អង្គុត្តរ និកាយ ២

១។ កម្មករណវគ្គ

ឯវំ មេ សុតំ—ឯកំ សមយំ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមេ។ តត្រ ខោ ភគវា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ: “ភិក្ខវោ”តិ។

“ភទន្តេ”តិ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ បច្ចស្សោសុំ។ ភគវា ឯតទវោច:

“ទ្វេមានិ, ភិក្ខវេ, វជ្ជានិ។ កតមានិ ទ្វេ? ទិដ្ឋធម្មិកញ្ច វជ្ឹ សម្បរាយិកញ្ច វជ្ឹ។

កតមញ្ច, ភិក្ខវេ, ទិដ្ឋធម្មិកំ វជ្ឹ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ឯកច្ចោ បស្សតិ ចោរំ អាគុចារិំ រាជានោ គហេត្វា វិវិធា កម្មការណា ការេន្តេ; កសាហិបិ តាឡេន្តេ, វេត្តេហិបិ តាឡេន្តេ, អទ្ធទណ្ឌកេហិបិ តាឡេន្តេ, ហត្ថម្បិ ឆិន្ទន្តេ, បាទម្បិ ឆិន្ទន្តេ, ហត្ថបាទម្បិ ឆិន្ទន្តេ, កណ្ណម្បិ ឆិន្ទន្តេ, នាសម្បិ ឆិន្ទន្តេ, កណ្ណនាសម្បិ ឆិន្ទន្តេ, ពិលង្គថាលិកម្បិ ករោន្តេ, សង្ខមុណ្ឌិកម្បិ ករោន្តេ, រាហុមុខម្បិ ករោន្តេ, ជោតិមាលិកម្បិ ករោន្តេ, ហត្ថបជ្ជោតិកម្បិ ករោន្តេ, ឯរកវត្តិកម្បិ ករោន្តេ, ចីរកវាសិកម្បិ ករោន្តេ, ឯណេយ្យកម្បិ ករោន្តេ, ពឡិសមំសិកម្បិ ករោន្តេ, កហាបណិកម្បិ ករោន្តេ, ខារាបតច្ឆិកម្បិ ករោន្តេ, បលិឃបរិវត្តិកម្បិ ករោន្តេ, បលាលបីឋកម្បិ ករោន្តេ, តត្តេនបិ តេលេន ឱសិញ្ចន្តេ, សុនខេហិបិ ខាទាបេន្តេ, ជីវន្តម្បិ សូលេ ឧត្តាសេន្តេ, អសិនាបិ សីសំ ឆិន្ទន្តេ។

តស្ស ឯវំ ហោតិ: ‘យថារូបានំ ខោ បាបកានំ កម្មានំ ហេតុ ចោរំ អាគុចារិំ រាជានោ គហេត្វា វិវិធា កម្មការណា ការេន្តិ; កសាហិបិ តាឡេន្តិ, វេត្តេហិបិ តាឡេន្តិ, អទ្ធទណ្ឌកេហិបិ តាឡេន្តិ, ហត្ថម្បិ ឆិន្ទន្តិ, បាទម្បិ ឆិន្ទន្តិ, ហត្ថបាទម្បិ ឆិន្ទន្តិ, កណ្ណម្បិ ឆិន្ទន្តិ, នាសម្បិ ឆិន្ទន្តិ, កណ្ណនាសម្បិ ឆិន្ទន្តិ, ពិលង្គថាលិកម្បិ ករោន្តិ, សង្ខមុណ្ឌិកម្បិ ករោន្តិ, រាហុមុខម្បិ ករោន្តិ, ជោតិមាលិកម្បិ ករោន្តិ, ហត្ថបជ្ជោតិកម្បិ ករោន្តិ, ឯរកវត្តិកម្បិ ករោន្តិ, ចីរកវាសិកម្បិ ករោន្តិ, ឯណេយ្យកម្បិ ករោន្តិ, ពឡិសមំសិកម្បិ ករោន្តិ, កហាបណិកម្បិ ករោន្តិ, ខារាបតច្ឆិកម្បិ ករោន្តិ, បលិឃបរិវត្តិកម្បិ ករោន្តិ, បលាលបីឋកម្បិ ករោន្តិ, តត្តេនបិ តេលេន ឱសិញ្ចន្តិ, សុនខេហិបិ ខាទាបេន្តិ, ជីវន្តម្បិ សូលេ ឧត្តាសេន្តិ, អសិនាបិ សីសំ ឆិន្ទន្តិ។ អហញ្ចេវ ខោ បន ឯវរូបំ បាបកម្មំ ករេយ្យំ, មម្បិ រាជានោ គហេត្វា ឯវរូបា វិវិធា កម្មការណា ការេយ្យុំ; កសាហិបិ តាឡេយ្យុំ …បេ… អសិនាបិ សីសំ ឆិន្ទេយ្យុន៑ៜតិ។ សោ ទិដ្ឋធម្មិកស្ស វជ្ជស្ស ភីតោ ន បរេសំ បាភតំ វិលុម្បន្តោ ចរតិ។ ឥទំ វុច្ចតិ, ភិក្ខវេ, ទិដ្ឋធម្មិកំ វជ្ឹ។

កតមញ្ច, ភិក្ខវេ, សម្បរាយិកំ វជ្ឹ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ឯកច្ចោ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ: ‘កាយទុច្ចរិតស្ស ខោ បន បាបកោ ទុក្ខោ វិបាកោ អភិសម្បរាយំ, វចីទុច្ចរិតស្ស បាបកោ ទុក្ខោ វិបាកោ អភិសម្បរាយំ, មនោទុច្ចរិតស្ស បាបកោ ទុក្ខោ វិបាកោ អភិសម្បរាយំ។ អហញ្ចេវ ខោ បន កាយេន ទុច្ចរិតំ ចរេយ្យំ, វាចាយ ទុច្ចរិតំ ចរេយ្យំ, មនសា ទុច្ចរិតំ ចរេយ្យំ។ កិញ្ច តំ យាហំ ន កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជេយ្យន៑ៜតិ។ សោ សម្បរាយិកស្ស វជ្ជស្ស ភីតោ កាយទុច្ចរិតំ បហាយ កាយសុចរិតំ ភាវេតិ, វចីទុច្ចរិតំ បហាយ វចីសុចរិតំ ភាវេតិ, មនោទុច្ចរិតំ បហាយ មនោសុចរិតំ ភាវេតិ, សុទ្ធំ អត្តានំ បរិហរតិ។ ឥទំ វុច្ចតិ, ភិក្ខវេ, សម្បរាយិកំ វជ្ឹ។

ឥមានិ ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ វជ្ជានិ។

តស្មាតិហ, ភិក្ខវេ, ឯវំ សិក្ខិតព្ពំ: ‘ទិដ្ឋធម្មិកស្ស វជ្ជស្ស ភាយិស្សាម, សម្បរាយិកស្ស វជ្ជស្ស ភាយិស្សាម, វជ្ជភីរុនោ ភវិស្សាម វជ្ជភយទស្សាវិនោៜតិ។ ឯវញ្ហិ វោ, ភិក្ខវេ, សិក្ខិតព្ពំ។ វជ្ជភីរុនោ, ភិក្ខវេ, វជ្ជភយទស្សាវិនោ ឯតំ បាដិកង្ខំ យំ បរិមុច្ចិស្សតិ សព្ពវជ្ជេហី”តិ។

បឋមំ។

“ទ្វេមានិ, ភិក្ខវេ, បធានានិ ទុរភិសម្ភវានិ លោកស្មិំ។ កតមានិ ទ្វេ? យញ្ច គិហីនំ អគារំ អជ្ឈាវសតំ ចីវរបិណ្ឌបាតសេនាសនគិលានបច្ចយភេសជ្ជបរិក្ខារានុប្បទានត្ថំ បធានំ, យញ្ច អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិតានំ សព្ពូបធិបដិនិស្សគ្គត្ថំ បធានំ។ ឥមានិ ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ បធានានិ ទុរភិសម្ភវានិ លោកស្មិំ។

ឯតទគ្គំ, ភិក្ខវេ, ឥមេសំ ទ្វិន្នំ បធានានំ យទិទំ សព្ពូបធិបដិនិស្សគ្គត្ថំ បធានំ។

តស្មាតិហ, ភិក្ខវេ, ឯវំ សិក្ខិតព្ពំ: ‘សព្ពូបធិបដិនិស្សគ្គត្ថំ បធានំ បទហិស្សាមាៜតិ។ ឯវញ្ហិ វោ, ភិក្ខវេ, សិក្ខិតព្ពន៑”តិ។

ទុតិយំ។

“ទ្វេមេ, ភិក្ខវេ, ធម្មា តបនីយា។ កតមេ ទ្វេ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ឯកច្ចស្ស កាយទុច្ចរិតំ កតំ ហោតិ, អកតំ ហោតិ កាយសុចរិតំ; វចីទុច្ចរិតំ កតំ ហោតិ, អកតំ ហោតិ វចីសុចរិតំ; មនោទុច្ចរិតំ កតំ ហោតិ, អកតំ ហោតិ មនោសុចរិតំ។ សោ ‘កាយទុច្ចរិតំ មេ កតន៑ៜតិ តប្បតិ, ‘អកតំ មេ កាយសុចរិតន៑ៜតិ តប្បតិ; ‘វចីទុច្ចរិតំ មេ កតន៑ៜតិ តប្បតិ, ‘អកតំ មេ វចីសុចរិតន៑ៜតិ តប្បតិ; ‘មនោទុច្ចរិតំ មេ កតន៑ៜតិ តប្បតិ, ‘អកតំ មេ មនោសុចរិតន៑ៜតិ តប្បតិ។ ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ ធម្មា តបនីយា”តិ។

តតិយំ។

“ទ្វេមេ, ភិក្ខវេ, ធម្មា អតបនីយា។ កតមេ ទ្វេ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ឯកច្ចស្ស កាយសុចរិតំ កតំ ហោតិ, អកតំ ហោតិ កាយទុច្ចរិតំ; វចីសុចរិតំ កតំ ហោតិ, អកតំ ហោតិ វចីទុច្ចរិតំ; មនោសុចរិតំ កតំ ហោតិ, អកតំ ហោតិ មនោទុច្ចរិតំ។ សោ ‘កាយសុចរិតំ មេ កតន៑ៜតិ ន តប្បតិ, ‘អកតំ មេ កាយទុច្ចរិតន៑ៜតិ ន តប្បតិ; ‘វចីសុចរិតំ មេ កតន៑ៜតិ ន តប្បតិ, ‘អកតំ មេ វចីទុច្ចរិតន៑ៜតិ ន តប្បតិ; ‘មនោសុចរិតំ មេ កតន៑ៜតិ ន តប្បតិ, ‘អកតំ មេ មនោទុច្ចរិតន៑ៜតិ ន តប្បតិ។ ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ ធម្មា អតបនីយា”តិ។

ចតុត្ថំ។

“ទ្វិន្នាហំ, ភិក្ខវេ, ធម្មានំ ឧបញ្ញាសិំ—យា ច អសន្តុដ្ឋិតា កុសលេសុ ធម្មេសុ, យា ច អប្បដិវានិតា បធានស្មិំ។

អប្បដិវានី សុទាហំ, ភិក្ខវេ, បទហាមិ: ‘កាមំ តចោ ច ន្ហារុ ច អដ្ឋិ ច អវសិស្សតុ, សរីរេ ឧបស្សុស្សតុ មំសលោហិតំ, យំ តំ បុរិសថាមេន បុរិសវីរិយេន បុរិសបរក្កមេន បត្តព្ពំ ន តំ អបាបុណិត្វា វីរិយស្ស សណ្ឋានំ ភវិស្សតីៜតិ។

តស្ស មយ្ហំ, ភិក្ខវេ, អប្បមាទាធិគតា សម្ពោធិ, អប្បមាទាធិគតោ អនុត្តរោ យោគក្ខេមោ។

តុម្ហេ ចេបិ, ភិក្ខវេ, អប្បដិវានំ បទហេយ្យាថ: ‘កាមំ តចោ ច ន្ហារុ ច អដ្ឋិ ច អវសិស្សតុ, សរីរេ ឧបស្សុស្សតុ មំសលោហិតំ, យំ តំ បុរិសថាមេន បុរិសវីរិយេន បុរិសបរក្កមេន បត្តព្ពំ ន តំ អបាបុណិត្វា វីរិយស្ស សណ្ឋានំ ភវិស្សតីៜតិ, តុម្ហេបិ, ភិក្ខវេ, នចិរស្សេវ—យស្សត្ថាយ កុលបុត្តា សម្មទេវ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជន្តិ, តទនុត្តរំ—ព្រហ្មចរិយបរិយោសានំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរិស្សថ។

តស្មាតិហ, ភិក្ខវេ, ឯវំ សិក្ខិតព្ពំ: ‘អប្បដិវានំ បទហិស្សាម។ កាមំ តចោ ច ន្ហារុ ច អដ្ឋិ ច អវសិស្សតុ, សរីរេ ឧបស្សុស្សតុ មំសលោហិតំ, យំ តំ បុរិសថាមេន បុរិសវីរិយេន បុរិសបរក្កមេន បត្តព្ពំ ន តំ អបាបុណិត្វា វីរិយស្ស សណ្ឋានំ ភវិស្សតីៜតិ។ ឯវញ្ហិ វោ, ភិក្ខវេ, សិក្ខិតព្ពន៑”តិ។

បញ្ចមំ។

“ទ្វេមេ, ភិក្ខវេ, ធម្មា។ កតមេ ទ្វេ? យា ច សំយោជនិយេសុ ធម្មេសុ អស្សាទានុបស្សិតា, យា ច សំយោជនិយេសុ ធម្មេសុ និព្ពិទានុបស្សិតា។ សំយោជនិយេសុ, ភិក្ខវេ, ធម្មេសុ អស្សាទានុបស្សី វិហរន្តោ រាគំ ន បជហតិ, ទោសំ ន បជហតិ, មោហំ ន បជហតិ។ រាគំ អប្បហាយ, ទោសំ អប្បហាយ, មោហំ អប្បហាយ ន បរិមុច្ចតិ ជាតិយា ជរាយ មរណេន សោកេហិ បរិទេវេហិ ទុក្ខេហិ ទោមនស្សេហិ ឧបាយាសេហិ។ ន បរិមុច្ចតិ ទុក្ខស្មាតិ វទាមិ។

សំយោជនិយេសុ, ភិក្ខវេ, ធម្មេសុ និព្ពិទានុបស្សី វិហរន្តោ រាគំ បជហតិ, ទោសំ បជហតិ, មោហំ បជហតិ។ រាគំ បហាយ, ទោសំ បហាយ, មោហំ បហាយ, បរិមុច្ចតិ ជាតិយា ជរាយ មរណេន សោកេហិ បរិទេវេហិ ទុក្ខេហិ ទោមនស្សេហិ ឧបាយាសេហិ។ បរិមុច្ចតិ ទុក្ខស្មាតិ វទាមិ។ ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ ធម្មា”តិ។

ឆដ្ឋំ។

“ទ្វេមេ, ភិក្ខវេ, ធម្មា កណ្ហា។ កតមេ ទ្វេ? អហិរិកញ្ច អនោត្តប្បញ្ច។ ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ ធម្មា កណ្ហា”តិ។

សត្តមំ។

“ទ្វេមេ, ភិក្ខវេ, ធម្មា សុក្កា។ កតមេ ទ្វេ? ហិរី ច ឱត្តប្បញ្ច។ ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ ធម្មា សុក្កា”តិ។

អដ្ឋមំ។

“ទ្វេមេ, ភិក្ខវេ, ធម្មា សុក្កា លោកំ បាលេន្តិ។ កតមេ ទ្វេ? ហិរី ច ឱត្តប្បញ្ច។ ឥមេ ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ សុក្កា ធម្មា លោកំ ន បាលេយ្យុំ, នយិធ បញ្ញាយេថ មាតាតិ វា មាតុច្ឆាតិ វា មាតុលានីតិ វា អាចរិយភរិយាតិ វា គរូនំ ទារាតិ វា។ សម្ភេទំ លោកោ អគមិស្ស, យថា អជេឡកា កុក្កុដសូករា សោណសិង្គាលា។ យស្មា ច ខោ, ភិក្ខវេ, ឥមេ ទ្វេ សុក្កា ធម្មា លោកំ បាលេន្តិ តស្មា បញ្ញាយតិ មាតាតិ វា មាតុច្ឆាតិ វា មាតុលានីតិ វា អាចរិយភរិយាតិ វា គរូនំ ទារាតិ វា”តិ។

នវមំ។

“ទ្វេមា, ភិក្ខវេ, វស្សូបនាយិកា។ កតមា ទ្វេ? បុរិមិកា ច បច្ឆិមិកា ច។ ឥមា ខោ, ភិក្ខវេ, ទ្វេ វស្សូបនាយិកា”តិ។

ទសមំ។

កម្មករណវគ្គោ បឋមោ។

តស្សុទ្ទានំ

វជ្ជា បធានា ទ្វេ តបនីយា, ឧបញ្ញាតេន បញ្ចមំ; សំយោជនញ្ច កណ្ហញ្ច, សុក្កំ ចរិយា វស្សូបនាយិកេន វគ្គោ។