੁਸ੍ਸੁਤਤ੍ਥੇਰਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਅਲਦ੍ਧੋਪਦੇਸਾ ਹੁਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ વਚਨਮੇવ ਗਹੇਤ੍વਾ ਹੇਯ੍ਯੋਪਾਦੇਯ੍ਯਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਰਦੇਸਤੋ ਆਗਤਾਨਂ ਪੁਞ੍ਞવਨ੍ਤਾਨਂ ਸਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਮਹਾਥੇਰਾਨਂ ਅਨੋਸਰੇਨ ਭਣਮਾਨਾਨਂ ਸਰਂ ਸੁਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਥੇਰવਰਾਨਂ ਮਤਿਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾવ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਂ ਯਥਾਸੁਤਂ ਲਿਖਿਤ੍વਾ ਠਪੇਨ੍ਤਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਹਸਿਤਬ੍ਬਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਕਥਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਬ੍ਯਗ੍ਘਿਯਾ ਸਦ੍ਦਸਦਿਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਸਕੁਣਿਯਾ ਸਦ੍ਦਸਦਿਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਤਮ੍ਬੁਲਕਸਟਪਾਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਦਕ੍ਖਿਣਤੋ ਨਮਨ੍ਤਾ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ વਾਮਤੋ ਨਮਨ੍ਤਾ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ વਿਲਾਸਂ ਕੁਰੁਮਾਨਾ ਭਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ વਤ੍વਾ ਤਦੇવ ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਉਮਙ੍ਗਲੇਣਾਦੀਸੁ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਤਮੇવ વਚਨਂ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਕਮ੍ਮવਾਚਂ ਭਣਨ੍ਤਾ ‘‘ਅਹਂ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਕੁਸਲੋ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਬਾਲਜਨੇ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਾਨਂ ਕਮ੍ਮવਾਚਂ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਆਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਿ, ਸਾਸਨਂ ਓਸਕ੍ਕਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ।

    Bahū pana bhikkhū ‘‘sithilaṃ dhanitañca dīgharassa’’ntiādinā vinaye kathitavinicchayañca ‘‘ettha pañcasu vaggesū’’tiādinā saddasatthesu katavinicchayañca ajānantā piṭakattayakovidānaṃ vinayadharabahussutattherānaṃ santikā aladdhopadesā hutvā tattha tattha upasampadaṃ karontānaṃ bhikkhūnaṃ vacanameva gahetvā heyyopādeyyaṃ ajānantā pubbe paradesato āgatānaṃ puññavantānaṃ sarasampannānaṃ mahātherānaṃ anosarena bhaṇamānānaṃ saraṃ sutvā tesaṃ theravarānaṃ matiṃ apucchitvāva yathādiṭṭhaṃ yathāsutaṃ likhitvā ṭhapentā anukkamena paṇḍitehi hasitabbaṃ ayuttaṃ kathaṃ dīpentā ‘‘imasmiṃ ṭhāne byagghiyā saddasadisaṃ saddaṃ karonti, imasmiṃ ṭhāne sakuṇiyā saddasadisaṃ saddaṃ karonti, imasmiṃ ṭhāne tambulakasaṭapātaṃ karonti, imasmiṃ ṭhāne dakkhiṇato namantā bhaṇanti, imasmiṃ ṭhāne vāmato namantā bhaṇanti, imasmiṃ ṭhāne vilāsaṃ kurumānā bhaṇantī’’tiādīni vatvā tadeva saddahantā rukkhamūlaumaṅgaleṇādīsu nisīditvā tameva vacanaṃ anusikkhantā tadanurūpaṃ kammavācaṃ bhaṇantā ‘‘ahaṃ kammavācākusalo’’ti vatvā bālajane saññāpetvā tesaṃ tesaṃ upasampadāpekkhānaṃ kammavācaṃ bhaṇanti, ime bhikkhū bhagavato āṇaṃ atikkāmenti, sāsanaṃ osakkāpentīti daṭṭhabbā.

    ਅਥਾਪਰੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਾਮਕਾવਾਸਾਦੀਸੁ વਸਨ੍ਤਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਪਯਿਰੁਪਾਸਮਾਨਾ વਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ વਤ੍ਥੁવਿਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਞਤ੍ਤਿਅਨੁਸ੍ਸਾવਨਸੀਮਪਰਿਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ વਿਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਤਥਤੋ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਬਹવੋ ਸਿਸ੍ਸੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਞ੍ਚ ਉਪਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਪਰਿਸਂ વਡ੍ਢਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਭਗવਤੋ ਸਾਸਨਂ ਓਸਕ੍ਕਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗવਤੋ ਆਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲੇਹਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇਹਿ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮੇਹਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਏવਰੂਪਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਹਾਯਕੇਹਿ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕੇਹਿ ਏਕਸਮ੍ਭੋਗਸਂવਾਸਕਰੇਹਿ ਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ। ਇਦਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੂ –

    Athāparepi bhikkhū gāmakāvāsādīsu vasantā paṇḍitānaṃ santike apayirupāsamānā vatthusampattimpi vatthuvipattimpi ñattianussāvanasīmaparisasampattimpi vipattimpi tathato ajānantā bahavo sisse ṭhapetvā pabbajjañca upasampadañca karontā parisaṃ vaḍḍhāpenti, tepi bhagavato sāsanaṃ osakkāpenti, tasmā bhagavato āṇaṃ karontehi lajjīpesalehi bahussutehi sikkhākāmehi sappurisabhikkhūhi evarūpānaṃ bhikkhūnaṃ sahāyakehi upatthambhakehi ekasambhogasaṃvāsakarehi na bhavitabbaṃ. Idāni bhikkhū –

    ‘‘ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ ਸ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ, ਤ-ਕਾਰਨ੍ਤਸਮਂ વਦੇ।

    ‘‘Ca-kārantaṃ sa-kārantaṃ, ta-kārantasamaṃ vade;

    ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ ਲ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ, ਨ-ਕਾਰਨ੍ਤਸਮਂ વਦੇ’’ਤਿ॥ –

    Ña-kārantaṃ la-kārantaṃ, na-kārantasamaṃ vade’’ti. –

    ਇਮਂ ਸਿਲੋਕਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਰਣਗਮਨੇਪਿ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਪਾਠਂ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ। ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਪਠਮਂ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਾਹਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਪਾਠਂ ‘‘ਪਠਮਂ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਾਹਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਠਨ੍ਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋਪਿ ਆਗਮਤੋਪਿ ਕਾਰਣਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ।

    Imaṃ silokaṃ upanissāya saraṇagamanepi ‘‘buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmī’’ti pāṭhaṃ ‘‘buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmī’’ti paṭhanti. Kammavācāyampi ‘‘paṭhamaṃ upajjhaṃ gāhāpetabbo’’tiādipāṭhaṃ ‘‘paṭhamaṃ upajjhaṃ gāhāpetabbo’’tiādinā paṭhanti. Ettha yuttitopi āgamatopi kāraṇaṃ cintetabbaṃ.

    ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਯੁਤ੍ਤਿਚਿਨ੍ਤਾ – ‘‘ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ ਸ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ, ਤ-ਕਾਰਨ੍ਤਸਮਂ વਦੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ-ਕਾਰੋ ਤਾਲੁਜੋ, ਤ-ਕਾਰੋ ਦਨ੍ਤਜੋ, ਏવਮੇਤੇ ਅਕ੍ਖਰਾ ਠਾਨਤੋਪਿ ਅਸਮਾਨਾ। ਚ-ਕਾਰੋ ਜਿવ੍ਹਾਮਜ੍ਝਕਰਣੋ, ਤ-ਕਾਰੋ ਜਿવ੍ਹਗ੍ਗਕਰਣੋ, ਏવਂ ਕਰਣਤੋਪਿ ਅਸਮਾਨਾ। ਚ-ਕਾਰੋ ਦੁਤਿਯવਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ, ਤ-ਕਾਰੋ ਚਤੁਤ੍ਥવਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ, ਏવਂ વਗ੍ਗਤੋਪਿ ਅਸਮਾਨਾ। ਸਂਯੋਗਕ੍ਖਰવਸੇਨ ਨ ਪੁਬ੍ਬਕ੍ਖਰਾ ਸੁਤਿਂ ਲਭਨ੍ਤਾ ਸਰવਿਸੇਸਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤੇਨੇવ ਚ-ਕਾਰੇਨ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਕਾਰਾਚਰਿਯਾ ‘‘ਸਂਯੋਗੇ ਪਰੇ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਸਂਯੋਗਪੁਬ੍ਬਾ ਏ-ਕਾਰੋ-ਕਾਰਾ ਰਸ੍ਸਾਇવ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਚ વਦਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਥਂ ਅਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਿਕੇਨ ਅਸਮਾਨਕਰਣੇਨ ਅਸਮਾਨવਗ੍ਗੇਨ ਸਂਯੋਗਕ੍ਖਰੇਨ ਲਦ੍ਧਸੁਤਿਕਾ ਅਕ੍ਖਰਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਿਕੇਨ ਅਸਮਾਨਕਰਣੇਨ ਅਸਮਾਨવਗ੍ਗੇਨ ਸਂਯੋਗਕ੍ਖਰੇਨ ਲਦ੍ਧਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾ ਭવੇਯ੍ਯੁਂ। ਨ ਕੇવਲਞ੍ਚ ਏਤੇ ਅਕ੍ਖਰਾ ਅਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਿਕਾ ਅਸਮਾਨਕਰਣਾ ਅਸਮਾਨવਗ੍ਗਾવ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਨਾਸਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਿਕਾ ਅਨਾਸਨ੍ਨਕਰਣਾ ਅਨਾਸਨ੍ਨવਗ੍ਗਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਯਥਾ ਚ વੀਣਂ વਾਦੇਨ੍ਤਾਨਂ ਦੂਰੇ ਤਨ੍ਤਿਸ੍ਸਰੇਨ ਤਤੋ ਦੂਰੇ ਤਨ੍ਤਿਸ੍ਸਰੋ ਅਸਮਾਨੋ ਹੋਤਿ, ਏવਂ ਦੂਰਟ੍ਠਾਨਿਕੇਨ ਅਕ੍ਖਰੇਨ ਦੂਰਕਰਣੇਨ ਤਤੋ ਦੂਰਟ੍ਠਾਨਿਕੋ ਦੂਰਕਰਣੋ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕੋ ਕਥਂ ਭવੇਯ੍ਯ, વਗ੍ਗਕ੍ਖਰਾਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਸਙ੍ਕਰવਸੇਨ ਅਸਮਾਨਸੁਤਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ ‘‘વਗ੍ਗਨ੍ਤਂ વਾ વਗ੍ਗੇ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਨਿਗ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸ વਗ੍ਗਨ੍ਤਕਰਣੇ ਸਤਿ ਅਞ੍ਞવਗ੍ਗਸ੍ਮਿਂ ਪਰੇ ਅਞ੍ਞવਗ੍ਗਨ੍ਤਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ‘‘વਗ੍ਗੇ ਘੋਸਾਘੋਸਾਨਂ ਤਤਿਯਪਠਮਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਚ ਅਸਦਿਸਦ੍વੇਭਾવਕਰਣੇ ਅਞ੍ਞવਗ੍ਗੇ ਅਞ੍ਞવਗ੍ਗਦ੍વੇਭਾવੋ ਨ ਹੋਤਿ।

    Tatrāyaṃ yutticintā – ‘‘ca-kārantaṃ sa-kārantaṃ, ta-kārantasamaṃ vade’’ti ettha ca-kāro tālujo, ta-kāro dantajo, evamete akkharā ṭhānatopi asamānā. Ca-kāro jivhāmajjhakaraṇo, ta-kāro jivhaggakaraṇo, evaṃ karaṇatopi asamānā. Ca-kāro dutiyavaggapariyāpanno, ta-kāro catutthavaggapariyāpanno, evaṃ vaggatopi asamānā. Saṃyogakkharavasena na pubbakkharā sutiṃ labhantā saravisesaṃ pāpuṇanti, teneva ca-kārena saddasatthakārācariyā ‘‘saṃyoge pare rassatta’’nti ca ‘‘saṃyogapubbā e-kāro-kārā rassāiva vattabbā’’ti ca vadanti. Evaṃ sante kathaṃ asamānaṭṭhānikena asamānakaraṇena asamānavaggena saṃyogakkharena laddhasutikā akkharā tato aññena asamānaṭṭhānikena asamānakaraṇena asamānavaggena saṃyogakkharena laddhasamānasutikā bhaveyyuṃ. Na kevalañca ete akkharā asamānaṭṭhānikā asamānakaraṇā asamānavaggāva honti, atha kho anāsannaṭṭhānikā anāsannakaraṇā anāsannavaggā ca honti. Yathā ca vīṇaṃ vādentānaṃ dūre tantissarena tato dūre tantissaro asamāno hoti, evaṃ dūraṭṭhānikena akkharena dūrakaraṇena tato dūraṭṭhāniko dūrakaraṇo samānasutiko kathaṃ bhaveyya, vaggakkharānañca aññamaññaṃ asaṅkaravasena asamānasutivasena pavattanato ‘‘vaggantaṃ vā vagge’’ti sutte niggahitassa vaggantakaraṇe sati aññavaggasmiṃ pare aññavaggantaṃ na pāpuṇāti, ‘‘vagge ghosāghosānaṃ tatiyapaṭhamā’’ti suttena ca asadisadvebhāvakaraṇe aññavagge aññavaggadvebhāvo na hoti.

    ਯਦਿ ਚ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤਕ੍ਖਰੋ ਤ-ਕਾਰਨ੍ਤਕ੍ਖਰੇਨ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕੋ ਸਿਯਾ, ਏવਂ ਸਤਿ ਕਿਂ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤਕ੍ਖਰਲੇਖਨੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਤ-ਕਾਰਨ੍ਤਮੇવ ਲਿਖੇਯ੍ਯ, ਤਥਾ ਪਨ ਅਲਿਖਿਤ੍વਾ ਪਯੋਗਾਨੁਰੂਪਂ ਪਠਮਕ੍ਖਰਸ੍ਸ ਸਦਿਸਦ੍વੇਭਾવਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਕਚ੍ਚੋ ਕਚ੍ਚਾਯਨੋ’’ਤਿ, ਅਸਦਿਸਦ੍વੇਭਾવਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘વਚ੍ਛੋ વਚ੍ਛਾਯਨੋ’’ਤਿ ਤਤਿਯਕ੍ਖਰਸ੍ਸ ਸਦਿਸਦ੍વੇਭਾવਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਮਜ੍ਜਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ, ਅਸਦਿਸਦ੍વੇਭਾવਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ’’ਤਿ ਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਸਮਾਨਕਰਣਸਮਾਨવਗ੍ਗਕ੍ਖਰਾਨਮੇવ ਦ੍વੇਭਾવੋ ਲਿਖੀਯਤਿ, ਨੋ ਇਤਰੇਸਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਯੋਗਾਨੁਰੂਪਂ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਜ-ਕਾਰਨ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸਕવਗ੍ਗਸੁਤਿવਸੇਨੇવ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਞ੍ਞવਗ੍ਗਸੁਤਿવਸੇਨ। ਸ-ਕਾਰਨ੍ਤੇ ਪਨ ਸ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਤ-ਕਾਰੇਨ ਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਿਕਤ੍ਤਾ ਸਮਾਨਕਰਣਤ੍ਤਾ ਚ વਗ੍ਗਅવਗ੍ਗવਸੇਨ ਭਿਨ੍ਨੇਪਿ ਅવਗ੍ਗਕ੍ਖਰਾਨਂ વਗ੍ਗਕ੍ਖਰੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਚ ਅવਗ੍ਗਕ੍ਖਰਾਨਂ વਗ੍ਗਕ੍ਖਰਾਨਂ વਿਯ વਿਸੁਂ ਸੁਤਿਯਾ ਅਭਾવਤੋ ਚ ਸ-ਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤ-ਕਾਰਨ੍ਤਭਣਨਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ। ਸ-ਕਾਰੋਪਿ ਹਿ ਦਨ੍ਤਜੋ, ਤ-ਕਾਰੋਪਿ, ਸ-ਕਾਰੋਪਿ ਜਿવ੍ਹਗ੍ਗਕਰਣੋ, ਤ-ਕਾਰੋਪਿ , ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਿਕਾਨਂ ਸਮਾਨਕਰਣਾਨਂ ਅਕ੍ਖਰਾਨਂ ਸਮਾਨਸੁਤਿਭਾવੋ ਯੁਤ੍ਤੋ। ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਲ-ਕਾਰਨ੍ਤਾਨਂ ਨ-ਕਾਰਨ੍ਤਭਣਨੇਪਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਨ-ਕਾਰਨ੍ਤਾਨਂ ਅਸਮਾਨਸੁਤਿਭਾવੋ ਲ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਨ-ਕਾਰਨ੍ਤਾਨਂ ਸਮਾਨਸੁਤਿਭਾવੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਿਚਿਨ੍ਤਾ।

    Yadi ca ca-kārantakkharo ta-kārantakkharena samānasutiko siyā, evaṃ sati kiṃ ca-kārantakkharalekhanena sabbattha ta-kārantameva likheyya, tathā pana alikhitvā payogānurūpaṃ paṭhamakkharassa sadisadvebhāvaṭṭhāne ‘‘kacco kaccāyano’’ti, asadisadvebhāvaṭṭhāne ‘‘vaccho vacchāyano’’ti tatiyakkharassa sadisadvebhāvaṭṭhāne ‘‘majjaṃ sammajja’’nti, asadisadvebhāvaṭṭhāne ‘‘upajjhā upajjhāyo’’ti samānaṭṭhānasamānakaraṇasamānavaggakkharānameva dvebhāvo likhīyati, no itaresaṃ, tasmā payogānurūpaṃ ca-kāranta ja-kārantaṭṭhānesu sakavaggasutivaseneva vattabbaṃ, na aññavaggasutivasena. Sa-kārante pana sa-kārassa ta-kārena samānaṭṭhānikattā samānakaraṇattā ca vaggaavaggavasena bhinnepi avaggakkharānaṃ vaggakkharehi sādhāraṇattā ca avaggakkharānaṃ vaggakkharānaṃ viya visuṃ sutiyā abhāvato ca sa-kārantassa ta-kārantabhaṇanaṃ yuttaṃ siyā. Sa-kāropi hi dantajo, ta-kāropi, sa-kāropi jivhaggakaraṇo, ta-kāropi , tasmā samānaṭṭhānikānaṃ samānakaraṇānaṃ akkharānaṃ samānasutibhāvo yutto. Ña-kāranta la-kārantānaṃ na-kārantabhaṇanepi iminā nayena ña-kāranta na-kārantānaṃ asamānasutibhāvo la-kāranta na-kārantānaṃ samānasutibhāvo daṭṭhabboti. Ayamettha yutticintā.

    ਆਗਮਚਿਨ੍ਤਾ ਪਨ ਏવਂ ਕਾਤਬ੍ਬਾ –

    Āgamacintā pana evaṃ kātabbā –

    ‘‘ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ ਸ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ, ਤ-ਕਾਰਨ੍ਤਸਮਂ વਦੇ।

    ‘‘Ca-kārantaṃ sa-kārantaṃ, ta-kārantasamaṃ vade;

    ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ ਲ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ, ਨ-ਕਾਰਨ੍ਤਸਮਂ વਦੇ’’ਤਿ॥ –

    Ña-kārantaṃ la-kārantaṃ, na-kārantasamaṃ vade’’ti. –

    ਅਯਂ ਸਿਲੋਕੋ ਕੁਤੋ ਪਭવੋ, ਕਤ੍ਥ ਆਗਤੋ, ਕੇਨ ਕਾਰਿਤੋਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਕੁਤੋ ਪਭવੋਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਸ੍ਮਾ વਾ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥੇਰੇਹਿ વਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ વਾ ਪਭવੋ। ਕਤ੍ਥ ਆਗਤੋਤਿ વਿਨਯੇ વਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ વਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ વਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ વਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ વਾ ਟੀਕਾਦੀਸੁ વਾ ਆਗਤੋ। ਕੇਨ ਕਾਰਿਤੋਤਿ ਨੇਤ੍ਤਿਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪੇਟਕੋਪਦੇਸਕਚ੍ਚਾਯਨਪ੍ਪਕਰਣਕਾਰਕੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨਤ੍ਥੇਰੇਨ વਾ ਮੁਖਮਤ੍ਤਦੀਪਨਿਕਾਰਕੇਨ વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਾਚਰਿਯੇਨ વਾ ਪਦਰੂਪਸਿਦ੍ਧਿਕਾਰਕੇਨ ਬੁਦ੍ਧਪਿਯਾਚਰਿਯੇਨ વਾ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣਕਾਰਕੇਨ ਅਗ੍ਗવਂਸਾਚਰਿਯੇਨ વਾ ਤਦਞ੍ਞਸਤ੍ਥਕਾਰਕੇਹਿ ਮਹਾਥੇਰੇਹਿ વਾ ਕਾਰਿਤੋਤਿ ਏવਂ ਆਗਮਚਿਨ੍ਤਾਯਂ ਸਤਿ ਅਯਂ ਸਿਲੋਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਸ੍ਮਾ ਪਭવੋ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥੇਰੇਹਿ વਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ વਾਤਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ‘‘વਿਨਯੇ વਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ વਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ વਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ વਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ વਾ ਟੀਕਾਸੁ વਾ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਹਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ વਤ੍ਤੁਂ। ਕਚ੍ਚਾਯਨਾਚਰਿਯਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਕਾਰਕੇਹਿ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਕਤੋਤਿਪਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਾਟਿਹੀਰਕਤਂ ਇਦਂ વਚਨਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ।

    Ayaṃ siloko kuto pabhavo, kattha āgato, kena kāritoti? Tattha kuto pabhavoti bhagavantasmā vā dhammasaṅgāhakattherehi vā aṭṭhakathācariyehi vā pabhavo. Kattha āgatoti vinaye vā suttante vā abhidhamme vā pāḷiyaṃ vā aṭṭhakathāya vā ṭīkādīsu vā āgato. Kena kāritoti nettiniruttipeṭakopadesakaccāyanappakaraṇakārakena āyasmatā mahākaccāyanattherena vā mukhamattadīpanikārakena vajirabuddhācariyena vā padarūpasiddhikārakena buddhapiyācariyena vā saddanītippakaraṇakārakena aggavaṃsācariyena vā tadaññasatthakārakehi mahātherehi vā kāritoti evaṃ āgamacintāyaṃ sati ayaṃ siloko bhagavantasmā pabhavo dhammasaṅgāhakattherehi vā aṭṭhakathācariyehi vāti na paññāyati. ‘‘Vinaye vā suttante vā abhidhamme vā pāḷiyaṃ vā aṭṭhakathāya vā ṭīkāsu vā āgato’’ti hi na sakkā vattuṃ. Kaccāyanācariyādīhi saddasatthakārakehi ācariyehi katotipi na dissati. Evaṃ sante appāṭihīrakataṃ idaṃ vacanaṃ āpajjati.

    ਏવਂ ਪਨ ਮਯਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਮ੍ਹਾ – ਰਾਮਞ੍ਞਦੇਸੇ ਕਿਰ ਸਕਭਾਸਾਯਂ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ , ਤੇਨੇવ ਰਾਮਞ੍ਞਦੇਸਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਸਚ੍ਚ’’ਇਤਿ ਇਮਂ ਪਾਠਂ વਦਨ੍ਤਾ ‘‘ਸਤ੍ਚ’’ਇਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ‘‘ਪਞ੍ਚਙ੍ਗ’’ਇਤਿ ਪਾਠਂ વਦਨ੍ਤਾ ‘‘ਪਨ੍ਚਙ੍ਗ’’ਇਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਸਯੇ ਅવਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ ਯਥਾਪਾਠਂ વਤ੍ਤੁਮਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਕਭਾਸਾਨੁਰੂਪਤੋ ਅਯਂ ਸਿਲੋਕੋ ਕਾਰਿਤੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਮਰਮ੍ਮਭਾਸਾਯ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਸੁਤਿવਿਸੇਸવਸੇਨ વਿਸੁਂ ਪਞ੍ਞਾਯਨਤੋ ਮਰਮ੍ਮਦੇਸਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਸਿਲੋਕਂ ਅਨੁવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਪਠਮਂ ਉਪਤ੍ਝਂ ਗਾਹਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਹੇਤੁਪਤ੍ਚਯੋ ਆਰਮ੍ਮਣਪਤ੍ਚਯੋ’’ਤਿ વਾ વਤ੍ਤੁਂ ਨ ਅਰਹਨ੍ਤਿ। ਰਾਮਞ੍ਞਦੇਸਿਯਾਪਿ ਸਕਭਾਸਾਯ વਿਸੁਂ ਅવਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਪਦਂ ਸਕਭਾਸਾਕਥਨਕਾਲੇਯੇવ ਭਾਸਾਨੁਰੂਪਂ ਤ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਨ-ਕਾਰਨ੍ਤਭਾવੇਨ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ, ਮਾਗਧਭਾਸਾਕਥਨਕਾਲੇ ਪਨ ਮਾਗਧਭਾਸਾਯ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਂ વਿਸੁਂ ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਮਾਗਧਭਾਸਾਨੁਰੂਪਂ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਂ વਿਸੁਂ ਸੁਤਿવਸੇਨ ਯਥਾਪਾਠਮੇવ ਕਥੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਨੋ ਮਤਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਆਗਮਚਿਨ੍ਤਾ।

    Evaṃ pana mayaṃ cintayimhā – rāmaññadese kira sakabhāsāyaṃ ca-kāranta ña-kārantā na santi , teneva rāmaññadesiyā bhikkhū ‘‘sacca’’iti imaṃ pāṭhaṃ vadantā ‘‘satca’’iti vadanti, ‘‘pañcaṅga’’iti pāṭhaṃ vadantā ‘‘pancaṅga’’iti vadanti, tasmā attano visaye avijjamānaṃ ca-kāranta ña-kārantaṃ yathāpāṭhaṃ vattumasakkontehi tehi bhikkhūhi sakabhāsānurūpato ayaṃ siloko kārito bhavissatīti. Evaṃ santepi marammabhāsāya ca-kāranta ña-kārantapadānaṃ sutivisesavasena visuṃ paññāyanato marammadesiyā bhikkhū taṃ silokaṃ anuvattitvā ‘‘buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmī’’ti vā ‘‘paṭhamaṃ upatjhaṃ gāhāpetabbo’’ti vā ‘‘hetupatcayo ārammaṇapatcayo’’ti vā vattuṃ na arahanti. Rāmaññadesiyāpi sakabhāsāya visuṃ avijjamānampi ca-kāranta ña-kārantapadaṃ sakabhāsākathanakāleyeva bhāsānurūpaṃ ta-kāranta na-kārantabhāvena kathetabbaṃ, māgadhabhāsākathanakāle pana māgadhabhāsāya ca-kāranta ña-kārantapadānaṃ visuṃ payogadassanato māgadhabhāsānurūpaṃ ca-kāranta ña-kārantapadānaṃ visuṃ sutivasena yathāpāṭhameva kathetabbānīti no mati. Ayamettha āgamacintā.

    ਜਿਨਸਾਸਨਮਾਰਬ੍ਭ, ਕਥਾਯਂ ਕਥਿਤਾ ਮਯਾ।

    Jinasāsanamārabbha, kathāyaṃ kathitā mayā;

    ਯੁਤ੍ਤਾਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤੁ, ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਜਿਨਸਾવਕਾ॥

    Yuttāyuttaṃ cintayantu, paṇḍitā jinasāvakā.

    ਯੁਤ੍ਤਾਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍વਾ, ਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇ ਧਾਰਯਨ੍ਤੁ ਤਂ।

    Yuttāyuttaṃ cintayitvā, yuttañce dhārayantu taṃ;

    ਅਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇ ਪਜਹਨ੍ਤੁ, ਮਾਨਦੋਸવਿવਜ੍ਜਿਤਾਤਿ॥

    Ayuttañce pajahantu, mānadosavivajjitāti.

    ੨੫੪. ਏવਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿવਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਠਾਨਪ੍ਪਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਤ੍ਥਮੇવ ਦਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮ। ‘‘ਏਤਰਹਿ ਸਚੇਪਿ ਸਾਮਣੇਰੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਅવਣ੍ਣਭਾਸਨਮ੍ਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਾਦਿਂ ਕਪ੍ਪਿਯਾਦਿਭਾવੇਨ ਦੀਪਨਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿવਿਪਤ੍ਤਿਯਂਯੇવ ਪવਿਸਤਿ, ਤੇਨੇવ વਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਤਂ ਲਦ੍ਧਿਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੂਨਮ੍ਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧવਚਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ વਿਪਰੀਤਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਏવ ‘‘ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ। ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਗਾਹਸ੍ਸ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਲਿਙ੍ਗਨਾਸਨਾਯ ਕਾਰਣਤ੍ਤੇਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮੇવ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਧ ਚ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਨਾਸਨਾਯ ਏવ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ। ਕਾਯਸਮ੍ਭੋਗਸਾਮਗ੍ਗੀਤਿ ਸਹਸੇਯ੍ਯਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਦਿ। ਸੋਰਤੋਤਿ ਸੁਭੇ ਰਤੋ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਓਰਤੋਤਿ વਾ ਸੋਰਤੋ। ਨਿવਾਤવੁਤ੍ਤੀਤਿ ਨੀਚવੁਤ੍ਤਿ।

    254. Evaṃ catunnaṃ kammānaṃ sampattivipattiṃ dassetvā idāni tesaṃ kammānaṃ ṭhānappabhedaṃ dassento ‘‘apalokanakammaṃ katamāni pañca ṭhānāni gacchatī’’tiādimāha. Tattha vinicchayo aṭṭhakathāyaṃ vuttanayeneva veditabbo. Anuttānapadatthameva dassayissāma. ‘‘Etarahi sacepi sāmaṇero’’tiādīsu buddhādīnaṃ avaṇṇabhāsanampi akappiyādiṃ kappiyādibhāvena dīpanampi diṭṭhivipattiyaṃyeva pavisati, teneva vakkhati ‘‘taṃ laddhiṃ vissajjāpetabbo’’ti. Bhikkhūnampi eseva nayo. Micchādiṭṭhikoti buddhavacanādhippāyaṃ viparītato gaṇhanto, so eva ‘‘antaggāhikāya diṭṭhiyā samannāgato’’ti vutto. Keci pana ‘‘sassatucchedānaṃ aññataradiṭṭhiyā samannāgato’’ti vadanti, taṃ na yuttaṃ. Sassatucchedagāhassa sāmaṇerānaṃ liṅganāsanāya kāraṇattena heṭṭhā aṭṭhakathāyameva vuttattā idha ca daṇḍakammanāsanāya eva adhippetattā. Kāyasambhogasāmaggīti sahaseyyapaṭiggahaṇādi. Soratoti subhe rato, suṭṭhu oratoti vā sorato. Nivātavuttīti nīcavutti.

    ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ વਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਮੁਖਰਾਦਿਭਾવਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾਪਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨਾਰੋਪੇਤ੍વਾਪਿ ਦੇਸਿਤਾਯਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਖੁਂਸਨਾਦਿਤੋ ਅਨੋਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬੋવ। ਓਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਖਮਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਦਾਤਬ੍ਬੋ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਦਾਨਨ੍ਤਿ ਖਰਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਦਾਨਂ। ਤਜ੍ਜਨੀਯਾਦਿਕਮ੍ਮੇ ਹਿ ਕਤੇ ਓવਾਦਾਨੁਸਾਸਨਿਪ੍ਪਦਾਨਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਦਿਨ੍ਨਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੇ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਾਦਿਕਤੇਹਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ ‘‘ਨੇવ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਲਾਪਸਲ੍ਲਾਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਨ-ਕਾਰੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ। ਤਞ੍ਹਿ ਦਿਸ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗੀવਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਓਲੋਕਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏવਂ વਿવਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਂ ਨਿਮ੍ਮਦਨਕਰਣਤ੍ਥਮੇવ ਤਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ। ਤੇਨੇવ ਛਨ੍ਨਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਾਦਿਕਮ੍ਮਕਤੋਪਿ ਅਭਾਯਿਤ੍વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ‘‘ਸਙ੍ਘੇਨਾਹਂ ਸਬ੍ਬਥਾ વਿવਜ੍ਜਿਤੋ’’ਤਿ ਮੁਚ੍ਛਿਤੋ ਪਪਤਿ। ਯੋ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਕਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਞਤ੍વਾ ਸਂਸਟ੍ਠੋ ਅવਿવਜ੍ਜੇਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਞ੍ਞਥਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡવਿਧਾਨਸ੍ਸ ਨਿਰਤ੍ਥਕਤਾਪਸਙ੍ਗਤੋ। ਤੇਨਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਕਤੇਨ। ਯਥਾ ਤਜ੍ਜਨੀਯਾਦਿਕਮ੍ਮਕਤੇਹਿ, ਏવਮੇવ ਤਤੋ ਅਧਿਕਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘਂ ਆਰਾਧੇਨ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਮਾ વਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਞ੍ਚ ‘‘ਸੋਰਤੋ ਨਿવਾਤવੁਤ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਮੇવ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਮ੍ਮਾ વਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਖਮਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ। ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਤਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ, ਞਾਣੇਨ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ।

    Tassāpi dātabboti vijjamānaṃ mukharādibhāvaṃ nissāya appaṭipucchitvāpi paṭiññaṃ aggahetvāpi āpattiṃ anāropetvāpi desitāyapi āpattiyā khuṃsanādito anoramantassa dātabbova. Oramantassa pana khamāpentassa na dātabbo. Brahmadaṇḍassa dānanti kharadaṇḍassa ukkaṭṭhadaṇḍassa dānaṃ. Tajjanīyādikamme hi kate ovādānusāsanippadānapaṭikkhepo natthi, dinnabrahmadaṇḍe pana tasmiṃ saddhiṃ tajjanīyakammādikatehi paṭikkhittampi kātuṃ na vaṭṭati ‘‘neva vattabbo’’tiādinā ālāpasallāpamattassapi na-kārena paṭikkhitattā. Tañhi disvā bhikkhū gīvaṃ parivattetvā olokanamattampi na karonti, evaṃ vivajjetabbaṃ nimmadanakaraṇatthameva tassa daṇḍassa anuññātattā. Teneva channattheropi ukkhepanīyādikammakatopi abhāyitvā brahmadaṇḍe dinne ‘‘saṅghenāhaṃ sabbathā vivajjito’’ti mucchito papati. Yo pana brahmadaṇḍakatena saddhiṃ ñatvā saṃsaṭṭho avivajjetvā viharati, tassa dukkaṭamevāti gahetabbaṃ. Aññathā brahmadaṇḍavidhānassa niratthakatāpasaṅgato. Tenāti brahmadaṇḍakatena. Yathā tajjanīyādikammakatehi, evameva tato adhikampi saṅghaṃ ārādhentena sammā vattitabbaṃ, tañca ‘‘sorato nivātavuttī’’tiādinā sarūpato dassitameva. Tenāha ‘‘sammā vattitvā khamāpentassa brahmadaṇḍo paṭippassambhetabbo’’ti. Paṭisaṅkhāti paṭisaṅkhāya, ñāṇena upaparikkhitvā.

    ਯਂ ਤਂ ਭਗવਤਾ ਅવਨ੍ਦਿਯਕਮ੍ਮਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ‘‘ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਪੁਨ વਿਸੇਸਤੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿ ਪਾਲ਼ਿਉਦ੍ਧਟਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਇਮਸ੍ਸ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਠਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸਾਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ। વਿਸੇਸਬ੍ਯਤਿਰੇਕੇਨ ਅવਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਤਦਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વਿਸੇਸਨਿਸ੍ਸਿਤਂ વਿਯ વੋਹਰੀਯਤਿ। ‘‘ਕਮ੍ਮਞ੍ਞੇવ ਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਓਸਾਰਣਾਦਿવਸੇਨ ਗਹਿਤਾવਸੇਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣવਸੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਕਮ੍ਮਞ੍ਞੇવ ਲਕ੍ਖਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਇਦਞ੍ਚ વੁਤ੍ਤਾવਸੇਸਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਧਮ੍ਮਾਯਤਨਾਦੀਨਿ વਿਯ વੁਤ੍ਤਾવਸੇਸਖਨ੍ਧਾਯਤਨਾਨਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਤੇਨੇવ વਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਮੁਤ੍ਤਕੋਪਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣવਿਨਿਚ੍ਛਯੋ’’ਤਿਆਦਿ। ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏવਂ ਉਪਰਿ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁਪਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ਪਰਿવਾਰ ੩.੪੯੫-੪੯੬) ਪਨ ‘‘ਕਮ੍ਮਮੇવ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ। ਓਸਾਰਣਨਿਸ੍ਸਾਰਣਭਣ੍ਡੁਕਮ੍ਮਾਦਯੋ વਿਯ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਹੁਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਨਾਮਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਕਮ੍ਮਮੇવ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਲਕ੍ਖੀਯਤੀਤਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (વਜਿਰ॰ ਟੀ॰ ਪਰਿવਾਰ ੪੯੫-੪੯੬) ਪਨ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਠਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏવਮ੍ਪਿ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਪવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਮ੍ਮਞ੍ਞੇવ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ। ਓਸਾਰਣਨਿਸ੍ਸਾਰਣਭਣ੍ਡੁਕਮ੍ਮਾਦਯੋ વਿਯ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਹੁਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਨਾਮਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਕਮ੍ਮਮੇવ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਲਕ੍ਖੀਯਤੀਤਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ વਿਯ। ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾਦਿਲਕ੍ਖਣવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹਿ ਸਬ੍ਬੋ ਪਚ੍ਚਯવਿਸੇਸੋ ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਸ ਕਰਣਨ੍ਤਿ ਅવਨ੍ਦਿਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਰਣવਿਧਾਨਂ। ਨ વਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ, ਇਮਿਨਾ વਨ੍ਦਨ੍ਤਿਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਤਂ ਕਤਿਕਂ ਞਤ੍વਾ ਮਦ੍ਦਨਂ વਿਯ ਹਿ ਸਙ੍ਘਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਅਨਾਦਰੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏવ ਹੋਤਿ।

    Yaṃ taṃ bhagavatā avandiyakammaṃ anuññātanti sambandho. ‘‘Tassa bhikkhuno daṇḍakammaṃ kātu’’nti sāmaññato anuññātappakāraṃ dassetvā puna visesato anuññātappakāraṃ dassetuṃ ‘‘atha kho’’tiādi pāḷiuddhaṭāti veditabbaṃ. Imassa apalokanakammassa ṭhānaṃ hotīti apalokanakammasāmaññassa pavattiṭṭhānaṃ hoti. Visesabyatirekena avijjamānampi tadaññattha appavattiṃ dassetuṃ visesanissitaṃ viya voharīyati. ‘‘Kammaññeva lakkhaṇa’’nti iminā osāraṇādivasena gahitāvasesānaṃ sabbesaṃ apalokanakammasāmaññalakkhaṇavasena gahitattā ‘‘kammaññeva lakkhaṇamassāti kammalakkhaṇa’’nti nibbacanaṃ dasseti, idañca vuttāvasesānaṃ kammānaṃ niṭṭhānaṭṭhānaṃ saṅkhārakkhandhadhammāyatanādīni viya vuttāvasesakhandhāyatanānanti daṭṭhabbaṃ. Teneva vakkhati ‘‘ayaṃ panettha pāḷimuttakopi kammalakkhaṇavinicchayo’’tiādi. Yathā cettha, evaṃ upari ñattikammādīsupi kammalakkhaṇaṃ vuttanti veditabbaṃ. Sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. parivāra 3.495-496) pana ‘‘kammameva lakkhaṇanti kammalakkhaṇaṃ. Osāraṇanissāraṇabhaṇḍukammādayo viya kammañca hutvā aññañca nāmaṃ na labhati, kammameva hutvā upalakkhīyatīti kammalakkhaṇanti vuccatī’’ti vuttaṃ. Vajirabuddhiṭīkāyaṃ (vajira. ṭī. parivāra 495-496) pana ‘‘imassa apalokanakammassa ṭhānaṃ hotīti evampi apalokanakammaṃ pavattatīti attho. Kammaññeva lakkhaṇanti kammalakkhaṇaṃ. Osāraṇanissāraṇabhaṇḍukammādayo viya kammañca hutvā aññañca nāmaṃ na labhati, kammameva hutvā upalakkhīyatīti kammalakkhaṇaṃ upanissayo viya. Hetupaccayādilakkhaṇavimutto hi sabbo paccayaviseso tattha saṅgayhatī’’ti vuttaṃ. Tassa karaṇanti avandiyakammassa karaṇavidhānaṃ. Na vanditabboti, iminā vandantiyā dukkaṭanti dassetīti daṭṭhabbaṃ. Saṅghena kataṃ katikaṃ ñatvā maddanaṃ viya hi saṅghasammutiṃ anādarena atikkamantassa āpatti eva hoti.

    ੨੫੫. ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸਪਿ ਪਨੇਤਂ ਲਬ੍ਭਤਿਯੇવਾਤਿ ਅવਨ੍ਦਿਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਉਪਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸਪਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ ਲਬ੍ਭਤਿ ਏવ। ਸਲਾਕਦਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਸਲਾਕਗ੍ਗਂ ਨਾਮ, ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਨਂ ਭਾਜਨਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਯਾਗਗ੍ਗਭਤ੍ਤਗ੍ਗਾਨਿ ਨਾਮ। ਏਤੇਸੁਪਿ ਹਿ ਠਾਨੇਸੁ ਸਬ੍ਬੋ ਸਙ੍ਘੋ ਉਪੋਸਥੇ વਿਯ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੋ, ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ વਗ੍ਗਕਮ੍ਮਂ ਨ ਹੋਤਿ, ‘‘ਮਯਮੇਤਂ ਨ ਜਾਨਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਪਚ੍ਛਾ ਖੀਯਨ੍ਤਾਪਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਪਨ ਕਤੇ ਖੀਯਨ੍ਤਿ। ਸਙ੍ਘਿਕਪਚ੍ਚਯਞ੍ਹਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀવਰਾਦੀਨਂ ਦਾਤੁਂ ਅਪਲੋਕੇਨ੍ਤੇਹਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਨੁਮਤਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾવ ਕਾਤਬ੍ਬਂ। ਯੋ ਪਨ વਿਸਭਾਗਪੁਗ੍ਗਲੋ ਧਮ੍ਮਿਕਂ ਅਪਲੋਕਨਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ, ਤਂ ਉਪਾਯੇਨ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਗਤਂ વਾ ਕਤ੍વਾ ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ વਾ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਂ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਆਹ ‘‘ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀવਰਂ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿ। ਯਦਿ ਅਪਲੋਕੇਤ੍વਾવ ਚੀવਰਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਂ ਪਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਕਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਕੇਨ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਨਾਲ਼ਿ વਾ ਉਪਡ੍ਢਨਾਲ਼ਿ વਾਤਿ ਦਿવਸੇ ਦਿવਸੇ ਅਪਲੋਕੇਤ੍વਾ ਦਾਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਪਮਾਣਦਸ੍ਸਨਂ। ਤੇਨ ਯਾਪਨਮਤ੍ਤਮੇવ ਅਪਲੋਕੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਧਿਕਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏਕਦਿવਸਂਯੇવ વਾਤਿਆਦਿ ਦਸવੀਸਤਿਦਿવਸਾਨਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਦਿવਸੇਯੇવ ਦਾਤਬ੍ਬਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦਸ੍ਸਨਂ। ਤੇਨ ‘‘ਯਾવਜੀવ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘‘ਯਾવਰੋਗਾ વੁਟ੍ਠਹਤੀ’’ਤਿ વਾ ਏવਂ ਅਪਲੋਕੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਣਪਲਿਬੋਧਨ੍ਤਿ ਇਣવਤ੍ਥੁਂ ਦਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਞ੍ਚ ਇਣਾਯਿਕੇਹਿ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲਸ੍ਸ ਸਾਸਨੁਪਕਾਰਕਸ੍ਸ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਮੇવ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਨਿਯਮੇਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਪਲੋਕੇਤ੍વਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਪਨ ਸਹਸ੍ਸਂ વਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ વਾ ਮਹਾਇਣਂ। ਤਾਦਿਸਞ੍ਹਿ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯવਤ੍ਤੇਨ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍વਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ।

    255.Bhikkhusaṅghassapi panetaṃ labbhatiyevāti avandiyakammassa upalakkhaṇamattena gahitattā bhikkhusaṅghassapi kammalakkhaṇaṃ labbhati eva. Salākadānaṭṭhānaṃ salākaggaṃ nāma, yāgubhattānaṃ bhājanaṭṭhānāni yāgaggabhattaggāni nāma. Etesupi hi ṭhānesu sabbo saṅgho uposathe viya sannipatito, kammañca vaggakammaṃ na hoti, ‘‘mayametaṃ na jānimhā’’ti pacchā khīyantāpi na honti, khaṇḍasīmāya pana kate khīyanti. Saṅghikapaccayañhi acchinnacīvarādīnaṃ dātuṃ apalokentehi upacārasīmaṭṭhānaṃ sabbesaṃ anumatiṃ gahetvāva kātabbaṃ. Yo pana visabhāgapuggalo dhammikaṃ apalokanaṃ paṭibāhati, taṃ upāyena bahiupacārasīmagataṃ vā katvā khaṇḍasīmaṃ vā pavisitvā kātuṃ vaṭṭati. Yaṃ sandhāya ‘‘apalokanakammaṃ karotī’’ti sāmaññato dasseti, taṃ apalokanakammaṃ sarūpato dassetuṃ āha ‘‘acchinnacīvaraṃ’’iccādi. Yadi apaloketvāva cīvaraṃ dātabbaṃ, kiṃ pana appamattakavissajjakasammutiyāti āha ‘‘appamattakavissajjakena panā’’tiādi. Nāḷi vā upaḍḍhanāḷi vāti divase divase apaloketvā dātabbassa pamāṇadassanaṃ. Tena yāpanamattameva apaloketabbaṃ, na adhikanti dasseti. Ekadivasaṃyeva vātiādi dasavīsatidivasānaṃ ekasmiṃ divaseyeva dātabbaparicchedadassanaṃ. Tena ‘‘yāvajīva’’nti vā ‘‘yāvarogā vuṭṭhahatī’’ti vā evaṃ apaloketuṃ na vaṭṭatīti dasseti. Iṇapalibodhanti iṇavatthuṃ dātuṃ vaṭṭatīti sambandho. Tañca iṇāyikehi palibuddhassa lajjīpesalassa sāsanupakārakassa pamāṇayuttameva kappiyabhaṇḍaṃ niyametvā bhikkhūhi apaloketvā dātabbaṃ, na pana sahassaṃ vā satasahassaṃ vā mahāiṇaṃ. Tādisañhi bhikkhācariyavattena sabbehi bhikkhūhi tādisassa bhikkhuno pariyesitvā dātabbaṃ.

    ‘‘ਛਤ੍ਤਂ વਾ વੇਦਿਕਂ વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ વੇਦਿਕਾਤਿ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਚਤੁਰਸ੍ਸਚਯੋ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਛਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ વਲਯਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਕਤੋ ਅਗ੍ਗਚਯੋ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ॰ ਟੀ॰ ਪਰਿવਾਰ ੩.੪੯੫-੪੯੬) વੁਤ੍ਤਂ। ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਤੋਤਿ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨਤ੍ਥਾਯ વਡ੍ਢਿਯਾ ਪਯੋਜੇਤ੍વਾ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕੇਹਿ ਠਪਿਤવਤ੍ਥੁਤੋ। ਸਙ੍ਘਿਕੇਨਪੀਤਿ ਨ ਕੇવਲਞ੍ਚ ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਤੋ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕੇਹਿ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਤ੍ਥਾਯ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨવਤ੍ਥੁਨਾਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਦਨ੍ਤੇਹਿਪਿ ਕਰਿਯਮਾਨਂ ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਂ વਿਯ ਕਾਰੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ‘‘ਯਥਾਸੁਖਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਭੋਗਪਹੋਨਕਂ ਅਪ੍ਪਂ વਾ ਬਹੁਂ વਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਕਂ ਪਨ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ।

    ‘‘Chattaṃ vā vedikaṃ vāti ettha vedikāti cetiyassa upari caturassacayo vuccati. Chattanti tato uddhaṃ valayāni dassetvā kato aggacayo vuccatī’’ti sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. parivāra 3.495-496) vuttaṃ. Cetiyassa upanikkhepatoti cetiyassa paṭijagganatthāya vaḍḍhiyā payojetvā kappiyakārakehi ṭhapitavatthuto. Saṅghikenapīti na kevalañca tatruppādato paccayadāyakehi catupaccayatthāya saṅghassa dinnavatthunāpīti attho. Saṅghabhattaṃ kātuṃ na vaṭṭatīti mahādānaṃ dadantehipi kariyamānaṃ saṅghabhattaṃ viya kāretuṃ na vaṭṭatīti adhippāyo. ‘‘Yathāsukhaṃ paribhuñjituṃ ruccatī’’ti vuttattā attano attano paribhogapahonakaṃ appaṃ vā bahuṃ vā gahetabbaṃ, adhikaṃ pana gahetuṃ na labhati.

    ਉਪੋਸਥਦਿવਸੇਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਦਿવਸੇਪਿ ਕਤਂ ਸੁਕਤਮੇવ ਹੋਤਿ। ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਿਹਾਰੇ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕਂ…ਪੇ॰… ਯਥਾਸੁਖਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਮਯ੍ਹਂ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਕਤਿਕਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ। ਤਥਾ ਦ੍વੀਹਿ ਤੀਹਿਪਿ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ વਚਨਮੇવ ਹੇਤ੍ਥ વਿਸੇਸੋ। ਤੇਸਮ੍ਪੀਤਿ ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ। ਸਾ ਏવ ਕਤਿਕਾਤਿ વਿਸੁਂ ਕਤਿਕਾ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    Uposathadivaseti nidassanamattaṃ, yasmiṃ kismiñci divasepi kataṃ sukatameva hoti. Karontena ‘‘yaṃ imasmiṃ vihāre antosīmāya saṅghasantakaṃ…pe… yathāsukhaṃ paribhuñjituṃ mayhaṃ ruccatī’’ti evaṃ katikā kātabbā. Tathā dvīhi tīhipi ‘‘āyasmantānaṃ ruccatī’’ti vacanameva hettha viseso. Tesampīti rukkhānaṃ. Sā eva katikāti visuṃ katikā na kātabbāti attho.

    ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਪੁਰਿਮવਿਹਾਰੇਤਿ ਪੁਰਿਮੇ ਯਥਾਸੁਖਂ ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਕਤਕਤਿਕੇ વਿਹਾਰੇ। ਪਰਿવੇਣਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਜਗ੍ਗਨ੍ਤੀਤਿ ਯਤ੍ਥ ਅਰਕ੍ਖਿਯਮਾਨੇ ਫਲਾਫਲਾਨਿ ਰੁਕ੍ਖਾ ਚ વਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਾਦਿਸਂ ਠਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਤਿਕਾ ਨ ਪવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਯੇਹਿ ਪਨ ਰੁਕ੍ਖਬੀਜਾਨਿ ਰੋਪੇਤ੍વਾ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤਾ, ਤੇਪਿ ਦਸਮਭਾਗਂ ਦਤ੍વਾ ਰੋਪਕੇਹੇવ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਤੇਹੀਤਿ ਜਗ੍ਗਿਤੇਹਿ।

    Tesanti rukkhānaṃ, saṅgho sāmīti sambandho. Purimavihāreti purime yathāsukhaṃ paribhogatthāya katakatike vihāre. Pariveṇāni katvā jaggantīti yattha arakkhiyamāne phalāphalāni rukkhā ca vinassanti, tādisaṃ ṭhānaṃ sandhāya vuttaṃ, tattha saṅghassa katikā na pavattatīti adhippāyo. Yehi pana rukkhabījāni ropetvā ādito paṭṭhāya paṭijaggitā, tepi dasamabhāgaṃ datvā ropakeheva paribhuñjitabbāni. Tehīti jaggitehi.

    ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਹਾਰੇ। ਮੂਲੇਤਿਆਦਿਕਾਲੇ, ਪੁਬ੍ਬੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਦੀਘਾ ਕਤਿਕਾਤਿ ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਲਾ ਯਥਾਸੁਖਂ ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਕਤਿਕਾ। ਨਿਕ੍ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੇਨਾਤਿ ‘‘ਅਭਾਜਿਤਮਿਦ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਖੀਯਨਮਤ੍ਤਮੇવ ਤਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਖੀਯਨੇਨ ਬਹੁਂ ਖਾਦਨ੍ਤਾਨਂ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਭੋਗਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸੇવ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਖੀਯਨ੍ਤੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਹੋਨਕਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਖਾਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।

    Tatthāti tasmiṃ vihāre. Mūletiādikāle, pubbeti attho. Dīghā katikāti aparicchinnakālā yathāsukhaṃ paribhogatthāya katikā. Nikkukkuccenāti ‘‘abhājitamida’’nti kukkuccaṃ akatvāti attho. Khīyanamattameva tanti tena khīyanena bahuṃ khādantānaṃ doso natthi attano paribhogappamāṇasseva gahitattā, khīyantepi attano pahonakaṃ gahetvā khāditabbanti adhippāyo.

    ਗਣ੍ਹਥਾਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਤਥਾ વੁਤ੍ਤੇ ਤੇਨੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਨ੍ਨਂ વਿਯ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯੁਂ। ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀવਸਮ੍ਭવੋ ਹੋਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਨੁવਿਚਰਿਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਉਪਡ੍ਢਭਾਗੋਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਟਿવੀਸਤੋ ਉਪਡ੍ਢਭਾਗੋ, ਦੇਨ੍ਤੇਨ ਚ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਦਾਤੁਂ ਸਙ੍ਘੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਸੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚੇਤ੍વਾ ਯਥਾ ਤੇ ਸਙ੍ਘੇ ਏવ ਪਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਏવਂ વਤ੍વਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ। ਅਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਗਿਲਾਨਗਮਿਕਿਸ੍ਸਰਾਦੀਨਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਪੁਗ੍ਗਲਾਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਦੇਨ੍ਤੇਨ ਅਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤੇਨੇવ ਦਾਤਬ੍ਬਂ। ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਪਨ ਅਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤੇਨਪਿ ਦਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ। ਸਙ੍ਘਿਕਮੇવ ਯਥਾਕਤਿਕਾਯ ਦਾਪੇਤਬ੍ਬਂ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾਦਯੋ ਸਯਮੇવ વਿਸ੍ਸਾਸੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਨ વਾਰੇਤਬ੍ਬਾ, ‘‘ਲਦ੍ਧਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ। ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਮੇવਾਤਿ ‘‘ਕੁਦ੍ਧੋ ਹਿ ਸੋ ਰੁਕ੍ਖੇਪਿ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇ ਕਾਰਣਂ ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਮੇવ, ਤੇਹਿ ਕਤਅਨਤ੍ਥਾਭਾવੇਪਿ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭવਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ‘‘ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿਆਦਿ ਪਨ વਤ੍ਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ।

    Gaṇhathāti na vattabbāti tathā vutte teneva bhikkhunā dinnaṃ viya maññeyyuṃ. Taṃ nissāya micchājīvasambhavo hotīti vuttaṃ. Tenāha ‘‘anuvicaritvā’’tiādi. Upaḍḍhabhāgoti ekassa bhikkhuno paṭivīsato upaḍḍhabhāgo, dentena ca ‘‘ettakaṃ dātuṃ saṅgho anuññāsī’’ti evaṃ attānaṃ parimocetvā yathā te saṅghe eva pasīdanti, evaṃ vatvā dātabbaṃ. Apaccāsīsantenāti gilānagamikissarādīnaṃ anuññātapuggalānampi attano santakaṃ dentena apaccāsīsanteneva dātabbaṃ. Ananuññātapuggalānaṃ pana apaccāsīsantenapi dātuṃ na vaṭṭatīti. Saṅghikameva yathākatikāya dāpetabbaṃ. Attano santakampi paccayadāyakādayo sayameva vissāsena gaṇhanti, na vāretabbā, ‘‘laddhakappiya’’nti tuṇhī bhavitabbaṃ. Pubbe vuttamevāti ‘‘kuddho hi so rukkhepi chindeyyā’’tiādinā tuṇhībhāve kāraṇaṃ pubbe vuttameva, tehi kataanatthābhāvepi kāruññena tuṇhī bhavituṃ vaṭṭati, ‘‘gaṇhathā’’tiādi pana vattuṃ na vaṭṭati.

    ਗਰੁਭਣ੍ਡਤ੍ਤਾ…ਪੇ॰… ਨ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਜੀવਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਆਰਾਮਟ੍ਠਾਨਿਯਤ੍ਤਾ ਦਾਰੂਨਞ੍ਚ ਗੇਹਸਮ੍ਭਾਰਾਨੁਪਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਤ੍વਮੇવ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਦਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਕਤਾવਾਸਂ વਾ ਕਤ੍વਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅવਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਕਤ੍વਾ। ਜਗ੍ਗਿਤਕਾਲੇਤਿ ਫਲવਾਰੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ। ਜਗ੍ਗਨਕਾਲੇਤਿ ਜਗ੍ਗਿਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਕਾਲੇ।

    Garubhaṇḍattā…pe… na dātabbanti jīvarukkhānaṃ ārāmaṭṭhāniyattā dārūnañca gehasambhārānupagatattā ‘‘sabbaṃ tvameva gaṇhāti dātuṃ na vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Akatāvāsaṃ vā katvāti pubbe avijjamānaṃ senāsanaṃ katvā. Jaggitakāleti phalavāre sampatte. Jagganakāleti jaggituṃ āraddhakāle.

    ੨੫੬. ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਭੇਦੇਤਿ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਠਾਨਭੇਦੇ।

    256.Ñattikammaṭṭhānabhedeti ñattikammassa ṭhānabhede.

    ਇਤਿ વਿਨਯਸਙ੍ਗਹਸਂવਣ੍ਣਨਾਭੂਤੇ વਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰੇ

    Iti vinayasaṅgahasaṃvaṇṇanābhūte vinayālaṅkāre

    ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਲਙ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ

    Kammākammavinicchayakathālaṅkāro nāma

    ਤੇਤ੍ਤਿਂਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ।

    Tettiṃsatimo paricchedo.




    Next: ੩੪. ਪਕਿਣ੍ਣਕવਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ • 34. Pakiṇṇakavinicchayakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact