| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-அனுடீகா • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
கம்மபத²ஸங்ஸந்த³னகதா²வண்ணனா
Kammapathasaṃsandanakathāvaṇṇanā
ததா²தி கம்மபத²ப்பத்தானங். கேசீதி த⁴ம்மஸிரித்தே²ரங் ஸந்தா⁴யாஹ. ஸோ ஹி கம்மபத²ப்பத்தானமேவ து³ஸ்ஸீல்யாதீ³னங் ஸுஸீல்யாதீ³னஞ்ச கம்மபதே²ஹி அத்த²தோ நானத்தாபா⁴வத³ஸ்ஸனங், தேஸங் வா ப²ஸ்ஸத்³வாராதீ³ஹி அவிரோத⁴பா⁴வேன தீ³பனங் கம்மபத²ஸங்ஸந்த³னந்தி வத³தி. கம்மபத²தா நத்தீ²தி ஏதேன யதா²வுத்தானங் அஸங்வரஸங்வரானங் தேஸங் வாதே³ கம்மபத²ஸங்ஸந்த³னே அஸங்க³ஹிததங் த³ஸ்ஸேதி. யே பன ஸங்க³ஹங் லப⁴ந்தி, தேஸங் க³ஹணே பயோஜனாபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘திவித⁴…பே॰… த³ஸ்ஸனேனா’’தி வுத்தங். ஏவங் புரிமபக்கே² ஸங்கே²பதோ தோ³ஸங் வத்வா து³தியபக்கே²பி வத்துங் ‘‘ந ச து³ச்சரிதான’’ந்திஆதி³மாஹ. தேன யே து³ச்சரிதஸுசரிதஅஸங்வரஸங்வரா அனுசரீயந்தி, தேஸங் காயகம்மாதி³தா விதீ⁴யதீதி த³ஸ்ஸேதி. ‘‘பஞ்சப²ஸ்ஸத்³வாரவஸேன உப்பன்னோ அஸங்வரோ அகுஸலங் மனோகம்மமேவ ஹோதீ’’திஆதி³னா ஹி வுத்தந்தி. யதி³ சாதிஆதி³னா அனவஸேஸபரியாதா³னாபா⁴வமாஹ. உப்பத்தி ந வத்தப்³பா³தி கம்மபத²…பே॰… வத³ந்தேஹி ‘‘மனோகம்மங் ச²ப²ஸ்ஸத்³வாரவஸேன உப்பஜ்ஜதீ’’தி ந வத்தப்³ப³ந்தி அத்தோ². அத² வா யதி³ கம்மபத²ப்பத்தானேவ து³ஸ்ஸீல்யாதீ³னி காயகம்மாதி³னாமேஹி அட்ட²கதா²யங் வுத்தானீதி ஏவங் வத³ந்தேஹி அட்ட²கதா²சரியேஹி மனோகம்மஸ்ஸ ச²ப²ஸ்ஸத்³வாரவஸேன உப்பத்தி ந வத்தப்³பா³தி அத்தோ². தங்தங்கம்மபா⁴வஸ்ஸ வுத்தத்தாதி ‘‘திவித⁴ங் காயது³ச்சரிதங் அகுஸலங் காயகம்மமேவ ஹோதீ’’திஆதி³ங் (விப⁴॰ 913) ஸந்தா⁴யாஹ.
Tathāti kammapathappattānaṃ. Kecīti dhammasirittheraṃ sandhāyāha. So hi kammapathappattānameva dussīlyādīnaṃ susīlyādīnañca kammapathehi atthato nānattābhāvadassanaṃ, tesaṃ vā phassadvārādīhi avirodhabhāvena dīpanaṃ kammapathasaṃsandananti vadati. Kammapathatā natthīti etena yathāvuttānaṃ asaṃvarasaṃvarānaṃ tesaṃ vāde kammapathasaṃsandane asaṅgahitataṃ dasseti. Ye pana saṅgahaṃ labhanti, tesaṃ gahaṇe payojanābhāvaṃ dassetuṃ ‘‘tividha…pe… dassanenā’’ti vuttaṃ. Evaṃ purimapakkhe saṅkhepato dosaṃ vatvā dutiyapakkhepi vattuṃ ‘‘na ca duccaritāna’’ntiādimāha. Tena ye duccaritasucaritaasaṃvarasaṃvarā anucarīyanti, tesaṃ kāyakammāditā vidhīyatīti dasseti. ‘‘Pañcaphassadvāravasena uppanno asaṃvaro akusalaṃ manokammameva hotī’’tiādinā hi vuttanti. Yadi cātiādinā anavasesapariyādānābhāvamāha. Uppatti na vattabbāti kammapatha…pe… vadantehi ‘‘manokammaṃ chaphassadvāravasena uppajjatī’’ti na vattabbanti attho. Atha vā yadi kammapathappattāneva dussīlyādīni kāyakammādināmehi aṭṭhakathāyaṃ vuttānīti evaṃ vadantehi aṭṭhakathācariyehi manokammassa chaphassadvāravasena uppatti na vattabbāti attho. Taṃtaṃkammabhāvassa vuttattāti ‘‘tividhaṃ kāyaduccaritaṃ akusalaṃ kāyakammameva hotī’’tiādiṃ (vibha. 913) sandhāyāha.
கம்மந்தரம்பி தங்த்³வாரிககம்மமேவ ஸியாதி பாணாதிபாதாதி³கஸ்ஸ வசீகம்மாதி³பா⁴வமாஸங்கதி. தஸ்மாதி யஸ்மா கேஸஞ்சி அஸங்வரானங் ஸங்வரானஞ்ச கம்மபத²தா நத்தி², காயது³ச்சரிதாதீ³னஞ்ச கம்மபதே²ஹி நானத்தாபா⁴வத³ஸ்ஸனேன பயோஜனங் நத்தி², ந ச து³ச்சரிதாதீ³னங் ப²ஸ்ஸத்³வாரானங் வஸேன உப்பத்தி தீ³பிதா, ந சாயங் விதி⁴ நிரவஸேஸஸங்கா³ஹிகா, கம்மானஞ்ச ஸங்கரோ ஆபஜ்ஜதி, அட்ட²கதா²யஞ்ச புப்³பா³பரவிரோதோ⁴, தஸ்மாதி அத்தோ². ஸமானநாமதா காயகம்மாதி³தா. ஸாமஞ்ஞனாமாவிஜஹனங் காயகம்மாதி³பா⁴வாவிஜஹனங். உப⁴யேஸந்தி கம்மபதா²கம்மபதா²னங். உப்பத்திபரியாயவசனாபா⁴வதோதி ஏதேன ப²ஸ்ஸத்³வாரஅஸங்வரத்³வாராதீ³னங் தங்த்³வாரிககம்மானஞ்ச அத்த²தோ நானத்தாபா⁴வேபி ததா² ததா² பவத்ததே³ஸனாவஸேன தே விசாரிதாதி த³ஸ்ஸேதி. ‘‘அகுஸலங் காயகம்மங் பஞ்சப²ஸ்ஸத்³வாரவஸேன ந உப்பஜ்ஜதீ’’திஆதி³கோ து³தியவினிச்ச²யோ.
Kammantarampi taṃdvārikakammameva siyāti pāṇātipātādikassa vacīkammādibhāvamāsaṅkati. Tasmāti yasmā kesañci asaṃvarānaṃ saṃvarānañca kammapathatā natthi, kāyaduccaritādīnañca kammapathehi nānattābhāvadassanena payojanaṃ natthi, na ca duccaritādīnaṃ phassadvārānaṃ vasena uppatti dīpitā, na cāyaṃ vidhi niravasesasaṅgāhikā, kammānañca saṅkaro āpajjati, aṭṭhakathāyañca pubbāparavirodho, tasmāti attho. Samānanāmatā kāyakammāditā. Sāmaññanāmāvijahanaṃ kāyakammādibhāvāvijahanaṃ. Ubhayesanti kammapathākammapathānaṃ. Uppattipariyāyavacanābhāvatoti etena phassadvāraasaṃvaradvārādīnaṃ taṃdvārikakammānañca atthato nānattābhāvepi tathā tathā pavattadesanāvasena te vicāritāti dasseti. ‘‘Akusalaṃ kāyakammaṃ pañcaphassadvāravasena na uppajjatī’’tiādiko dutiyavinicchayo.
காயே வாசாய ச…பே॰… ஸித்³தி⁴தோதி ஏதேன சோபனப்பத்தங் அகுஸலங் மனோகம்மங் சோபனங் அப்பத்ததோ விஸேஸெத்வா த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘காயவசீகம்ம’’ந்தி வுத்தங், ந பன காயவசீகம்மபா⁴வதோதி த³ஸ்ஸேதி. தேன காயவசீக³ஹணங் யதா²வுத்தசோபனப்பத்தங் ஏவ விபா⁴வேதீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். தேனேவாஹ – ‘‘சோபனப்பத்தங் அகுஸலங் காயத்³வாரே வசீத்³வாரே ச மனோகம்மங் ஹோதீ’’தி. தங்-ஸத்³தே³ வுத்தே யங்-ஸத்³தோ³ அப்³யபி⁴சாரிதஸம்ப³ந்த⁴தாய வுத்தோயேவ ஹோதீதி கத்வா ‘‘யங் உப்பஜ்ஜதீ’’தி வுத்தங். உப்பாத³மத்தபரிச்சி²ன்னேனாதி ச²ப²ஸ்ஸத்³வாரிககம்மேனாதி அத்தோ². மத்த-ஸத்³தே³ன விஸேஸனிவத்திஅத்தே²ன மனோகம்மதாவிஸேஸங் நிவத்தேதி. நியமஸ்ஸ ஏவ-ஸத்³த³ஸ்ஸ அகதத்தா ‘‘காயவசீகம்மமேவ ஹோதீ’’தி அவுத்தத்தா. இதா³னி நியமாகரணேன லத்³த⁴கு³ணங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ந பன ஸப்³ப³ம்பீ’’திஆதி³மாஹ.
Kāye vācāya ca…pe… siddhitoti etena copanappattaṃ akusalaṃ manokammaṃ copanaṃ appattato visesetvā dassetuṃ ‘‘kāyavacīkamma’’nti vuttaṃ, na pana kāyavacīkammabhāvatoti dasseti. Tena kāyavacīgahaṇaṃ yathāvuttacopanappattaṃ eva vibhāvetīti daṭṭhabbaṃ. Tenevāha – ‘‘copanappattaṃ akusalaṃ kāyadvāre vacīdvāre ca manokammaṃ hotī’’ti. Taṃ-sadde vutte yaṃ-saddo abyabhicāritasambandhatāya vuttoyeva hotīti katvā ‘‘yaṃ uppajjatī’’ti vuttaṃ. Uppādamattaparicchinnenāti chaphassadvārikakammenāti attho. Matta-saddena visesanivattiatthena manokammatāvisesaṃ nivatteti. Niyamassa eva-saddassa akatattā ‘‘kāyavacīkammameva hotī’’ti avuttattā. Idāni niyamākaraṇena laddhaguṇaṃ dassento ‘‘na pana sabbampī’’tiādimāha.
‘‘நியமஸ்ஸ அகதத்தா’’திஆதி³ புரிமனயோதி அதி⁴ப்பேதோ. வத்துஅதி⁴ப்பாயானுரோதி⁴னீ ஸத்³த³ப்பவத்தீதி ஸமாஸபதே³ ஏகதே³ஸோபி ஆகட்³டீ⁴யதி அதி⁴காரவஸேனாதி அதி⁴ப்பாயேன ‘‘கம்ம-ஸத்³த³மத்தேன ஸம்ப³ந்த⁴ங் கத்வா’’தி வுத்தங். யங் பன வத³ந்தீதிஆதி³னா எத்த² பத³காரமதஸ்ஸ அயுத்ததங் த³ஸ்ஸேதி. தத்த² சேதனாபக்கி²கானந்தி காயவசீகம்மபூ⁴தசேதனாபக்கி²கானங். ஸதந்தி ஸமானானங். தங்தங்த்³வாரகம்மபதா²னஞ்சாதி இத³ங் இமஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ கம்மபத²பா⁴வேன பவத்தங் காலங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங், ந ஸப்³ப³தா³, கம்மபத²பா⁴வேனேவ பவத்தனதோ. ச-ஸத்³தே³ன வா அகம்மபத²ஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. அத² வா தங்தங்த்³வாரா ச தங்தங்த்³வாரகம்மபதா² ச தங்தங்த்³வாரகம்மபதா²தி ‘‘தங்தங்த்³வாரா’’தி பதே³ன அகம்மபதா²னங் ஸங்வரானங் ஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. தேன ஸபா⁴வேனாதி மனோகம்மஸ்ஸ த்³வாரபா⁴வேன, ந அத்தனோதி அதி⁴ப்பாயோ. ஏவமிதா⁴பீதி சித்தஜனிதோ சித்தஸம்பயுத்தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ த்³வாரபா⁴வோ சித்தேபி உபசரிதோதி அத்தோ². வத்தப்³ப³மேவ நத்தி² அனந்தரபச்சயபூ⁴தமனோரஹிதஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ அபா⁴வதோதி.
‘‘Niyamassa akatattā’’tiādi purimanayoti adhippeto. Vattuadhippāyānurodhinī saddappavattīti samāsapade ekadesopi ākaḍḍhīyati adhikāravasenāti adhippāyena ‘‘kamma-saddamattena sambandhaṃ katvā’’ti vuttaṃ. Yaṃ pana vadantītiādinā ettha padakāramatassa ayuttataṃ dasseti. Tattha cetanāpakkhikānanti kāyavacīkammabhūtacetanāpakkhikānaṃ. Satanti samānānaṃ. Taṃtaṃdvārakammapathānañcāti idaṃ imassa cittassa kammapathabhāvena pavattaṃ kālaṃ sandhāya vuttaṃ, na sabbadā, kammapathabhāveneva pavattanato. Ca-saddena vā akammapathasaṅgaho daṭṭhabbo. Atha vā taṃtaṃdvārā ca taṃtaṃdvārakammapathā ca taṃtaṃdvārakammapathāti ‘‘taṃtaṃdvārā’’ti padena akammapathānaṃ saṃvarānaṃ saṅgaho daṭṭhabbo. Tena sabhāvenāti manokammassa dvārabhāvena, na attanoti adhippāyo. Evamidhāpīti cittajanito cittasampayuttassa kammassa dvārabhāvo cittepi upacaritoti attho. Vattabbameva natthi anantarapaccayabhūtamanorahitassa cittassa abhāvatoti.
த்³வாரகதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Dvārakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
கமாபா⁴வனியமாபா⁴வே ஸப்³பா³ரம்மணதாதீ³தி ஆதி³-ஸத்³தே³ன ஸங்க³ண்ஹாதி. ந ஹி…பே॰… அத்தீ²தி பதா⁴னே அஸம்ப⁴வதோ அப்பதா⁴னங் அதி⁴கரீயதீதி த³ஸ்ஸேதி.
Kamābhāvaniyamābhāve sabbārammaṇatādīti ādi-saddena saṅgaṇhāti. Na hi…pe… atthīti padhāne asambhavato appadhānaṃ adhikarīyatīti dasseti.
Related texts:
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-மூலடீகா • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / கம்மபத²ஸங்ஸந்த³னகதா²வண்ணனா • Kammapathasaṃsandanakathāvaṇṇanā
