| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มิลินฺทปญฺหปาฬิ • Milindapañhapāḷi |
๔. กมฺมนานากรณปโญฺห
4. Kammanānākaraṇapañho
๔. ราชา อาห ‘‘ภเนฺต นาคเสน, เกน การเณน มนุสฺสา น สเพฺพ สมกา, อเญฺญ อปฺปายุกา, อเญฺญ ทีฆายุกา, อเญฺญ พหฺวาพาธา อเญฺญ อปฺปาพาธา, อเญฺญ ทุพฺพณฺณา, อเญฺญ วณฺณวโนฺต, อเญฺญ อเปฺปสกฺขา, อเญฺญ มเหสกฺขา, อเญฺญ อปฺปโภคา, อเญฺญ มหาโภคา, อเญฺญ นีจกุลีนา, อเญฺญ มหากุลีนา, อเญฺญ ทุปฺปญฺญา, อเญฺญ ปญฺญวโนฺต’’ติ?
4. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, kena kāraṇena manussā na sabbe samakā, aññe appāyukā, aññe dīghāyukā, aññe bahvābādhā aññe appābādhā, aññe dubbaṇṇā, aññe vaṇṇavanto, aññe appesakkhā, aññe mahesakkhā, aññe appabhogā, aññe mahābhogā, aññe nīcakulīnā, aññe mahākulīnā, aññe duppaññā, aññe paññavanto’’ti?
เถโร อาห ‘‘กิสฺส ปน, มหาราช, รุกฺขา น สเพฺพ สมกา, อเญฺญ อมฺพิลา, อเญฺญ ลวณา, อเญฺญ ติตฺตกา, อเญฺญ กฎุกา, อเญฺญ กสาวา, อเญฺญ มธุรา’’ติ? ‘‘มญฺญามิ, ภเนฺต, พีชานํ นานากรเณนา’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, กมฺมานํ นานากรเณน มนุสฺสา น สเพฺพ สมกา, อเญฺญ อปฺปายุกา, อเญฺญ ทีฆายุกา, อเญฺญ พหฺวาพาธา, อเญฺญ อปฺปาพาธา, อเญฺญ ทุพฺพณฺณา, อเญฺญ วณฺณวโนฺต, อเญฺญ อเปฺปสกฺขา, อเญฺญ มเหสกฺขา, อเญฺญ อปฺปโภคา, อเญฺญ มหาโภคา, อเญฺญ นีจกุลีนา, อเญฺญ มหากุลีนา, อเญฺญ ทุปฺปญฺญา, อเญฺญ ปญฺญวโนฺตฯ ภาสิตเมฺปตํ มหาราช ภควตา – ‘กมฺมสฺสกา, มาณว, สตฺตา กมฺมทายาทา กมฺมโยนี กมฺมพนฺธู กมฺมปฺปฎิสรณา, กมฺมํ สเตฺต วิภชติ ยทิทํ หีนปฺปณีตตายา’’’ติฯ
Thero āha ‘‘kissa pana, mahārāja, rukkhā na sabbe samakā, aññe ambilā, aññe lavaṇā, aññe tittakā, aññe kaṭukā, aññe kasāvā, aññe madhurā’’ti? ‘‘Maññāmi, bhante, bījānaṃ nānākaraṇenā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, kammānaṃ nānākaraṇena manussā na sabbe samakā, aññe appāyukā, aññe dīghāyukā, aññe bahvābādhā, aññe appābādhā, aññe dubbaṇṇā, aññe vaṇṇavanto, aññe appesakkhā, aññe mahesakkhā, aññe appabhogā, aññe mahābhogā, aññe nīcakulīnā, aññe mahākulīnā, aññe duppaññā, aññe paññavanto. Bhāsitampetaṃ mahārāja bhagavatā – ‘kammassakā, māṇava, sattā kammadāyādā kammayonī kammabandhū kammappaṭisaraṇā, kammaṃ satte vibhajati yadidaṃ hīnappaṇītatāyā’’’ti.
‘‘กโลฺลสิ, ภเนฺต นาคเสนา’’ติฯ
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
กมฺมนานากรณปโญฺห จตุโตฺถฯ
Kammanānākaraṇapañho catuttho.
