Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഖുദ്ദസിക്ഖാ-മൂലസിക്ഖാ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
൨൮. കമ്മനിദ്ദേസവണ്ണനാ
28. Kammaniddesavaṇṇanā
൧൯൯. വഗ്ഗേന അധമ്മകമ്മഞ്ച സമഗ്ഗേന അധമ്മകമ്മഞ്ച വഗ്ഗേന ധമ്മകമ്മഞ്ച സമഗ്ഗേന ധമ്മകമ്മഞ്ചാതി ചത്താരി കമ്മാനി ഹോന്തീതി സേസോ. തത്ഥ വഗ്ഗേന അധമ്മകമ്മന്തി വഗ്ഗേന സങ്ഘേന കരണീയം അധമ്മകമ്മം. ഏസ നയോ സബ്ബത്ഥ. വഗ്ഗോതി ച സമൂഹോ വുച്ചതി, സോ ച ചതുവഗ്ഗാദികരണീയാദീസു യാവതികാനം കമ്മപ്പത്താനം അസമ്മുഖീഭാവേന, ഛന്ദാരഹാനം ഛന്ദാനാഹരണേന, സമ്മുഖീഭൂതാനഞ്ച പടിക്കോസനേന, തേസു ഏകേനാപി വാ ഇധ അധിപ്പേതോ. അധമ്മകമ്മന്തി ഏത്ഥ പന ധമ്മോ നാമ ‘‘ഉത്തിദുതിയേ ചേ, ഭിക്ഖവേ, കമ്മേ ഏകായ ഉത്തിയാ കമ്മം കരോതി, ന ച കമ്മവാചം അനുസ്സാവേതി, അധമ്മകമ്മ’’ന്തിആദിനാ (മഹാവ॰ ൩൮൭) ഏകായേവ ഞത്തിയാ , തഥാ ദ്വീഹി ഞത്തീഹി ഏകായേവ വാ കമ്മവാചായ, തഥാ ദ്വീഹി കമ്മവാചാഹീതി ആഗതായ ച തഥാ ഹാപനഅഞ്ഞഥാകരണഭാവേന ഞത്തികമ്മം ഠപേത്വാ ഞത്തിചതുത്ഥേ ച കമ്മേ ആഗതായ ച അകമ്മാരഹസ്സ തജ്ജനീയപബ്ബാജനീയപടിസാരണീയനിയസ്സതിവിധഉക്ഖേപനീയാനം സത്തന്നം കമ്മാനം കരണവസേന, കമ്മാരഹസ്സ ച വിരാധേത്വാ കരണവസേന ആഗതായ ച പാളിയാ വിപരീതാ ച പാളി, ഉപസമ്പദാദികമ്മവസേന ആഗതാ ച പാളി, സമ്മുഖാവിനയസതിവിനയഅമൂള്ഹവിനയപടിഞ്ഞാകരണയേഭുയ്യസികാതസ്സപാപി- യസികാതിണവത്ഥാരകസങ്ഖാതാനം സത്തന്നം കമ്മാനം യഥാലാഭകരണവസേന ആഗതാ ച പാളി, തേന കരണീയം അപലോകനഞത്തിഞത്തിദുതിയഞത്തിചതുത്ഥസങ്ഖാതം ചതുബ്ബിധം കമ്മം ധമ്മകമ്മം, തപ്പടിപക്ഖം അധമ്മകമ്മം. തബ്ബിപരിയായേന സമഗ്ഗോ ധമ്മകമ്മഞ്ച വേദിതബ്ബം. ധമ്മോ യഥാവുത്താ പാളി അസ്സ അത്ഥി, ധമ്മേന കതം വാതി ധമ്മികം. തബ്ബിപരീതം അധമ്മികം. ചതുത്ഥംയേവാതി തേസു ചതൂസു കമ്മേസു ചതുന്നം പൂരണം സമഗ്ഗേന ധമ്മികം. സേസകമ്മാനം ഭാവേന ഭിക്ഖുനാ ദുക്കടസ്സ ഭവനം ലക്ഖീയതീതി സേസകമ്മേസൂതി ഭാവലക്ഖണേ സത്തമീ. ദുക്കടന്തി കുപ്പാനം അധമ്മകമ്മവഗ്ഗകമ്മാനം കതത്താ ദുക്കടം.
199. Vaggena adhammakammañca samaggena adhammakammañca vaggena dhammakammañca samaggena dhammakammañcāti cattāri kammāni hontīti seso. Tattha vaggena adhammakammanti vaggena saṅghena karaṇīyaṃ adhammakammaṃ. Esa nayo sabbattha. Vaggoti ca samūho vuccati, so ca catuvaggādikaraṇīyādīsu yāvatikānaṃ kammappattānaṃ asammukhībhāvena, chandārahānaṃ chandānāharaṇena, sammukhībhūtānañca paṭikkosanena, tesu ekenāpi vā idha adhippeto. Adhammakammanti ettha pana dhammo nāma ‘‘uttidutiye ce, bhikkhave, kamme ekāya uttiyā kammaṃ karoti, na ca kammavācaṃ anussāveti, adhammakamma’’ntiādinā (mahāva. 387) ekāyeva ñattiyā , tathā dvīhi ñattīhi ekāyeva vā kammavācāya, tathā dvīhi kammavācāhīti āgatāya ca tathā hāpanaaññathākaraṇabhāvena ñattikammaṃ ṭhapetvā ñatticatutthe ca kamme āgatāya ca akammārahassa tajjanīyapabbājanīyapaṭisāraṇīyaniyassatividhaukkhepanīyānaṃ sattannaṃ kammānaṃ karaṇavasena, kammārahassa ca virādhetvā karaṇavasena āgatāya ca pāḷiyā viparītā ca pāḷi, upasampadādikammavasena āgatā ca pāḷi, sammukhāvinayasativinayaamūḷhavinayapaṭiññākaraṇayebhuyyasikātassapāpi- yasikātiṇavatthārakasaṅkhātānaṃ sattannaṃ kammānaṃ yathālābhakaraṇavasena āgatā ca pāḷi, tena karaṇīyaṃ apalokanañattiñattidutiyañatticatutthasaṅkhātaṃ catubbidhaṃ kammaṃ dhammakammaṃ, tappaṭipakkhaṃ adhammakammaṃ. Tabbipariyāyena samaggo dhammakammañca veditabbaṃ. Dhammo yathāvuttā pāḷi assa atthi, dhammena kataṃ vāti dhammikaṃ. Tabbiparītaṃ adhammikaṃ. Catutthaṃyevāti tesu catūsu kammesu catunnaṃ pūraṇaṃ samaggena dhammikaṃ. Sesakammānaṃ bhāvena bhikkhunā dukkaṭassa bhavanaṃ lakkhīyatīti sesakammesūti bhāvalakkhaṇe sattamī. Dukkaṭanti kuppānaṃ adhammakammavaggakammānaṃ katattā dukkaṭaṃ.
൨൦൦. ഇദാനി യദിദം സമഗ്ഗേന ധമ്മികം നാമ, തം യേഹി സങ്ഘേഹി കാതബ്ബം, തേസം പഭേദം ദസ്സേതും ‘‘ചതുവഗ്ഗോ’’തിആദിമാഹ. ചത്വാദീനം സങ്ഖ്യേയവുത്തിത്താ ചതുന്നം വഗ്ഗോതിആദിനാ വിഗ്ഗഹോ. ദസവീസതിവഗ്ഗികോതി ദസന്നം വീസതിയാ ച വഗ്ഗഭേദവസേന ദസവീസതീനം വഗ്ഗോതി വിഗ്ഗഹോ, ണികോ സകത്ഥേ. വീസതിയാ വഗ്ഗോ, അതിരേകേന സഹിതോ വീസതിവഗ്ഗോതി വിഗ്ഗഹോ.
200. Idāni yadidaṃ samaggena dhammikaṃ nāma, taṃ yehi saṅghehi kātabbaṃ, tesaṃ pabhedaṃ dassetuṃ ‘‘catuvaggo’’tiādimāha. Catvādīnaṃ saṅkhyeyavuttittā catunnaṃ vaggotiādinā viggaho. Dasavīsativaggikoti dasannaṃ vīsatiyā ca vaggabhedavasena dasavīsatīnaṃ vaggoti viggaho, ṇiko sakatthe. Vīsatiyā vaggo, atirekena sahito vīsativaggoti viggaho.
൨൦൧-൨. പഞ്ചന്നം കമ്മാനം നിയമേതി ‘‘ചതൂ’’തിആദിനാ. അബ്ഭാനം ഉപസമ്പദം പവാരണം ഠപേത്വാ ചതുവഗ്ഗോ ചാതിആദിനാ യോജേത്വാ സബ്ബകമ്മേസു കമ്മപ്പത്തോതി ദീപിതോതി യോജേതബ്ബം. തത്ഥ തത്ഥ ച-സദ്ദോ ചതുവഗ്ഗാദയോ കമ്മപത്തികിരിയായം സമുച്ചിനോതി. ഇധ പന സബ്ബ-സദ്ദോ അബ്ഭാനാദീനം കേസഞ്ചി ഠപിതത്താ പദേസസബ്ബേ ഗയ്ഹതി. കമ്മപത്തോതി കമ്മസ്സ പത്തോ യുത്തോ അനുരൂപോ. ഇതരോതി വീസതിവഗ്ഗോ അതിരേകവീസതിവഗ്ഗോ. സബ്ബകമ്മേസൂതി ഏത്ഥ പന സബ്ബ-സദ്ദോ സബ്ബസബ്ബേ. നനു ച വീസതിവഗ്ഗസ്സ കമ്മപ്പത്തഭാവേസതി അതിരേകവീസതിവഗ്ഗസ്സ പഗേവാതി വിഞ്ഞായതി. തഥാ സതി സോ കസ്മാ വുത്തോതി? സച്ചം, തഥാപി സോ ചതുവഗ്ഗാദിനാ സങ്ഘേന കത്തബ്ബകമ്മം ഊനകതരേന ന വട്ടതി, അതിരേകേന പന വട്ടതീതി ഞാപനത്ഥം വുത്തോ.
201-2. Pañcannaṃ kammānaṃ niyameti ‘‘catū’’tiādinā. Abbhānaṃ upasampadaṃ pavāraṇaṃ ṭhapetvā catuvaggo cātiādinā yojetvā sabbakammesu kammappattoti dīpitoti yojetabbaṃ. Tattha tattha ca-saddo catuvaggādayo kammapattikiriyāyaṃ samuccinoti. Idha pana sabba-saddo abbhānādīnaṃ kesañci ṭhapitattā padesasabbe gayhati. Kammapattoti kammassa patto yutto anurūpo. Itaroti vīsativaggo atirekavīsativaggo. Sabbakammesūti ettha pana sabba-saddo sabbasabbe. Nanu ca vīsativaggassa kammappattabhāvesati atirekavīsativaggassa pagevāti viññāyati. Tathā sati so kasmā vuttoti? Saccaṃ, tathāpi so catuvaggādinā saṅghena kattabbakammaṃ ūnakatarena na vaṭṭati, atirekena pana vaṭṭatīti ñāpanatthaṃ vutto.
൨൦൩. ഇദാനി ചതുവഗ്ഗാദികേന ഛന്ദാഹരണേന പൂരേതബ്ബോതി ദസ്സേതി ‘‘ചതൂ’’തിആദിനാ. പാരാജികാദിഭാവമനാപന്നത്താ പകതിയാ സഭാവേനേവ ഠിതോ അത്താ യേസം, പകതോ വാ തതോയേവ കമ്മേസു അവിഗതോ അത്താ യേസം തേതി പകതത്തകാ, പാരാജികഉക്ഖിത്തകലദ്ധിനാനാസംവാസകേഹി അഞ്ഞേ. പരേതി ഏകസീമട്ഠാ താദിസായേവ അഞ്ഞേ. സേസേപീതി അവസേസേ പഞ്ചവഗ്ഗാദികരണീയേപി.
203. Idāni catuvaggādikena chandāharaṇena pūretabboti dasseti ‘‘catū’’tiādinā. Pārājikādibhāvamanāpannattā pakatiyā sabhāveneva ṭhito attā yesaṃ, pakato vā tatoyeva kammesu avigato attā yesaṃ teti pakatattakā, pārājikaukkhittakaladdhinānāsaṃvāsakehi aññe. Pareti ekasīmaṭṭhā tādisāyeva aññe. Sesepīti avasese pañcavaggādikaraṇīyepi.
൨൦൪. ഇദാനി വത്ഥുഞത്തിഅനുസ്സാവനസീമാദിവിപത്തിതോ, കമ്മവിപത്തീസു പരിസതോ ച പടിക്കോസതോ ച കമ്മസ്സ കുപ്പാകുപ്പഭാവം തത്ഥ ച ആപത്തിആദിം ദസ്സേതും ‘‘ചതൂ’’തിആദി മാഹ. ചതുവഗ്ഗാദികത്തബ്ബം അസംവാസഗണപൂരം വാ കമ്മാരഹഗണപൂരം വാ കമ്മഞ്ച ഗരുകട്ഠഗണപൂരം വാ പരിവാസാദികമ്മഞ്ചാതി യോജനാ. ഏത്ഥ ച കമ്മാരഹോ ഗരുകട്ഠതോ അഞ്ഞോ, നിക്ഖിത്തവത്തോ പന ഗരുകട്ഠോ ഗണപൂരകോ ഹോതിയേവ. കതന്തി ചതുവഗ്ഗാദിനാ കതം.
204. Idāni vatthuñattianussāvanasīmādivipattito, kammavipattīsu parisato ca paṭikkosato ca kammassa kuppākuppabhāvaṃ tattha ca āpattiādiṃ dassetuṃ ‘‘catū’’tiādi māha. Catuvaggādikattabbaṃ asaṃvāsagaṇapūraṃ vā kammārahagaṇapūraṃ vā kammañca garukaṭṭhagaṇapūraṃ vā parivāsādikammañcāti yojanā. Ettha ca kammāraho garukaṭṭhato añño, nikkhittavatto pana garukaṭṭho gaṇapūrako hotiyeva. Katanti catuvaggādinā kataṃ.
൨൦൫. വാരേയ്യാതി അന്തരായേ അസതി അന്തമസോ ഏകോപി വാരേയ്യാതി അത്ഥോ. അന്തരായേതി പാപേഹി കരിയമാനേ ജീവിതബ്രഹ്മചരിയന്തരായേ സതി. അനന്തരായികാ ചേ ന വാരേന്തി, ദുക്കടം. ദിട്ഠാവിന്തി അത്തനോ അത്തനോ ദിട്ഠിം ലദ്ധിം ‘‘അധമ്മകമ്മം ഇദം, ന മേതം ഖമതീ’’തി അഞ്ഞമഞ്ഞം ആവി കരേയ്യുന്തി സേസോ. ഏകോധിട്ഠാനന്തി ഏകോ ഭിക്ഖു ‘‘ന മേതം ഖമതീ’’തി അധിട്ഠാനം കരേയ്യാതി സേസോ. തതോധികാതി തീഹി അധികാ. തേ പന സങ്ഘത്താ പഹോന്തി അത്തനോ കമ്മം നിത്ഥരിതും.
205.Vāreyyāti antarāye asati antamaso ekopi vāreyyāti attho. Antarāyeti pāpehi kariyamāne jīvitabrahmacariyantarāye sati. Anantarāyikā ce na vārenti, dukkaṭaṃ. Diṭṭhāvinti attano attano diṭṭhiṃ laddhiṃ ‘‘adhammakammaṃ idaṃ, na metaṃ khamatī’’ti aññamaññaṃ āvi kareyyunti seso. Ekodhiṭṭhānanti eko bhikkhu ‘‘na metaṃ khamatī’’ti adhiṭṭhānaṃ kareyyāti seso. Tatodhikāti tīhi adhikā. Te pana saṅghattā pahonti attano kammaṃ nittharituṃ.
൨൦൬. ഖിത്തചിത്തോ നാമ ഉമ്മത്തകോ. ദുഖട്ടിതോതി വേദനട്ടോ. ന രൂഹതീതി ഗയ്ഹത്തം ന രോഹതീതി അത്ഥോ.
206.Khittacitto nāma ummattako. Dukhaṭṭitoti vedanaṭṭo. Na rūhatīti gayhattaṃ na rohatīti attho.
൨൦൭. അന്തമസോ അനന്തരസ്സാപി ആരോചേന്തസ്സ പകത…പേ॰… ഭിക്ഖുനോതി സമ്ബന്ധോ. ഏകസീമായം തിട്ഠതീതി ഏകസീമട്ഠോ. സമോ സംവാസോ അസ്സാതി സമസംവാസോ. ഏകസീമട്ഠോ ച സോ സമസംവാസോ ച, പകതത്തോ ച സോ ഏകസീമട്ഠസമസംവാസോ ച, സോ ചായം ഭിക്ഖു ചാതി സബ്ബത്ഥ കമ്മധാരയോ, തസ്സ. ഏത്ഥ പന അവിപന്നസീലോ പകതത്തോതി അധിപ്പേതോ. ആരോചേന്തസ്സാതി അത്തനോ ലദ്ധിം പകാസേന്തസ്സ. രൂഹതീതി പടിക്ഖേപോ രുഹതി.
207. Antamaso anantarassāpi ārocentassa pakata…pe… bhikkhunoti sambandho. Ekasīmāyaṃ tiṭṭhatīti ekasīmaṭṭho. Samo saṃvāso assāti samasaṃvāso. Ekasīmaṭṭho ca so samasaṃvāso ca, pakatatto ca so ekasīmaṭṭhasamasaṃvāso ca, so cāyaṃ bhikkhu cāti sabbattha kammadhārayo, tassa. Ettha pana avipannasīlo pakatattoti adhippeto. Ārocentassāti attano laddhiṃ pakāsentassa. Rūhatīti paṭikkhepo ruhati.
൨൦൮. ധമ്മികം കമ്മന്തി ധമ്മേന കത്തബ്ബം അപലോകനാദികമ്മം. പടിക്കോസേയ്യാതി നിവാരേയ്യ. തിരോക്ഖാ കായസാമഗ്ഗിം വാ ഛന്ദം വാതി വാ-സദ്ദം നേത്വാ അത്ഥോ നേതബ്ബോ. തിരോക്ഖാതി പരമ്മുഖാ. സോ സമ്മുഖാ-സദ്ദോ വിയ നിപാതോ, അഥ വാ അക്ഖാ ഇന്ദ്രിയവിസയതോ തിരോ ബഹീതി അത്ഥോതി.
208.Dhammikaṃ kammanti dhammena kattabbaṃ apalokanādikammaṃ. Paṭikkoseyyāti nivāreyya. Tirokkhā kāyasāmaggiṃ vā chandaṃ vāti vā-saddaṃ netvā attho netabbo. Tirokkhāti parammukhā. So sammukhā-saddo viya nipāto, atha vā akkhā indriyavisayato tiro bahīti atthoti.
കമ്മനിദ്ദേസവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Kammaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.