| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ධම්‌මසඞ්‌ගණී-මූලටීකා • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
කම්‌මකථාවණ්‌ණනා
Kammakathāvaṇṇanā
චෙතයිත්‌වා කම්‌මං කරොතීති එත්‌ථ යස්‌මා පුරිමචෙතනාය චෙතයිත්‌වා සන්‌නිට්‌ඨානකම්‌මං කරොති, තස්‌මා චෙතනාපුබ්‌බකං කම්‌මං තංචෙතනාසභාවමෙවාති චෙතනං අහං කම්‌මං වදාමීති අත්‌ථො. අථ වා සමානකාලත්‌තෙපි කාරණකිරියා පුබ්‌බකාලා විය වත්‌තුං යුත්‌තා, ඵලකිරියා ච අපරකාලා විය. යස්‌මා ච චෙතනාය චෙතයිත්‌වා කායවාචාහි චොපනකිරියං මනසා ච අභිජ්‌ඣාදිකිරියං කරොති, තස්‌මා තස්‌සා කිරියාය කාරිකං චෙතනං අහං කම්‌මං වදාමීති අත්‌ථො. කායෙ වාති කායවිඤ්‌ඤත්‌තිසඞ්‌ඛාතෙ කායෙ වා. සතීති ධරමානෙ, අනිරොධිතෙ වා. කායසමුට්‌ඨාපිකා චෙතනා කායසඤ්‌චෙතනා. එත්‌ථ ච සුඛදුක්‌ඛුප්‌පාදකෙන කම්‌මෙන භවිතබ්‌බං, චෙතනා ච සුඛදුක්‌ඛුප්‌පාදිකා වුත්‌තාති තස්‌සා කම්‌මභාවො සිද්‌ධො හොති. සඤ්‌චෙතනියන්‌ති සඤ්‌චෙතනසභාවවන්‌තං. සමිද්‌ධිත්‌ථෙරෙන ‘‘සඤ්‌චෙතනියං, ආවුසො…පෙ.… මනසා සුඛං සො වෙදයතී’’ති (ම. නි. 3.300; කථා. 539) අවිභජිත්‌වා බ්‍යාකතො. සුඛවෙදනීයන්‌තිආදිනා පන විභජිත්‌වා බ්‍යාකාතබ්‌බො සො පඤ්‌හො, තස්‌මා සම්‌මා බ්‍යාකතො නාම න හොති. ඉතරද්‌වයෙපි එසෙව නයො. යථා පන සුත්‌තානි ඨිතානි, තථා චොපනකිරියානිස්‌සයභූතා කායවාචා අභිජ්‌ඣාදිකිරියානිස්‌සයො ච මනොද්‌වාරානි, යාය පන චෙතනාය තෙහි කායාදීහි කරණභූතෙහි චොපනාභිජ්‌ඣාදිකිරියං කරොන්‌ති වාසිආදීහි විය ඡෙදනාදිං, සා චෙතනා කම්‌මන්‌ති ද්‌වාරප්‌පවත්‌තියම්‌පි කම්‌මද්‌වාරාභෙදනඤ්‌ච කම්‌මද්‌වාරවවත්‌ථානඤ්‌ච දිස්‌සති, එවඤ්‌ච සති ‘‘කායෙන චෙ කතං කම්‌ම’’න්‌තිආදිගාථායො (ධ. ස. අට්‌ඨ. 1 කායකම්‌මද්‌වාර) අතිවිය යුජ්‌ජන්‌ති.
Cetayitvākammaṃ karotīti ettha yasmā purimacetanāya cetayitvā sanniṭṭhānakammaṃ karoti, tasmā cetanāpubbakaṃ kammaṃ taṃcetanāsabhāvamevāti cetanaṃ ahaṃ kammaṃ vadāmīti attho. Atha vā samānakālattepi kāraṇakiriyā pubbakālā viya vattuṃ yuttā, phalakiriyā ca aparakālā viya. Yasmā ca cetanāya cetayitvā kāyavācāhi copanakiriyaṃ manasā ca abhijjhādikiriyaṃ karoti, tasmā tassā kiriyāya kārikaṃ cetanaṃ ahaṃ kammaṃ vadāmīti attho. Kāye vāti kāyaviññattisaṅkhāte kāye vā. Satīti dharamāne, anirodhite vā. Kāyasamuṭṭhāpikā cetanā kāyasañcetanā. Ettha ca sukhadukkhuppādakena kammena bhavitabbaṃ, cetanā ca sukhadukkhuppādikā vuttāti tassā kammabhāvo siddho hoti. Sañcetaniyanti sañcetanasabhāvavantaṃ. Samiddhittherena ‘‘sañcetaniyaṃ, āvuso…pe… manasā sukhaṃ so vedayatī’’ti (ma. ni. 3.300; kathā. 539) avibhajitvā byākato. Sukhavedanīyantiādinā pana vibhajitvā byākātabbo so pañho, tasmā sammā byākato nāma na hoti. Itaradvayepi eseva nayo. Yathā pana suttāni ṭhitāni, tathā copanakiriyānissayabhūtā kāyavācā abhijjhādikiriyānissayo ca manodvārāni, yāya pana cetanāya tehi kāyādīhi karaṇabhūtehi copanābhijjhādikiriyaṃ karonti vāsiādīhi viya chedanādiṃ, sā cetanā kammanti dvārappavattiyampi kammadvārābhedanañca kammadvāravavatthānañca dissati, evañca sati ‘‘kāyena ce kataṃ kamma’’ntiādigāthāyo (dha. sa. aṭṭha. 1 kāyakammadvāra) ativiya yujjanti.
ලොකුත්‌තරමග්‌ගො ඉධ ලොකියකම්‌මකථායං අනධිප්‌පෙතොපි භජාපියමානො තීණි කම්‌මානි භජති. මනෙන දුස්‌සීල්‍යන්‌ති කායිකවාචසිකවීතික්‌කමවජ්‌ජං සබ්‌බං අකුසලං සඞ්‌ගණ්‌හාති, මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිසඞ්‌කප්‌පවායාමසතිසමාධිං වා. තම්‌පි චෙතං ‘‘මනසා සංවරො සාධූ’’ති (සං. නි. 1.116; ධ. ප. 361) වුත්‌තස්‌ස සංවරස්‌ස පටිපක්‌ඛවසෙන වුත්‌තං, න සීලවිපත්‌තිවසෙන. න හි සා මානසිකා අත්‌ථීති මග්‌ගස්‌සෙව භජාපනං මහාවිසයත්‌තා. බොජ්‌ඣඞ්‌ගා හි මනොකම්‌මමෙව භජෙය්‍යුං, න ච න සක්‌කා මග්‌ගභජාපනෙනෙව තෙසං භජාපනං විඤ්‌ඤාතුන්‌ති.
Lokuttaramaggo idha lokiyakammakathāyaṃ anadhippetopi bhajāpiyamāno tīṇi kammāni bhajati. Manena dussīlyanti kāyikavācasikavītikkamavajjaṃ sabbaṃ akusalaṃ saṅgaṇhāti, micchādiṭṭhisaṅkappavāyāmasatisamādhiṃ vā. Tampi cetaṃ ‘‘manasā saṃvaro sādhū’’ti (saṃ. ni. 1.116; dha. pa. 361) vuttassa saṃvarassa paṭipakkhavasena vuttaṃ, na sīlavipattivasena. Na hi sā mānasikā atthīti maggasseva bhajāpanaṃ mahāvisayattā. Bojjhaṅgā hi manokammameva bhajeyyuṃ, na ca na sakkā maggabhajāpaneneva tesaṃ bhajāpanaṃ viññātunti.
කම්‌මපථං අප්‌පත්‌තානම්‌පි තංතංද්‌වාරෙ සංසන්‌දනං අවරොධනං ද්‌වාරන්‌තරෙ කම්‌මන්‌තරුප්‌පත්‌තියම්‌පි කම්‌මද්‌වාරාභෙදනඤ්‌ච ද්‌වාරසංසන්‌දනං නාම. ‘‘තිවිධා, භික්‌ඛවෙ, කායසඤ්‌චෙතනා අකුසලං කායකම්‌ම’’න්‌තිආදිනා (කථා. 539) කම්‌මපථප්‌පත්‌තාව සන්‌නිට්‌ඨාපකචෙතනා කම්‌මන්‌ති වුත්‌තාති පුරිමචෙතනා සබ්‌බා කායකම්‌මං න හොතීති වුත්‌තං. ආණාපෙත්‌වා…පෙ.… අලභන්‌තස්‌සාති ආණත්‌තෙහි අමාරිතභාවං සන්‌ධාය වුත්‌තං, වචීදුච්‌චරිතං නාම හොති අකම්‌මපථභාවතොති අධිප්‌පායො. ‘‘ඉමෙ සත්‌තා හඤ්‌ඤන්‌තූ’’ති පවත්‌තබ්‍යාපාදවසෙන චෙතනාපක්‌ඛිකා වා භවන්‌ති කායකම්‌මවොහාරලාභා. අබ්‌බොහාරිකා වා මනොකම්‌මවොහාරවිරහා. සසම්‌භාරපථවීආදීසු ආපාදයො එත්‌ථ නිදස්‌සනං.
Kammapathaṃ appattānampi taṃtaṃdvāre saṃsandanaṃ avarodhanaṃ dvārantare kammantaruppattiyampi kammadvārābhedanañca dvārasaṃsandanaṃ nāma. ‘‘Tividhā, bhikkhave, kāyasañcetanā akusalaṃ kāyakamma’’ntiādinā (kathā. 539) kammapathappattāva sanniṭṭhāpakacetanā kammanti vuttāti purimacetanā sabbā kāyakammaṃ na hotīti vuttaṃ. Āṇāpetvā…pe… alabhantassāti āṇattehi amāritabhāvaṃ sandhāya vuttaṃ, vacīduccaritaṃ nāma hoti akammapathabhāvatoti adhippāyo. ‘‘Ime sattā haññantū’’ti pavattabyāpādavasena cetanāpakkhikā vā bhavanti kāyakammavohāralābhā. Abbohārikā vā manokammavohāravirahā. Sasambhārapathavīādīsu āpādayo ettha nidassanaṃ.
කුලුම්‌බස්‌සාති ගබ්‌භස්‌ස, කුලස්‌සෙව වා. තිස්‌සොපි සඞ්‌ගීතියො ආරුළ්‌හතාය අනනුජානනතො ‘‘තව සුත්‌තස්‌සා’’ති වුත්‌තං. දසවිධා ඉද්‌ධි පටිසම්‌භිදාමග්‌ගෙ ඉද්‌ධිකථාය ගහෙතබ්‌බා. භාවනාමයන්‌ති අධිට්‌ඨානිද්‌ධිං සන්‌ධාය වදති. ඝටභෙදො විය පරූපඝාතො, උදකවිනාසො විය ඉද්‌ධිවිනාසො ච හොතීති උපමා සංසන්‌දති. තව පඤ්‌හොති භාවනාමයාය පරූපඝාතො හොතීති වුත්‌තො ඤාපෙතුං ඉච්‌ඡිතො අත්‌ථො. ආථබ්‌බණිද්‌ධි විජ්‌ජාමයිද්‌ධි හොති. සත්‌තමෙ පදෙති මණ්‌ඩලාදිතො සත්‌තමෙ පදෙ.
Kulumbassāti gabbhassa, kulasseva vā. Tissopi saṅgītiyo āruḷhatāya ananujānanato ‘‘tava suttassā’’ti vuttaṃ. Dasavidhā iddhi paṭisambhidāmagge iddhikathāya gahetabbā. Bhāvanāmayanti adhiṭṭhāniddhiṃ sandhāya vadati. Ghaṭabhedo viya parūpaghāto, udakavināso viya iddhivināso ca hotīti upamā saṃsandati. Tava pañhoti bhāvanāmayāya parūpaghāto hotīti vutto ñāpetuṃ icchito attho. Āthabbaṇiddhi vijjāmayiddhi hoti. Sattame padeti maṇḍalādito sattame pade.
වචනන්‌තරෙන ගමෙතබ්‌බත්‌ථං නෙය්‍යත්‌ථං, සයමෙව ගමිතබ්‌බත්‌ථං නීතත්‌ථං. කිරියතො සමුට්‌ඨාති, උදාහු අකිරියතොති තෙනාධිප්‌පෙතං සම්‌පජානමුසාවාදං සන්‌ධාය පුච්‌ඡති, න උපොසථක්‌ඛන්‌ධකෙ වුත්‌තං. තත්‌ථ අවුත්‌තමෙව හි සො අනරියවොහාරං වුත්‌තන්‌ති ගහෙත්‌වා වොහරතීති. වාචාගිරන්‌ති වාචාසඞ්‌ඛාතං ගිරං, වාචානුච්‌චාරණං වා.
Vacanantarena gametabbatthaṃ neyyatthaṃ, sayameva gamitabbatthaṃ nītatthaṃ. Kiriyato samuṭṭhāti, udāhu akiriyatoti tenādhippetaṃ sampajānamusāvādaṃ sandhāya pucchati, na uposathakkhandhake vuttaṃ. Tattha avuttameva hi so anariyavohāraṃ vuttanti gahetvā voharatīti. Vācāgiranti vācāsaṅkhātaṃ giraṃ, vācānuccāraṇaṃ vā.
ඛන්‌දසිවාදයො සෙට්‌ඨාති ඛන්‌දාති කුමාරා. සිවාති මහෙස්‌සරා, මිච්‌ඡාදිට්‌ඨියා නිදස්‌සනත්‌ථමිදං වුත්‌තන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං. නත්‌ථිකදිට්‌ඨාදයො එව හි කම්‌මපථප්‌පත්‌තා කම්‌මන්‌ති. චෙතනා පනෙත්‌ථ අබ්‌බොහාරිකාති කායද්‌වාරෙ වචීද්‌වාරෙ ච සමුට්‌ඨිතාපි කායකම්‌මං වචීකම්‌මන්‌ති ච වොහාරං න ලභති අභිජ්‌ඣාදිප්‌පධානත්‌තා. ‘‘තිවිධා, භික්‌ඛවෙ, මනොසඤ්‌චෙතනා අකුසලං මනොකම්‌ම’’න්‌ති පන වචනතො සභාවෙනෙව සා මනොකම්‌මං, න අභිජ්‌ඣාදිපක්‌ඛිකත්‌තාති ‘‘අභිජ්‌ඣාදිපක්‌ඛිකාවා’’ති න වුත්‌තං. ඉමස්‌මිං පන ඨානෙ කායඞ්‌ගවාචඞ්‌ගානි අචොපෙත්‌වා චින්‌තනකාලෙ චෙතනාපි චෙතනාසම්‌පයුත්‌තධම්‌මාපි මනොද්‌වාරෙ එව සමුට්‌ඨහන්‌ති, තස්‌මා චෙතනාය අබ්‌බොහාරිකභාවො කථඤ්‌චි නත්‌ථීති අධිප්‌පායො.
Khandasivādayo seṭṭhāti khandāti kumārā. Sivāti mahessarā, micchādiṭṭhiyā nidassanatthamidaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ. Natthikadiṭṭhādayo eva hi kammapathappattā kammanti. Cetanā panettha abbohārikāti kāyadvāre vacīdvāre ca samuṭṭhitāpi kāyakammaṃ vacīkammanti ca vohāraṃ na labhati abhijjhādippadhānattā. ‘‘Tividhā, bhikkhave, manosañcetanā akusalaṃ manokamma’’nti pana vacanato sabhāveneva sā manokammaṃ, na abhijjhādipakkhikattāti ‘‘abhijjhādipakkhikāvā’’ti na vuttaṃ. Imasmiṃ pana ṭhāne kāyaṅgavācaṅgāni acopetvā cintanakāle cetanāpi cetanāsampayuttadhammāpi manodvāre eva samuṭṭhahanti, tasmā cetanāya abbohārikabhāvo kathañci natthīti adhippāyo.
‘‘තිවිධා , භික්‌ඛවෙ, කායසඤ්‌චෙතනා කුසලං කායකම්‌ම’’න්‌තිආදිවචනතො (කථා. 539) පාණාතිපාතාදිපටිපක්‌ඛභූතා තබ්‌බිරතිවිසිට්‌ඨා චෙතනාව පාණාතිපාතවිරතිආදිකා හොන්‌තීති ‘‘චෙතනාපක්‌ඛිකා වා’’ති වුත්‌තං, න ‘‘විරතිපක්‌ඛිකා’’ති. රක්‌ඛතීති අවිනාසෙත්‌වා කථෙති. භින්‌දතීති විනාසෙත්‌වා කථෙති.
‘‘Tividhā , bhikkhave, kāyasañcetanā kusalaṃ kāyakamma’’ntiādivacanato (kathā. 539) pāṇātipātādipaṭipakkhabhūtā tabbirativisiṭṭhā cetanāva pāṇātipātaviratiādikā hontīti ‘‘cetanāpakkhikā vā’’ti vuttaṃ, na ‘‘viratipakkhikā’’ti. Rakkhatīti avināsetvā katheti. Bhindatīti vināsetvā katheti.
කම්‌මකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Kammakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණද්‌වාරන්‌ති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණස්‌ස ද්‌වාරං. චක්‌ඛු ච තං විඤ්‌ඤාණද්‌වාරඤ්‌චාති වා චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණද්‌වාරං. චක්‌ඛු විඤ්‌ඤාණද්‌වාරන්‌ති වා අසමාසනිද්‌දෙසො. තං පන චක්‌ඛුමෙව. එස නයො සෙසෙසුපි. ‘‘චක්‌ඛුනා සංවරො සාධූ’’තිආදිකාය (ධ. ප. 360) ගාථාය පසාදකායචොපනකායසංවරෙ එකජ්‌ඣං කත්‌වා කායෙන සංවරො වුත්‌තො, තං ඉධ භින්‌දිත්‌වා අට්‌ඨ සංවරා, තප්‌පටිපක්‌ඛභාවෙන අසංවරා අට්‌ඨ කථිතා. සීලසංවරාදයොපි පඤ්‌චෙව සංවරා සබ්‌බද්‌වාරෙසු උප්‌පජ්‌ජමානාපි, තප්‌පටිපක්‌ඛභාවෙන දුස්‌සීල්‍යාදීනි අසංවරාති වුත්‌තානි. තත්‌ථ දුස්‌සීල්‍යං පාණාතිපාතාදිචෙතනා. මුට්‌ඨස්‌සච්‌චං සතිපටිපක්‌ඛා අකුසලා ධම්‌මා. පමාදන්‌ති කෙචි. සීතාදීසු පටිඝො අක්‌ඛන්‌ති. ථිනමිද්‌ධං කොසජ්‌ජං.
Cakkhuviññāṇadvāranti cakkhuviññāṇassa dvāraṃ. Cakkhu ca taṃ viññāṇadvārañcāti vā cakkhuviññāṇadvāraṃ. Cakkhu viññāṇadvāranti vā asamāsaniddeso. Taṃ pana cakkhumeva. Esa nayo sesesupi. ‘‘Cakkhunā saṃvaro sādhū’’tiādikāya (dha. pa. 360) gāthāya pasādakāyacopanakāyasaṃvare ekajjhaṃ katvā kāyena saṃvaro vutto, taṃ idha bhinditvā aṭṭha saṃvarā, tappaṭipakkhabhāvena asaṃvarā aṭṭha kathitā. Sīlasaṃvarādayopi pañceva saṃvarā sabbadvāresu uppajjamānāpi, tappaṭipakkhabhāvena dussīlyādīni asaṃvarāti vuttāni. Tattha dussīlyaṃ pāṇātipātādicetanā. Muṭṭhassaccaṃ satipaṭipakkhā akusalā dhammā. Pamādanti keci. Sītādīsu paṭigho akkhanti. Thinamiddhaṃ kosajjaṃ.
විනා වචීද්‌වාරෙන සුද්‌ධං කායද්‌වාරසඞ්‌ඛාතන්‌ති ඉදං වචීද්‌වාරසල්‌ලක්‌ඛිතස්‌ස මුසාවාදාදිනොපි කායද්‌වාරෙ පවත්‌තිසබ්‌භාවා අසුද්‌ධතා අත්‌ථීති තංනිවාරණත්‌ථං වුත්‌තං. න හි තං කායකම්‌මං හොති. සුද්‌ධවචීද්‌වාරොපලක්‌ඛිතං පන වචීකම්‌මමෙව හොතීති. එත්‌ථ අසංවරොති එතෙන සුද්‌ධකායද්‌වාරෙන උපලක්‌ඛිතො අසංවරො ද්‌වාරන්‌තරෙ උප්‌පජ්‌ජමානොපි වුත්‌තො. ද්‌වාරන්‌තරානුපලක්‌ඛිතං සබ්‌බං තංද්‌වාරිකාකුසලඤ්‌චෙති වෙදිතබ්‌බං. එවඤ්‌ච කත්‌වා කම්‌මපථසංසන්‌දනෙ ‘‘චොපනකායඅසංවරද්‌වාරවසෙන උප්‌පජ්‌ජමානො අසංවරො අකුසලං කායකම්‌මමෙව හොතී’’තිආදි ‘‘අකුසලං කායකම්‌මං චොපනකායඅසංවරද්‌වාරවසෙන වචීඅසංවරවසෙන ච උප්‌පජ්‌ජතී’’තිආදිනා සහ අවිරුද්‌ධං හොති. අසංවරො හි ද්‌වාරන්‌තරෙ උප්‌පජ්‌ජමානොපි සද්‌වාරෙ එවාති වුච්‌චති, සද්‌වාරවසෙන උප්‌පන්‌නොති ච, කම්‌මං අඤ්‌ඤද්‌වාරෙ අඤ්‌ඤද්‌වාරවසෙන චාති එවං අවිරුද්‌ධං.
Vinā vacīdvārena suddhaṃ kāyadvārasaṅkhātanti idaṃ vacīdvārasallakkhitassa musāvādādinopi kāyadvāre pavattisabbhāvā asuddhatā atthīti taṃnivāraṇatthaṃ vuttaṃ. Na hi taṃ kāyakammaṃ hoti. Suddhavacīdvāropalakkhitaṃ pana vacīkammameva hotīti. Ettha asaṃvaroti etena suddhakāyadvārena upalakkhito asaṃvaro dvārantare uppajjamānopi vutto. Dvārantarānupalakkhitaṃ sabbaṃ taṃdvārikākusalañceti veditabbaṃ. Evañca katvā kammapathasaṃsandane ‘‘copanakāyaasaṃvaradvāravasena uppajjamāno asaṃvaro akusalaṃ kāyakammameva hotī’’tiādi ‘‘akusalaṃ kāyakammaṃ copanakāyaasaṃvaradvāravasena vacīasaṃvaravasena ca uppajjatī’’tiādinā saha aviruddhaṃ hoti. Asaṃvaro hi dvārantare uppajjamānopi sadvāre evāti vuccati, sadvāravasena uppannoti ca, kammaṃ aññadvāre aññadvāravasena cāti evaṃ aviruddhaṃ.
අථ වා එත්‌ථාති සුද්‌ධං අසුද්‌ධන්‌ති එතං අවිචාරෙත්‌වා එතස්‌මිං චොපනෙති වුත්‌තං හොති. එවං සති ද්‌වාරන්‌තරොපලක්‌ඛිතං කම්‌මපථභාවප්‌පත්‌තතාය වචීමනොකම්‌මං චොපනකායඅසංවරද්‌වාරෙ උප්‌පන්‌නං, සෙසං සබ්‌බං තංද්‌වාරුප්‌පන්‌නාකුසලං විය ‘‘චොපනකායඅසංවරො’’ති වුච්‌චති. කම්‌මපථභාවප්‌පත්‌තියා ද්‌වාරන්‌තරුප්‌පන්‌නං කායකම්‌මඤ්‌ච තථා න වුච්‌චතීති කම්‌මපථසංසන්‌දනවිරොධො සියා, තදවිරොධං තත්‌ථෙව වක්‌ඛාම. සීලසංවරාදයො පඤ්‌ච නික්‌ඛෙපකණ්‌ඩෙ ආවි භවිස්‌සන්‌ති. තත්‌ථ ඤාණසංවරෙ පච්‌චයසන්‌නිස්‌සිතසීලස්‌ස, වීරියසංවරෙ ච ආජීවපාරිසුද්‌ධියා අන්‌තොගධතා දට්‌ඨබ්‌බා.
Atha vā etthāti suddhaṃ asuddhanti etaṃ avicāretvā etasmiṃ copaneti vuttaṃ hoti. Evaṃ sati dvārantaropalakkhitaṃ kammapathabhāvappattatāya vacīmanokammaṃ copanakāyaasaṃvaradvāre uppannaṃ, sesaṃ sabbaṃ taṃdvāruppannākusalaṃ viya ‘‘copanakāyaasaṃvaro’’ti vuccati. Kammapathabhāvappattiyā dvārantaruppannaṃ kāyakammañca tathā na vuccatīti kammapathasaṃsandanavirodho siyā, tadavirodhaṃ tattheva vakkhāma. Sīlasaṃvarādayo pañca nikkhepakaṇḍe āvi bhavissanti. Tattha ñāṇasaṃvare paccayasannissitasīlassa, vīriyasaṃvare ca ājīvapārisuddhiyā antogadhatā daṭṭhabbā.
Related texts:
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ධම්‌මසඞ්‌ගණී-අනුටීකා • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / කම්‌මකථාවණ්‌ණනා • Kammakathāvaṇṇanā
