| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
೧೩. ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
13. Kammapaccayaniddesavaṇṇanā
೧೩. ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೇ ಕಮ್ಮನ್ತಿ ಚೇತನಾಕಮ್ಮಮೇವ। ಕಟತ್ತಾ ಚ ರೂಪಾನನ್ತಿ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ ಉಪ್ಪನ್ನರೂಪಾನಂ। ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನಾತಿ ಅನೇಕಾನಮ್ಪಿ ಕಪ್ಪಕೋಟೀನಂ ಮತ್ಥಕೇ ಅತ್ತನೋ ಫಲಂ ಉಪ್ಪಾದೇತುಂ ಸಮತ್ಥೇನ ನಾನಾಕ್ಖಣಿಕಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕುಸಲಾಕುಸಲಞ್ಹಿ ಕಮ್ಮಂ ಅತ್ತನೋ ಪವತ್ತಿಕ್ಖಣೇ ಫಲಂ ನ ದೇತಿ। ಯದಿ ದದೇಯ್ಯ, ಯಂ ಮನುಸ್ಸೋ ದೇವಲೋಕೂಪಗಂ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸಾನುಭಾವೇನ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಖಣೇ ದೇವೋ ಭವೇಯ್ಯ। ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಖಣೇ ತಂ ಕತಂ, ತತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಮ್ಪಿ ಕೇವಲಂ ಕಟತ್ತಾಯೇವ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಉಪಪಜ್ಜೇ ವಾ ಅಪರೇ ವಾ ಪರಿಯಾಯೇ ಅವಸೇಸಪಚ್ಚಯಸಮಾಯೋಗೇ ಸತಿ ಫಲಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ ನಿರುದ್ಧಾಪಿ ಪುರಿಮಸಿಪ್ಪಾದಿಕಿರಿಯಾ ವಿಯ ಕಾಲನ್ತರೇ ಪಚ್ಛಿಮಸಿಪ್ಪಾದಿಕಿರಿಯಾಯ। ತಸ್ಮಾ ನಾನಾಕ್ಖಣಿಕಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಚೇತನಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಕಾನಂ ಧಮ್ಮಾನನ್ತಿ ಯಾ ಕಾಚಿ ಚೇತನಾ ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಕಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ। ತಂಸಮುಟ್ಠಾನಾನನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇ ಕಟತ್ತಾರೂಪಮ್ಪಿ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನಾತಿ ಇದಂ ಸಹಜಾತಚೇತನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಕುಸಲಾದೀಸು ಹಿ ಯಾ ಕಾಚಿ ಸಹಜಾತಚೇತನಾ ಸೇಸಧಮ್ಮಾನಂ ಚಿತ್ತಪಯೋಗಸಙ್ಖಾತೇನ ಕಿರಿಯಾಭಾವೇನ ಉಪಕಾರಿಕಾ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸಹಜಾತಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಯಂ ತಾವೇತ್ಥ ಪಾಳಿವಣ್ಣನಾ।
13. Kammapaccayaniddese kammanti cetanākammameva. Kaṭattā ca rūpānanti kammassa kaṭattā uppannarūpānaṃ. Kammapaccayenāti anekānampi kappakoṭīnaṃ matthake attano phalaṃ uppādetuṃ samatthena nānākkhaṇikakammapaccayenāti attho. Kusalākusalañhi kammaṃ attano pavattikkhaṇe phalaṃ na deti. Yadi dadeyya, yaṃ manusso devalokūpagaṃ kusalakammaṃ karoti, tassānubhāvena tasmiṃyeva khaṇe devo bhaveyya. Yasmiṃ pana khaṇe taṃ kataṃ, tato aññasmiṃ khaṇe avijjamānampi kevalaṃ kaṭattāyeva diṭṭheva dhamme upapajje vā apare vā pariyāye avasesapaccayasamāyoge sati phalaṃ uppādeti niruddhāpi purimasippādikiriyā viya kālantare pacchimasippādikiriyāya. Tasmā nānākkhaṇikakammapaccayoti vuccati. Cetanā sampayuttakānaṃ dhammānanti yā kāci cetanā attanā sampayuttakānaṃ dhammānaṃ. Taṃsamuṭṭhānānanti iminā paṭisandhikkhaṇe kaṭattārūpampi gaṇhāti. Kammapaccayenāti idaṃ sahajātacetanaṃ sandhāya vuttaṃ. Kusalādīsu hi yā kāci sahajātacetanā sesadhammānaṃ cittapayogasaṅkhātena kiriyābhāvena upakārikā hoti. Tasmā sahajātakammapaccayoti vuccati. Ayaṃ tāvettha pāḷivaṇṇanā.
ಅಯಂ ಪನ ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೋ ಅತ್ಥತೋ ಚತುಭೂಮಿಕಚೇತನಾಮತ್ತಮೇವ। ಸೋ ಹಿ ಜಾತಿಭೇದತೋ ಕುಸಲೋ ಅಕುಸಲೋ ವಿಪಾಕೋ ಕಿರಿಯಾತಿ ಚತುಧಾ ಭಿಜ್ಜತಿ। ತತ್ಥ ಕುಸಲೋ ಭೂಮಿತೋ ಕಾಮಾವಚರಾದಿವಸೇನ ಚತುಧಾ ಭಿಜ್ಜತಿ। ಅಕುಸಲೋ ಏಕಧಾವ ವಿಪಾಕೋ ಚತುಧಾ, ಕಿರಿಯಾ ತಿಧಾವಾತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ನಾನಪ್ಪಕಾರಭೇದತೋ ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।
Ayaṃ pana kammapaccayo atthato catubhūmikacetanāmattameva. So hi jātibhedato kusalo akusalo vipāko kiriyāti catudhā bhijjati. Tattha kusalo bhūmito kāmāvacarādivasena catudhā bhijjati. Akusalo ekadhāva vipāko catudhā, kiriyā tidhāvāti evamettha nānappakārabhedato viññātabbo vinicchayo.
ಏವಂ ಭಿನ್ನೇ ಪನೇತ್ಥ ಸಹಜಾತಾ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಚೇತನಾ ಪಞ್ಚವೋಕಾರೇ ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾನಞ್ಚೇವ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಸ್ಸ ಚ, ಚತುವೋಕಾರೇ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಕ್ಖನ್ಧಾನಞ್ಞೇವ ಸಹಜಾತಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿರುದ್ಧಾ ಪನ ಅತ್ತನೋ ವಿಪಾಕಾನಂ ಖನ್ಧಾನಂ ಕಟತ್ತಾ ಚ ರೂಪಾನಂ ನಾನಾಕ್ಖಣಿಕಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ। ಸಾ ಚ ಖೋ ಪಞ್ಚವೋಕಾರೇಯೇವ, ನ ಅಞ್ಞತ್ಥ। ಸಹಜಾತಾ ರೂಪಾವಚರಕುಸಲಚೇತನಾ ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾನಞ್ಚೇವ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಾನಞ್ಚ ಏಕನ್ತೇನೇವ ಸಹಜಾತಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ। ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿರುದ್ಧಾ ಪನ ಅತ್ತನೋ ವಿಪಾಕಾನಞ್ಚೇವ ಕಟತ್ತಾರೂಪಾನಞ್ಚ ನಾನಾಕ್ಖಣಿಕಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ। ಅರೂಪಾವಚರಾ ಪನ ಲೋಕುತ್ತರಾ ಚ ಸಹಜಾತಾ ಕುಸಲಚೇತನಾ ಪಞ್ಚವೋಕಾರೇ ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾನಞ್ಚೇವ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಾನಞ್ಚ, ಚತುವೋಕಾರೇ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಕ್ಖನ್ಧಾನಞ್ಞೇವ ಸಹಜಾತಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ। ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿರುದ್ಧಾ ಪನೇಸಾ ದುವಿಧಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ವಿಪಾಕಕ್ಖನ್ಧಾನಞ್ಞೇವ ನಾನಾಕ್ಖಣಿಕಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ। ಸಹಜಾತಾ ಅಕುಸಲಚೇತನಾ ಪಞ್ಚವೋಕಾರೇ ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಕ್ಖನ್ಧಾನಞ್ಚೇವ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಾನಞ್ಚ ಚತುವೋಕಾರೇ ಅರೂಪಕ್ಖನ್ಧಾನಞ್ಞೇವ ಸಹಜಾತಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ। ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿರುದ್ಧಾ ಪನ ವಿಪಾಕಕ್ಖನ್ಧಾನಞ್ಚೇವ ಕಟತ್ತಾರೂಪಾನಞ್ಚ ನಾನಾಕ್ಖಣಿಕಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ।
Evaṃ bhinne panettha sahajātā kāmāvacarakusalacetanā pañcavokāre attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, catuvokāre sampayuttakkhandhānaññeva sahajātakammapaccayo hoti. Uppajjitvā niruddhā pana attano vipākānaṃ khandhānaṃ kaṭattā ca rūpānaṃ nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo hoti. Sā ca kho pañcavokāreyeva, na aññattha. Sahajātā rūpāvacarakusalacetanā attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca ekanteneva sahajātakammapaccayena paccayo. Uppajjitvā niruddhā pana attano vipākānañceva kaṭattārūpānañca nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo. Arūpāvacarā pana lokuttarā ca sahajātā kusalacetanā pañcavokāre attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca, catuvokāre sampayuttakkhandhānaññeva sahajātakammapaccayena paccayo. Uppajjitvā niruddhā panesā duvidhāpi attano attano vipākakkhandhānaññeva nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo. Sahajātā akusalacetanā pañcavokāre attanā sampayuttakkhandhānañceva cittasamuṭṭhānarūpānañca catuvokāre arūpakkhandhānaññeva sahajātakammapaccayena paccayo. Uppajjitvā niruddhā pana vipākakkhandhānañceva kaṭattārūpānañca nānākkhaṇikakammapaccayena paccayo.
ಕಾಮಾವಚರರೂಪಾವಚರತೋ ವಿಪಾಕಚೇತನಾ ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾನಂ ಪವತ್ತೇ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಾನಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ ಕಟತ್ತಾರೂಪಾನಞ್ಚ ಸಹಜಾತಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ। ಅರೂಪಾವಚರವಿಪಾಕಚೇತನಾ ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾನಞ್ಞೇವ ಸಹಜಾತಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ। ಲೋಕುತ್ತರವಿಪಾಕಚೇತನಾ ಪಞ್ಚವೋಕಾರೇ ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾನಞ್ಚೇವ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಸ್ಸ ಚ, ಚತುವೋಕಾರೇ ಅರೂಪಸ್ಸೇವ ಸಹಜಾತಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ। ತೇಭೂಮಿಕಾ ಕಿರಿಯಚೇತನಾ ಪಞ್ಚವೋಕಾರೇ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾನಞ್ಚೇವ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಸ್ಸ ಚ ಸಹಜಾತಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ। ಯಾ ಪನೇತ್ಥ ಆರುಪ್ಪೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸಾ ಅರೂಪಧಮ್ಮಾನಞ್ಞೇವ ಸಹಜಾತಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನತೋಪಿ ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋತಿ।
Kāmāvacararūpāvacarato vipākacetanā attanā sampayuttadhammānaṃ pavatte cittasamuṭṭhānarūpānaṃ, paṭisandhiyaṃ kaṭattārūpānañca sahajātakammapaccayena paccayo. Arūpāvacaravipākacetanā attanā sampayuttadhammānaññeva sahajātakammapaccayena paccayo. Lokuttaravipākacetanā pañcavokāre attanā sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca, catuvokāre arūpasseva sahajātakammapaccayena paccayo. Tebhūmikā kiriyacetanā pañcavokāre sampayuttadhammānañceva cittasamuṭṭhānarūpassa ca sahajātakammapaccayena paccayo. Yā panettha āruppe uppajjati, sā arūpadhammānaññeva sahajātakammapaccayena paccayoti evamettha paccayuppannatopi viññātabbo vinicchayoti.
ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ।
Kammapaccayaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಪಟ್ಠಾನಪಾಳಿ • Paṭṭhānapāḷi / (೨) ಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೋ • (2) Paccayaniddeso
