| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
១៣. កម្មបច្ចយនិទ្ទេសវណ្ណនា
13. Kammapaccayaniddesavaṇṇanā
១៣. កម្មបច្ចយនិទ្ទេសេ កម្មន្តិ ចេតនាកម្មមេវ។ កដត្តា ច រូបានន្តិ កម្មស្ស កដត្តា ឧប្បន្នរូបានំ។ កម្មបច្ចយេនាតិ អនេកានម្បិ កប្បកោដីនំ មត្ថកេ អត្តនោ ផលំ ឧប្បាទេតុំ សមត្ថេន នានាក្ខណិកកម្មបច្ចយេនាតិ អត្ថោ។ កុសលាកុសលញ្ហិ កម្មំ អត្តនោ បវត្តិក្ខណេ ផលំ ន ទេតិ។ យទិ ទទេយ្យ, យំ មនុស្សោ ទេវលោកូបគំ កុសលកម្មំ ករោតិ, តស្សានុភាវេន តស្មិំយេវ ខណេ ទេវោ ភវេយ្យ។ យស្មិំ បន ខណេ តំ កតំ, តតោ អញ្ញស្មិំ ខណេ អវិជ្ជមានម្បិ កេវលំ កដត្តាយេវ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ឧបបជ្ជេ វា អបរេ វា បរិយាយេ អវសេសបច្ចយសមាយោគេ សតិ ផលំ ឧប្បាទេតិ និរុទ្ធាបិ បុរិមសិប្បាទិកិរិយា វិយ កាលន្តរេ បច្ឆិមសិប្បាទិកិរិយាយ។ តស្មា នានាក្ខណិកកម្មបច្ចយោតិ វុច្ចតិ។ ចេតនា សម្បយុត្តកានំ ធម្មានន្តិ យា កាចិ ចេតនា អត្តនា សម្បយុត្តកានំ ធម្មានំ។ តំសមុដ្ឋានានន្តិ ឥមិនា បដិសន្ធិក្ខណេ កដត្តារូបម្បិ គណ្ហាតិ។ កម្មបច្ចយេនាតិ ឥទំ សហជាតចេតនំ សន្ធាយ វុត្តំ។ កុសលាទីសុ ហិ យា កាចិ សហជាតចេតនា សេសធម្មានំ ចិត្តបយោគសង្ខាតេន កិរិយាភាវេន ឧបការិកា ហោតិ។ តស្មា សហជាតកម្មបច្ចយោតិ វុច្ចតិ។ អយំ តាវេត្ថ បាឡិវណ្ណនា។
13. Kammapaccayaniddese kammanti cetanākammameva. Kaṭattā ca rūpānanti kammassa kaṭattā uppannarūpānaṃ. Kammapaccayenāti anekānampi kappakoṭīnaṃ matthake attano phalaṃ uppādetuṃ samatthena nānākkhaṇikakammapaccayenāti attho. Kusalākusalañhi kammaṃ attano pavattikkhaṇe phalaṃ na deti. Yadi dadeyya, yaṃ manusso devalokūpagaṃ kusalakammaṃ karoti, tassānubhāvena tasmiṃyeva khaṇe devo bhaveyya. Yasmiṃ pana khaṇe taṃ kataṃ, tato aññasmiṃ khaṇe avijjamānampi kevalaṃ kaṭattāyeva diṭṭheva dhamme upapajje vā apare vā pariyāye avasesapaccayasamāyoge sati phalaṃ uppādeti niruddhāpi purimasippādikiriyā viya kālantare pacchimasippādikiriyāya. Tasmā nānākkhaṇikakammapaccayoti vuccati. Cetanā sampayuttakānaṃ dhammānanti yā kāci cetanā attanā sampayuttakānaṃ dhammānaṃ. Taṃsamuṭṭhānānanti iminā paṭisandhikkhaṇe kaṭattārūpampi gaṇhāti. Kammapaccayenāti idaṃ sahajātacetanaṃ sandhāya vuttaṃ. Kusalādīsu hi yā kāci sahajātacetanā sesadhammānaṃ cittapayogasaṅkhātena kiriyābhāvena upakārikā hoti. Tasmā sahajātakammapaccayoti vuccati. Ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā.
អយំ បន កម្មបច្ចយោ អត្ថតោ ចតុភូមិកចេតនាមត្តមេវ។ សោ ហិ ជាតិភេទតោ កុសលោ អកុសលោ វិបាកោ កិរិយាតិ ចតុធា ភិជ្ជតិ។ តត្ថ កុសលោ ភូមិតោ កាមាវចរាទិវសេន ចតុធា ភិជ្ជតិ។ អកុសលោ ឯកធាវ វិបាកោ ចតុធា, កិរិយា តិធាវាតិ ឯវមេត្ថ នានប្បការភេទតោ វិញ្ញាតព្ពោ វិនិច្ឆយោ។
Ayaṃ pana kammapaccayo atthato catubhūmikacetanāmattameva. So hi jātibhedato kusalo akusalo vipāko kiriyāti catudhā bhijjati. Tattha kusalo bhūmito kāmāvacarādivasena catudhā bhijjati. Akusalo ekadhāva vipāko catudhā, kiriyā tidhāvāti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
ឯវំ ភិន្នេ បនេត្ថ សហជាតា កាមាវចរកុសលចេតនា បញ្ចវោការេ អត្តនា សម្បយុត្តធម្មានញ្ចេវ ចិត្តសមុដ្ឋានរូបស្ស ច, ចតុវោការេ សម្បយុត្តក្ខន្ធានញ្ញេវ សហជាតកម្មបច្ចយោ ហោតិ។ ឧប្បជ្ជិត្វា និរុទ្ធា បន អត្តនោ វិបាកានំ ខន្ធានំ កដត្តា ច រូបានំ នានាក្ខណិកកម្មបច្ចយេន បច្ចយោ ហោតិ។ សា ច ខោ បញ្ចវោការេយេវ, ន អញ្ញត្ថ។ សហជាតា រូបាវចរកុសលចេតនា អត្តនា សម្បយុត្តធម្មានញ្ចេវ ចិត្តសមុដ្ឋានរូបានញ្ច ឯកន្តេនេវ សហជាតកម្មបច្ចយេន បច្ចយោ។ ឧប្បជ្ជិត្វា និរុទ្ធា បន អត្តនោ វិបាកានញ្ចេវ កដត្តារូបានញ្ច នានាក្ខណិកកម្មបច្ចយេន បច្ចយោ។ អរូបាវចរា បន លោកុត្តរា ច សហជាតា កុសលចេតនា បញ្ចវោការេ អត្តនា សម្បយុត្តធម្មានញ្ចេវ ចិត្តសមុដ្ឋានរូបានញ្ច, ចតុវោការេ សម្បយុត្តក្ខន្ធានញ្ញេវ សហជាតកម្មបច្ចយេន បច្ចយោ។ ឧប្បជ្ជិត្វា និរុទ្ធា បនេសា ទុវិធាបិ អត្តនោ អត្តនោ វិបាកក្ខន្ធានញ្ញេវ នានាក្ខណិកកម្មបច្ចយេន បច្ចយោ។ សហជាតា អកុសលចេតនា បញ្ចវោការេ អត្តនា សម្បយុត្តក្ខន្ធានញ្ចេវ ចិត្តសមុដ្ឋានរូបានញ្ច ចតុវោការេ អរូបក្ខន្ធានញ្ញេវ សហជាតកម្មបច្ចយេន បច្ចយោ។ ឧប្បជ្ជិត្វា និរុទ្ធា បន វិបាកក្ខន្ធានញ្ចេវ កដត្តារូបានញ្ច នានាក្ខណិកកម្មបច្ចយេន បច្ចយោ។
Evaṃ bhinne panettha sahajātā kāmāvacarakusalacetanā pañcavokāre attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, catuvokāre sampayuttakkhandhānaññeva sahajātakammapaccayo hoti. Uppajjitvā niruddhā pana attano vipākānaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo hoti. Sā ca kho pañcavokāreyeva, na aññattha. Sahajātā rūpāvacarakusalacetanā attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca ekanteneva sahajātakammapaccayena paccayo. Uppajjitvā niruddhā pana attano vipākānañceva kaṭattārūpānañca nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo. Arūpāvacarā pana lokuttarā ca sahajātā kusalacetanā pañcavokāre attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca, catuvokāre sampayuttakkhandhānaññeva sahajātakammapaccayena paccayo. Uppajjitvā niruddhā panesā duvidhāpi attano attano vipākakkhandhānaññeva nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo. Sahajātā akusalacetanā pañcavokāre attanā sampayuttakkhandhānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca catuvokāre arūpakkhandhānaññeva sahajātakammapaccayena paccayo. Uppajjitvā niruddhā pana vipākakkhandhānañceva kaṭattārūpānañca nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo.
កាមាវចររូបាវចរតោ វិបាកចេតនា អត្តនា សម្បយុត្តធម្មានំ បវត្តេ ចិត្តសមុដ្ឋានរូបានំ, បដិសន្ធិយំ កដត្តារូបានញ្ច សហជាតកម្មបច្ចយេន បច្ចយោ។ អរូបាវចរវិបាកចេតនា អត្តនា សម្បយុត្តធម្មានញ្ញេវ សហជាតកម្មបច្ចយេន បច្ចយោ។ លោកុត្តរវិបាកចេតនា បញ្ចវោការេ អត្តនា សម្បយុត្តធម្មានញ្ចេវ ចិត្តសមុដ្ឋានរូបស្ស ច, ចតុវោការេ អរូបស្សេវ សហជាតកម្មបច្ចយេន បច្ចយោ។ តេភូមិកា កិរិយចេតនា បញ្ចវោការេ សម្បយុត្តធម្មានញ្ចេវ ចិត្តសមុដ្ឋានរូបស្ស ច សហជាតកម្មបច្ចយេន បច្ចយោ។ យា បនេត្ថ អារុប្បេ ឧប្បជ្ជតិ, សា អរូបធម្មានញ្ញេវ សហជាតកម្មបច្ចយេន បច្ចយោតិ ឯវមេត្ថ បច្ចយុប្បន្នតោបិ វិញ្ញាតព្ពោ វិនិច្ឆយោតិ។
Kāmāvacararūpāvacarato vipākacetanā attanā sampayuttadhammānaṃ pavatte cittasamuṭṭhānarūpānaṃ, paṭisandhiyaṃ kaṭattārūpānañca sahajātakammapaccayena paccayo. Arūpāvacaravipākacetanā attanā sampayuttadhammānaññeva sahajātakammapaccayena paccayo. Lokuttaravipākacetanā pañcavokāre attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, catuvokāre arūpasseva sahajātakammapaccayena paccayo. Tebhūmikā kiriyacetanā pañcavokāre sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca sahajātakammapaccayena paccayo. Yā panettha āruppe uppajjati, sā arūpadhammānaññeva sahajātakammapaccayena paccayoti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
កម្មបច្ចយនិទ្ទេសវណ្ណនា។
Kammapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / បដ្ឋានបាឡិ • Paṭṭhānapāḷi / (២) បច្ចយនិទ្ទេសោ • (2) Paccayaniddeso
